Gmina Gródek - Zielone Wrota

Gmina Gródek – ekologia i ochrona środowiska
Gmina Gródek jest największą obszarowo gminą województwa
podlaskiego, zajmuje obszar ponad 430 km2. PołoŜona jest we
wschodniej części województwa. Od północy graniczy z gminami
Krynki i Szudziałowo, od zachodu z gminą Supraśl, od południa z
gminami Zabłudów i Michałowo. Od wschodu granicę gminy stanowi
granica państwa. Siedzibą lokalnych władz jest wieś Gródek. Historia
Gródka liczy ponad 500 lat. ZałoŜycielem tej miejscowości był
Aleksander Iwanowicz Chodkiewicz, a w połowie XVI wieku Gródek
otrzymał prawa miejskie, których obecnie nie posiada.
Gmina połoŜona jest w obrębie Wysoczyzny Białostockiej, która na
wschodzie obejmuje faliste tereny okolic Suchowoli i Janowa oraz
najwyŜszy pas wzgórz i pagórków wzdłuŜ linii Dąbrowa Białostocka –
Sokółka. W kierunku południowym region obejmuje płaskofalistą,
miejscami pagórkowatą, przeciętą wałami strefę, która w postaci
pagórkowatej (nad Świsłoczą) rozciąga się poza śródwyŜynną,
płaskodenną Kotliną Gródecko–Michałowską, aŜ do wschodniej granicy
państwa.
W krajobrazie najbardziej wyodrębnia się Wał Świętojański, w
obrębie, którego, w okolicy Królowego Mostu znajdują się największe
wzniesienia gminy (Góra św.Jana–210,5 m n.p.m. i Góra św.Anny–
209,2 m n.p.m.). PoniewaŜ wał ten występuje w otoczeniu rozległych
obniŜeń wytopiskowych, deniwelacje osiągają nawet 80 m. Wał
Świętojański, będący ozem, przecina rzeka Płoska.
Gmina Gródek zalicza się do najbardziej zalesionych, gdyŜ powierzchnia
lasów zajmuje 60 % całego obszaru gminy. Są to głównie lasy wchodzące w
skład południowej części Puszczy Knyszyńskiej, składające się z drzewostanów
sosny i świerka (seria wysoczyznowa) oraz brzozy i sosny (w kierunku
wschodnim).
PoniewaŜ większa część Puszczy Knyszyńskiej objęta jest ochroną, stąd 36,9 %
powierzchni gminy (ok. 15880 ha) objęta została ochroną przyrody i krajobrazu,
wchodząc w skład Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.
Spośród fitocenoz leśnych na obszarze gminy dominuje: bór iglasty
wysoki, ekosystem boru brusznicowego, a takŜe ekosystem boru
wielogatunkowego. Odnaleźć teŜ moŜna ekosystemy grądu, boru
świerkowego i olsu.
W wielu miejscach, tam gdzie jest dostateczna ilość wody oraz odpowiednia baza
pokarmowa, występują bobry. Gatunek ten wykazuje ostatnimi laty duŜą zdolność
do ekspansji. W Puszczy Knyszyńskiej gatunek ten pojawił się spontanicznie na
skutek migracji z naturalnych populacji z dorzecza Niemna. PoniewaŜ znalazł on tu
dobre warunki bytowania, moŜna więc w okolicznych lasach podziwiać tamy oraz
okazałe Ŝeremie. Ślady jego Ŝerowania moŜna zobaczyć teŜ w samym Gródku.
Na obszarze
Nadleśnictwa Waliły,
wchodzącego w skład
gminy Gródek, bytuje
jedyne naprawdę wolne
stado Ŝubrów w Polsce.
Nie jest ono dokarmiane,
nie sprawuje się nad nim
opieki weterynaryjnej.
śubry te nie są teŜ
obiektem polowań. Jest
to stado niewielkie, liczy
obecnie około 20
osobników, co związane
jest zapewne z brakiem
odpowiedniej bazy
pokarmowej, której
puszcza jako las o
charakterze tajgowym
nie jest w stanie
dostarczyć.
Na terenie gminy moŜna podziwiać
naturalne zbiorowiska roślinne z
licznymi gatunkami chronionymi,
takimi jak tajęŜa jednostronna,
storczyk szerokolistny, storczyk
plamisty, podkolan biały, kruszyk
błotny,
naparstnica
zwyczajna,
wielosił błękitny.
WaŜny element krajobrazu gminy stanowią
wody powierzchniowe. Gmina Gródek leŜy
w dorzeczach dwu rzek: Supraśli oraz
Świsłoczy.
Rzeka Świsłocz jest
lewobrzeŜnym dopływem
Niemna. Jej źródła i
ujście znajdują się na
terenie Białorusi. Od
ujścia rzeki Jałówki jest
rzeką graniczną. W
Polsce znajduje się
fragment jej lewej części
dorzecza. Badania
przeprowadzone przez
WIOŚ w Białymstoku
wykazały, Ŝe rzeka
Świsłocz w punkcie
pomiarowo-kontrolnym
poniŜej miejscowości
Bobrowniki prowadzi
wody III klasy; według
następujących
wskaźników
kwalifikujących: III kl.detergenty oraz chlorofil
„a”, w II klasie są: ChZT,
fosfor ogólny,
saprobowość sestonu,
miano Coli. Przyczyną
tego jest brak
oczyszczalni ścieków na
przejściu granicznym po
stronie białoruskiej.
Rzeka Supraśl jest
największym
prawobrzeŜnym
dopływem Narwi. Rzeka
ta stanowi źródło
zaopatrzenia w wodę
pitną miasta
Białegostoku. PoniŜej
miejscowości Gródek
wody Supraśli znajdują
się w III klasie czystości.
WskaŜnikami
kwalifikującymi są do III
kl.-ChZT-Mn, azot
azotynowy, miano Coli, II
kl.- fosforany fosfor og.,
detergenty, saprobowość
srstonu. Pozostałe
wskaźniki
fizykochemiczne
odpowiadają I klasie
(dane według WIOŚ w
Białymstoku z 2005
roku).
NieskaŜona przyroda oraz istniejąca sieć
rzeczna uzupełniana sztucznymi zbiornikami
wodnymi ( stawy, zalew w Zarzeczanach)
stanowią środowisko Ŝycia wielu gatunków
płazów : Ŝaby brunatne, ropuchy, rzekotki.
Na terenie
gminy
dogodne
warunki
Ŝycia
znajduje
wiele
gatunków
dzikiego
ptactwa.
NaleŜą do
nich między
innymi zięby,
dzięcioły,
puchacze,
bociany,
Ŝurawie,
łabędzie,
perkozy i
szereg
innych.
DuŜym zagroŜeniem
dla istniejącej
przyrody ze względu
na ich negatywny
wpływ na
środowisko, są tzw.
„dzikie wysypiska
śmieci„. Tworzone
są one najczęściej
przez mieszkańców
wsi w okolicznych
lasach. DuŜe
wysypiska tego typu
mogą być źródłem
zanieczyszczenia
nie tylko wód
powierzchniowych,
ale równieŜ wód
gruntowych a takŜe
zmiany gatunków
roślin i zwierząt.
Źródłem zanieczyszczeń w środowisku jest teŜ sieć drogowa na obszarze gminy.
Dotyczy to zwłaszcza następujących jej elementów:
- drogi krajowej nr 65 Białystok – Bobrowniki
- trzech stacji paliw płynnych ( jedna zlokalizowana w Bobrownikach oraz druga w
Waliłach Stacji)
- czterech zorganizowanych parkingów (w Waliłach Stacji oraz w Bobrownikach)
- trzech warsztatów
samochodowych (w Gródku i w Straszewie)
ZagroŜenie ekologiczne
stanowi teŜ baza paliw
Centrali Produkcji
Naftowych w Białymstoku
– w Waliłach.
PowaŜne zagroŜenie
typu liniowego powoduje
gazociąg Przemysłowy
Gazu Ziemnego
Bobrowniki-BiałystokŁomŜa.
Ze względu na strukturę gospodarstw rolnych
(małe gospodarstwa rodzinne) i niewielką
dochodowość, zanieczyszczenia powodowane
przez nawozy mineralne i środki ochrony roślin
są małe.
Celem poprawy stanu czystości środowiska na terenie gminy rozstawiono
179 kontenerów o pojemności 7m3, w tym 17 sztuk do selektywnej zbiórki
odpadów. JednakŜe wdraŜanie systemu selektywnego gromadzenia
odpadów, w tym wydzielenie odpadów niebezpiecznych nie przynosi, jak do
tej pory, oczekiwanych efektów.
Szkoła Podstawowa w Gródku prowadzi teŜ szeroko pojętą edukację
ekologiczną.
Komunalny Zakład BudŜetowy w Gródku oraz Nadleśnictwo Waliły
aktywnie i sukcesywnie likwiduje dzikie wysypiska śmieci. W ich likwidacji
uczestniczy teŜ Szkoła Podstawowa.
Prowadzone w gminie akcje i konkursy na najpiękniejszy ogród i obejście
gospodarcze wymuszają na mieszkańcach większą dbałość o otoczenie. Nikt
nie chce mieć za sąsiada „brudasa”.
W Gródku i nie tylko, jest coraz czyściej, ale nie tak do końca. Brak
dostatecznej wiedzy, a w końcu teŜ wygodnictwo powoduje, iŜ śmieci w
środowisku przybywa. Olbrzymi problem w tym względzie, oprócz dzikich
wysypisk, stanowią turyści przekraczający wschodnią granicę i
pozostawiający śmieci przy drodze Białystok - Bobrowniki i w okolicznych
lasach.