Prawa Ceteris Paribus

„Prawa Ceteris Paribus
i socjo-ekonomiczne mechanizmy”
Nancy Cartwright
Przygotowali:
Radosław Kotkowski, Adam Pietrzak
Ceteris paribus - definicja
„wszystko inne takie samo” (łac.)
To świadome odrzucenie, w celu
uproszczenia rozumowania,
możliwości zajścia pewnych
wydarzeń lub warunków, mogących
zaburzyć związek między przesłanką
a wnioskiem.
Prawa fizyczne a ekonomiczne


Prawa ekonomiczne zwykle są
obarczone założeniem ceteris
paribus.
Prawa fizyczne są uniwersalne i
bezwarunkowe.
Problem ceteris paribus?

„Warunkowość” w formułowanych
prawach utrudnia rozróżnianie
regularności wynikającej z natury
badanego zjawiska od
przypadkowej powtarzalności
opartej o rachunek
prawdopodobieństwa.
Regularność wg empirystów


Fakty, na które powołujemy się w
formułowanych prawach, powinny
być mierzalne i obserwowalne.
Tylko równania i rozkłady
prawdopodobieństwa mierzalnych
wielkości mogą tworzyć
paradygmaty praw natury.
Ceteris paribus a prawa natury

W ekonomii większość badanych
wielkości ma charakter jakościowy,
trudno je mierzyć i obserwować.
Uniemożliwia to wyłonienie
konkretnych cech warunkujących
prawo.
Cel nauki


Badanie „natury rzeczy”, czyli poznawanie
cech i właściwości obiektów oraz
okoliczności, w jakich te obiekty
zachowują się przewidywalnie.
Trwałe powiązania pomiędzy wielkościami
są wtórne. To konsekwencja
powtarzalnych interakcji czynników o
stałym charakterze (nazywanych
mechanizmami), angażowanych we
„właściwy sposób” i „we właściwym
otoczeniu”.
Podstawa teorii ekonomicznych

Informacja o charakterystycznych
zachowaniach komponentów oraz
wiedza jak wykorzystać je łącznie.
Problem regularności w naukach
ekonomicznych



Regularność jest rzadka.
Ekonomia to mieszanka wielu
czynników o różnych zachowaniach
w różnych środowiskach.
Brak stałości i powtarzalności.
Dlatego ekonomia nie może być
nauką indukcyjną.
Problem regularności w naukach
ekonomicznych

Krótkotrwałość stabilnych układów nie
pozwala na badanie regularności
oddziaływań poszczególnych
komponentów między sobą. Nawet gdyby
udało się wychwycić jakąś pozorną
zależność, to jej użyteczność okazałaby
się niewielka.
Przykład takiej zależności:
pedał gazu --> prędkość samochodu.
Zauważamy interakcję, ale nic nam to nie mówi
o budowie samochodu i silnika.
Przykład mnożnika kreacji pieniądza



M=(1+cu/re+cu)*H
Zbyt łatwo przyjąć za regułę zjawisko
opisane wzorem. Nie zawsze musi ono
być powtarzalne, a tym samym wynik
całego mechanizmu uzależniony jest od
okoliczności.
Wzór raczej opisuje socjo-ekonomiczny
mechanizm, który w wykazuje pewną
powtarzalność w określonych warunkach.
Przykład mnożnika kreacji pieniądza

Ukryty warunek ceteris paribus.
Naznacza cały model opisany
wzorem i gwarantuje powtarzalne
zmiany zasobów pieniądza.