6 2.3. Bariery techniczne

SAVOIR VIVRE
WOBEC
OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH RUCHOWO
40
PRAKTYCZNYCH
PORAD
1
Spis treści:
1.
2.
3.
4.
5.
Wstęp………………….3
Przybliżenie problemów związanych z niepełnosprawnością ruchową….4
2.1. Rodzaje niepełnosprawności ruchowej……………………………5
2.2. Sprzęt ortopedyczny………………………………………………..6
2.3. Bariery techniczne…………………………………………………7
Wywiady z osobami z niepełnosprawnością ruchową………………..8
3.1. List od Pawła………………………………………………………9
3.2. E-mail od Rafała………………………………………………….10
3.3. Wiadomość od Anny………………………………………………11
Jak zachować się wobec osoby niepełnosprawnej- porady……………………..12
Podsumowanie…………………………………………………………………..21
2
Drogi Czytelniku!
Nasz poradnik ma na celu uświadomienie Tobie, że
pomoc osobom niepełnosprawnym jest dla nich szalenie
ważna. Jednak wielu z nas boryka się z problemem owej
pomocy, gdyż nie wiemy jak powinniśmy się prawidłowo
zachować.
Niepełnosprawność w porównywalnym stopniu
kładzie nacisk na defekt otoczenia jak i defekt fizyczny
człowieka. Skłania to bowiem do kreowania nowego
podejścia do rehabilitacji. Jednym z nich jest
rehabilitacja społeczna, odgrywająca bardzo ważną rolę
w życiu osoby z niepełnosprawnością, do której możesz
również TY się przyłączyć.
Zatem nasz poradnik pomoże Tobie zostać
„rehabilitantem” społecznym i mamy nadzieję, wykluczy
wszelkie Twoje obawy w komunikacji interpersonalnej z
osobą z niepełnosprawnością ruchową.
Autorki
3
Przybliżenie problemów związanych z
niepełnosprawnością ruchową.
4
Rodzaje niepełnosprawności ruchowej.
Zazwyczaj osoba niepełnosprawna ruchowo jest przez nas postrzegana, że porusza się na wózku
inwalidzkim. Nic bardziej mylnego! Osoba z niepełnosprawnością ruchową może mieć problem z
zaburzeniami neurologicznymi, które ograniczają kontrolę mięśni i poruszanie się lub po prostu
trudności z panowaniem nad ruchami. Z tego względu wyróżnia się dwa rodzaje niepełnosprawności
ruchowej:
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
RUCHOWA
ZABURZENIA
NEUROMOTORYCZNE
• zaburzenia napadowe (padaczka)
•mózgowe porażenie dziecięce
•choroby rdzenia kręgowego
•choroba Heinego- Medina
•dystrofia mięśniowa
•stwardnienie rozsiane.
CHOROBY MIĘŚNIOWO
SZKIELETOWE
•młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
•wady kończyn
•choroby układu kostnego (karłowatość,
kostnienie niedoskonałe, skolioza).
5
Sprzęt ortopedyczny.



Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą poruszać się za pomocą różnego rodzaju sprzętu.
Należą do nich:
wózki inwalidzkie (m. in.: wózki aktywne, elektryczne, schodołazy);
aparaty ortopedyczne (korekcyjne, odciążające, stabilizujące stawy, unieruchamiające)
protezy (kończyn górnych i kończyn dolnych)
6
Bariery techniczne .
Niestety, osoby niepełnosprawne cały czas borykają się z problemem barier, których nie są w
stanie sami pokonać. Są to przede wszystkim:
1.
2.
3.
4.
bariery urbanistyczne, związane z układem ciągów komunikacyjnych, miejscami architektonicznymi,
oznakowaniem oraz innymi składowymi zależnymi od zabudowy naszych miast, nieutwierdzone,
nierówne nawierzchnie dróg, ulic, zbyt wysokie krawężniki na ulicach;
bariery architektoniczne, związane z architektura budynku, w którym mieszkają i funkcjonują osoby
niepełnosprawne, a więc za wąskie korytarze, drzwi przejścia, występujące schody, zbyt mała lub
nieprzystosowana łazienka, ubikacja;
bariery komunikacyjne, występujące w środkach komunikacji, związane z nieprzystosowaniem
wagonów kolejowych, pojazdów, dworców oraz złą lokalizacja przystanków miejskich;
bariery wzornicze związane z nieprzystosowanymi przedmiotami, małym monitorem przy
komputerze, niebezpiecznymi gniazdkami elektrycznymi, ostrymi krawędziami.
7
Wywiady z osobami z niepełnosprawnością
ruchową.
8
List od Pawła.
Jestem Paweł. Od 13 roku życia
cierpię na dystrofię mięśniową, która jest
nieuleczalną chorobą i cały czas postępującą.
Zostałem poproszony o refleksje na temat
tego, co sprawia mi trudność w kontaktach
społecznych, czy ludzie potrafią
zachowywać się w obecności osoby z
niepełnosprawnością ruchową.
Otóż w moim przypadku denerwuje
mnie to, iż inni wiedzą lepiej ode mnie co mi
wolno, a czego nie. Bardzo często chcą mnie
wyręczyć w podstawowych zadaniach
samoobsługowych nie pytając najpierw czy
takiej pomocy potrzebuję. Tłumaczą wtedy,
że boją się bym sobie nie zrobił krzywdy.
Zapewniam, my osoby niepełnosprawne
ruchowo najlepiej wiemy czy podołamy,
czy jesteśmy w stanie pokonać owe
trudności. Jeśli nie, na pewno poprosimy o
pomoc. Samo słowo siedź!- ja to zrobiędziała na mnie jak czerwona płachta na
byka.
I jeszcze jedna dosyć istotna kwestia
dla mnie, nie na widzę jak cięży na de mną
presja czasu. Poganianie osoby o obniżonej
sprawności ruchowej nie należy do dobrych
manier. Moje tępo jest najważniejsze.
9
E-mail od Rafała.
Witam!
Mam na imię Rafał. Stałem się osobą
niepełnosprawną ruchową mając 17 lat. Skoczyłem
do wody na główkę i od tamtej poruszam się na
wózku inwalidzkim. Ciężko mi było zaakceptować
swoją niepełnosprawność. Odizolowałem się od
społeczeństwa, nie chciałem nikogo widzieć bo
byłem przekonany, że z litości mnie odwiedzają.
Dziś jest inaczej.
Mam 33 lata i nie spotykam się z
przykrościami ze strony nieznajomych.
Społeczeństwo jest bardzo otwarte, nie nachalne.
Mam znajomych, na których zawsze mogę liczyć.
Wychodzimy razem do kina, pubu. W większych
miastach coraz rzadziej występują bariery
architektoniczne. Przyznaję, nie wszystkie miejsca
publiczne są dostosowane do potrzeb osób
niepełnosprawnych, aczkolwiek zawsze można
gdzieś spędzić czas na rozrywce.
10
Wiadomość od Anny.
Cześć.
Niestety, jeszcze dość często spotykam się z przykrościami jakich
dostarczają osoby pełnosprawne, za pewne nie zdając sobie z tego
sprawy. Poruszam się o kulach, gdyż cierpię na stwardnienie rozsiane.
Wsiadając do autobusu miejskiego spotykam się z niemiłymi
spojrzeniami podróżujących i nieodpowiednimi komentarzami. W
mentalności społeczeństwa pozostają jeszcze stereotypy, że osoba
niepełnosprawna nie powinna wychodzić z domu i pokazywać się
publicznie.
Dlaczego ludziom jest tak trudno zrozumieć, że my też mamy
swoje potrzeby, że chcemy żyć tak jak każdy pełnosprawny? Nie
bójcie się nas, przecież my nie gryziemy chcemy tylko normalnie
funkcjonować!
11
Jak zachować się wobec osoby niepełnosprawnejporady
12
Kilka słów wstępu
Do zachowań grzecznościowych zaliczamy przede wszystkim słowa, gesty
czyli podanie ręki, skinięcie głową, pocałunek w rękę, zdjęcie przez panów
czapki witając się, to także kontakt wzrokowy. Każdy z nas wie jak powinien
zachować się przy stole, w pracy, w urzędzie, w szkole, gdyż jest to dla nas
oczywiste, przyswojone w procesie uczenia się i socjalizacji. „Tak” nas uczono
w domu, „tego” wymagała mama, „o to” się troszczył tata, a babcia nam
wpajała „to’. Zatem dlaczego widząc osobę z niepełnosprawnością ruchową
wszelkie dotychczasowe nauki stają się nam nie znane i nie potrafimy
zachować się stosownie wobec niej.
Aby przybliżyć Tobie drogi Czytelniku tę ważką problematykę,
zwróciłyśmy się do osób, które poruszają się na wózkach, by przekazali własne
doświadczenia i obserwacje z przebywaniem z osobami pełnosprawnymi. Może
w ten sposób nabierzemy więcej pewności siebie i pewności do braku barier w
porozumiewaniu się z osobami z niepełnosprawnością ruchową. W oparciu o
ich doświadczenia stworzyłyśmy kilka cennych porad. Prosimy, zapoznaj się
nimi!
13
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zwracaj się bezpośrednio do osoby niepełnosprawnej.
Nie traktuj jej bezosobowo.
Szanuj jej prywatność.
Nie zadręczaj jej pytaniami o stan w jakim się
znajduje.
Osoba z niepełnosprawnością ruchową zawsze
pozostaje OSOBĄ, więc traktuj ją tak, jakbyś sam
chciał być traktowany.
Najpierw zapytaj, czy potrzebuje twojej pomocy,
dopiero później pomagaj.
Rozmawiając z osobą poruszającą się na wózku
dostosuj swoja pozycję tak, by nawiązać z nią
kontakt wzrokowy.
14
7.
Przepuść osobę z niepełnosprawnością w kolejce do
kasy.
8. Nie parkuj samochodów w miejscu przeznaczonym
dla osób niepełnosprawnych.
9. Nie wyśmiewaj się z osób niepełnosprawnych. Z tego
jak wyglądają, jak się poruszają.
10. Projektując budynki do użytku publicznego, pamiętaj
by były one dostosowane do osób o obniżonej
sprawności ruchowej.
11. Pomóż osobie niepełnosprawnej gdy cię o to poprosi.
15
12. Zadbaj, by w barach, pubach i innych miejscach
publicznych było dość miejsca dla osób poruszających
się na wózkach.
13. Zimą odśnieżaj chodniki, by osoba z
niepełnosprawnością ruchową mogła swobodnie się
poruszać.
14. Przymocuj poręcze w toaletach, przy schodach i
podjazdach.
15. Gdy osoba niepełnosprawna robi zakupy w sklepie,
podejdź i zaoferuj swoją pomoc.
16. Dostosuj przymierzalnie w sklepach, tak by osoba z
niepełnosprawnością ruchową mogła swobodnie
przymierzyć ubrania.
16
17. Nie wykonuj gwałtownych ruchów przy osobie
mającej problem z poruszaniem się gdyż możesz ją
przewrócić.
18. Zadbaj o podjazdy w miejscach publicznie
dostępnych.
19. Gdy lada w sklepie jest za wysoko, wyjdź zza niej do
osoby poruszającej się na wózku i dopiero ją obsłuż.
20. Pomóż osobie z niepełnosprawnością ruchową nieść
zakupy.
21. Nie dyskryminuj osób niepełnosprawnych.
22. Bądź życzliwy dla nich.
23. Zatrudniając osobę z niepełnosprawnością, nie patrz
jedynie na korzyści, doceń ją jako pracownika.
17
24. Pomóż osobie niepełnosprawnej domagać się jej
praw, gdy sama nie jest w stanie.
25. Traktuj osoby niepełnosprawne z szacunkiem.
26. Wsiadając do autobusu przepuść przodem osoby z
niepełnosprawnością.
27. Pomagaj wsiąść do środka komunikacji miejskiej tym,
którzy mają z tym problem.
28. W restauracji pomóż osobie z ograniczoną
sprawnością ruchową usiąść i wstać niezależnie od jej
płci.
29. Nie siadaj i nie zastawiaj miejsc w środkach
komunikacji miejskiej przeznaczonych dla
niepełnosprawnych osób.
18
30. Nie siadaj i nie zastawiaj miejsc w środkach
komunikacji miejskiej przeznaczonych dla
niepełnosprawnych osób.
31. Nie odwracaj się, gdy zauważysz osobę z
niepełnosprawnością ruchową. Ona w niczym ci nie
zagraża.
32. Nie wpatruj się nachalnie w osobę z
niepełnosprawnością ruchową.
33. Witając się z osobą korzystającą z protezy nie unikaj
podawania dłoni. Możesz także uścisnąć sprawną
rękę lub dotknąć delikatnie za barki.
34. Staraj się nie dotykać sprzętów ortopedycznych
osoby niepełnosprawnej, gdyż stanowią one jej strefę
intymną.
19
35. Nie traktuj sprzętu ortopedycznego osoby
niepełnosprawnej jako przyrządów do zabawy.
36. Nie mów osobie z niepełnosprawnością ruchową, że ci
przykro z powodu jej choroby.
37. Zaprojektuj prywatne gabinety lecznicze tak, by osoba z
ograniczoną ruchomością mogła swobodnie wybrać się na
wizytę do lekarza.
38. Nie planuj życia osobie niepełnosprawnej, niech ona
spełnia swoje marzenia.
39. Nie zamykaj toalet w miejscach publicznych na klucz.
Toaleta dla osób niepełnosprawnych musi być zawsze dla
nich dostępna.
I ostanie:
40. Nie patrz na osoby niepełnosprawne jedynie przez pryzmat
ich niepełnosprawności- to przede wszystkim
OSOBOWOSCI.
20
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że przygotowany przez nas
poradnik zmieni Twoje nastawienie i mentalność,
drogi Czytelniku, co do osób z
niepełnosprawnością ruchową. Wystarczy, że
będziesz traktować je jako indywidualne
jednostki, a pozbędziesz się jakichkolwiek obaw w
relacjach z nimi.
21
Poradnik opracowały studentki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne
rok III
Kontakt z nami:
Katarzyna Pokorniecka
[email protected]
Dominika Reszeter
[email protected]
Olga Włodarczyk
[email protected]
22