PRAWO NA CO DZIEŃ Praktyka w aptece obejmuje pogłębianie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie umiejętności praktycznych w zakresie czynności fachowych. Zasady odbywania praktyki w aptece O trzymaliśmy od Państwa kilka maili i telefonów z propozycjami tematów do rubryki „Prawo na co dzień”. Dziękujemy za zainteresowanie. Mając na uwadze zagadnienia, które Państwa zainteresowały, przedstawiamy i rozwijamy następujące z proponowanych przez Państwa tematów: „Zasady odbywania praktyki w aptece”, Wykonywanie funkcji kierownika apteki po 65 roku życia”. Od 31 grudnia 2002 r. obowi¹zuje rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia, w sprawie szczegó³owych warunków i trybu odbywania rocznej praktyki w aptece. Wymienione rozporz¹dzenie uchyla rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z 19 lipca 1993 r. w sprawie zasad odbywania rocznej praktyki w aptekach, (Dz. U. nr 73, poz. 347). Zasady ogólne Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z 16 grudnia 2002 w sprawie szczegó³owych (...) okreœla, warunki i tryb odbywania rocznej praktyki w aptece, ramowy program praktyki i sposób dokumentowania jej odbywania. Praktykê odbywa siê zgodnie z ramowym programem praktyki1, w aptece szpitalnej lub ogólnodostêpnej. Zgodnie z § 3 praktykê w aptece odbywa osoba posiadaj¹ca prawo wykonywania zawodu farmaceuty, o którym mowa w art. 4a ustawy o izbach aptekarskich2, to znaczy osoba, która posiada tytu³ zawodowy magistra ukoñczenia studiów na kierunku farmacja, potwierdzony przez polsk¹ szko³ê wy¿sz¹, w systemie obejmuj¹cym co najmniej szeœciomiesiêczny sta¿ w aptece. Zgodnie z treœci¹ § 2 rozporz¹dzenia praktyka obejmuje pog³êbianie wiedzy teoretycznej, doskonalenie umiejêtnoœci praktycznych w zakresie czynnoœci fachowych, w szczególnoœci polegaj¹cych na sporz¹dzaniu, przechowywaniu i wydawaniu produktów leczniczych. Praktyka w aptece odbywa siê na podstawie umowy o pracê lub skierowania starosty zgodnie z art. 37 b ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnianiu i przeciwdzia³aniu bezrobociu. Czas trwania praktyki wynosi 1 rok. Okres ten mo¿e zostaæ przed³u¿ony o okres trwania nieobecnoœci praktykanta 22 VITAMINA C++ 2/2003 (z powodu np. urlopu macierzyñskiego, wychowawczego). Suma okresów, o które mo¿e ulec przed³u¿enie praktyki nie mo¿e przekroczyæ 18 miesiêcy. Je¿eli kontynuacja praktyki w danej aptece jest niemo¿liwa, dopuszcza siê odbywanie dalszej czêœci praktyki w innej aptece, pod warunkiem umo¿liwienia realizacji ca³oœci zajêæ objêtych programem praktyki. W przypadku odbywania praktyki w aptece szpitalnej, co najmniej 6 miesiêcy praktyki z ogólnej liczby 12 miesiêcy przypadaæ musi na praktykê wykonywan¹ w aptece ogólnodostêpnej3. Obowiązki kierownika apteki związane z prowadzeniem praktyk w aptece Rozporz¹dzenie wskazuje na ca³y szereg obowi¹zków, które powinny byæ spe³nione przez kierownika apteki, w której bêdzie odbywa³ praktykê absolwent farmacji. Przede wszystkim praktykant powinien mieæ zapewnione odpowiednie stanowisko pracy, udostêpnione pomieszczenia, urz¹dzenia, aparaturê, sprzêt, surowce farmaceutyczne zgodnie z programem praktyki. Kierownik apteki powinien zapewniæ praktykantowi równie¿ odzie¿ ochronn¹ i robocz¹ oraz œrodki higieny przewidziane w przepisach bezpieczeñstwa i higieny pracy. Praktykant powinien zostaæ zapoznany z obowi¹zuj¹cymi regulacjami prawnymi w zakresie wydawania produktów leczniczych i wyrobów medycznych, przepisami higieny i bezpieczeñstwa pracy, zachowania tajemnicy s³u¿bowej oraz regulaminu pracy.4 Kierownik apteki ma obowi¹zek powiadomienia okrêgowej rady aptekarskiej, w³aœciwej ze wzglêdu na miejsce odbywania praktyki, o rozpoczêciu praktyki lub o zmianie miejsca odbywania praktyki. Kierownik apteki ma równie¿ obowi¹zek wprowadzenia do ewidencji pracowników zatrudnionych w aptece, danych dotycz¹cych osoby praktykanta (w szczególnoœci daty rozpoczêcia i zakoñczenia praktyki, imienia i nazwiska osoby, pod nadzorem której jest odbywana praktyka). Do obowi¹zków kierownika apteki nale¿y tak¿e obowi¹zek prowadzenia ewidencji obecnoœci praktykanta 1 Program praktyki, dołączamy na końcu artykułu. 2 Dz. U. nr 105 poz. 452 ze zmianami. 3 § 3 rozporządzenia. 4 § 4 rozporządzenia. PRAWO NA CO DZIEŃ Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu odbywania rocznej praktyki w aptece (Dz. U. z 2003 r. nr 5 poz. 59) Ustawa z dnia 9 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. nr 105 poz. 452 ze zmianami). Nad odbywaniem praktyki przez praktykanta nadzór sprawuje opiekun opiekun, którym jest kierownik apteki lub wyznaczony przez kierownika farmaceuta. Opiekun musi posiadaæ co najmniej 3 letni sta¿ pracy w aptece i posiadaæ specjalizacjê z farmacji aptecznej, szpitalnej, klinicznej lub farmakologii (§ 9 rozporz¹dzenia). Prawa i obowiązki Praktykanta Praktykant ma obowi¹zek sumiennie i starannie wykonywaæ czynnoœci i zagadnienia objête programem praktyki, przestrzegaæ ustalonego czasu odbywania praktyki oraz przestrzegaæ przepisów i zasad etycznych dotycz¹cych wykonywania zawodu farmaceuty. Oprócz tego praktykant ma obowi¹zek prowadzenia dziennika praktyk, w którym odnotowuje wykonywane czynnoœci praktyczne oraz nabyte umiejêtnoœci, a tak¿e opinie opiekuna z przebiegu praktyki.5 RAMOWY PROGRAM PRAKTYKI W APTECE Praktykant w obecnoœci opiekuna lub innego farmaceuty mo¿e samodzielnie wykonywaæ czynnoœci fachowe obejmuj¹ce sporz¹dzanie leków recepturowych i wydawania leków oraz sprawdzania ich to¿samoœci (§ 10 rozpo5 § 11 rozporządzenia 6 § 13 rozporządzenia 7 §14 rozporządzenia rz¹dzenia). Praktykant w szczególnoœci uprawniony jest do realizowania zadañ wynikaj¹cych z ramowego programu praktyki, rzetelnego otrzymywania wiedzy i pomocy w zakresie niezbêdnym do zaliczania praktyki w aptece, uzyskania zaliczenia praktyki po zrealizowaniu ramowego programu oraz po uzyskaniu pozytywnej oceny swoich wiadomoœci i umiejêtnoœci przez opiekuna praktyki.6 Zakończenie praktyki Dokumentem potwierdzaj¹cym odbycie praktyki jest zaœwiadczenie o odbyciu praktyki. Wspomniane zaœwiadczenie wydaje kierownik apteki, po pisemnym stwierdzeniu przez opiekuna zrealizowania ca³oœci praktyki.7 Farmaceuta, który rozpocz¹³ praktykê przed dniem wejœcia w ¿ycie rozporz¹dzenia kontynuuje j¹ na dotychczasowych zasadach. Na koniec do³¹czamy bêd¹ce czêœci¹ rozporz¹dzenia za³¹czniki: „R amowy program praktyki w aptece” i „Zaœwiadczenie o odbyciu rocznej praktyki w aptece”. Praktykant jest obowi¹zany braæ udzia³ w posiedzeniach naukowych i innych formach szkoleñ organizowanych przez uczelnie prowadz¹ce dzia³alnoœæ dydaktyczn¹ i badawcz¹ w dziedzinie nauk medycznych, samorz¹d zawodowy, towarzystwa naukowe i inne jednostki organizacyjne prowadz¹ce dzia³alnoœæ naukowo – badawcz¹ albo badawcz¹ w dziedzinie farmacji. Udzia³ w szkoleniach zaliczany jest do czasu trwania praktyki w wymiarze nie wiêkszym ni¿ 100 godzin. Joanna Garczyńska, ([email protected]) Cel praktyki: Pog³êbianie wiedzy teoretycznej i praktycznej farmaceuty dotycz¹cej w szczególnoœci sporz¹dzania, przechowywania i wydawania produktów leczniczych, sprawdzania to¿samoœci i jakoœci produktu leczniczego w zakresie niezbêdnym do samodzielnego wykonywania czynnoœci zawodowych w aptece. Czas trwania praktyki: Czas trwania praktyki wynosi 12 miesiêcy. Wyk az umiejêtnoœci praktycznych: ykaz Farmaceuta po zakoñczeniu praktyki nabywa umiejêtnoœci w zakresie: 1) znajomoœci organizacji pracy w aptece, regulaminów pracy, przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy, 2) prowadzenia dokumentacji aptecznej oraz administrowania systemem informatycznym, 3) znajomoœci kodeksu etyki zawodowej, przepisów prawnych dotycz¹cych wykonywania zawodu farmaceuty; 4) w³aœciwej komunikacji interpersonalnej, zw³aszcza z pacjentami, ich opiekunami, lekarzami oraz pozosta³ymi pracownikami ochrony zdrowia; 5) znajomoœci za³o¿eñ opieki farmaceutycznej i sposobu jej realizacji w aptece, 6) znajomoœci zasad rozmieszczania i przechowywania produktów leczniczych; 7) wydawania produktów leczniczych i wyrobów medycznych; 8) znajomoœci zasad wydawania leków bardzo silnie dzia³aj¹cych, psychotropowych i œrodków odurzaj¹cych; 9) znajomoœci zasad dobrej praktyki aptecznej; 10) prawid³owego sporz¹dzania leków recepturowych; 11) prawid³owego sporz¹dzania leków w warunkach aseptycznych; 12) prawid³owego sporz¹dzania leków galenowych; 13) znajomoœci zasad kontroli leku recepturowego. VITAMINA C++ 2/2003 23 ZAŚWIADCZENIE O ODBYCIU ROCZNEJ PRAKTYKI W APTECE R A M O W Y P L A N R O C Z N E J P R A K T Y K I PRAWO NA CO DZIEŃ 24 L.p. I. Blok programowy Administracyjne, prawne i etyczne aspekty pracy farmaceuty Wykaz umiejętności praktycznych w zakresie: Liczba godzin 1) znajomoœci organizacji pracy w aptece, regulaminów pracy, przepisów i zasad bezpieczeñstwa i higieny pracy, 80 h 2) prowadzenia dokumentacji aptecznej oraz administrowania systemem informatycznym, 3) znajomoœci kodeksu etyki zawodowej, przepisów prawnych dotycz¹cych wykonywania zawodu farmaceuty, 4) znajomoœci zasad rozmieszczania i przechowywania produktów leczniczych. II. Sporz¹dzanie lek ów leków 1) prawid³owego sporz¹dzania leków recepturowych, galenowych, 640 h 2) prawid³owego sporz¹dzania leków w warunkach aseptycznych, 80 h 3) znajomoœci zasad kontroli leku recepturowego. III. Wydawanie produktów leczniczych i wyrobów medycznych 1) wydawania produktów leczniczych i wyrobów medycznych, 1060 h 2) zasad wydawania leków bardzo silnie dzia³aj¹cych, psychotropowych i œrodków odurzaj¹cych, 3) znajomoœci zasad dobrej praktyki aptecznej. IV IV.. Opiek a farmaceutyczna, Opieka komunik acja interpersonalna omunikacja 1) w³aœciwej komunikacji interpersonalnej, zw³aszcza z pacjentami, ich opiekunami, lekarzami oraz pozosta³ymi pracownikami ochrony zdrowia, 40 h 2) znajomoœci za³o¿eñ opieki farmaceutycznej i sposobu jej realizacji w aptece. RAZEM 1900 h ..................................................................... ................................ (pieczątka okręgowej izby aptekarskiej) (miejscowość, data) Lp........ VITAMINA C++ 2/2003 Zaświadczenie O odbyciu rocznej praktyki w aptece Zaświadczam Pan/ Pani ....................................................................................................................................... (imię i nazwisko) Syn / Córka ................................................................................................................................... (imię ojca) Zamieszkały( a) w ......................................................................................................................... Posiadający (a) dyplom nr ............................................................................................................ (nazwa uczelni) ..................................................................................................................................................... Ukończył (a) roczną praktykę w aptece, W okresie od .............................................. do ............................................................................ W aptece ...................................................................................................................................... (nazwa, siedziba) Kierownik apteki Opiekun praktyki