Układ Słoneczny

•
•
•
•
•
•
Autorzy:
Paweł Witkowski
Piotr Duleba
Piotr Staroń
Marcin Wróbel
Michał Młynarski
Słońce
•
Centralnym punktem Układu Słonecznego jest
Słońce. Jest to ogromna kula zbudowana z
gazów. Słońce jest najjaśniejszym obiektem na
niebie oraz głównym źródłem energii
docierającej do ziemi.Według przypuszczeń
słońce powstało około 4,6 miliarda lat temu.
Przez ten czas Słońce zwiększyło swój promień
od 8 do 12%, oraz jasność o ok. 27%.
Zawartość wodoru w jądrze młodego Słońca
wynosiła ok. 73%, obecnie już tylko 40%.
Pierwsza planeta od słońca . Jest najszybciej
poruszającą się planetą . Powierzchnia jego jest
podobna do powierzchni Księżyca - występują
tam liczne kratery meteorytowe, urwiska i
kaniony. Występują też równiny, które mogły
powstać
wskutek
dawnej
działalności
wulkanicznej albo z powodu osadzania się pyłu po
uderzeniu meteoru.
Nie posiada atmosfery.
Orbita Merkurego jest znacznie wydłużona.
Peryhelium znajduje się w odległości 46 mln km,
natomiast aphelium jest oddalone o 70 mln km od
Słońca.
•
Druga planeta od Słońca. Cała jest zasłonięta grubą warstwą
chmur. Wenus jest jedną z dwóch planet, która obraca się
wokół własnej osi w kierunku wstecznym. Warunki panujące
na niej są ekstremalne: temperatura sięga 480°C, ciśnienie
przy powierzchni wynosi 90 atmosfer, duże ilości kwasu
siarkowego. Większa część powierzchni planety jest pokryta
lawą z powodu silnej działalności wulkanicznej. Poniżej
warstwy chmur znajduje się atmosfera zbudowana w 96 % z
dwutlenku węgla, 3.5 % z azotu i 0.5 % z dwutlenku siarki i
tlenku węgla. Wysoka temperatura jest spowodowana
obecnością gęstych chmur (efekt cieplarniany). Generalnie
chmury odbijają większą część promieniowania słonecznego
(co powoduje, ze jest to najjaśniejszy obiekt na niebie). Reszta
promieniowania, które przechodzi nie wraca i ogrzewa
powierzchnię planety.
•
•
•
Ziemia - trzecia w kolejności (licząc od Słońca) i piąta co do
wielkości planeta Układu Słonecznego. Uformowała się około
4,57 miliarda lat temu. Ziemia ma właściwą masę i grawitację
dla utrzymania atmosfery, która chroni przed szkodliwym
promieniowaniem ultrafioletowym, a także pole magnetyczne
chroniące przed pochodzącym ze Słońca promieniowaniem
korpuskularnym. Oddalenie od Słońca jest właściwe dla
utrzymania odpowiedniej temperatury. Uważa się, że czynniki
te sprzyjały powstaniu życia na naszej planecie. Jest
największą z planet skalistych w Układzie Słonecznym, a
także jak dotychczas jedynym znanym miejscem
występowania życia.
Wokół Ziemi krąży jeden naturalny satelita – Księżyc. Stałą,
stabilną orbitę posiada także planetoida 3753 Cruithne, która
pozostając w rezonansie z orbitą Ziemi przez niektórych jest
uważana za drugi księżyc Ziemi.
Powierzchnia całkowita: 510,071 milionów km² z czego około
70 % to powierzchnia wodna a 30 % powierzchnia lądowa
Księżyc
Księżyc jest małym ciałem
niebieskim, który okrąża Ziemię
w ciągu około 28 dni. Księżyc
nazywany jest również satelitą
ziemskim. Czasem obserwujemy
zjawisko nazywane zaćmieniem
słońca. Dzieje się tak gdy księżyc
jest pomiędzy Słońcem , a Ziemią
przez co promienie słoneczne nie
docierają do naszej planety .
Zjawisko to występuje jednak
niezmiernie rzadko.
Mars od wieków fascynował ludzi wszystkich kultur, głównie z powodu
niespotykanej czerwonej barwy i szybkiego ruchu pozornego na niebie. Jest
planetą o połowę mniejszą od Ziemi, zaś jego powierzchnia i masa stanowią
odpowiednio tylko 1/5 i 1/10 ziemskiej. Doba na Marsie trwa niewiele więcej niż
ziemska – liczy 24 godziny, 36 minut i 35 sekund. Natomiast rok marsjański jest
prawie dwa razy dłuższy od ziemskiego – ma 687 dni. Z racji swojej odległości
od Słońca, ale także braku dużych zbiorników wodnych i gęstej atmosfery
temperatura powierzchni Marsa ulega dużym wahaniom – w dzień może sięgać
niemal 20°C, natomiast w nocy spadać do –90°C (na biegunach nawet do –
135°C). Najbardziej prawdopodobna teoria dotycząca budowy czerwonej
planety głosi, że składa się ona ze stałego jądra o promieniu ok. 1700 km, w
skład którego wchodzą przede wszystkim nikiel i żelazo. Jest ono otoczone
skalistym płaszczem. Powierzchnię planety stanowi natomiast dosyć cienka, bo
tylko 30 kilometrowa, skorupa składająca się w 2/3 z krzemu, ale także żelaza i
jego związków, takich jak tlenek żelaza i siarczek żelaza, dzięki którym planeta
ma czerwony kolor.
Na Marsie nie występuje globalne pole magnetyczne podobne do ziemskiego.
Obserwacje dokonane przez sondę Mars Global Surveyor wykazały, że w
skorupie planety znajdują się na przemian położone pasma o przeciwnej
biegunowości magnetycznej , o szerokości przeważnie ok. 160 km i długości ok.
1000 km. Podobne struktury można znaleźć na dnie ziemskich oceanów.
Istnienie pasm jest dowodem występowania w przeszłości ruchów tektonicznych
płyt, a to jest przesłanką świadczącą o tym, że w przeszłości na Marsie istniało
pole magnetyczne, generowane ruchem płynnego jądra.
•
Za Marsem rozciąga się pas obiektów zwanych
planetoidami
•
Planetoidy są niewielkimi ciałami kosmicznymi, wśród
których nieliczne mogą wykazać się rozmiarami powyżej
1000 km (w tej grupie nie ma ani jednej asteroidy z pasa
głównego). Najmniejsze zaobserwowane podczas przelotu w
pobliżu Ziemi planetoidy miały rozmiary kilku, kilkunastu
czy kilkudziesięciu metrów. Zapewne istnieją ogromne ilości
jeszcze mniejszych obiektów, które należałoby raczej
nazywać meteoroidami. Wiele takich „kosmicznych kamieni”
wpada w atmosferę Ziemi, dając zjawiska meteoru
(popularnie „spadająca gwiazda”). Niektóre nie spalają się
całkowicie w atmosferze i spadają na powierzchnię Ziemi.
Odłamki takie są nazywane meteorytami. Badanie ich daje
szansę poznania budowy i składu chemicznego planetoid.
•
•
•
•
•
Jowisz to piąta w kolejności oddalenia od Słońca i największa planeta Układu
Słonecznego. Posiada wiele księżyców (co najmniej 63) oraz pierścienie. Jowisz
to planeta gazowa. Pod względem ilości atomów atmosfera Jowisza składa się w
ok. 86% z wodoru i ok. 14% z helu. Pod względem masowym zawartość wodoru
i helu wynosi odpowiednio ok. 75% i ok. 24%. Atmosfera planety zawiera
również śladowe ilości węgla, etanu, siarkowodoru, neonu, tlenu, fosforowodoru
i siarki. W zewnętrznych warstwach można obserwować zestalony amoniak.
Skład atmosfery Jowisza jest podobny do składu pierwotnego dysku, z którego
uformował się Układ Słoneczny, w porównaniu z nią atmosfery Urana i Neptuna
zawierają znacznie mniej wodoru i helu.
Wyższe partie atmosfery Jowisza podlegają rotacji różnicowej, tzn. okres obrotu
atmosfery na biegunach jest ok. 5 minut dłuższy niż na równiku. Oprócz tego
pasma chmur na różnych wysokościach poruszają się w przeciwnych kierunkach.
Wszystkie te zjawiska powodują powstawanie gwałtownych turbulencji i burz do rzadkości nie należą wiatry o prędkości dochodzącej do 600 km/h.
Jedyną jak dotąd sondą kosmiczną, która badała bezpośrednio atmosferę Jowisza
była Galileo.
Jowisza otacza słabo widoczny system pierścieni złożonych z cząsteczek pyłu
prawdopodobnie wyrwanych przez meteoryty z księżyców planety. Główny
pierścień, w odległości ok. 1,7-1,8 promieni planety od jej centrum, składa się z
cząsteczek pyłu pochodzących z księżyców Adrastea i Metis. Dwa kolejne
pierścienie, położone na zewnątrz od pierścienia głównego, składają się na tzw.
pierścień ażurowy, który powstał z pyłu z księżyców Thebe i Amaltei.
Najbardziej zewnętrzny pierścień jest niezwykle słaby i odległy, okrąża Jowisza
w kierunku przeciwnym do pozostałych. Jego pochodzenie nie jest pewne, ale
mógł on powstać z przechwyconego pyłu międzyplanetarnego.
•
•
•
•
Saturn to szósta planeta Układu Słonecznego. Jest to gazowy olbrzym, drugi
pod względem masy i wielkości po Jowiszu, a przy tym paradoksalnie o
najmniejszej gęstości ze wszystkich planet całego Układu. Saturn znany był
już w świecie starożytnym. Charakterystyczną jej cechą są pierścienie
składające się głównie z lodu i w mniejszej ilości, z odłamków skalnych.
Obecnie znamy 56 naturalnych satelitów Saturna. Saturn jest
prawdopodobnie najlepiej znany z powodu swoich ogromnych pierścieni,
które są jednym z najciekawszych obiektów w Układzie Słonecznym.
Pierścienie te po raz pierwszy zaobserwował Galileo Galilei w 1610 przy
pomocy zrobionego przez siebie teleskopu, ale nie był w stanie wytłumaczyć
ich istnienia. W liście do Wielkiego Księcia Toskanii pisał: "Saturn nie jest
samotnym ciałem, ale jest złożony z trzech elementów które prawie się nie
stykają i nigdy się nie przemieszczają względem siebie". On także określił
Saturna, jakoby miał posiadać "ucho". Następnie pierścienie Saturna były
obserwowane regularnie od 1655 przez angielskiego uczonego Christiana
Huygensa, korzystającego z potężniejszych teleskopów od tych za czasów
Galileusza. Jego obserwacje nie wykazały jednak nic ponad odkrycia
włoskiego astronoma.
W 1675 Włoch Giovanni Domenico Cassini odkrył lukę pomiędzy dwoma
największymi pierścieniami, która potem na jego cześć została nazwana
Przerwą Cassiniego.
Ciekawostka: Zbudowany z gazów Saturn jest tak lekki, że mógłby unosić
się na wodach oceanu... O ile tylko istniałby tak ogromny ocean!
•
Uran jest przedostatnią planetą od słońca . Planeta ta
posiada pierścienie , ale są one bardzo cienkie i słabo
widoczne . jest 3 największą i 4 najmasywniejszą planetą
naszego układu . Posiada 27 odkrytych księżyców .
Pięcioma największymi z nich są : Miranda, Ariel,
Umbriel, Tytania i Oberon. budowa i skład chemiczny
Urana w dużej mierze odróżniają go od Jowisza i Saturna.
Przede wszystkim Uran zawiera mało wodoru około 15%
masy, i niewielką domieszkę helu (pierwiastki te są
głównymi składnikami większych planet) .
•
Neptun jest obecnie uważany za ostatnią planete
układu słonecznego . Średnica Neptuna to 49.248 km
jest on zatem czwartą pod względem wielkości
planetą Układu Słonecznego. Z racji ogromnej
odległości od słońca , temperatura na Neptunie jest
bardzo mała i wynosi tylko –218°C . Na tej planecie
wieją najsilniejsze wiatry w układzie słonecznym .
Dochodzą one do 2500 km/h . Neptun podobnie jak
Uran , Saturn i Jowisz posiada pierścienie lecz są one
słabo rozwinięte . Uważa się , że Neptun ma 13
księżycy ( ale ta liczba nie jest jeszcze potwierdzona )
a , największym z nich jest Tryton .
Koniec