Czy oświecenie nas doskonali

Przedstaw problematykę dzieł Jan Jakuba Rousseau „Czy oświecenie nas
doskonali ?”, Człowiek i natura”, „Umowa społeczna”.
Jan Jakub Rousseau (1712-1778) Francuski pisarz, filozof, muzyk, jeden z najwybitniejszych
przedstawicieli oświecenia. Pochodził ze szwajcarskiej rodziny protestanckiej z Genewy. Był
półsierotą, wychowanym przez obcych. Był samoukiem. W wieku 16 lat uciekł do Francji i
osiadł w Paryżu. Zaczął pisać w wieku 19 lat. Współpracował nad „Wielką Encyklopedią
Francuską”. Jego wielka kariera myśliciela rozpoczęła się dość przypadkowo: gdy akademia
w Dijon ogłosiła konkurs na rozprawę pt. „Czy rozwój sztuk i nauk przyczynił się do
oczyszczenia obyczajów?”, Rousseau przestawił swoją „Rozprawę o naukach i sztukach ”.
Poglądy Rousseau przedstawiane w jego dziełach :

Rozwój cywilizacji uczynił z człowieka istotę egoistyczną i agresywną. Jest on ze
swej istoty dobry ("niewinny") i w czasach poprzedzających rozwój cywilizacji, "w
stanie natury", żył szczęśliwy i wolny od zbędnych potrzeb, popychających do walki z
innymi ludźmi.

Powstanie społeczeństwa, nierówność w korzystaniu z dóbr i podział pracy
zapoczątkowały trwający do dziś upadek moralny człowieka. Rozkwit nauki i sztuk
wyzwolił najgorsze jego cechy: pychę, żądzę panowania nad innymi, nienawiść. Jest
to spowodowane ODEJŚCIEM OD NATURY. Aby ocalić siebie, człowiek musi
"wrócić do korzeni".

Od intelektu ważniejsze są uczucia, dostarczają bowiem człowiekowi wiedzy o
postępowaniu moralnym, kierują jego relacjami z innymi i stosunkiem do Boga.

Nierówność społeczna jest dla człowieka niekorzystna i zła, ale nierówność naturalna
(jedni są bardziej zdolni a inni mniej) jest nieunikniona i warunkuje szczęście
jednostki, dając jej świadomość swojej wartości.

Popierał poglądy Johna Locke’a tzw. TABULA RASA (biała karta) - człowiek
przychodzi na świat czysty, jako nie zapisana karta. Zostaje ona zapisana w trakcie
jego życia przez wszelkie doświadczenia. Dlatego to, jaki człowiek będzie w
przyszłości, kształtują nast. czynniki: rodzina, społeczeństwo, doświadczenia,
rozczarowania itp.

W młodości Rousseau był zwolennikiem koncepcji demokracji. Uważał, że to
jedyny ustrój, który może okazać się trwałym i skutecznym. Twierdził, że
autorytaryzm i absolutyzm niszczy człowieka jako jednostkę i nie daje mu się
realizować, natomiast demokracja miała być podstawą szczęśliwego społeczeństwa.
(Później doszedł do wniosku, że taka utopia nie jest możliwa i skupił się na krytyce
społeczeństwa i państwowości).

Rousseau upatrywał także szczęścia człowieka w życiu rodzinnym. Krytykował
też myśl oświeceniową. Mówiono, że "religia naturalna [Rousseau] 'oddała' ludziom
Boga i wyzwoliła w nich pragnienie bycia doskonałymi w sensie duchowym".