Zapalenie stawów Wprowadzenie Zapalenie stawów to termin

Zapalenie stawów
Wprowadzenie
Zapalenie stawów to termin określający kilka bolesnych schorzeń stawów i kości.
Istnieje ponad 200 typów zapalenia stawów. Dwa najważniejsze z nich to zapalenie
kości i stawów oraz reumatoidalne zapalenie stawów. Do pozostałych należą dna
moczanowa (artretyzm), toczeń i zespół Reitera (reaktywne zapalenie stawów).
Choć zapalenie stawów kojarzy się zwykle z osobami w podeszłym wieku, może
także dotyczyć osób młodych. Mniej więcej co tysięczne dziecko choruje na jakąś
postać zapalenia stawów.
Zapalenie kości i stawów to najczęściej spotykana postać zapalenia stawów.
Chrząstka (elastyczna tkanka łączna między kośćmi) zaczyna się zużywać, co
może prowadzić do bolesnego ocierania się o siebie kości w stawach. Zwykle
dotyczy to dłoni, kręgosłupa, kolan i bioder.
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) określa się także mianem zapalnego
zapalenia stawów. Jest to poważniejsza, ale rzadsza choroba. Układ
odpornościowy organizmu atakuje i niszczy staw, niszcząc kość i chrząstkę.
Powoduje to ból i obrzęk i może utrudniać poruszanie się.
Objawy
Do głównych objawów wszystkich postaci zapalenia stawów należą sztywność, ból,
obrzęki i ograniczona ruchomość stawów.
Zapalenie kości i stawów często występuje u osób między 40. a 60. rokiem życia.
Zaczyna się powoli, od bólu i sztywności stawów. Czasem sztywność jest tylko
nieznaczna, można jednak zauważyć trzeszczenie lub „strzelanie” w stawach
(krepitację), guzowate narośla na kościach (zwłaszcza dłoni) i „wypadanie” stawów.
Reumatoidalne zapalenie stawów dotyka −3%
1
populacji i często zaczyna się
między 30. a 50. rokiem życia. W przypadku kobiet prawdopodobieństwo
zachorowania na RZS jest trzy razy większe niż w przypadku mężczyzn.
RZS także zaczyna się powoli, zwykle w małych stawach, takich jak stawy palców
dłoni i stóp. Choroba może się później rozwinąć, powodując ból, obrzęk i
sztywność innych stawów, utrudniając poruszanie się. Reumatoidalne zapalenie
stawów może powodować także ogólne złe samopoczucie i zmęczenie.
Przyczyny
Dokładna przyczyna zapalenia kości i stawów nie jest jeszcze znana. Jedna z teorii
mówi, że jeśli w rodzinie występowało wcześniej zapalenie stawów,
Page 1 of 3
Arthritis | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
prawdopodobieństwo zachorowania jest większe; nie zostało to jednak jeszcze
udowodnione.
Prawdopodobieństwo zachorowania na zapalenie kości i stawów jest jednak
większe u osób z nadwagą, ponieważ stanowi ona dodatkowe obciążenie dla
stawów. Większe zagrożenie wiąże się także z już istniejącymi uszkodzeniami
stawów (np. urazami sportowymi) lub wykonywaniem tych samych, powtarzających
się ruchów wiele razy w ciągu dnia.
Reumatoidalne zapalenie stawów wywoływane jest przez wadę układu
odpornościowego, która sprawia, że organizm atakuje swoje własne tkanki.
Choroba ta może mieć podłoże genetyczne (choroba dziedziczna).
Diagnoza
Zapalenie stawów jest zwykle diagnozowane na podstawie objawów i badania
fizycznego. Lekarz zadaje także pytania o rodzaj wykonywanej pracy i regularnie
wykonywane czynności (np. uprawianie sportu), które mogą obciążać stawy. Jeśli
ktoś z członków Twojej rodziny chorował na zapalenie stawów, także należy
powiedzieć o tym lekarzowi.
W rozpoznawaniu zapalenia stawów szczególne użyteczne są prześwietlenia
(zdjęcia rentgenowskie), ponieważ pozwalają zobaczyć zwężenie przestrzeni
między kośćmi w stawie. Pokazują także ewentualne zwapnienia (miejsca, gdzie w
tkance gromadzi się wapń, powodując jej twardnienie).
Czasem do rozpoznawania zapalenia stawów stosuje się także badania
tomograficzne (CT) lub obrazowanie za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI).
Leczenie
Najlepsze efekty leczenia uzyskuje się wtedy, jeśli kontakt z lekarzem miał miejsce
jak najszybciej.
Chorym na zapalenie stawów przepisuje się kilka rodzajów leków. Leki
przeciwbólowe, takie jak paracetamol, pomagają łagodzić ból. Niesterydowe leki
przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, zmniejszają zapalenia. Jeśli jednak przyjmuje
się je w dużych dawkach przez dłuższy czas, mogą powodować problemy
żołądkowe. Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (disease
modifying anti-rheumatic drugs – DMARD) pomagają zatrzymać postęp RZS.
W ciężkich przypadkach konieczna może być operacja rekonstrukcji chorego stawu
(plastyka stawu) lub wstawienia kości na właściwe miejsce (osteotomia).
Istnieje wiele alternatywnych sposobów leczenia zapalenia stawów: masaże,
hydroterapia (ćwiczenia w ciepłej, płytkiej wodzie) i akupunktura (nakłuwanie
określonych punktów na ciele cienkimi igłami). Testy kliniczne nie dowiodły jednak,
aby każdy z nich był skuteczny.
Page 2 of 3
Arthritis | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Powikłania
Reumatoidalne zapalenie stawów może powodować utratę apetytu, spadek wagi,
zmęczenie, ból mięśni i guzy pod skórą. Może być także przyczyną problemów ze
wzrokiem, anemii (niedoboru żelaza we krwi) lub zapalenia naczyń krwionośnych.
Niektóre sposoby leczenia zapalenia stawów mają efekty uboczne, które powodują
dodatkowe problemy. Niesterydowe leki przeciwzapalne mogą uszkodzić żołądek
i układ pokarmowy, a u niektórych osób wiąże się je także z problemami z nerkami.
Kortykosterydy mogą powodować zmniejszenie gęstości kości (osteoporozę), co
zwiększa ryzyko złamań i co może prowadzić do rozwoju półpaśca, zaćmy
i cukrzycy.
W długim okresie zapalenie stawów może wywoływać pogarszający się ból, utratę
mobilności, a czasem utrudniać – lub uniemożliwić – chodzenie.
Poufna usługa tłumaczenia
NHS Direct może zapewnić poufne usługi tłumaczy wielu języków w ciągu paru
minut od wizyty pacjenta.
Wystarczy wykonać 3 proste kroki:
Krok 1 – Zadzwonić na numer NHS Direct, 0845 4647.
Krok 2 – Kiedy rozmowa zostanie odebrana, powiedzieć po angielsku,
jakiego języka chce się używać. Poczekać przy telefonie na połączenie z
tłumaczem, który pomoże NHS Direct w podaniu niezbędnych informacji i
porad medycznych.
Krok 3 – Można także poprosić osobę spokrewnioną lub znajomą
o przeprowadzenie rozmowy w imieniu pacjenta. Przed objaśnieniem
powodu rozmowy należy poczekać na połączenie z tłumaczem.
Page 3 of 3
Arthritis | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008