pobierz - Krajowa Rada Sądownictwa

STANOWISKO
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 12 lutego 2002 r.
w przedmiocie wykładni art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Krajowa Rada Sądownictwa zajmuje stanowisko, że czteroletnia kadencja
„wybranego członka” Rady, o którym mowa w art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP jest
liczona indywidualnie.
Załącznik do Stanowiska Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 12 lutego 2002 r.
Opinia prof. Janusza Trzcińskiego z dnia 30 stycznia 2002 r.
w sprawie kadencji członka Krajowej Rady Sądownictwa (na tle art. 187 Konstytucji).
Konstytucja i inne akty prawne, które regulują kadencję organów państwa o
składzie kolegialnym (nazywanych też organami kolegialnymi) określają ją na dwa
zasadnicze sposoby, określając że:
1) kadencja organu trwa określoną liczbę lat lub
2) członkowie organu wybierani są na określoną liczbę lat.
Sytuacja opisana w pkt 1) nie budzi żadnych wątpliwości jak obliczać w takim
przypadku kadencję organu.
Oto przykłady: „Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje” (art. 98 ust. 1
zd. 1 Konstytucji) lub „Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, 2 zastępców
przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i
senatorów na okres kadencji Sejmu” (art. 199 ust. 1 Konstytucji).
W cytowanych przykładach ustrojodawca w sposób wyraźny łączy kadencję z organem
państwa, a nie z piastunami organu państwa. Oznacza to, że w przypadku konieczności
uzupełnienia składu organu kolegialnego, kadencja wstępującego w miejsce opróżnione
zawsze zakończy się z upływem kadencji organu.
Sytuacja opisana w pkt 2) jest wewnętrznie zróżnicowana:
a) są sytuacje, w których ustrojodawca lub ustawodawca, co prawda używają formuły
mogącej wskazywać na akcentowanie kadencji poszczególnych członków organu,
to jednak po głębszej analizie przepisów okazuje się, że jest to kombinacja kadencji
organu i jego piastunów jednocześnie.
Na przykład:
„Kadencja członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji trwa 6 lat, licząc
od dnia powołania, przy czym co dwa lata kończy się kadencja jednej trzeciej
członków” (art. 7 ust. 4 ustawy o KRRiTV). Mamy tu do czynienia ze
zindywidualizowaniem kadencji poszczególnych grup członków KRRiTV.
To rozwiązanie przypomina regulację kadencji Trybunału Konstytucyjnego z
okresu przed uchwaleniem nowej Konstytucji z 1997 r. (wymiana co 4 lata ½
składu TK przy kadencji określonej na 8 lat).
Konsekwencją tak określonej kadencji organu i jego piastunów jest to, że w
przypadku opróżnienia miejsca w Radzie nowo wybrany członek pełni tę funkcję
tylko do końca okresu, na który został powołany jego poprzednik. Ten sposób
określenia kadencji organu ma wiele podobieństw z tym, który jest opisany w pkt.
1.
b) Są jednak i takie sytuacje, gdzie kadencja jest związana nie z organem lecz z
piastunami tego organu, co oznacza, że kadencja powołanego członka organu o
składzie kolegialnym zawsze liczy się od dnia jego powołania.
Tak jest w przypadku sędziów Trybunału Konstytucyjnego pod rządami nowej
Konstytucji – „Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów, wybieranych
indywidualnie przez Sejm na 9 lat” (art. 194 ust.1 Konstytucji).
Tak jest też w przypadku członków Krajowej Rady Sądownictwa.
Art. 187 ust.1 Konstytucji stanowi, że:
„Krajowa Rada Sądownictwa składa się z:
1) Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego
Sądu Administracyjnego i osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej”.
2) piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów
powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych,
3) czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków
wybranych przez Senat spośród senatorów”.
Jak widać w skład Krajowej Rady Sądownictwa wchodzą trzy kategorie członków:
a) wchodzący w skład z racji pełnionych funkcji lub desygnowania do składu – art. 187
ust. 1 pkt 1 Konstytucji,
b) wybrani przez samorządy sędziowskie – art. 187 ust. 1 pkt 2 oraz
c) przez Sejm i Senat – art. 187 ust. 1 pkt 3 Konstytucji.
Przepis o czteroletniej kadencji odnosi się tylko do członków Rady wybranych
przez samorządy sędziowskie (b) i przez Sejm i Senat (c), bowiem odnosi się jedynie
do „wybranych członków” Krajowej Rady Sądownictwa (art. 187 ust.3 Konstytucji).
Nie stosuje się go do wchodzących w skład Krajowej Rady Sądownictwa z racji
pełnionych funkcji, choć pośrednio kadencję niektórych z nich można przecież ustalić.

W odniesieniu do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu
Administracyjnego, Ministra Sprawiedliwości – jest to okres pełnienia przez nich
funkcji.

Co się tyczy osoby powołanej przez Prezydenta RP – to wydaje się, że dla niego
kadencję wyznacza okres pełnienia funkcji Prezydenta.
Jak widać z tego przykładu członkowie Krajowej Rady Sądownictwa z punktu
widzenia kadencji (okresu pełnienia funkcji w KRS) są przez Konstytucję zróżnicowani.
Członkowie jednej grupy (art. 187 ust.1 pkt 1 Konstytucji) mają kadencję pomiędzy sobą
zróżnicowaną i inną od tych członków, którzy zostali do KRS wybrani na 4 lata. Z tego
spostrzeżenia wynika, iż nie można byłoby powiedzieć, iż kadencja Krajowej Rady
Sądownictwa jako organu o składzie kolegialnym trwa ściśle określoną liczbę lat. Jest
zróżnicowana i zindywidualizowana na pewno w określonej grupie.
Okres 4 lat wymieniony w art. 187 ust. 3 Konstytucji nie odnosi się więc ani do
organu jako całości ani do wszystkich poszczególnych członków KRS, lecz tylko do grupy
„wybranych członków” KRS i to nie jako całości, jako zorganizowanej grupy – lecz do
poszczególnych członków tej grupy. Pojęcie „wybranych członków” należy rozumieć jako
„poszczególnych wybranych członków”, „indywidualnie wybranych członków”.
Tak więc to, że:
 art. 187 ust. 3 Konstytucji mówi o 4-letniej kadencji „wybranych członków” KRS;
 osoby wymienione w art. 187 ust. 1 pkt 1 Konstytucji mają kadencję przypisaną
do swojej osoby i pomiędzy sobą zróżnicowaną i zindywidualizowaną, a wymienione
w art. 187 ust. 1 pkt 3 mają kadencję związaną z Sejmem i Senatem;
 brak jest przepisu o kadencji Krajowej Rady Sądownictwa jako organu o składzie
kolegialnym;
 członkowie KRS wchodzą w skład z racji pełnionej funkcji z powołania i z wyboru
przez różne gremia;
a także wcześniejsze uwagi na temat rodzajów kadencji różnych organów – wszystko
to razem pozwala sformułować pogląd, że 4-letnia kadencja „wybranego członka” KRS,
o którym mowa w art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP jest liczona indywidualnie.
Tak więc w art. 187 ust. 1 Konstytucji każda z trzech grup członków Krajowej
Rady Sądownictwa ma inaczej oznaczony koniec kadencji:

w pkt 1 powiązany on jest z pełnioną funkcją;

w pkt 3 powiązany jest z kadencją Sejmu i Senatu;

w pkt 2 związany jest tylko z upływem 4 letniej kadencji liczonej od dnia wyboru
do KRS.