SYLLABUS TYTUŁ PRZEDMIOTU Kierunek studiów: Specjalność: Rok studiów/semestr Tryb zajęć, liczba godzin,: Liczba pkt. ECTS: Forma zajęć: Założenia i cele: Filozofia sztuki i piękna do XVIII w. Filozofia Estetyka 2006/07, semestr zimowy Dzienne 60 wieczorowe zaoczne 6 Wykład Zamierzeniem jest zapoznanie słuchaczy z problematyką estetyczną (zagadnienia piękna, wartości, sztuki) w ujęciu historycznym, sięgającym do osiemnastego stulecia. Wybór materiału ogranicza się do przedstawienia najważniejszych postaci estetyki europejskiej, a ten z kolei zostaje zawężony do prezentacji najistotniejszych zagadnień ich systemów. W sposób naturalny, pojawią się również informacje z zakresu historii sztuki, jednak będą posiadać charakter ilustracyjny i uzupełniający. Prowadzący Stopień i tytuł naukowy: Imię: Nazwisko: Szczegółowy program zajęć: WYKŁAD Dr, adiunkt Leszek Sosnowski Tematyka zajęć ĆWICZENIA I A. 1. Metodologia estetyki a) przedmiot estetyki b) metoda estetyki c) kategorie/wartości estetyczne d) estetyka a kategorie nie-estetyczne (np. prawda, jakości metafizyczne) e) estetyka a inne dyscypliny filozofii - etyka, aksjologia B. Treść i dzieje pojęcia estetyki 2. aisthesis i noesis – etymologia i historia rozróżnienia 3. Baumgarten (Leibniz, Wolff) – rozumienie poznania estetycznego C. Subiektywizm w estetyce europejskiej 4. subiektywizm i relatywizm estetyki sofistów 5. starożytny sceptycyzm estetyczny 6. hedonizm – estetyka Demokryta i wątki estetyczne w myśli Epikura; 7. św. Tomasz: visum – placet 8. Kartezjusz i narodziny nowożytnego subiektywizmu 9. Shaftesbury – „pierwsza spójna filozofia piękna” (Cassirer) 10. Hume – standard smaku 11. Burke – idea wzniosłości D. Nurt pitagorejsko-platoński w estetyce europejskiej. 12. Pitagorejczycy – rozumienie piękna i liczby 13. Platon – metafizyka piękna 14. Platon – władca/państwo versus artysta/sztuka 15. Plotyn – emanacjonizm i piękno – twórczość i artysta 16. Dionizy Areopagita: droga do piękna – koncepcja sztuki 17. Dionizy Areopagita: piękno jako światło – koncepcja piękna 18. Św. Augustyn – koncepcja piękna (piękno, brzydota, fałsz) 19. Św. Augustyn – przeżycie estetyczne i teoria sądu 20. Boecjusz – sztuka, muzyka, piekno 21. Św. Tomasz – koncepcje piękna: blask-proporcja-pełnia; 22. Cystersi z Clairvaux – kanonicy od św. Wiktora - szkoła w Chartres 23. Robert Grosseteste – estetyka a nauki E. Arystotelizm w estetyce europejskiej. 24. pojęcie „katharsis” u pitagorejczyków i u Arystotelesa; 25. Arystotelesa idea autonomii sztuki 26. Demokryt-Platon-Arystoteles – koncepcja mimesis 27. wątki arystotelesowskie w estetyce okresu upadku Cesarstwa Rzymskiego 28. św. Bonawentura: piękno i przeżycie estetyczne – koncepcja sztuki 29. Albert Wielki – św. Tomasz: piękno a forma 30. Estetyka a poetyki renesansowe Literatura Literatura obowiązkowa obowiązkowa: Arystoteles, Poetyka, w: Dzieła wszystkie, T. VI, (T. VII – zawiera słownik); Augustyn, Wyznania, (kilka wydań); Burke E., Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, przekł. P. Graff, Warszawa 1968. Corneill P., Cyd, wstęp, (kilka wydań); Hume D., Eseje z dziedziny moralności i smaku, przekł. T. Tatarkiewiczowi, W-wa 1955; esej: „Sprawdzian smaku”. Platon: Charmides, Gorgiasz, Hippiasz Większy, Ion, Menon, Obrona Sokratesa, Państwo, Prawa, Protagoras, Uczta, przekł. Wł. Witwicki; Platon, Listy, przeł. Maria Maykowska, Warszawa 1987, (szczeg. List VII, s. 23-68. Plotyn i Pseudo-Dionizy Areopagita. “Teologia negatywna wobec sztuki Pseudo-Dionizy Areopagita, O teologii mistycznej”, Znak 2 (441), 1992 Plotyn, Enneady; Pseudo-Dionizy Areopagita, Imiona Boże, Teologia negatywna Racine J., Fedra, Ifigenia, Berenika, wstępy (kilka wydań); Shaftesbury A., „List o entuzjazmie do Lorda”, Estetyka i Krytyka 1(1/2001), s. 121-148 Shaftesbury A., „Moraliści”, Estetyka i Krytyka 1(2/2002), s. 86-101; Literatura uzupełniająca Literatura uzupełniająca: Anton J.P., Plotinus' Conception of the Functions of the Artist, JAAC 25, 1967/68, s. 91-101. Anton J.P., Plotinus' Refutation of Beauty as Symmetry, JAAC 23, 1964/65, s. 233-237 Asmis E., “Plato on poetic creativity”, in: R. Kraut (ed.), Plato, Cambridge 1992, s. 338-364; Auerbach E., Mimesis, t. 1–2, Warszawa 1968. Bearsdley M.C., Aesthetics, from Classsical Greece to the Present, NY 1966; Brunius T., Inspiration and Katharsis, Uppsala 1966; Cohen T., “Dylemat w teorii smaku: Hume czy Kant”, Studia Estetyczne, XVIII (1981), s. 223-231; Copleston F., Historia filozofii, t. I. Grecja i Rzym. Dembińska-Siury D., Plotyn, Warszawa 1995, [tam: Problem dobra i piękna, s. 47-53, Droga piękna, s. 64-66, oraz fragmenty Ennead I i V dot. piękna. Fubini E., Historia estetyki muzycznej, przekł. Z. Skowron, Kraków 1997; Gajda-Krynicka J. „Czy można mówić o estetyce starożytnej? Nóesis i aisthesis” w: Wielkość i piękno w filozofii, J. Lipiec (red.), Kraków 2003, s. 377-390; Ghyka M.C., Złota liczba, I. Kania (tł.), Kraków, Universitas 2001 Grzeliński A., “Entuzjazm i piękno w estetyce Shaftesbury’ego”, Estetyka i Krytyka 1(1/2001), s. 149-154; Grzeliński A., “Shaftesbury’ego Moraliści”, Estetyka i Krytyka 1(2/2002), s. 103-110; Grzeliński A., Angielski spór o istotę piękna, Toruń 2001; Jan Paweł II, “List Ojca świętego do artystów. Do tych, którzy z pasją i poświęceniem poszukują nowych “epifanii” piękna, aby podarować je światu w twórczości artystycznej”, Tygodnik Powszechny”, nr 22 (2603), 30 V 1999, s. 8. (dot. poj. Kalokagathia) Jaroszyński P., Spór o piękno, Poznań 1992. Juszczak W., Czy istnieje mistyczna sztuka?, [w:] Sacrum i sztuka, oprac. N. Cieślińska, Kraków 1989 Kuczyńska A., Piękno. Mit i rzeczywistość, Warszawa 1972; Melberg A., Teorie mimesis, przekł. J. Balbierz, Kraków 2002; Morawski St., “Teoria estetyczna E. Burke’a”, “O podstawowych zagadnieniach estetyki angielskiej XVIII w.” w: Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX w., Warszawa 1961; Pazura S., “Smak a ratio w estetyce XVIII w.”, Studia Estetyczne, XIV (1977), s. 85-89; Reale G., Historia filozofii starożytnej, T. I-IV, Lublin Stróżewski Wł., Istnienie i wartości, Stróżewski Wł., O wielkości, Kraków 2002, (“Istnienie i piękno”), s. 267281; Stróżewski Wł., O pięknie, w: Wokół piękna, Kraków 2002, s. 155-179. Stróżewski Wł., Próba systematyzacji określeń piękna występujących w tekstach św. Tomasza, (nadbitka bibl. IF); Stróżewski Wł., Wokół piękna, Kraków 2002, Tatarkiewicz Wł., Droga przez estetykę, Warszawa 1972; Tatarkiewicz Wł., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1975; Tatarkiewicz Wł., Historia estetyki, T. I, II, III, Warszawa 1967; Widomski J., Ontologia liczby, Kraków 1996; Forma i warunki 1. Zaliczenie – napisanie eseju dot. problematyki estetycznej zaliczenia 2. Egzamin – znajomość wykładów oraz zadanych lektur przedmiotu: przedmiotowych.