Europejski System Banków Centralnych

advertisement
Europejski System
Banków Centralnych
Kraje UE i kraje strefy euro
EBC
Od 1 stycznia 1999 r.
Europejski Bank
Centralny (EBC) jest
odpowiedzialny za
prowadzenie polityki
pieniężnej strefy euro największej po
Stanach
Zjednoczonych
gospodarki na świecie.
Siedziba EBC –
Eurotower we Frankfurcie
nad Menem
Podstawa prawna
Podstawę prawną wspólnej polityki pieniężnej stanowi
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz
Statut Europejskiego Systemu Banków
Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego.
EBC i Europejski System Banków Centralnych (ESBC)
powstały na mocy Statutu, z dniem 1 czerwca 1998 r.
EBC stanowi rdzeń Eurosystemu i ESBC. Powierzone
im zadania EBC realizuje wspólnie z krajowymi
bankami centralnymi. EBC posiada osobowość
prawną jako instytucja publiczna w rozumieniu prawa
międzynarodowego.
Cele ESBC



„Głównym celem ESBC jest utrzymanie
stabilności cen."
Ponadto: „Bez uszczerbku dla celu
stabilności cen, ESBC wspiera ogólne
polityki gospodarcze we Wspólnocie, mając
na względzie przyczynianie się do
osiągnięcia celów Wspólnoty
ustanowionych w artykule 2." (Traktat
artykuł 105 ustęp 1)
Cele, które stawia przed sobą Unia (artykuł
2 Traktatu o Unii Europejskiej), to wysoki
poziom zatrudnienia oraz osiągnięcie
zrównoważonego i bezinflacyjnego wzrostu.
Zadania podstawowe ESBC
ogólnie
definiowanie i realizacja polityki
pieniężnej strefy euro;
 przeprowadzanie operacji
walutowych;
 utrzymywanie oficjalnych rezerw
dewizowych państw strefy euro i
zarządzanie nimi (zarządzanie
portfelem);
 wspieranie sprawnego działania
systemów płatniczych.

Zadania podstawowe EBC
Do zadań EBC należy w szczególności:
 Wytyczanie polityki Eurosystemu. Rada Prezesów EBC odpowiada za
politykę monetarną w zakresie wspólnej waluty. W zakres tego zadania wchodzi
definiowanie stabilności cen, sposób analizy ryzyka inflacyjnego itp.
 Podejmowanie decyzji, koordynacja i monitorowanie operacji polityki
pieniężnej. EBC przekazuje krajowym bankom centralnym szczegółowe
instrukcje dotyczące operacji (wartość, czas, termin itp.) oraz sprawdza, czy
zostały pomyślnie wykonane.
 Uchwalanie aktów prawnych. Organy decyzyjne są uprawnione – w ściśle
określonym zakresie – do wydawania aktów prawnych obowiązujących
w obrębie Eurosystemu, w tym wytycznych i instrukcji, mających na celu
zapewnienie konsekwentnego wykonywania zdecentralizowanych operacji
przez krajowe banki centralne. Mogą one ponadto, także w określonym
zakresie, uchwalać rozporządzenia i decyzje obowiązujące podmioty spoza
Eurosystemu.
 Interwencje na rynkach walutowych, w razie potrzeby wspólnie
z poszczególnymi krajowymi bankami centralnymi. Obejmują one kupno
i sprzedaż papierów wartościowych na rynkach walutowych.
Dalsze zadania EBC




Banknoty: EBC ma wyłączne prawo wydawania zgody na
emisję banknotów na obszarze euro.
Statystyka: EBC, we współpracy z krajowymi bankami
centralnymi, zbiera od władz krajowych lub bezpośrednio od
podmiotów gospodarczych informacje statystyczne
niezbędne do wykonywania swoich zadań.
Stabilność finansowa i nadzór finansowy: Eurosystem
przyczynia się do sprawnego prowadzenia polityki
realizowanej przez właściwe władze, odnoszącej się do
nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi
oraz stabilności systemu finansowego.
Współpraca międzynarodowa i europejska: EBC utrzymuje
robocze kontakty z odpowiednimi zewnętrznymi
instytucjami, organami i forami, zarówno unijnymi jak i
międzynarodowymi, jeżeli współpraca ta jest związana z
zadaniami powierzonymi Eurosystemowi.
Kursy stałe Euro do walut
krajowych
Produkcja banknotów


W kwietniu 2001 r. Rada Prezesów EBC postanowiła, że po wprowadzeniu
gotówki euro produkcja banknotów będzie prowadzona
w zdecentralizowanym systemie zbiorczym. W związku z tym od 2002 r.
każdy z krajowych banków centralnych strefy euro odpowiada za przypisaną
mu część całkowitej rocznej produkcji banknotów euro określonych
nominałów, ponosząc związane z tym koszty.
We wrześniu 2002 r. Rada Prezesów podjęła decyzję o ustanowieniu
Rezerwy Strategicznej Eurosystemu, do wykorzystania w wyjątkowych
sytuacjach, gdyby zasoby logistyczne okazały się niewystarczające na
pokrycie nieprzewidzianego wzrostu zapotrzebowania na banknoty lub
w razie nagłej przerwy w zaopatrzeniu.
EBC podejmuje działania związane z bezpieczeństwem i jakością
produkcji banknotów euro. Przy EBC działa Centrum Analiz
Fałszerstw zajmujące się analizą i klasyfikacją falsyfikatów euro
i prowadzące centralną bazę danych w tym zakresie, a także
Międzynarodowe Centrum Przeciwdziałania Fałszerstwom
uczestniczące we współpracy banków centralnych z całego świata,
działające pod egidą grupy G-10
Rezerwa banknotów
Rezerwy logistyczne i rezerwa strategiczna pozwalają
krajowym bankom centralnym na ciągłe zaspokajanie
zapotrzebowania na banknoty, bez względu na to, czy
popyt zrodził się w obrębie strefy euro czy poza nią.
Celem rezerw logistycznych jest pokrycie
zapotrzebowania na banknoty w normalnych
warunkach, w tym:
 wymiana banknotów w złym stanie, które są
wycofywane z obiegu;
 pokrywanie przewidywanego wzrostu liczby
banknotów w obiegu;
 pokrywanie okresowych wahań popytu;
 optymalizacja transportu banknotów pomiędzy
oddziałami krajowych banków centralnych.
Statystyka
EBC prowadzi zadania z zakresu raportowania, analiz i
statystyk rynków strefy Euro. Typy prowadzonych
raportów statystycznych:
- statystyka monetarne oraz instytucji i rynków
finansowych
- bilans płatniczy i inne statystyki powiązań
gospodarczych z zagranicą
- statystyka sektora instytucji rządowych i
samorządowych
- rachunki strefy euro według sektorów
instytucjonalnych
- statystyki cen, kosztów i płac
Stabilność finansowa i nadzór
finansowy



Monitorowanie stabilności cen
Funkcje doradcze
Działanie na rzecz współpracy
Stabilność finansowa i nadzór
finansowy
Monitorowanie stabilności finansowej
 EBC, wraz z Eurosystemem, systematycznie monitoruje cykliczne i
strukturalne tendencje w sektorze bankowym obszaru euro/UE oraz
w innych sektorach finansowych.



Ich celem jest ocena
potencjalnych słabych punktów sektora finansowego,
jego odporności na możliwe wstrząsy.
EBC dokonuje tej oceny we współpracy z bankami centralnymi oraz
organami nadzoru bankowego krajów UE. Przedstawiciele
wszystkich tych instytucji zasiadają w Komisji Nadzoru Bankowego
ESBC. W samym EBC monitorowanie stabilności finansowej
angażuje w znacznym stopniu kilka departamentów (Stabilności
Finansowej jako koordynatora, Ekonomiczny, Operacje, Stosunków
Międzynarodowych i Europejskich oraz Systemów Płatniczych).
Wyniki są publikowane corocznie, między innymi w raportach
zatytułowanych „EU banking sector stability” (Stabilność sektora
bankowego w UE), „Structural analysis of the EU banking sector”
(Analiza strukturalna sektora bankowego w UE) oraz w raporcie
rocznym EBC. powrót na górę strony
Stabilność finansowa i nadzór
finansowy
Funkcje doradcze
 Instytucje finansowe muszą przestrzegać przepisów finansowych i
wymogów nadzorczych. EBC, ze względu na reprezentowaną
wiedzę fachową, jest często proszony przez właściwe organy na
szczeblu UE i krajowym o konsultacje przy opracowywaniu
przepisów finansowych i wymogów nadzorczych. EBC może
również współuczestniczyć w tworzeniu tych przepisów z własnej
inicjatywy. W ten sposób EBC dba o należyte uwzględnienie celu
stabilności finansowej.


EBC przekazuje opinie:
w drodze oficjalnej konsultacji w sprawie projektów wspólnotowych
lub krajowych przepisów prawnych dotyczących stabilności
finansowej i nadzoru,
uczestnicząc w forach międzynarodowych i europejskich (takich jak
Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego, Europejska Komisja
Bankowa, Europejska Komisja Papierów Wartościowych, Komitet
Europejskich Instytucji Nadzoru Bankowego).
Stabilność finansowa i nadzór
finansowy
Działanie na rzecz współpracy:
EBC, wraz z Eurosystemem, działa na rzecz współpracy
pomiędzy bankami centralnymi a władzami
nadzorczymi w UE. Dobra współpraca i regularna
wymiana informacji są warunkiem, bez którego nie
można nawet myśleć o utrzymywaniu stabilności
finansowej czy to w zwykłych warunkach, czy w
czasach kryzysu.
Zadanie to realizuje głównie Komisja Nadzoru
Bankowego ESBC. Wynikiem jej starań są m.in.
porozumienia zawierane z odpowiednimi władzami.
Porozumienia te są poddawane okresowym rewizjom
pod kątem zmian rynkowych i instytucjonalnych.
Współpraca
międzynarodowa
Współpraca międzynarodowa i europejska. Aby
przedstawiać swoje poglądy na szczeblu międzynarodowym
i europejskim EBC uczestniczy w spotkaniach na różnych
forach. W grudniu 1998 r. EBC jako jedyny bank centralny
na świecie uzyskał status obserwatora przy
Międzynarodowym Funduszu Walutowym (MFW) i obecnie
bierze udział we wszystkich posiedzeniach Zarządu MFW
w sprawach istotnych dla Unii Gospodarczej i Walutowej.
W tym celu ustanowiono stałe przedstawicielstwo
w Waszyngtonie. EBC bierze także udział w spotkaniach
grup G-7 i G-20 oraz Forum Stabilności Finansowej. Na
szczeblu Unii Europejskiej prezes EBC jest regularnie
zapraszany na spotkania Eurogrupy, tj. comiesięczne
nieformalne zebrania ministrów finansów strefy euro. EBC
może także brać udział w posiedzeniach Rady UE, gdy
omawiane są sprawy dotyczące celów i zadań
Eurosystemu.
Zadania banków centralnych
Do zadań banków centralnych należy:
 Realizacja operacji polityki pieniężnej. Krajowe banki centralne
faktycznie realizują transakcje, np. związane z dostarczaniem
bankom komercyjnym pieniądza banku centralnego.
 Zarządzanie operacyjne rezerwami zagranicznymi EBC. Zadanie
to obejmuje przeprowadzanie i rozliczanie transakcji rynkowych
w ramach inwestowania rezerw zagranicznych EBC.
 Zarządzanie własnymi rezerwami zagranicznymi. Planowe
działania krajowych banków centralnych w tym zakresie podlegają
zatwierdzeniu przez EBC w wypadku, gdyby mogły wpłynąć na
kursy walutowe lub sytuację płynnościową, oraz gdy przekraczają
limity określone w wytycznych EBC. Ustalenia te mają zapewnić
zgodność z polityką pieniężną i kursową EBC.
 Eksploatacja systemów płatniczych i nadzór nad nimi. Systemy
płatnicze służą do przekazywania pieniędzy w obrębie systemu
bankowego. Krajowe banki centralne eksploatują i nadzorują
systemy krajowe, które łączą się w system płatności TARGET,
obsługujący płatności w euro. Istnieją ponadto prywatne systemy
płatności i rozrachunku papierów wartościowych, w przypadku
których nadzór ze strony banku centralnego ma zapewnić ich
sprawne funkcjonowanie.
Zadania banków centralnych
Do zadań banków centralnych należy:



Emisja banknotów wspólnie z EBC. Emitentami banknotów euro są EBC
i krajowe banki centralne, natomiast wprowadzaniem ich do obiegu zajmują
się tylko krajowe banki centralne, które w celu zaspokojenia istniejącego
zapotrzebowania składają roczne zamówienia na produkcję oraz prowadzą
system zarządzania zapasami dla całego Eurosystemu. Koordynatorem obu
tych działań jest EBC. Krajowe banki centralne podejmują też czynności
mające zapewnić wysoką jakość banknotów będących w obiegu i analizują
wykryte falsyfikaty.
Gromadzenie statystyk i wspieranie EBC. Do prowadzenia polityki
pieniężnej i realizacji innych zadań Eurosystemu EBC potrzebuje
szerokiego zakresu danych gospodarczo-finansowych. Krajowe banki
centralne pomagają przede wszystkim poprzez zbieranie od krajowych
instytucji finansowych i) danych dotyczących rynku pieniężnego,
bankowego i finansowego, ii) statystyk bilansu płatniczego i rezerw
międzynarodowych Eurosystemu, iii) rachunków finansowych.
Funkcje niezwiązane z Europejskim Systemem Banków Centralnych.
Krajowe banki centralne mogą pełnić inne funkcje niż wymienione
w statucie, chyba że Rada Prezesów postanowi większością dwóch trzecich
głosów, że są one sprzeczne z celami i zadaniami ESBC. Funkcji takich nie
uznaje się za wchodzące w zakres kompetencji ESBC, a wszelką
odpowiedzialność za nie ponoszą same krajowe banki centralne
Organy decyzyjne EBC
Rada Prezesów (Rada Zarządzająca)
Główny organ decyzyjny EBC, w którego skład wchodzą:
 sześciu członków Zarządu,
 prezesi banków centralnych szesnastu krajów strefy euro.
Rada Prezesów
Zadania










wyznaczanie polityki pieniężnej dla strefy euro, podejmowanie odpowiednich decyzji
w tej sprawie i wydawanie wytycznych dotyczących jej realizacji;
uchwalanie rozporządzeń dotyczących zadań EBC określonych w traktacie lub
nałożonych przez Radę UE;
działanie jako druga i ostatnia instancja dla składanych przez strony trzecie odwołań
od decyzji EBC podjętych przez Zarząd;
wydawanie wytycznych dotyczących operacji krajowych banków centralnych
związanych z pozostałymi zagranicznymi aktywami rezerwowymi oraz transakcji
zawieranych przez państwa członkowskie strefy euro w ramach walutowych
kapitałów obrotowych;
podejmowanie właściwych działań dla zapewnienia przestrzegania wytycznych
i instrukcji EBC oraz określanie zakresu informacji przekazywanych przez krajowe
banki centralne;
wykonywanie prawa inicjatywy legislacyjnej w związku z ustawodawstwem
wspólnotowym oraz pełnienie roli doradczej;
zatwierdzanie emisji banknotów oraz nakładu emisji monet w strefie euro;
uchwalanie przepisów związanych z ujednoliceniem zasad rachunkowości
i sprawozdawczości w zakresie operacji realizowanych przez krajowe banki
centralne;
uchwalanie zasad podziału dochodu pieniężnego pomiędzy krajowe banki centralne
Eurosystemu;
zatwierdzanie raportu rocznego EBC.
Rada Prezesów
Posiedzenia i decyzje
 Rada Prezesów zbiera się zazwyczaj dwa razy w miesiącu,
w budynku Eurotower we Frankfurcie nad Menem.
 Na pierwszym posiedzeniu w miesiącu Rada Prezesów
ocenia sytuację gospodarczą i pieniężną, a następnie
podejmuje decyzje w sprawie polityki pieniężnej na dany
miesiąc. Na drugim posiedzeniu Rada omawia głównie
kwestie związane z innymi zadaniami i obowiązkami EBC
oraz Eurosystemu.
 Wprawdzie nie publikuje się protokołów z posiedzeń Rady,
ale decyzje w sprawie polityki pieniężnej są szczegółowo
omawiane na konferencji prasowej organizowanej
bezpośrednio po pierwszym posiedzeniu w miesiącu.
Konferencję prowadzi Prezes z Wiceprezesem.
Rada Prezesów
Podejmowanie decyzji:
 Kworum wynosi 2/3 członków, a uchwały
zapadają zazwyczaj większością głosów.
 W sprawach dotyczących rezerw walutowych,
kapitału i przeznaczenia zysków EBC wymagana
jest kwalifikowana większość głosów.
Prawo głosu mają tylko prezesi narodowych
banków centralnych i obowiązuje system
głosowania ważonego. Liczy się udział danego
państwa w kapitale zakładowym EBC.
Zarząd
Zarząd składa się z:
 prezesa i wiceprezesa,
 czterech pozostałych członków.
Wszyscy członkowie są mianowani za
wspólnym porozumieniem głów państw lub
szefów rządów krajów strefy euro.
Wszyscy członkowie Zarządu wybierani są
spośród osób o uznanym autorytecie,
posiadających doświadczenie zawodowe
w dziedzinie pieniądza lub bankowości.
Zarząd
Prezes Zarządu EBC ma szczególne prerogatywy
i przypisane wyłącznie sobie funkcje (w jego
zastępstwie pełni je wiceprezes). Należy do nich
- przewodniczenie posiedzeniom Rady Prezesów,
- Rady Ogólnej i Zarządu EBC,
- reprezentacja EBC na zewnątrz
- przedstawianie raportu rocznego EBC Radzie UE
i Parlamentowi Europejskiemu.
- Prezes jest zapraszany na posiedzenia Rady UE, gdy
omawiane są sprawy dotyczące celów i zadań
Eurosystemu.
- Uczestniczy w posiedzeniach Eurogrupy,
nieformalnego gremium ministrów gospodarki
i finansów strefy euro.
Zarząd
Zadania
 przygotowywanie posiedzeń Rady Prezesów,
 realizacja polityki pieniężnej strefy euro zgodnie
z wytycznymi i postanowieniami Rady Prezesów oraz
przekazywanie niezbędnych instrukcji w tym zakresie
krajowym bankom centralnym strefy euro,
 zarządzanie bieżącą działalnością EBC,
 wykonywanie określonych uprawnień przekazanych
Zarządowi w drodze delegacji przez Radę Prezesów,
w tym uprawnień o charakterze regulacyjnym.
Rada Ogólna
składa się z
 prezesa i wiceprezesa EBC,
 prezesów krajowych banków centralnych
27 państw członkowskich UE.
W skład Rady Ogólnej wchodzą
przedstawiciele 17 krajów strefy euro oraz
10 krajów spoza tej strefy. W posiedzeniach
Rady Ogólnej mogą uczestniczyć pozostali
członkowie Zarządu EBC, Przewodniczący
Rady UE oraz członek Komisji Europejskiej,
ale bez prawa głosu
Rada Ogólna
Obowiązki

Radę Ogólną można uznać za organ tymczasowy. Ze względu na to, że nie
wszystkie państwa członkowskie UE przyjęły euro, Rada Ogólna wykonuje
te z zadań przejętych od Europejskiego Instytutu Walutowego, których
kontynuacja na trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW) jest
obowiązkiem EBC.








Do pozostałych kompetencji Rady Ogólnej należy udział w:
działaniach doradczych EBC;
zbieraniu informacji statystycznych;
sporządzaniu raportów rocznych EBC;
ustalaniu zasad koniecznych do normalizacji procedur rachunkowych
i sprawozdawczych stosowanych przez krajowe banki centralne (KBC);
podejmowaniu wszelkich działań związanych z określeniem klucza
subskrypcji kapitału EBC innych niż określone w Traktacie;
ustalaniu warunków zatrudnienia personelu EBC;
przygotowaniach niezbędnych do nieodwołalnego ustalenia kursów walut
państw członkowskich objętych derogacją wobec euro.
Zgodnie ze Statutem Rada Ogólna zostanie rozwiązana po przyjęciu
wspólnej waluty przez wszystkie państwa członkowskie UE.
Struktura EBC
W skład EBC wchodzi:

10 Dyrekcji Generalnych,
 5 Dyrekcji,
 Stałe Przedstawicielstwo EBC w Waszyngtonie

stanowisko Radcy Zarządu.
Dyrekcje działają samodzielnie lub w ramach dyrekcji
generalnych i dzielą się na wydziały. Wyróżnia się także
piony podporządkowane poszczególnym członkom
Zarządu. Ponadto, w ramach EBC funkcjonują komitety i
grupy robocze ESBC. Są to ciała wyspecjalizowane o
charakterze pomocniczym i doradczym, zbierające się kilka
razy rocznie.
Komitety EBC







Komitet ds. Audytu Wewnętrznego opracowuje wspólne standardy audytu
działalności operacyjnej Eurosystemu oraz wspólnych przedsięwzięć i wspólnych
systemów operacyjnych na szczeblu Eurosystemu lub ESBC.
Komitet ds. Banknotów doradza we wszystkich sprawach związanych z polityką
w zakresie banknotów i pomaga w planowaniu strategicznym produkcji i emisji
banknotów.
Komitet ds. Informatyki pomaga w rozwoju, wdrażaniu i utrzymaniu sieci
informatycznych i infrastruktury telekomunikacyjnej obsługującej wspólne systemy
operacyjne.
Komitet ds. Komunikacji Eurosystemu i ESBC pomaga w kształtowaniu
i realizacji zewnętrznej i wewnętrznej polityki informacyjnej.
Komitet ds. Nadzoru Bankowego pomaga w sprawach związanych z udziałem
w nadzorze nad instytucjami kredytowymi oraz ze stabilnością systemu
finansowego.
Komitet ds. Operacji Rynkowych pomaga w prowadzeniu operacji polityki
pieniężnej i transakcji walutowych, związanych m.in. z funkcjonowaniem
mechanizmu kursowego ERM II, oraz w zarządzaniu rezerwami zagranicznymi
EBC.
Komitet ds. Polityki Pieniężnej zajmuje się przede wszystkim opiniowaniem
strategicznych i długoterminowych zagadnień związanych z kształtowaniem
polityki pieniężnej i kursowej; jego zadaniem jest także opracowywanie projekcji
ekonomicznych ekspertów Eurosystemu.
Komitety EBC







Komitet ds. Prawnych udziela porad i formułuje opinie prawne w zakresie
realizacji statutowych zadań EBC oraz opracowuje akty prawne dotyczące
działalności Eurosystemu.
Komitet ds. Rachunkowości i Dochodów Pieniężnych doradza we
wszystkich wewnętrznych sprawach Eurosystemu związanych
z rachunkowością, sprawozdawczością finansową i podziałem dochodu
pieniężnego.
Komitet ds. Statystyki formułuje przede wszystkim rady i opinie w sprawie
projektowania i zbierania informacji statystycznych przez EBC przy
współpracy krajowych banków centralnych.
Komitet ds. Stosunków Międzynarodowych pomaga w realizacji
statutowych zadań EBC w dziedzinie współpracy międzynarodowej oraz
stanowi forum wymiany poglądów w kwestiach stosunków
międzynarodowych.
Komitet ds. Systemów Płatności i Rozrachunku formułuje rady i opinie
związane z prowadzeniem i utrzymaniem systemu TARGET, ogólną polityką
w sprawie systemów płatności oraz nadzorem, a także leżącymi w obszarze
wspólnego zainteresowania banków centralnych kwestiami związanymi
z rozliczaniem i rozrachunkiem papierów wartościowych.
W 1998 r. Rada Prezesów utworzyła również Komitet Budżetowy, złożony
z przedstawicieli EBC i krajowych banków centralnych Eurosystemu.
Komitet Budżetowy wspiera Radę Prezesów w sprawach związanych
z budżetem EBC.
W 2005 r. powstała Konferencja Działów Kadr, skupiająca szefów pionów
personalnych wszystkich banków centralnych UE.
Kontrola działalności EBC
Kontrola działalności EBC/ESBC polega na obowiązku
przedkładania sprawozdania z działalności, które jest
oceniane przez Parlament, Komisję i Radę. Europejski
Trybunał Sprawiedliwości kontroluje zgodność z prawem
aktów prawnych wydawanych przez EBC. Ponadto,
niezależni rewidenci kontrolują księgi i rachunki.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Niezależność polityczna
 Niezależność EBC sprzyja zachowaniu stabilności
cen. Potwierdza to zarówno szczegółowa analiza
teoretyczna dotycząca niezależności banków
centralnych, jak i dowody empiryczne.
 Zasada niezależności EBC została określona w
dokumentach ustanawiających porządek
instytucjonalny wspólnej polityki pieniężnej
(tj. w Traktacie i Statucie).
Ani EBC i krajowe banki centralne, ani członkowie ich
organów decyzyjnych nie mogą zwracać się o
instrukcje i ich przyjmować od instytucji i organów
unijnych, rządów państw członkowskich UE i żadnych
innych organów.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Niezależność EBC/ESBC ma cztery wymiary:

instytucjonalny – instytucje Wspólnoty i rządy państw
członkowskich są zobowiązane do poszanowania niezależności
EBC, tzn. do niewywierania wpływu na najważniejsze organy
decyzyjne EBC lub narodowych banków centralnych (art. 108.
TWE),

personalny – wybór członków zarządu odbywa się zgodnie ze
ściśle określonymi zasadami spośród niezależnych specjalistów,

funkcjonalny – ściśle określone narzędzia służą realizacji celów
polityki EBC/ESBC,

finansowy – EBC/ESBC posiada niezbędne środki do realizacji
wyznaczonych zadań
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Niezależność polityczna
 Finansowanie EBC jest niezależne od
Wspólnoty Europejskiej. EBC ma własny
budżet. Kapitał EBC został
subskrybowany i opłacony przez krajowe
banki centralne strefy euro.
 Statut przewiduje długie kadencje
członków Rady Prezesów. Członkowie
Zarządu są mianowani na tylko jedną
kadencję.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Niezależność polityczna
Okres sprawowania urzędu przez prezesów krajowych banków
centralnych i członków Zarządu EBC jest zagwarantowany
na następujących zasadach:
 kadencja prezesów krajowych banków centralnych trwa
minimum pięć lat;
 kadencja członków Zarządu EBC trwa osiem lat, bez
możliwości ponownego wyboru;
 prezesów krajowych banków centralnych oraz członków
Zarządu EBC można odwołać jedynie w przypadku
niezdolności do wykonywania obowiązków lub poważnego
uchybienia;
 sądem właściwym do rozstrzygania wszelkich sporów w tym
zakresie jest Europejski Trybunał Sprawiedliwości.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Niezależność polityczna
Eurosystem nie może udzielać kredytów organom
wspólnotowym ani krajowym instytucjom publicznym. Jest
to kolejne zabezpieczenie przed ewentualnymi naciskami ze
strony organów administracji publicznej.
Eurosystem jest niezależny w działaniu. EBC ma do swej
dyspozycji wszelkie instrumenty i kompetencje niezbędne
do sprawnego prowadzenia polityki pieniężnej,
i samodzielnie decyduje, jak i kiedy ich użyć.
W zakresie niezbędnym dla realizacji zadań ESBC, a także w
niektórych innych przypadkach określonych w konkretnych
aktach prawnych Rady UE, EBC ma prawo uchwalania
wiążących rozporządzeń
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Przejrzystość
Definicja
Zasada przejrzystości oznacza, że bank centralny udostępnia
rynkom i opinii publicznej wszelkie istotne informacje na
temat swej strategii, ocen i decyzji w sprawie prowadzonej
polityki, a także na temat swych procedur, w sposób
otwarty, jasny i w odpowiednim terminie.
Obecnie większość banków centralnych, w tym EBC, uważa
zasadę przejrzystości za kwestię o fundamentalnym
znaczeniu. Dotyczy to w szczególności ram prowadzonej
polityki pieniężnej. EBC uważa skuteczną komunikację z
opinią publiczną za kwestię priorytetową.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Wiarygodność
 EBC buduje wiarygodność poprzez jasne wypowiadanie się
na temat powierzonych mu zadań oraz sposobu ich
realizacji. Dopóki opinia publiczna będzie przekonana, że
EBC ma możliwość i wolę, by realizować powierzone mu
zadania, oczekiwania cenowe pozostaną mocno
zakotwiczone. Celowi temu służą zwłaszcza regularne
komunikaty na temat dokonywanej przez bank centralny
oceny sytuacji gospodarczej. Pomocne jest również otwarte
i realistyczne informowanie przez bank centralny o
możliwościach polityki pieniężnej, a także – w jeszcze
większym stopniu – o jej ograniczeniach.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Zdyscyplinowanie
 Determinacja, by stosować zasadę
przejrzystości, narzuca decydentom dyscyplinę,
która gwarantuje, że ich decyzje i wyjaśnienia w
sprawie prowadzonej polityki będą
konsekwentne. Umożliwienie opinii publicznej
wglądu w działania z zakresu polityki pieniężnej
zachęca organy decyzyjne do jak najlepszego
wypełniania udzielonego im mandatu.
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Przewidywalność
EBC publicznie ogłasza swoją strategię polityki
pieniężnej i regularnie informuje o swej ocenie
zmian w sytuacji gospodarczej. Pomaga to
rynkom rozpoznać wzór reakcji polityki
monetarnej na rozwój sytuacji gospodarczej i
wstrząsy gospodarcze. Dzięki temu w
perspektywie średnioterminowej posunięcia w
zakresie polityki pieniężnej stają się bardziej
przewidywalne dla rynków. W konsekwencji
można dokładniej i efektywniej kształtować
oczekiwania rynkowe
Wytyczne kształtowania
polityki ESBC
Obowiązki sprawozdawcze
Zgodnie ze Statutem EBC ma obowiązek publikacji
kwartalnych raportów z działalności Eurosystemu oraz
tygodniowego skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Eurosystemu. Dodatkowo EBC opracowuje
raport roczny dotyczący swojej działalności oraz polityki
monetarnej w ubiegłym i bieżącym roku. Odbiorcami raportu
rocznego są: Parlament Europejski, Rada UE, Komisja
Europejska oraz Rada Europejska.
Wypełniając swe statutowe obowiązki, EBC publikuje:
 Biuletyn Miesięczny,
 tygodniowe skonsolidowane sprawozdanie finansowe,
 raport roczny.
 Ponadto EBC wydaje szereg innych publikacji dotyczących
swoich zadań.
Download