Leader w ramach PROW 2007-2013 Toruń, 29 września 2008 r. Historia podejścia Leader LEADER I LEADER + Budowanie lokalnych powiązań 1991 Strategie pilotażowe 1994 1994 2000 1999 LEADER II Innowacja i współpraca 2006 2007 2013 OŚ 4 – LEADER W PROW 2007 - 2013 Rozwój obszarów wiejskich Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 SPO Restrukturyzacja… 2004-2006 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 Pilotażowy Program Leader+ a Oś 4 Leader - RÓŻNICE Działanie 2.7. SPO 2004-2006: PROW 2007-2013: Krótszy okres programowania: 2004-2006, Pilotażowy charakter programu LEADER+ - przygotowanie do wdrażania Inicjatywy LEADER w latach 2007-2013, 2 schematy wdrażania programu, Zintegrowana Strategia Rozwoju Inicjatywa Leader 2000-2006 na poziomie Wspólnoty przekształca się w Oś 4 Podejście Leader, Nowe znaczenie podejścia Leader, LEADER –podejściem przekrojowym, umożliwiającym realizowanie i osiągnięcie celów co najmniej jednej osi EFRROW, Obszarów Wiejskich (ZSROW), Lokalna Strategia Rozwoju (LSR), Instytucja wdrażająca – FAPA Instytucja wdrażająca – SW Wdrażanie centralne Wdrażanie zregionalizowane PPL+ a Oś 4 Leader - FORMA PRAWNA SOP 2004-2006 PPL+ PROW 2007-2013: Fundacje Fundacje Stowarzyszenia Stowarzyszenia Związki stowarzyszeń Związki stowarzyszeń Stowarzyszenia „specjalne” –art. 15 ustawy PPL+ a Oś 4 Leader - Działania PPL+ skupiony wokół 2 zadań Oś 4 Leader PROW 2007-2013: wsparcie zintegrowanych Wdrażanie LSR - działanie 4.1. strategii rozwoju terytorialnego obszarów wiejskich, powiązanie w sieć wszystkich terenów wiejskich (Krajowa Sieć LEADER+) Wdrażanie projektów współpracy - działanie 4.2. Funkcjonowanie lokalnej grupy działania - działanie 4.3. PPL+ a Oś 4 Leader - Beneficjenci • SOP 2004-2006 PPL+ Schemat I: Gminy wiejskie i miejsko – wiejskie związki międzygminne, osoby prawne: fundacje, stowarzyszenia, związki stowarzyszeń lub inne organizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną Schemat II: Lokalne Grupy Działania PPL+ a Oś 4 Leader - Beneficjenci • Oś 4 Leader PROW 2007-2013 Działanie 4.1 - Wdrażanie LSR: - beneficjenci działań osi 3 objętych osią 4, - beneficjenci tzw. „Małych projektów”: osoby fizyczne zameldowane na obszarze objętym LSR lub wykonujące działalność gospodarczą na obszarze objętym LSR Osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (w tym kościoły, związki wyznaniowe, fundacje, stowarzyszenia – które posiadają siedzibę na obszarze objętym LSR lub prowadzą działalność na tym obszarze) Działanie 4.2 - Wdrażanie projektów współpracy: - LGD Działanie 4.3 - Funkcjonowanie LGD: - LGD PPL+ a Oś 4 Leader - Budżet SOP 2004-2006 PPL+ Oś 4 Leader PROW 2007-2013: Schemat I: 5 575 000,00 4.1 620 500 000,00 Schemat II: 24 868 952,00 4.2 15 000 000,00 Razem 30 443 952,00 (po realokacji – luty 2007) 4.3 152 000 000,00 Razem 787 500 000,00 PPL+ a Oś 4 Leader - Budżet SOP 2004-2006 PPL+ Oś 4 Leader PROW 2007-2013: Schemat I: 150 tys. na jednego beneficjenta liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały na obszarze objętym LSR (dane GUS w dniu 31 grudnia 2006 r.) Schemat II: 750 tys. na jedną LGD 4.1 x 116 PLN 4.2 x 3 PLN 4.3 x 29 PLN Budżet LGD z 60 000 mieszkańcami 8 880 000 PLN LGD w PROW 2007-2013 LGD nie jest już jedynym podmiotem korzystającym ze wsparcia finansowego w ramach strategii. Wsparcie finansowe na realizację operacji w ramach strategii otrzymują również podmioty z obszaru objętego strategią. LGD w PROW 2007-2013 Opracowuje lokalną strategię rozwoju konsultując projekt ze społecznością lokalną, informuje ludność z obszaru na którym wdrażana jest LSR: o przedsięwzięciach jakie zamierza wdrażać w ramach LSR , warunkach przyznania pomocy oraz o dodatkowych lokalnych kryteriach wyboru, szkoli potencjalnych beneficjentów jak przygotowywać wnioski o przyznanie pomocy, LGD w PROW 2007-2013 wnioskuje do SW o ogłoszenie naboru wniosków o przyznanie pomocy, zamieszcza informację o otwarciu naboru na stronie internetowej oraz w siedzibie na tablicy ogłoszeń, przeprowadza nabór wniosków o przyznanie pomocy, ocenia zgodność operacji z LSR, ocenia operacje na podstawie lokalnych kryteriów wyboru, wybiera najlepsze operacje do finansowania (z puli wniosków na operacje zgodne z LSR). Działanie 4.1 Wdrażanie LSR przewiduje przyznawanie pomocy na operacje działań osi 3 („Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”, „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” i „Odnowa i rozwój wsi”) przewiduje przyznawanie pomocy na operacje, które nie kwalifikują się do przyznania pomocy w ramach działań osi 3, ale przyczyniają się do osiągnięcia celów osi 3 (tzw. małe projekty). Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - kto może ubiegać się o pomoc? w przypadku działań osi 3 podmioty, którym może być przyznana w ramach tych działań (PROW 2007-2013) - mające miejsce zamieszkania albo siedzibę na obszarze objętym lokalną strategią rozwoju, - w przypadku operacji z zakresu działania „Różnicowanie…” również podmioty mające miejsce zamieszkania w mieście położonym na obszarze gminy miejsko – wiejskiej, liczącym ponad 5 tys. mieszkańców, ale nie więcej niż 20 tys. mieszkańców Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - kto może ubiegać się o pomoc? Beneficjenci „małych projektów”: Osoby fizyczne: Obywatele państwa członkowskiego UE Pełnoletnie Zameldowane na pobyt stały na obszarze objętym LSR lub wykonujące działalność gospodarczą na tym obszarze Osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (w tym kościoły, związki wyznaniowe, fundacje, stowarzyszenia – które posiadają siedzibę na obszarze objętym LSR lub prowadzą działalność na tym obszarze) Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 1. podnoszenie świadomości społeczności lokalnej, w tym poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla podmiotów z obszaru objętego LSR, innych niż (szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie) Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 2. podniesienie jakości życia ludności na obszarze realizacji LSR, w tym poprzez: a) udostępnianie urządzeń i sprzętu komputerowego, w tym urządzeń i sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu, b) organizację imprez kulturalnych, rekreacyjnych lub sportowych; Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 3. rozwój aktywności społeczności lokalnej, w tym poprzez: a) promocję lokalnej twórczości kulturalnej z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa w tym kulturowego, historycznego lub przyrodniczego, b) kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów, c) kultywowanie języka regionalnego i gwary, d) kultywowanie tradycyjnych zawodów i rzemiosła; Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 4.rozwijanie agroturystyki lub rekreacji na obszarze realizacji LSR; w tym poprzez: a) utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej oraz stron internetowych, przygotowanie i wydanie folderów oraz innych publikacji informacyjnych dotyczących obszaru objętego LSR; b) budowę, odbudowę lub oznakowanie małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych lub biwakowych, tras narciarstwa biegowego lub zjazdowego, szlaków wodnych, szlaków rowerowych, szlaków konnych, ścieżek spacerowych lub dydaktycznych; Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 5. Zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie lub oznakowanie cennego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego, w szczególności obszarów objętych poszczególnymi formami ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000; Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 6.zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego, w tym poprzez: a) odbudowę albo odnowienie lub oznakowanie budowli lub obiektów małej architektury wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków, b) odnowienie dachów lub elewacji zewnętrznych budynków wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków, c) remont lub wyposażenie muzeów, d) remont lub wyposażenie świetlic wiejskich; Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 7. inicjowanie powstawania, przetwarzania lub wprowadzenia na rynek produktów i usług opartych na lokalnych zasobach, tradycyjnych sektorach gospodarki lub lokalnym dziedzictwie, w tym kulturowym, historycznym lub przyrodniczym, albo podnoszenie jakości takich produktów Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - zakres pomocy w „małych projektach” 8. wykorzystanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w celu poprawienia warunków prowadzenia działalności kulturalnej lub gospodarczej, w tym rolniczej Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - warunki przyznania pomocy na „małe projekty” operacja będzie realizowana na obszarze objętym LSR i będzie zgodna z LSR; operacja będzie realizowana w ww. zakresie; całkowity planowany koszt operacji wynosi co najmniej 4,5 tys. zł, lecz nie więcej niż 100 tys. zł; operacja nie jest finansowana z udziałem innych środków publicznych (z wyjątkiem współfinansowania z Funduszu Kościelnego lub ze środków własnych jst); Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - warunki przyznania pomocy na „małe projekty” operacja będzie realizowana w nie więcej niż dwóch etapach; zakończenie operacji i złożenie wniosku o płatność ostateczną nastąpi w terminie 2 lat od zawarcia umowy, lecz nie później niż do dnia 30 czerwca 2015r.; płatność ostateczna będzie obejmować nie mniej niż 25% łącznej planowanej kwoty pomocy; Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - warunki przyznania pomocy na „małe projekty” pomoc na małe projekty przyznawana jest w formie refundacji części kosztów niezbędnych do realizacji małego projektu, określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia (koszty kwalifikowalne), w tym kosztów ogólnych, poniesionych od dnia, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy (w przypadku kosztów ogólnych – poniesionych nie wcześniej niż w dniu 1 stycznia 2007 r.) limit pomocy wynosi 100 tys. zł na jednego Beneficjenta w całym okresie programowania, przy czym wysokość pomocy przyznanej na realizację jednej operacji nie może być wyższa niż 25 tys. zł Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - podmioty wdrażające operacje z zakresu działania: „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” - ARiMR operacje z zakresu działania: „Odnowa i rozwój wsi” tzw. „małych projektów” – samorząd województwa Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - terminy termin składania wniosków: po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru, (nabór ogłasza na wniosek LGD właściwy organ samorządu województwa), LGD, dokonuje wyboru operacji na podstawie kryteriów określonych w LSR, spośród operacji zgodnych z LSR, w terminie 30 dni od dnia w którym upłynął termin składania wniosków, LGD w terminie 14 dni od dnia dokonania wybory operacji informuje wnioskodawcę Działanie 4.1 Wdrażanie LSR - terminy LGD sporządza listę wybranych operacji, ustalając ich kolejność wg ilości uzyskanych punktów w ramach oceny spełnienia kryteriów i listę wraz z wnioskami przekazuje odpowiedniemu podmiotowi wdrażającemu w terminie 14 dni. Wnioski przekazane przez LGD właściwy organ samorządu województwa rozpatruje w terminie 3 miesięcy. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy Beneficjent – LGD W ramach działania wyróżniamy dwie operacje: 1. Przygotowanie projektu współpracy, 2. Realizacja projektu współpracy. Dla każdej z operacji przewidziana jest odrębna procedura. Dla każdej operacji zawierana jest oddzielna umowa. Każda z operacji kończy się złożeniem wniosku o płatność ostateczną. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy Pomoc jest przyznawana na przygotowanie oraz realizację projektów współpracy międzyterytorialnej i transnarodowej: - zawartych w LSR - nieuwzględnionych w LSR, ale zgodnych z celami LSR opracowanej i realizowanej przez LGD. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy „Współpraca międzyterytorialna” oznacza współpracę w ramach Państwa Członkowskiego. „Współpraca transnarodowa” oznacza współpracę pomiędzy terytoriami w kilku Państwach Członkowskich oraz z terytoriami w krajach trzecich. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy 1) muszą zakładać realizację wspólnych przedsięwzięć; 2) mogą angażować, poza LGD, inne partnerstwa będące grupami lokalnych partnerów, które zajmują się zagadnieniem rozwoju obszarów wiejskich; 3) jeżeli dotyczą obszarów spoza UE, wówczas wydatki poniesione w ramach realizacji tej części projektu, nie kwalifikują się do wsparcia z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - kryteria dostępu Przynajmniej jeden spośród partnerów biorących udział w projekcie współpracy musi być LGD wybraną w ramach realizacji osi 4 LEADER PROW 2007-2013 i tylko koszty związane z uczestnictwem tego partnera w projekcie są kosztem kwalifikowalnym i mogą być pokryte ze środków osi Leader. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - kwalifikowalność kosztów Jeżeli partnerem projektu współpracy jest inne partnerstwo będące grupą lokalnych partnerów, zajmujące się zagadnieniem rozwoju obszarów wiejskich, wówczas koszty przez nie poniesione nie stanowią kosztu kwalifikowanego projektu. W takim wypadku jedynie koszty koordynacji są kwalifikowane. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - kryteria dostępu jest zgodny z lokalną strategią rozwoju; spełnia warunki, o których mowa w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1698/2005 oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1974/2006; nie przewiduje finansowania z udziałem innych środków publicznych z wyłączeniem przypadku współfinansowania: z Funduszu Kościelnego lub ze środków własnych jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - przygotowanie projektu współpracy Pomoc na operację polegającą na przygotowaniu projektu współpracy jest przyznawana, jeżeli operacja ta będzie realizowana w nie więcej niż dwóch etapach, a jej zakończenie i złożenie wniosku o płatność ostateczną nastąpi w terminie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy, na podstawie której została przyznana ta pomoc, lecz nie później niż do dnia 31 grudnia 2013 r. Płatność ostateczna będzie obejmować nie mniej niż 25 % łącznej planowanej kwoty pomocy. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - realizacja projektu współpracy uzyskał co najmniej 60% maksymalnej liczby punktów, jaką można przyznać w ramach oceny zgodności projektu współpracy z kryteriami wyboru; w ramach którego powołano koordynatora lub osobę współpracująca z koordynatorem (gdy wnioskująca LGD nie jest koordynującą LGD) Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - realizacja projektu współpracy Pomoc na operację polegającą na realizacji projektu współpracy jest przyznawana, jeżeli operacja ta będzie realizowana: w nie więcej niż ośmiu etapach, przy czym w danym roku liczba etapów nie może przekroczyć 4; w okresie nie dłuższym niż 48 miesięcy; jej zakończenie i złożenie wniosku o płatność ostateczną nastąpi nie później niż do dnia 30 czerwca 2015 r. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - kwalifikowalność kosztów Pomoc przyznaje się w formie refundacji kosztów: 1) przygotowania lub realizacji projektu współpracy, 2) poniesionych od dnia, w którym została zawarta umowa. W przypadku przyznania pomocy, do kosztów kwalifikowalnych zalicza koszty poniesione przez wnioskodawcę przed dniem zawarcia umowy, ale nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy, a w przypadku kosztów przygotowania projektu współpracy, jeżeli zostały poniesione nie wcześniej niż rok przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - terminy składania wniosków 1. na operacje polegające na przygotowaniu projektu współpracy można składać do dnia 30 czerwca 2013 r., 2. na operacje polegające na realizacji projektu współpracy można składać do dnia 31 grudnia 2013 r. Pierwszy wniosek o przyznanie pomocy można złożyć nie wcześniej niż w dniu, w którym został dokonany wybór LGD do realizacji LSR. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - dokumenty będące załącznikami do wniosku 1) dokumenty potwierdzające wolę partnerów projektu współpracy do jego realizacji – w przypadku operacji polegającej na przygotowaniu projektu współpracy; 2) umowę o wspólnej realizacji projektu współpracy zawartą ze wszystkimi partnerami projektu współpracy – w przypadku operacji polegającej na realizacji projektu współpracy. Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - terminy rozpatrywania wniosków Wniosek o przyznanie pomocy na operację polegającą na przygotowaniu projektu współpracy rozpatruje się w terminie miesiąca od dnia jego złożenia, Wniosek o przyznanie pomocy na operację polegającą na realizacji projektu współpracy – w terminie 2 miesięcy od dnia jego złożenia. Działanie 4.3 Funkcjonowanie LGD - cel działania Zapewnienie sprawnej i efektywnej pracy LGD; Doskonalenie zawodowe osób uczestniczących w realizacji LSR Beneficjent – LGD Działanie 4.3 Funkcjonowanie LGD - warunki przyznania pomocy Pomoc jest przyznawana, jeżeli operacja: jest zgodna z LSR; nie jest finansowana z udziałem innych środków publicznych z wyłączeniem przypadku współfinansowania: ze środków własnych jst będzie realizowana w nie więcej niż 4 etapach w każdym roku, jej zakończenie i złożenie wniosku o płatność ostateczną nastąpi do dnia 31 grudnia roku, na który pomoc jest przyznawana, lecz nie później niż do dnia 30 czerwca 2015 r. Działanie 4.3 Funkcjonowanie LGD - zakres pomocy Koszty bieżące (administracyjne) LGD, Realizacja badań dotyczących obszaru objętego LSR, Informowanie o obszarze objętym LSR, realizacji LSR oraz działalności LGD, Szkolenia pracowników LGD, członków zarządu LGD oraz członków organu decyzyjnego (Rady) LGD, Realizacja wydarzeń promocyjnych lub kulturalnych związanych z obszarem objętym LSR, realizacją LSR oraz działalnością LGD, Animowanie społeczności lokalnej, Działanie 4.3 Funkcjonowanie LGD - kwalifikowalność kosztów Kwalifikowalne są koszty poniesione od dnia zawarcia umowy, a w przypadku przyznania pomocy – od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Koszty bieżące poniesione przez LGD stanowią koszt kwalifikowalny jedynie do wysokości 15% sumy zrefundowanych kosztów kwalifikowalnych wszystkich operacji zrealizowanych w tym okresie w ramach działań 4.1, 4.2 oraz 4.3. Działanie 4.3 Funkcjonowanie LGD - terminy pierwszy wniosek o przyznanie pomocy składa się łącznie z wnioskiem o wybór LGD do realizacji LSR w latach następnych do 30 września roku poprzedzającego rok, którego pomoc dotyczy. właściwy organ samorządu województwa rozpatruje wniosek: w ciągu 2 miesięcy od dnia jego złożenia, a w przypadku pierwszego wniosku w ciągu 2 miesięcy od dnia wyboru LGD do realizacji LSR. Wniosek o płatność - wszystkie działania wypłaty środków finansowych z tytułu pomocy dokonuje się niezwłocznie po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o płatność, lecz nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia jego złożenia.