16. Zarządzanie bezpieczeństwem
advertisement
Prawo pracy i BHP – poradnik 16. Zarządzanie bezpieczeństwem 16.1. Informacje wstępne TA R BO N U S Zarządzanie bezpieczeństwem to ogół działań, wchodzących w zakres obowiązków pracodawcy, podejmowanych w celu zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz przestrzegania u pracodawcy przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. Zarządzanie bezpieczeństwem jest częścią ogólnego systemu zarządzania przedsiębiorstwem, który obejmuje także m.in. strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialność pracowników, zasady, procedury i zasoby potrzebne do opracowania, wdrażania, realizowania, przeglądu i utrzymywania polityki jakości lub środowiska. Zarządzanie bezpieczeństwem nie może być rozpatrywane w oderwaniu od ogólnych wymogów procesu zarządzania, takich jak: • zaplanowanie celu i sposobu realizacji procesu produkcji, • zorganizowanie właściwych środków dla realizacji procesu produkcji, • zatrudnienie kompetentnych pracowników i ich właściwe umiejscowienie w procesie pracy, • kierowanie procesem produkcji, • kontrola zgodności przebiegu procesu produkcji z przyjętymi wzorcami i kryteriami. W tak rozumianym zarządzaniu przedsiębiorstwem zarządzanie bezpieczeństwem jest jednym z jego najistotniejszych elementów. Ponieważ prawidłowe jego prowadzenie jest niemożliwe bez znajomości aktualnej regulacji prawnej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, należy na bieżąco gromadzić aktualną biblioteczkę tych przepisów. Bardzo pomocna może być też znajomość Polskich Norm z tego zakresu, z których najbardziej przydatna wydaje się być norma PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania. UWAGA! Bezpieczeństwo można zawsze poprawić, dlatego prawidłowe zarządzanie bezpieczeństwem polega na stałym działaniu na rzecz tej poprawy zarówno ze strony pracodawcy, jak i pracowników. 16.2. Model zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy W celu wprowadzenia i utrzymywania skutecznie działającego systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy należy przyjąć odpowiedni model systemu. Przykład takiego modelu przedstawiamy na rysunku 16.1. 58 16. Zarządzanie bezpieczeństwem S Rys. 16.1. Model systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (wg PN-N-18001: 2004) TA R BO N U Przy zastosowaniu takiego modelu połączenia sterujące i informacyjne między elementami systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy pokazano na rysunku 16.2. Rys. 16.2. Połączenia sterujące i informacyjne między elementami modelu systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (wg PN-N18004:2001) 59 Prawo pracy i BHP – poradnik 16.3. Wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem i higie­ną pracy W przypadku gdy w przedsiębiorstwie nie stosowano dotąd systemowego podejścia do zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, należy najpierw ustalić swój obecny stan zarządzania w tym zakresie poprzez przeprowadzenie przeglądu wstępnego. Przegląd wstępny powinien obejmować w szczególności: • identyfikację wymagań przepisów prawnych w odniesieniu do stanowisk pracy oraz wyrobów i usług, S • identyfikację zagrożeń występujących na stanowiskach pracy oraz związanych z wyrobami lub usługami, • sprawdzenie wszystkich stosowanych dotychczas sposobów postępowania w zakresie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, N U • analizę dotychczas zaistniałych wypadków przy pracy i awarii oraz chorób zawodowych. TA R BO Podstawowe znaczenie dla wdrożenia i skutecznego działania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy ma zaangażowanie zarządu przedsiębiorstwa w dzia­ łania na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy. Zaangażowanie zarządu powinno obejmować m.in.: • udo­stępnianie środków do zaprojektowa­nia, wdrożenia i funkcjonowania systemu zarządza­nia bezpieczeństwem i higieną pracy, • bieżące ustalanie i poprawianie polityki i celów bezpieczeństwa i higie­ny pracy, • prze­glądy systemu zarządzania bezpieczeństwem i hi­gieną pracy. Ustalona przez zarząd przedsiębiorstwa polityka bez­pieczeństwa i higieny pracy powinna być przedstawiona wszystkim pracownikom, a następnie wdrażana w przedsiębiorstwie. Polityka bezpieczeństwa i higieny pracy zobowiązuje przedsiębiorstwo do: • zapobiegania wypadkom przy pracy i choro­bom zawodowym; • dążenia do ciągłej poprawy stanu bhp; • spełniania wymagań przepisów prawnych oraz innych wymagań dotyczących przedsiębiorstwa; • ciągłego doskonalenia działań w zakresie zarządzania bhp; • zapewniania odpowiednich zasobów i środ­ków do wdrażania polityki bezpieczeństwa i higieny pracy; • podnoszenia kwalifikacji pracowników w zakresie bhp oraz uwzględniania ich roli i ich angażowania do działań na rzecz bhp. Polityka bezpieczeństwa i higieny pracy powinna być odpowiednia do charakteru działań przedsiębiorstwa i zwią­zanych z nimi zagrożeń oraz stanowić ramy do usta­lania i przeglądów celów ogólnych i szczegółowych przedsiębiorstwa dotyczących bhp. 60 16. Zarządzanie bezpieczeństwem 16.4. Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy koszty ubezpieczenia koszty wypadków przy pracy (płatności bieżące, straty majątku przedsiębiorstwa, stracony czas pracy, utrata części zysków) koszty chorób zawodowych (wypłacone świadczenia, koszty absencji chorobowej) S koszty absencji chorobowej związanej z warunkami pracy koszty obniżonej wydajności pracy N U koszty obniżonej jakości produkcji koszty wdrożenia, utrzymania i doskonalenia systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (przegląd wstępny, monitorowanie bhp, szkolenia dotyczące bhp, audity itp.) TA R BO Rys. 16.3. Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy 61
