hormony

hormony
Zespół wszystkich gruczołów wewnątrzwydzielniczych w organizmie i wydzielane przez
nie hormony stanowią układ dokrewny danego organizmu. Gruczoły i tkanki są w pewien
sposób połączone ze sobą za pośrednictwem układu krwionośnego , którym transportowane
są hormony., układu limfatycznego i płynu tkankowego.
Nadrzędnymi narządami endokrynnymi
człowieka są : podwzgórze i przysadka
mózgowa, które regulują i koordynują
działanie wszystkich narządów i tkanek
endokrynnych . Pozostałe narządy
endokrynne to szyszynka, przytarczyce,
tarczyca, grasica, trzustka ( komórki alfa
i beta wysepek Langerhansa ), nadnercza
( komórki kory i rdzenia ), jądra ( komórki
śródmiąższowe- Leidiga ), jajniki
( komórki warstwy ziarnistej pęcherzyka
Graafa oraz ciałko żółte ) i łożysko
powstające w czasie ciąży.
Hormony są związkami chemicznymi, produkowanymi przez nasz organizm w małych
ilościach( 10-12-10-7 mol/l) (związki endogenne) które pełnią funkcję biokatalizatorów
różnych reakcji biochemicznych zachodzących w żywych organizmach.
Hormony zapewniają sprawne działanie narządów i tkanek, zapewniając tym samym
równowagę wewnętrzną organizmu, czyli homeostazę.
Hormony syntetyzowane są w gruczołach lub w określonych komórkach niektórych tkanek.
Gruczoły te określa się mianem dokrewnych lub wewnątrzwydzielniczych.
Wyprodukowane hormony dostają się z komórek w sposób bezpośredni do krwi , płynów
tkankowych i chłonki. NIE MAJĄ PRZEWODÓW WYPROWADZAJĄCYCH.
Dział nauki dotyczący budowy i działania hormonów oraz funkcjonowania gruczołów
je wydzielających to endokrynologia.
Niektóre hormony są produkowane już w życiu płodowym (od 3 mc) inne uruchamiają się
w okresie dojrzewania
Ze względu na sposób działania i miejsce produkcji hormony dzieli się na : gruczołowe,
tkankowe, neurohormony i mediatory.
Hormony gruczołowe syntetyzowane w gruczołach wewnątrzwydzielniczych , które nie
maja przewodów wyprowadzających, transportowane są w organizmie
za pośrednictwem krwi.wywierając wpływ na inne komórki, tkanki i narządy
Hormony tkankowe syntetyzowane są w specyficznych komórkach tkanek ( nie gruczoły )
i uwalniane są do płynów tkankowych lub krwi. Najczęściej działają w miejscu w którym
są wytwarzane. Np.: hormony przewodu pokarmowego: gastryna, sekretyna,
cholecystokinina, somatostatyna, lub po dostaniu się do krążenia regulują działaja na
inne narządy i tkanki Np.: renina
Neurohormony syntetyzowane są w komórkach nerwowych (neurosekrecyjnych) OUN
(podwzgórza) a dostarczane do miejsc docelowych drogą dokrewną. Przekazują
„dyspozycje chemiczne” między układem nerwowym a układem dokrewnym. Np.:
wazopresyna
Mediatory są hormonami produkowanymi przez specyficzne komórki i działającymi
na komórki znajdujące się w bliskim sąsiedztwie. Transport ich jest ograniczony
do minimum i nie uczestniczy w nim z reguły układ dokrewny.
Ta klasyfikacja hormonów ma charakter umowny, ponieważ istnieją pewne hormony,
które należą do trzech z tych grup. Mediatory względu na wyłączenie układu
krwionośnego z funkcji transportowych tak naprawdę można nie zaliczać do hormonów.
Wybrane hormony tkankowe)
Ze względu na zasięg działania wyróżnia się:
gruczoły egzokrynne (gruczoły wydzielania
zewnętrznego)
gruczoły endokrynne (gruczoły wydzielania
wewnętrznego, gruczoły dokrewne,
hemokrynowe)
gruczoły parakrynowe (gruczoły wydzielające
sekret do istoty międzykomórkowej skąd
przedostaje się on do komórek w obrębie tej
samej tkanki)
gruczoły autokrynowe (gruczoły wydzielające
sekret do sąsiadujących komórek).
Ze względu na sposób wydzielania wyróżnia się:
Wydzielanie merokrynowe(cząsteczkowe) -polega na dyfuzji cząsteczek substancji ze
szczytowej części komórki co nie doprowadza do jej uszkodzenia. Tak funkcjonuje większość
gruczołów u wszystkich zwierząt. np: wątroba, ślinianki, trzustka, gruczoły potowe, i in
Wydzielanie apokrynowe(szczytowe)- polega na oderwaniu szczytowej części komórki wraz z
wydzieliną. Uszkodzone komórki regenerują się. Przykład: gruczoł mleczny ssaków.
Wydzielanie holokrynowe- polega na zniszczeniu całej komórki, której zawartość zamienia się
w wydzielinę. W miejscu zniszczonych komórek z głębszych warstw gruczołu powstają nowe.
Przykład: gruczoł łojowy skóry ssaków.
1. Gruczoły czyste: tylko tkanka wydzielnicza o funkcji wewnątrzwydzielniczej np.: przysadka,
tarczyca
2. Gruczoły mieszane: zróznicowane komórki, wewnątrz i zewnątrzwydzielnicze np.: trzustka:
enzymy trawienne i hormony, np.:jajniki: produkcja komórek jajowych i hormonów
NIEDOBORY –NIEDOCZYNNOŚĆ
NADMIAR- NADCZYNNOŚĆ
Podział ze względu na budowę chemiczną hormonów.
Wyróżniamy :
hormony białkowe ( zbudowane z aminokwasów )
A) pochodne aminokwasów: np.: melatonina, adrenalina, noradrenalina
B) peptydowe: wazopresyna, oksytocyna, hormon wzrostu, hormony podwzgórzowe
C) glikoproteiny: tyreotropina, folikulotropina
oraz sterydowe ( pochodne cholesterolu ). Do hormonów sterydowych należą hormony
syntetyzowane w korze nadnerczy oraz w gonadach męskich i żeńskich. Np.: testosteron,
estrogen, kortykoidy
Aby hormon mógł oddziaływać na komórkę, musi się on połączyć ze specyficznym dla niego
receptorem białkowym. Na daną komórkę działają tylko te hormony, których receptory są w
niej obecne. Hormony docierając do komórki, które nie posiadają specyficznych dla nich
receptorów są w niej nieaktywne.
W związku z różną budową hormonów wyróżnia się dwa typy receptorów : receptory
błonowe i cytoplazmatyczne. Receptory błonowe są specyficzne dla hormonów białkowych,
natomiast receptory cytoplazmatyczne dla hormonów sterydowych.
Hormony sterydowe mają zdolność
przechodzenia przez błonę cytoplazmatyczną
,dzięki czemu dostają się one do wnętrza
komórki gdzie łączą się z receptorami
umieszczonymi w cytoplazmie. Niektóre
z hormonów po połączeniu się z receptorem
cytoplazmatycznym wędrują do jądra,
w którym regulują procesy transkrypcyjne.
Hormony białkowe łączą się z receptorami
umiejscowionymi w błonie
cytoplazmatycznej komórki docelowej.
Efektem połączenia się hormonu
z receptorem błonowym (białko G) jest
synteza przekaźników wtórnych. W błonie
komórkowej , w której umieszczony jest
receptor błonowy znajduje się enzym
zwany cyklazą adenylową. Połączenie
się enzymu z receptorem powoduje jego
aktywację. Aktywna cyklaza powoduje
przekształcenie ATP (hydrolizę )w cAMP,
czyli cykliczny adenozynomonofosforan.
Cykliczny AMP wywołuje uaktywnienie
układów enzymatycznych. Aktywacja tych
układów możliwa jest , jeśli hormon
dostarczany jest w dość dużym stężeniu.
Jeśli stężenie hormonu jest zbyt niskie
nie dochodzi do aktywacji cyklazy a tym
samym aktywacji kaskady enzymatycznej.
SZYSZYNKA
PRZYSADKA MÓZGOWA :
0,7 g, WEWNATRZCZASZKOWO Przysadka
dzieli się na trzy części: przednią,
środkową i tylną.
Część przednia i środkowa powstały z
nabłonka wyścielającego podniebienie
wtórne, natomiast część tylna powstała z
podwzgórza i funkcjonalnie jest jego
częścią: nie wytwarza ona własnych
hormonów, a jedynie magazynuje i
wydziela oksytocynę i wazopresynę
(hormon antydiuretyczny).
Niedoczynność przysadki powoduje
karłowatość i upośledzenie rozwoju
biologicznego.
Nadczynność natomiast objawia się
gigantyzmem i przedwczesną dojrzałością
płciową (w wieku dziecięcym) albo
akromegalią (u dorosłych).
Część przednia (gruczołowa) wydziela:
hormon wzrostu (GH) SOMATOTROPINA odpowiedzialny za rozrost organizmu, transport
aminokwasów i syntezę białek, wzrost poziomu glukozy we krwi, rozkład tłuszczów zapasowych
oraz zatrzymanie jonów wapniowych i fosforanowych potrzebnych do rozrostu kości;
prolaktynę (PRL) – u kobiet zapoczątkowuje i podtrzymuje wydzielanie mleka (laktacja) w
gruczołach mlekowych, a u kobiet karmiących hamuje wydzielanie estrogenu blokując
menstruację i owulację;
hormon adrenokortykotropowy ACTH wzmaga wydzielanie hormonów przez korę nadnerczy;
hormon tyreotropowy TSH - pobudza tarczycę do wydzielania trijodotyroniny i tyroksyny, czyli
pobudza metabolizm. Występuje między tymi gruczołami zasada sprzężenia zwrotnego, tzn.
zwiększenie stężenia TSH powoduje zwiększenie stężenia T4 (tyroksyna) i T3 (trójjodotyronina),
których zwiększenie stężenie we krwi powoduje zmniejszenie wydzielania TSH.
hormon folikulotropowy FSH – u kobiet pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego
oraz wydzielanie estrogenu, u mężczyzn pobudza spermatogenezę;
hormon luteinizujący LH – u kobiet podtrzymuje jajeczkowanie i produkcję progesteronu, a u
mężczyzn pobudza produkcję testosteronu;
endorfiny PEA.
Część środkowa wydziela:
Melanotropina MSH – pobudza komórki barwnikowe skóry do syntezy melaniny.
Część tylna (nerwowa) magazynuje:
oksytocynę – wspomaga zapłodnienie oraz powoduje skurcze mięśni macicy, co ma znaczenie
podczas akcji porodowej;
wazopresynę ADH (hormon antydiuretyczny) – powoduje wzmożone wchłanianie zwrotne
wody w nefronach, zmniejszając tym samym ilość moczu. Zapobiega odwodnieniu.
tyreotropowy
adrenokortykotropowy
folikulotropowy
luteinizujący
Hormony
tropowe –
grupa
hormonów
wydzielanych
przez komórki
przedniego
płata przysadki
mózgowej,
których
zadaniem jest
regulacja
wydzielania
innych
hormonów.
SZYSZYNKA: 5–8 mm .Powstała z międzymózgowia u niektórych gadów w postaci oka
ciemieniowego .Komórki szyszynki – pinealocyty – produkują tzw. hormon snu, czyli
melatoninę. Melatonina i jej pochodne metabolity są wydzielane do płynu mózgowordzeniowego i do krwi. Jego wydzielanie jest ściśle związane z bodźcami świetlnymi - ich
obecność hamuje produkcję tego hormonu. Jego wewnętrzna ścianka wyściełana jest takimi
samymi fotoczułymi komórkami jak siatkówka .U ssaków wywiera także hamujący wpływ na
wydzielanie hormonów gonadotropowych, zapobiegając przedwczesnemu dojrzewaniu
płciowemu. Czynność wydzielnicza szyszynki przebiega zgodnie z dobowym rytmem zmian
oświetlenia i zapewne wpływa na rytmiczność różnych funkcji fizjologicznych. . Zaburzenia w
pracy tego gruczołu powodują zachwianie rytmu dobowego . Niedobory powodują
przyspieszone dojrzewanie.
Szyszynka wydziela tez serotoninę -hormon tkankowy, ważny neuroprzekaźnik w OUN
obecna tez w bł śluz jelit i trombocytach, wraz z melatoniną reguluje sen, apetyt, powoduje
skurcze mięsni gładkich, i podwyższa ciśnienie krwi. HORMON DOBREGO NASTROJU.
Komórki szyszynki wydzielają również silną psychodeliczną substancje psychoaktywną o
nazwie dimetylotryptamina (DMT) Jest to odpowiedzialna za powstawanie wizji substancja
psychoaktywna o wyjątkowo dużej aktywności i mocy. Odpowiada za barwne wizje,
wyobrażenia i być może za, uniesienia mistyczne, w czasie snów, szczególnie zaś podczas
doświadczeń bliskich narodzin i śmierci, w śmierci klinicznej, a także w gigantycznym stresie,
podczas wyczerpującej choroby, wysokiej gorączki, głodu, bólu, cierpienia, tortur.... - Jednym
słowem w chwilach, gdy tego naprawdę, naprawdę bardzo potrzebujemy!
Chrząstka tarczowata krtani
TARCZYCA
Zbudowana jest z dwóch płatów bocznych połączonych wąską cieśnią ,od 30 do 60 g, jej waga
może się zmieniać w trakcie cyklu miesiączkowego lub w stanie chorobowym. Otoczona
torebką łącznotkankową, wnetrze narządu zbudowane z pęcherzyków wysłanych nabłonkiem .
Z jodu i aminokwasów tarczyca wytwarza trójjodotyroninę, tyroksynę i kalcytoninę. Pęcherzyki
mogą magazynować duże ilości hormonów T3 i T4 ,zanim zostanie on uwolniony pod wpływem
TSH. Gromadzi tez jod. Produkcja i wydzielanie hormonów metabolicznych jest pod kontrolą :
1. układu podwzgórze-przysadka (sprzężenie zwrotne ujemne)
2. może także zachodzić na skutek pobudzenia układu współczulnego
Oprócz komórek nabłonkowych w miąższu tarczycy znajdują się także komórki C
(przypęcherzykowe) Produkują one hormon – kalcytoninę oraz somatostatynę i serotoninę.
Hormony tarczycy T3 i T4 stymulują rozwój i wzrost organizmu, wzmagają procesy przemiany
materii i energii i maja istotne znaczenie dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego.
Obniżenie ich działania hamuje fizyczne i psychiczne procesy zachodzące w organizmie,
powoduje spowolnienie, ospałość, wrodzony zespół niedoboru jodu. Wzmocnienie ich
działania może wywołać chorobę Gravesa-Basedowa.
Wrażliwe na stężenie jonów wapnia w osoczu krwi receptory rozmieszczone są na komórkach
C tarczycy. Wzrost stężenia jonów wapnia Ca2+ powoduje zwiększenie wydzielania
kalcytoniny. Z kolei spadek stężenia jonów wapnia powoduje zmniejszenie wydzielania tego
hormonu. Kalcytonina obniża stężenie wapnia i zmniejsza stężenie fosforanów w osoczu
hamując działanie osteoklastów w kościach oraz hamując reabsorpcję wapnia i fosforanów
przez komórki cewek nerkowych powoduje zwiększone ich wydalanie.
PRZYTARCZYCE
z reguły ważą razem ok. 100 mg
Wydzielają one parathormon odpowiedzialny za regulację poziomu wapnia we krwi i płynie
tkankowym. Jest on odpowiedzialny za zwiększanie poziomu wapnia we krwi przez
uwalnianie wapnia z kości i resorpcję wapnia z kanalików nerkowych. Poza tym obniża
ilość jonów fosforanowych we krwi.
Niedobór powoduje tężyczkę objawiającą się nadpobudliwością mięśni i nerwów.
Nadmiar natomiast powoduje zbyt dużą resorpcję wapnia z kości co przyczynia się do tego,
że są one słabe, łatwo ulegają urazom i może prowadzić do osteopenii i osteoporozy.
Wydzielana przez tarczycę kalcytonina działa antagonistycznie w stosunku do
parathormonu. Gdy stężenie wapnia wzrasta ponad normę, wytwarzana w tarczycy
kalcytonina hamuje uwalnianie wapnia z kości.
GRASICA
gruczoł znajdujący się w śródpiersiu przednim, tuż za mostkiem. Otoczony jest torebką
łącznotkankową. Zbudowany jest z kory podzielonej na zraziki przegrodami
łącznotkankowymi i wspólnego rdzenia. Głównymi komórkami grasicy są limfocyty i komórki
nabłonkowe.(układ limfatyczny)
Grasica produkuje hormony takie jak: tymozyna, tymulina, tymostymulina
Tymozyna:Przyspiesza dojrzewanie limfocytów T, ma działanie przeciwnowotworowe poprzez
pobudzanie limfopoezy. Pełni istotną rolę w zwalczaniu chorób autoimmunologicznych.
parzysty, niewielki (waga około 10-18 gramów)
Nadnercza składają się z części korowej i rdzeniowej różnych pod względem budowy i czynności.
Kora stanowi główną masę gruczołu - około 80-90% całego nadnercza. Składa się z trzech warstw
o różnej budowie histologicznej: kłębkowatej (MINERALOKORTYKOIDY gł aldosteron),
pasmowatej (KORTYKOSTEROIDY gł kortyzol) i siatkowatej (ANDROGENY).
Rdzeń nadnerczy wytwarza katecholaminy. Stale wydziela do krwi niewielkie ilości adrenaliny.
Natomiast wszelkie stany emocjonalne, takie jak gniew czy strach, powodują nagłe wydzielanie
do krwi dużej jej ilości. W rdzeniu nadnerczy produkowane są też niewielkie ilości noradrenaliny.
Hormony kory nadnerczy.
Aldosteron - zwiększa zwrotną resorpcje jonów sodowych w nerkach , natomiast zmniejsza
odzyskiwanie jonów potasowych.
Skutkiem niedoboru aldosteronu jest choroba Addisona, której przyczyną jest obniżenie
stężenia sodu a podwyższenie stężenia jonów potasu we krwi. Wynikiem tego jest osłabienie,
chudnięcie, obniżenie ciśnienia krwi.
Nadmiar aldosteronu wywołuje chorobę Cushinga, której objawami jest podwyższenie
ciśnienia krwi, otyłość i osteoporoza.
Kortyzol ( kortykosteron ) - wpływa na metabolizm białek ograniczając ich syntezę oraz
aktywując przekształcanie ich w cukry ( glukoneogeneza ). Kortyzol wpływa również
na obniżenie odporności organizmu.
Androgeny- odpowiadają za wytworzenie się cech płciowych u mężczyzn. Nadmiar tych
hormonów u dziewcząt powoduje maskulinizację.
Hormony rdzenia nadnerczy:
Adrenalina ( epinefryna )- nazywana jest hormonem stresu ponieważ uwalniana jest
w sytuacjach wymagających zwiększonej pobudliwości ruchowej i umysłowej. Adrenalina
podwyższa ciśnienie krwi, wywołuje rozszerzenie źrenic, zwiększenie metabolizmu tłuszczów
i zwiększenie poziomu cukru we krwi. Przygotowuje ona organizm do wysiłku fizycznego,
dlatego wywołuje również przyśpieszenie oddechu.
Noradrenalina- podtrzymuje efekty działania adrenaliny .
2 jądra, które najczęściej znajdują się w
mosznie – worku skórno-powięziowym,
wywodzącym się ze ściany brzucha. jądra są
składnikiem dwóch układów: rozrodczego
(jako gonady) oraz endokrynnego (jako
gruczoły dokrewne). Funkcje jąder, to:
-produkcja plemników (spermatotwórcza)
-produkcja męskich hormonów płciowych
(m.in. testosteronu)-endokrynna
Obie funkcje jąder, spermotwórcza i
endokrynna znajdują się pod kontrolą
hormonów produkowanych przez przedni
płat przysadki:
-(LH)
-folikulotropiny (FSH)
Kanaliki nasienne są wyłożone warstwą komórek, które od okresu dojrzewania do późnego
wieku produkują plemniki. Pomiędzy kanalikami nasiennymi znajdują się komórki
śródmiąższowe Leydiga, które wytwarzają testosteron i inne androgeny.
Testosteron spełnia szereg istotnych funkcji:
-kształtowanie płci i cech płciowych w życiu płodowym (jego niedobór, brak, lub wada
receptorów u płodu z kariotypem XY powoduje wady rozwojowe takie jak: spodziectwo,
obojnactwo rzekome męskie
-wpływa na spermatogenezę,
-wykształcanie się wtórnych cech płciowych (budowa ciała, głos, typ owłosienia, zarost
twarzy itp.),
-wpływ anaboliczny poprzez pobudzenie syntezy białek (w bardzo niewielkim stopniu
powoduje także zwiększenie masy mięśniowej itp.),
-może zwiększać poziom libido (przy długotrwałym stosowaniu efekt ten zanika),
-pobudza rozwój gruczołu krokowego, zwiększa jego objętość, silnie pobudza rozwój raka
prostaty (z tego względu stosowanie testosteronu jako leku powinno być pod regularną
kontrolą )
-zwiększa poziom cholesterolu we krwi (zatem teoretycznie zwiększa ryzyko miażdżycy
tętnic) – w przeciwieństwie do estrogenów, które zmniejszają poziom cholesterolu we krwi,
może podnosić ciśnienie krwi.
-kształtuje sferę emocjonalną poprzez ukształtowanie takich cech jak zdecydowanie,
śmiałość, pewność, odwaga, niezależność, ale też skłonność do ryzyka, w zależności od
rozwoju emocjonalnego może powodować wybuchowość, agresję.
Hormony jajnikowe:
Estrogeny - syntetyzowane są przez komórki warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa, nalezą
do nich : estradiol, estriol oraz estron.
Estrogeny kontrolują prawidłowy rozwój narządów rodnych , wywołują zmiany w śluzówce
macicy w początkowych dniach cyklu owulacyjnego, odpowiedzialne są za popęd płciowy
kobiet oraz wykształcenie się kobiecej sylwetki ( wąskiej talii, szerokich bioder i wzrost piersi ).
Hormony ciałka żółtego:
Progesteron- wywołuje zmiany w śluzówce macicy, mające na celu przygotowanie jej do
przyjęcia zapłodnionego jajeczka. Progesteron wydzielany jest w dużej ilości w czasie ciąży,
ponieważ odpowiedzialny jest za jej podtrzymanie i prawidłowy przebieg.
Relaksyna- wydzielana w czasie porodu wywołuje rozluźnienie mięśniówki macicy oraz
spojenia łonowego.
Gonadotropina kosmówkowa ( hCG) - warunkuje powstanie ciążowego ciałka żółtego, które
w pierwszych etapach ciąży jest miejscem produkcji progesteronu.
TRZUSTKA położona w górnej części jamy
brzusznej .Budowa zrazikowa dobrze
zaznacza się na powierzchni gruczołu i
nadaje mu wygląd guzkowaty. Na
powierzchni trzustki może gromadzić się
tkanka tłuszczowa,
Pod względem funkcjonalnym trzustka składa się z części wewnątrzwydzielniczej
(hormonalnej, odpowiedzialnej za wytwarzanie kilku hormonów m.in. insuliny i glukagonu) i
zewnątrzwydzielniczej (trawiennej, produkującej zawierający enzymy trawienne sok
trzustkowy
Hormony trzustki :
Glukagon- pobudza katabolizm, wytwarzany przez komórki alfa powoduje rozkład glikogenu
do glukozy oraz wzmaga procesy glukogenezy ( produkcji glukozy ) czego efektem jest
podwyższenie poziomu tego cukru we krwi.
Insulina- pobudza procesy anaboliczne, wytwarzana w komórkach beta zatrzymuje procesy
glukogenezy, stymuluje przekształcanie glukozy w glikogen ( w wątrobie i mięsniach). Insulina
obniża zawartość cukru w osoczu umozliwiając jego wnikanie do komórek,jak również
pobudza syntezę tłuszczów i białek.
Objawem niedoboru insuliny jest cukrzyca ( hiperglikemia ) . która może być przyczyna
śpiączki i kwasicy.
Wydzielanie insuliny i glukagonu jest regulowane poziomem cukru we krwi.
Nadmiar insuliny wywołuje hipoglikemię i wstrząs hipoglikemiczny.
Somatostatyna- produkowana w komórkach delta , wstrzymuje syntezę glukagonu i insuliny.
Czynność wydzielniczą trzustki modulują neuroprzekaźniki i adrenalina:
-acetylocholina (Ach) wpływa dodatnio na uwalnianie insuliny, gdy stężenie glukozy jest
podwyższone
-noradrenalina (Nor) – hamuje wydzielanie insuliny
Za prawidłowe funkcjonowanie układu
hormonalnego odpowiedzialna jest część
międzymózgowia - podwzgórze.
Podwzgórze jest miejscem, gdzie syntetyzowane
są hormony wpływające na sekrecję i działanie
hormonów przysadkowych. (układ krążenia wrotny
przysadki) Hormony wydzielane przez podwzgórze
zaliczane są do neurohormonów hamujących
i uwalniających. Hormony uwalniające ( liberyny)
pobudzają przysadkę do wydzielania hormonów
, natomiast hormony hamujące ( statyny) blokują
ich wydzielanie.
W związku z nadrzędnością podwzgórza
nad pozostałymi elementami układu endokrynnego
regulacja hormonalna przebiega w ten sposób :
podwzgórze → przysadka mózgowa → gruczoły
i tkanki endokrynne.
System regulacji poprzez zróżnicowane stężenie
hormonów we krwi to sprzężenie zwrotne
Dodatnie- hormon pobudza przysadkę do
wydzielania regulatorów
Ujemne- hormon hamuje wydzielanie przysadkowe
BUDOWA HIERARCHICZNA
TARCZYCA
JAJNIKI, JĄDRA
Wrotnym krążeniem
przysadki
KORA NADNERCZY
SOMATOTROPINAWSZYSTKIE KOM CIAŁA
GRUCZOŁ MLEKOWY
MELANOCYTY SKÓRY I
OKA
NEUROSEKRECJA
Spływają neuronami z
podwzgórza uwalniane
następnie z przysadki