Autoreferat

Autoreferat
3. Informacje
0
dotychczasowym
zatrudnieniu
w jednostkach
naukowych:
zatrudniony (w 2002 r.) na stanowisku adiunkta w tej samej katedrze. Na tyrn stanowisku
pracuj~ do chwili obecnej.
4. Osi~gni~cie wynikaj~ce z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marc a 2003 r.
naukowych i tytule nauko'"''YIDoraz
0
0
stopniach
stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. or 65,
poz. 595 ze ZID.):
a) Slawomir Gonkowski "Neurochemiczna
charakterystyka
neuronow immunoreaktywnych
wobec trzeciego transportera cynku (ZnT3) w jelitmvym ukladzie nelVolowymjelita grubego
swini oraz ich plastycznosc pod wplywem stanu zapalnego i aksotomii w obr~bie okr~znicy
zst~puj'lcej". vVydawnictwo Uniwersytetu warminsko Mazurskiego, Olsztyn 2011, stron 141.
b)Trzeci tra..TJ.sportercynku (ZnT3) nalezy do rodziny bialek SLC 30. Transportuj'l one jony
cynku z cytoplazmy na zewn(l.trz komorki lub do swiada organelli komorkowych. U ssakow
opisano dziesi~6 homologicznych bialek SLC 30 oznaczonych skr6tami od ZnT1- do ZnTIO.
W szystkie z nich s~ zwi(lZane z blonami i posiadaj<j" podobn(l. struktur~. Sldadaj(l. si~
mianowicie z szesciu przezblonowych
domen i p~tli aminokwasowej
bogatej w histydyn~,
ktora najprawdopodobniej jest miejscem wi(lZania cynb..ru.
ZnT3 wyst~puje glownie w centralnym, ja..lci autonomicznym
nerwowym,
a jego funkcje (szczeg61nie w ukladzie obwodowym)
obwodo-wym ukladzie
pozostaj(l. do tej pory
niejasne. Ponadto w chwili obecnej clane dotycz(l.ce obecnosci populacji neuronow ZnT3pozytywnych na terenie jelitowego uldadu nerwowego s&.bardzo skromne i ogratliczajll si~ do
olm~znicy zst~puj<j"ceju czlowieka. Do tej pory ZnT3 - immunoreaktywne komorki nerwowe
nie byl opisane w jelitowym ukladzie nerwowym (ENS) swini. Nalezy zaznaczyc, ze w
cynku, ZnT3 i analogow
innych substancji
czynnych
obecnych w jelitoVv)lm ukladzie
nerwowym w przebiegu stan6w patologicznych w obr~bie przewodu pokarmowego.
Podsumowuj'l:.c, celem pracy bylo:
1. Zbadanie
immunoreaktywnosci
wobec
trzeciego
transportera
cyn..1ru (ZnT3)
w
nelironach zwoj6w ENS poszczeg61nych odcinkow jelita grubego swini i okreslenie
liczebnosci populacji neuronow ZnT3 - immunoreaktynych.
2. Okreslenie
substancji
biologicznie
aktywnych
wsp6lwyst~puj'l:.cych
z ZnT3
w
kom6rkach nerwowych jelitowego ukladu nerwowego na terenie jelita grubego swini.
3. Analiza procentowego
badane substancje
W
udziahI kom6rek
nerwowych
zawieraj'l:.cych poszczegolne
og61nej licznie neuron6w ZnT3 - immunoreaktywnych
(ZnT3-
IR), a takZe odsetka komorek ZnT3 - pozytywnych w stosunku do poszczeg61nych
populacji neuronalnych.
4. Okreslenie ewentualnej zmiany liczebnosci i kodowania biochemicznego
ZnT3 - pozytywnych
neuron6w
w obr~bie ENS okr~Znicy zst~puj'l:.cej swini pod wplywem
chemicznie indukowanego stanu zapalnego i aksotomii.
5. Analiza przypuszczalnej roli trzeciego transportera cyn1..11na terenie jelitowego u1cladu
nerwowego swini w oparciu funkcje substancji wsp6lwyst~puj4cych z ZnT3 na terenie
ENS, zmiany pod wp{<fWemcrynnik6w patologicznych.
Wyniki:
1. W niniejszym
neuron6w
doswiadczeniu
immunoreaktywnych
wykazano
po raz plerwszy
wobec trzeciego
transportera
obecnosc
populacji
cynku w jelitowym
ukladzie nerwoVv)lm na terenie jelita grubego swini. Kom6rki takie S'l:.obecne we
prostnicy)
i we wszystkich
mi~snim;vych,
Liczebnosc
rodzajach
podsluzowych
zwojow
zewn~trznych
srodsciennych,
tzn. w zwojach
podsluzO"wych
populacji neuronow ZnT3 - pozytywnych
wewn~trznych.
zalezy od odcinka jelita i
rodzaju zwoju, przy czym zawsze przekracza 40% wszystkich komorek danego zwoju.
Jednoczesnie
na terenie jelita grubego swini nie stwierdzono
obecnosci wlokien
nerwowych immunorea..1ctywnych wobec ZnT3.
2. W stanie fizjologicznym
trzeci transporter
cynku w neuronach jelitowego
ukladu
nerwowego w jelicie gmbym swini wspolvvyst~puje z wieloma innym substancjami
czynnymi pelniqcymi funkcje neuroprzekainikow
p~cherzykm;vy
transporter
naczynioaktywny
somatostatyna
acetylocholiny
i/lub neuromodulatorow,
(V AChT),
substancja
takimi jak
P
(SP),
polipeptyd jelitowy (VIP), tlenek azotu (NO), galanina (GAL) i
(SOM), co sugeruje obecnosc
ZnT3 w roznych typach komorek
nerwowych.
3. Stopien kolokalizacji ZnT3 z poszczegolnymi
rodzaju
zWOJU, przy
czym
generalnie
substancjami zalezy od odcinka jelita i
naFVl~Ce]
stwierdzono
kom6rek
YAChT +/ZnT3+, a najmniej neuron6w SOM+/ZnT3+.
4. Na terenie jelitowego uldadu nerwowego okr~znicy zst~pujqcej swini pod wplywem
czynnik6w patologicznych
takich, jak stan zapalny pochodzenia
chemicznego
czy
aksotomia liczebnosc komorek ZnT3 - pozyty-wnych zwi~ksza si~ we wszystkich
rodzajach zwojow srodsciennych, przy czym stopien zmian zalezy od rodzaju zwoju.
5.
Wymienione czynniki patologiczne powoduj'l. r6wniez roznorodne zmiany w stopniu
kolokalizacji trzeciego transportera cynku z YAChT, SP, VIP, NO, GAL i SOM, a
6. Duza liczba neuronow
immunoreaktywnych
szerokie spektrum substancji,
wobec ZnT3 na terenie ENS oraz
z kt6ryrni trzeci transporter
sugeruja." it ten typ transportera
cyu-ku odgrywa
cynku wsp61wyst~puje
wielorakie
funkcje
na terenie
jelitowego uldadu nerwowego jelita grubego swini zarowTIo w stanie fizjologicznyrn,
jak i pod wplywem czynnik6w patologicznych.
poprzez analogi~ do centralnego
W swietle niniejszych hadan oraz
ukladu nerwowego mozna przypuszczac,
V.lyst~puje w neuronach wykorzystuj&.cych cynk jako neuromodulator,
patologicznych
przewodu
pokarmowego
dodatkowo
moze
it ZnT3
a w stanach
pdni6
funkcje
neuroprotekcyjne.
5. Omowienie pozostalych osi~gni~c naukowo - badawczych:
Tematem
mOJeJ
dzialalnosci
naukowej
wyst~puj&:cych w ukladzie nerwowym
moczowo-plciowy,
jest
zaopatrujqcyrn
badanie
substancji
narz&.dy wewn~trzne
CZ"jrnnych
(jelito, uklad
szyszynka, nadnercza) zarowno w stlliiie fizjologicznym, jak rowniez w
przebiegu procesow patologicznych. Wilj?kszosc moich publikacji dotyczy jelitowego ukladu
nerwowego
(ENS) oraz zewnqtrzpochodnego
unerwienia przewodu
pokarmowego
swini,
kt6rej jelitowy uklad nerwowy uwazany jest za zwierz~cy model ENS czlowieka. Mi~dzy
innymi opisalem po raz pierwszy dokladne rozrnieszczenie peptydu CART wENS
terenie jelita cienkiego i grubego, a takZe
v\lIhty-W
swini na
stanu zapalnego, aksotOmll i adenomatozy
na kodowanie chemiczne neuronow ENS na terenie okr~znicy zst~puj'l:cej.
Ponadto
Gastroenterologii,
cz~s6
publikacji,
Hepatologii
powstaiych
we
wsp6Ipracy
i Zywienia Dzieci Uniwersytetu
z
KliniJ::&: Pediatrii,
Medycznego
w Gdailsku
dotyczy jelitowego ukladu nerwowego czlowieka. W tej cz~sci moich badan, mi~dzy innymi,
po raz pierwszy zostaly opisane neurony ZnT3 - poZ'jtywne na terenie okr~znicy zst~puj'l:cej
czlowieka, a takZe wplyw lekoopornego wTzodziej&.cego zapalenia okr~znicy na kodowanie
chemiczne neuron6w ENS. Cz~sc badan przeprowadzonych
na tkankach ludzkich zostala
wykonana we wsp6lpracy z Katedr<\.Urologii Warszawskiej Akademii Medycznej.
\V czasie mojej pracy naukowej bralem udzial w nast~puj<\.cychtematach badawczych:
-
"Zmiennosc
fenotypowa
kom6rek
nerwowych
kontrolujqcych
funkcje
narz'ld6w
wewn~trznych w zdrowiu i chorobie" (temat wlasny Katedry Fizjologii Klinicznej Wydziaiu
Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie)
- "Plastycznosc
czlowieka"
neuron6w
(temat
zaopatruj<\.cych narz'ldy
statutowy
Katedry
wewn~trzne
Fizjologii
Klinicznej
zwierz'lt
domo"Vvych i
Wydzialu
Medycyny
Weterynaryjnej IJWM w Olsztynie)
- "Neuropeptydy w procesach zapalnych jelit swin" , grant .MNiSW nr 6P06K01220,
2001-
2004.
- "Can doxazosin inhibit the hypertension - induced chfulges of collagen structure in arterial
system of spontaneously hypertensive rats?" wniosek zIozony w ramach Cardura International
Competitive Awards Program (USA) 2002-2003.
- "Analiza
zmiennosci
rozpoznawaniu
kodowania
chemicznego
unerwlema
i oceme nat~zenia procesu chorobowego
ps6w" zakwalifikowany
do realizacji i finansowania w
blony
sluzowej
niespecyficznych
xxxvrn
jelita
w
zapalen jelit u
konkursie .MNiSW, 2010-
2012.
Wykonalem takZe recenzjl( dla czasopisma Journal of Histology and Cytology
Opr6cz
gl6wnej
tematyki
badawczej
interesujl(
si~ r6wniez
histori'l
polskiej
weterynarii. Wynikiem tych zainteresOWall jest wsp61praca z ]\;luzeum Kultury Ludowej w
W ~gorzewie (udzial w organizacj i wystawy "Dr Kurt Alfred Obitz (1907-1945) - lekarz
Podsumowuj&.c, liczba publikacji naukowych wynosi 49. Sumaryczna wartosc IF z
tego okresu wynosi 18,240 (wedlug rokupublikacji),
a liczba punktow KBN - 708 (wedlug
punk.-tacji z 2010 roku), z czego 525 punkt6w pochodzi
wyroznionych
z publikacji
w czasopismach
w Journal Citation Reports (JCR). Indeks cytowan wedlug bazy Web of
Science - 20, indeks Hirsha - 3, a wedlug bazy "Harzing's Publish or Perish" odpowiednio:
47 i 4. Stosunkowo niski indeks cytOWall maze wynikac z faktu, it najlepsze, wg mnie,
artykuly
zostaly
uczestniczyiem
opublikowane
w
wielu
niedawno,
sympozjach
w
latach
2009
konferencjach
-2011.
Ponadto
naukO\"rych
0
czynme
zasl~gu
mi~dzynarodow)'m i og6lnopolskim. Wyniki sw)'ch badan przedstawialem zar6wno w formie
referat6w, jak i poster6w, a wynikiem tego jest 70 doniesien zjazdowych.
Obecnie kontynuuj~
pkiowego
prac~ nad unerwieniem
oraz rozpocz'ilem badania nefatyny-l
na terenie przewodu
pokarmowego
ssak6w
ukladu
pokarmowego
moczowo
(nowego peptydu odkrytego w 2006 roku)
. Wynikiem
tego jest jeden
artykui
po
pozytywnych recenzjach (Acta Vet Hung 27pkt KBN, IF 1,264) i 3 artykuly wyslane do
recenzji (stan na dzieil29.12.2011)
6. Dzialalnosc dydaktyczna:
1996 - 1997 prowadzenie zaj~c z przedmiotu biochemia zwierz&.t ze studentami Wydzialu
Weterynarii i Wydzialu Bioinzynierii
Akademii Rolniczo Technicznej (obecnie UWM) w
Olsztynie
Od 1997 do chwili obecnej prowadzenie zaj~c z przedmiotu fizjologia zwierz&.tze studentami
Wydzialu Medycyny weterynaryjnej UWJVl w Oisztynie
1997 - uczestnictwo w uldadaniu programu cwiczen z przedmiotu Fizjologia zwierz&.t dla
2008 - uczestnictwo w reorganizacji programu cwiczen z przedmiotu Fizjologia zwierz(lt ilia
studentow
weterynarii,
samodzielne
autorstwo
serii
prezentacji
multimedialnych
obejmuj(lcych tematyk~ ewiczeu.
2008
-
2009
funkcjonalnej"
-
wsp6illczestnictwo
dla sluchaczy dziennych
w przedmiocie
"Nowe
studi6w doktoranckich
kierunki
w
morfologii
na Wydziale Medycyny
Weterynaryjnej l..J\rV},.1 w Olsztynie: wyldad: "Jelitowy uldad nerwow-y".