Orzecznictwo dzieci i dorosłych

Orzecznictwo dzieci i
dorosłych
Orzecznictwo o niepełnosprawności dzieci
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776 z późn.
zm.)
•
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 1 lutego 2002r.
w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u
osób w wieku do 16roku życia (DzU nr 17, poz. 162)
W Polsce zgodnie ze znowelizowaną ustawą o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych,
obowiązującą od 1 stycznia 2002 r., za niepełnosprawne uznaje się
osoby do lat 16, u których stwierdzone naruszenie sprawności
fizycznej lub psychicznej o przewidywanym okresie trwania
powyżej
12 miesięcy, spowodowane wadami wrodzonymi, długotrwałą
chorobą lub uszkodzeniem organizmu, uzasadnia konieczność
zapewnienia całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu
podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający
wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Według rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1
lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u
osób w wieku do 16 roku życia, stanami chorobowymi
uzasadniającymi konieczność stałej opieki lub pomocy są:
1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do
niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie
ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną
rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,
2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu
krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu
krzepnięcia i inne, znacznie upośledzające sprawność
organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i
okresowo leczenia szpitalnego,
3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu
umiarkowanym,
4) psychozy i zespoły psychotyczne,
5) zespół autystyczny,
6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami
psychoneurologicznymi,
7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego
do 5 lat od zakończenia leczenia,
8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku w oku lepszym do
5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami
korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni w
granicach 30 stopni,
9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu nie
poprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu
aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.
W ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:
– rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan
czynnościowy organizmu,
– sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego
przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności
organizmu,
– możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i
rehabilitacji.
W orzekaniu o niepełnosprawności dzieci do lat 16 należy również
brać pod uwagę następujące kryteria:
1) przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia
przekraczający 12 miesięcy,
2) niezdolność dziecka do zaspokajania podstawowych potrzeb
życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się,
komunikowanie się z otoczeniem, powodującą konieczność
zapewnienia mu stałej opieki lub pomocy w sposób
przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym
wieku,
3) znaczne zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagające
systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i
rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
 Naruszenie sprawności fizycznej lub psychicznej to
upośledzenie stanu zdrowia wynikające z
anatomicznych, fizycznych lub psychicznych
nieprawidłowości, które mogą zostać
udokumentowane za pomocą uznanych medycznych
metod diagnostycznych, klinicznych i laboratoryjnych.
 Naruszenie sprawności musi być udokumentowane
badaniami lekarskimi obejmującymi: wywiad, badanie
przedmiotowe i badania dodatkowe.
Dziecko przed ukończeniem 16 roku życia można
uznać za niepełnosprawne, jeżeli wykazuje
zaburzenia fizyczne lub psychiczne lub też
kombinację różnych zaburzeń, które powodują
upośledzenie funkcjonowania w stopniu znacznym
i utrzymują się lub istnieją powody, by oczekiwać,
że będą utrzymywały się przez okres nie krótszy
niż 12 miesięcy.
Zaburzenia te powinny mieć charakter objawów
przedmiotowych (fizykalnych), tzn. takich, które
można wykazać obiektywnie za pomocą uznanych
w diagnostyce medycznej metod oceny klinicznej i
testów laboratoryjnych. Same objawy podmiotowe,
tzn. subiektywne odczucia/skargi, nie stanowią
dostatecznej podstawy do orzeczenia
niepełnosprawności.
Orzecznictwo o niepełnosprawności
dorosłych
Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776 z późn. zm. –
ostatnia zmiana – DzU z 2003 r. nr 7, poz. 79)

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 21 maja 2002r. w sprawie orzekania o
niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (DzU
nr 66, poz. 604)
 O stopniu niepełnosprawności orzeka się w celach
odpowiedniego zatrudnienia, oczekiwanych
obowiązków społecznych, ulg, przywilejów itp.
 System ten koncentruje się na możliwościach
osoby niepełnosprawnej i jest ściśle powiązany z
działalnością służb rehabilitacyjnych.
Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
– znaczny,
– umiarkowany,
– lekki.
Znaczny stopień niepełnosprawności jest
orzekany w stosunku do osoby z naruszoną
sprawnością organizmu, niezdolnej do pracy albo
zdolnej do pracy jedynie w warunkach pracy
chronionej i wymagającej, w celu pełnienia funkcji
społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i
pomocy innych osób ze względu na niezdolność do
samodzielnej egzystencji.
Oznacza to naruszenie sprawności organizmu w
stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez
pomocy innych osób podstawowych potrzeb
życiowych, za które uważa się przede wszystkim
samoobsługę, poruszanie się i komunikację.
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności to osoby z
naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo
zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub
wymagające czasowej bądź częściowej pomocy innych osób w
celu pełnienia funkcji społecznych.
. Lekki stopień niepełnosprawności orzeka się w stosunku do osób o
naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny
obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu ze
zdolnościami, jakie wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach
zawodowych, z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub
mająca ograniczenia w pełnieniu funkcji społecznych, dające się
kompensować za pomocą wyposażenia w przedmioty
ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne
O stopniu niepełnosprawności orzekają:
– w pierwszej instancji – powiatowe zespoły do
spraw orzekania o niepełnosprawności,
powoływane i odwoływane przez starostę,
– w drugiej instancji – wojewódzkie zespoły do
spraw orzekania o niepełnosprawności,
powoływane i odwoływane przez wojewodę.
W skład zespołów orzekających wchodzą lekarze,
psycholodzy, pedagodzy, doradcy zawodowi,
pracownicy socjalni.
Orzeczenia powiatowego zespołu, poza ustaleniem
niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
zawierają także wskazania dotyczące przede
wszystkim:
1) odpowiedniego zatrudnienia, uwzględniającego
psychofizyczne możliwości danej osoby,
2) szkolenia, w tym specjalistycznego,
3) zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
4) uczestnictwa w terapii zajęciowej,
5) konieczności zaopatrzenia w przedmioty
ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce
techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia
w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się
korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych,
terapeutycznych i rehabilitacyjnych, świadczonych
przez sieć instytucji pomocy społecznej,
organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
7) konieczności stałej albo długotrwałej opieki lub
pomocy innej osoby w związku ze znacznie
ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
8) konieczności stałego, codziennego współudziału
opiekuna dziecka w procesie jego leczenia,
rehabilitacji i edukacji,
9) spełniania przez osobę niepełnosprawną
przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z 20
czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t. jedn.
Dz. U. z 2003r. nr 58, poz. 515).
Orzeczenia te stanowią podstawę do przyznania ulg i uprawnień
przysługujących osobom niepełnosprawnym.
Kryteria orzekania o stopniu niepełnosprawności opierają się na
Międzynarodowej klasyfikacji uszkodzeń, niepełnosprawności i
ograniczeń w rolach, sformułowanej w 1980 r. przez Światową
Organizację Zdrowia.
Rozwiązanie takie jest zbliżone do rozwiązań stosowanych w
ustawodawstwie zachodnioeuropejskim i powinno służyć
zapewnieniu osobom niepełnosprawnym realizacji praw
obywatelskich i pełnej integracji społecznej i zawodowej.