Rola składników naturalnych w zapobieganiu chorobom

G E R I A T R I A 2014; 8: 258-263
ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER
Otrzymano/Submitted: 03.12.2014 • Zaakceptowano/Accepted: 16.12.2014
© Akademia Medycyny
Rola składników naturalnych w zapobieganiu chorobom
neurodegeneracyjnym
The role of natural ingredients in protection from
neurodegenerative diseases
Przemysław Czajkowski1, Jolanta Nazaruk2
1
2
Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Farmakognozji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Zakład Farmakognozji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Streszczenie
Obecny stan wiedzy pozwala stwierdzić, że nieodpowiedni sposób odżywiania w ciągu życia ma znaczący
wpływ na rozwój chorób neurodegeneracyjnych w wieku podeszłym. Postępujące wraz z upływem czasu patologiczne zmiany w obrębie układu nerwowego mają fatalny skutek w przyszłości i objawiają się występowaniem
różnego rodzaju schorzeń. Celem pracy jest przegląd najlepiej przebadanych związków naturalnych występujących
w przyprawach pozyskiwanych z roślin oraz możliwość ich zastosowania jako nutraceutyków w zapobieganiu schorzeniom neurodegeneracyjnym. Na podstawie dostępnego piśmiennictwa przedstawiono właściwości kurkuminy,
luteoliny, kwercetyny, kwasu rozmarynowego, antocyjanów, piperyny, kapsaicyny i kwasu ursolowego. Geriatria
2014; 8: 258-263.
Słowa kluczowe: choroby neurodegeneracyjne, związki pochodzenia naturalnego, kurkumina, neuroprotekcja
Abstract
The current state of knowledge allows to claim that improper way of nutrition affect in progress of neurodegenerative diseases well on in years. These progressive changes have negative effect in the future and it’s correlated with
prevalence of neurodegenerative afflictions. The aim of this paper is to review the best know natural compounds and
their possible use as nutraceuticals in prevalence of neurodegenerative diseases. On the grounds of available papers,
the thesis shows properties of curcumin, luteolin, quercetin, rosmarinic acid, anthocyanins, piperine, capsaicin and
ursolic acid. Geriatria 2014; 8: 258-263.
Keywords: neurodegenerative diseases, chemical compounds of natural origin, curcumin, neuroprotection
Wstęp
występowania neurodegeneracji na subkontynencie
azjatyckim, co powiązano z wysokim, regularnym
spożywaniem warzyw, owoców i przypraw [1,2].
Współczesne badania wykazały, że powszechnie
stosowane przyprawy, zawierają szereg aktywnych
farmakologicznie składników i można je wykorzystać
w celach prewencyjnych w formie nutraceutyków.
Nutaceutyki to preparaty farmaceutyczne o charakterze paraleku, które oprócz bioaktywnych składników
pochodzenia naturalnego mogą zawierać skoncentrowane składniki odżywcze. Ich zadaniem jest ogólna
ochrona organizmu przed skutkami nieprawidłowego
Choroby neurodegeneracyjne stanowią grupę
postępujących schorzeń układu nerwowego, w których
charakterystycznym objawem jest utrata komórek
nerwowych. Na całym świecie obserwuje się zwiększenie liczby osób, które cierpią na tego typu choroby.
Wzrost częstości występowania tych dolegliwości jest
związany z ogólnym starzeniem się ludzkiej populacji
oraz, w dużej mierze, niewłaściwym stylem życia.
Choroby Alzheimera i Parkinsona są obecnie jednymi
z najpoważniejszych schorzeń, z jakimi zmaga się
ludzkość. Zaobserwowano przy tym mniejszy zasięg
258
258
G E R I A T R I A 2014; 8: 258-263
sposobu odżywiania, trybu życia oraz szkodliwego
wpływu środowiska. Wykazano, że wiele składników
naturalnych ma działanie prewencyjne w przypadku
schorzeń neurodegeneracyjnych. Ich oddziaływanie
odbywa się poprzez modulowanie wieloetapowych
szklaków sygnałowych [3].
kaszlu i katarze. Natomiast w Tradycyjnej Medycynie
Chińskiej jako środek pobudzający, wiatropędny,
ściągający, moczopędny i zwiększający przepływ krwi
w okolicach miednicy i pęcherza moczowego [8].
Lecznicze właściwości kurkuminy zostały potwierdzone licznymi badaniami, na podstawie których
wykazano działanie antyoksydacyjne (zmiatacz wolnych rodników i inhibitor syntazy tlenku azotu NOS)
[9] oraz przeciwzapalne (regulator cyklooksygenazy,
zwłaszcza formy indukowanej COX-2 i lipooksygenazy
LOX) [10,11]. Wykazano również możliwe zastosowanie kurkuminy jako środka przeciwnowotworowego
w przypadku różnego rodzaju nowotworów, między
innymi narządów moczowo-płciowych, piersi, głowy,
szyi, przewodu pokarmowego, jajników, płuc, czerniaka, mięsaka, chłoniaka i białaczki [12,13]. Ponadto
związek ten działa hepatoprotekcyjne [14], przeciwzakrzepowo [15], hipoglikemiczne i antylipemicznie
poprzez zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji LDL oraz zwiększenie frakcji HDL
i trójglicerydów [16,17], a także przeciwreumatycznie
w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów [18].
Przeciwutleniające i przeciwzapalne właściwości kurkuminy stanowią istotny czynnik chroniący
komórki przed uszkodzeniem, w tym przed działaniem genotoksycznym i neurotoksycznym. Omawiany
związek chemiczny poprzez modulowanie aktywności
niektórych czynników, enzymów lub genów może mieć
wpływ na patomechanizmy chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera (ChA) lub
choroba Parkinsona (ChP).
Jedną z częściej występujących chorób neurodegeneracyjnych jest postępująca choroba Alzheimera,
która w przeważającym procencie dotyka osób starszych. Peptyd β-amyloidowy (Abeta) jest głównym
budulcem płytek starczych znajdujących się w mózgu
osób chorych na tę chorobę. Kurkumina hamuje pobudzenie jądrowego czynnika kappa-B (NF-κB), którego
aktywacja następuje poprzez wcześniejsze połączenie
się Abeta z receptorem p75NTR. Prowadzi to do
indukowanej apoptozy Abeta i stanowi istotny punkt
uchwytu nowych leków stosowanych przeciwko ChA
[19]. W innym badaniu naukowcy wykazali, że kurkumina powoduje destabilizację włókna β-amyloidu
(fAbeta). Jednak ten efekt, zależny od zastosowanej
dawki, wykazano w badaniach in vitro i nie został jeszcze dokładnie przebadany w warunkach in vivo [20].
Choroba Parkinsona jest to przewlekłe i postępujące schorzenie charakteryzujące się zmniejszeniem
Wielokierunkowe działanie kurkuminy
Sproszkowane kłącze ostryżu długiego Curcuma
longa (Zingiberiaceae) stanowi główny składnik jednej
z najbardziej znanych przypraw na świecie – curry.
Surowiec zawiera mieszaninę żółtych barwików, tzw.
kurkuminoidów, w tym główny związek kurkuminę,
dimeryczną pochodną kwasu ferulowego – diferuilometan (rycina 1a), desmetoksykurkuminę i bis-desmetoksykurkuminę. Zawartość kurkuminy w ostryżu
długim wynosi 3-5%, w ostryżu jawajskim Curcuma
xanthorrhiza (Zingiberiaceae) do 2%. Surowiec zawiera
też olejek eteryczny, skrobię, cukry i sole mineralne
oraz kwas ferulowy (produkt rozpadu kurkuminy) [4].
HO
OCH3
OCH3
OH
O
O
Rycina 1a. Kurkumina
Figure 1a. Curcumin
Głównym producentem kłącza kurkumy są Indie
(ponad 90% światowej produkcji) [5]. Początkowe
zastosowanie kurkuminy ograniczało się do wykorzystania jej jako środka poprawiającego smak i barwę
produktów spożywanych m.in. sera, masła, musztardy,
sosów, napoi [6]. Postęp badań biologicznych przyczynił się do odkrycia nowych możliwości zastosowania
tego związku jako substancji o aktywności farmakologicznej. Możliwa jest synteza kurkuminy, ale do celów
spożywczych i leczniczych wykorzystuje się wyłącznie
substancję pochodzenia naturalnego. Z kłącza ostryżu,
które jest surowcem farmakopealnym, pozyskuje się
również olejek eteryczny i oleożywicę [7].
Sproszkowane kłącze jest ważnym surowcem
w medycynie alternatywnej. W indyjskim systemie
terapeutycznym Ajurwedzie ten żółty proszek jest stosowany jako remedium w stanach zapalnych, schorzeniach wątroby i układu oddechowego (alergia, astma),
259
G E R I A T R I A 2014; 8: 258-263
ilości dopaminy - neurotransmitera w istocie czarnej śródmózgowia. W mózgu osób z ChP stwierdza
się obecność cytoplazmatycznych inkluzji tzw. ciał
Lewy’ego, utworzonych głównie z α-synukleiny,
ubikwityny i białek neurofilamentów. W chorobach
neurodegeneracyjnych, takich jak ChP obserwuje się
zaburzenia w metabolizmie i funkcji α-synukleiny [21].
Kurkumina jest jedną z lepiej poznanych substancji
pochodzenia naturalnego o potencjalnych właściwościach prewencyjnych w tym przypadku. Na przykład
zwrócono uwagę, że po zastosowaniu kurkuminy toksyczność reaktywnych form tlenu (ROS) i α-synukleiny
w modelu komórkowym jest znacznie zmniejszona.
Sugeruje to, że substancja pozyskiwana z kłącza ostryżu
posiada właściwości neuroprotekcyjne [22].
Groźną i coraz częściej diagnozowaną chorobą,
w której kurkumina może mieć właściwości terapeutyczne, jest stwardnienie rozsiane. Jest to choroba
autoimmunologiczna dotykająca ośrodkowego układu
nerwowego, polegająca na demielinizacji osłonek
nerwowych neuronów [23]. Liczne badania przeprowadzane na zwierzęcym modelu doświadczalnym
wykazały, że limfocyty T pomocnicze, które produkują IL-17, odgrywają zasadniczą rolę w patogenezie
stwardnienia rozsianego. Najnowsze badania donoszą,
że kurkumina znacząco zmniejsza stopień zaawansowania choroby, poprzez zmniejszenie przenikania do
rdzenia kręgowego komórek wywołujących zapalenie.
Ponadto zmniejsza ekspresję mRNA, cytokin: IL17,
TGF-β, IL-6, IL-21. Badania dowodzą, że kurkumina
może być wykorzystana w leczeniu stwardnienia rozsianego i innych chorób zapalnych, w których biorą
udział limfocyty Th17 [24].
aktywowanych leukocytów krwi obwodowej i komórek
tucznych u pacjentów z MS. Szczególnie istotne jest
to w przypadku tych ostatnich, ponieważ podejrzewa
się, iż te komórki mogą być specyficznym punktem
uchwytu w walce z tą chorobą [26]. Kwercetyna jest
f lawonoidem z grupy f lawonoli, który występuje
między innymi w kwiatostanach głogu, kasztanowca
i w cebuli. Z przeprowadzonych badań wynika, że
kwercetyna w odpowiedniej dawce moduluje odpowiedź immunologiczną w jednojądrzastych komórkach
krwi obwodowej [27].
OH
OH
O
HO
OH
Rycina 1b. Luteolina
Figure 1b. Luteolin)
O
OH
OH
O
HO
Polifenole – związki o wysokim
potencjale prozdrowotnym
Polifenole to grupa związków, której przedstawiciele występują w różnych częściach roślin. Należy podkreślić, że są to substancje szeroko znane ze względu
na ich właściwości antyoksydacyjne [25]. Mogą mieć
również zastosowanie w przypadku schorzeń neurodegeneracyjnych. Przeprowadzone badania dowiodły,
że luteolina i kwercetyna (rycina 1b, c) są czynnikami
silnie neuroprotekcyjnymi w zapobieganiu stwardnienia rozsianego (MS). Luteolina jest to flawonoid z grupy
f lawonów, występujący powszechnie w roślinach
leczniczych i warzywach np. brokułach, czy zielonej
papryce. Wykazano, że luteolina w połączeniu z IFNβ, lub bez, może hamować czynność limfocytów T,
OH
OH
O
Rycina 1c. Kwercetyna
Figure 1c. Quercetin
Grupa związków należąca do f lawonoidów to
antocyjany. Występują one w naturze jako barwniki
kwiatów, owoców, liści i łodyg. Antocyjany zawarte
w wilcu ziemniaczanym (Ipomoea batatas) z rodziny
powojowatych (Convolvulaceae) posiadają działanie
przeciwzapalne i przeciwutleniające. Przeprowadzone
260
G E R I A T R I A 2014; 8: 258-263
badania na myszach traktowanych D-galaktozą wykazały, że antocyjany zawarte w wilcu ziemniaczanym
odmiany purpurowej mogą odwrócić upośledzenie
procesu uczenia się i zapamiętywania [28].
Kolejnym przykładem substancji bioaktywnej
o właściwościach neuroprotekcyjnych jest depsyd kwasu
kawowego i kwasu α-hydroksydihydrokawowego, czyli
kwas rozmarynowy (rycina 1d). Występuje on w wielu
gatunkach roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae)
np. rozmarynie lekarskim (Rosmarinus officinalis),
mięcie pieprzowej (Mentha piperita) czy szałwii
lekarskiej (Salvia officinalis). Swój neuroprotekcyjny
charakter w chorobie Alzheimera wykazuje poprzez
ochronę komórek PC12 przed neurotoksycznym działaniem β-amyloidu (Abeta) [29].
cytotoksycznie, neurotoksycznie i indukuje apoptozę
w nowotworach mózgu m.in. nerwiaku płodowym
i glejaku wielopostaciowym [32]. W przypadku normalnych komórek zaobserwowano z kolei efekt neuroprotekcyjny. W badaniu na myszach, które poddano
działaniu glutaminianu, czynnika wywołującego stres
oksydacyjny, znacząco zmniejszającego żywotność
komórek nerwowych, indukującego ich apoptozę,
po podaniu kapsaicyny stwierdzono przywrócenie
prawidłowych funkcji tych komórek. W doświadczeniu wykorzystano również rezweratrol, związek
polifenolowy z grupy stylbenów. W połączeniu z kapsaicyną zaobserwowano spotęgowanie właściwości
neuroprotekcyjnych tej ostatniej substancji [33]. Efekt
ochronny wobec komórek nerwowych stwierdzono
także w przypadku niedokrwienia mózgu wywołanego
u gerbili, zwierząt doświadczalnych z grupy gryzoni.
Zaobserwowano m.in. zahamowanie upośledzenia
pamięci wywołanego niedokrwieniem [34].
COOH
HO
O
OH
HO
O
OH
Rycina 1d. Kwas rozmarynowy
Figure 1d. Rosmarinic acid
N
Alkaloidy jako substancje
neuroprotekcyjne
O
O
Obecnie poświęca się coraz więcej uwagi badaniom mającym na celu poszukiwanie substancji
poprawiających funkcje poznawcze pacjentów z chorobą Alzheimera. Do tego celu próbuje się wykorzystać również rośliny lecznicze, które zawierają
bogactwo składników biologicznie czynnych. Liczną
grupą związków pochodzenia roślinnego, mającą
silne właściwości fizjologiczne są alkaloidy. Piperyna
(rycina 1e), czyli pochodna piperydyny zawarta m.in.
w pieprzu czarnym (Piper nigrum) z rodziny pieprzowatych (Piperaceae) jest alkaloidem o ostrym smaku.
Niezależnie od dawki, częste przyjmowanie piperyny
znacząco poprawia stan zdrowia w przypadku upośledzenia zdolności zapamiętywania oraz spowalnia
neurodegenerację [30]. Wykazano także, że piperyna
łagodzi objawy depresji poprzez modulację układu
serotoninergicznego [31].
Następnym alkaloidem, a dokładnie pochodną
wanililoaminy o charakterze aminy jest kapsaicyna (rycina 1f), która występuje w papryce rocznej (Capsicum annuum) z rodziny psiankowatych
(Solanaceae) oraz papryczkach chili. Kapsaicyna działa
O
Rycina 1e. Piperyna
Figure 1e. Piperine
HO
O
H
N
O
Rycina 1f. Kapsaicyna
Figure 1f. Capsaicin
Inne związki o potencjalnym ochronnym
wpływie na komórki nerwowe
Ciekawe właściwości posiada kwas ursolowy
(rycina 1g), związek z grupy triterpenów pentacyklicznych, powszechnie występujący w świecie roślin.
Wyizolowany został m.in. z ziela majeranku (Origanum
261
G E R I A T R I A 2014; 8: 258-263
majorana), które jest typową przyprawą w polskiej
kuchni. Badania in vitro i in vivo na modelach zwierzęcych wykazały, że substancja ta jest kompetytywnym
i niekompetytywnym inhibitorem acetylocholinoesterazy. Zmniejsza również uszkodzenie komórek nerwowych, powstające pod wpływem stresu oksydacyjnego
wywołanego przez Abeta. Oddziałuje poprzez zahamowanie tworzenia wolnych rodników i utleniania
lipidów. Kwas ursolowy zmniejsza produkcję cytokin
prozapalnych i neurotoksycznych reaktywnych form
tlenu oraz zapobiega wiązaniu się Abeta z mikroglejem [35].
znacząco hamuje produkcję 8-izo-prostaglandyny F2α
powstającej pod wpływem stresu oksydacyjnego [36].
Zaobserwowano również bezpośrednie hamowanie
kaspazy-3, proteazy zapoczątkowującej apoptozę
komórek nerwowych [37].
Podsumowanie
Możliwość wykorzystania składników czynnych
roślin przyprawowych w celu zapobiegania różnym
chorobom neurodegeracyjnym zaczyna być coraz bardziej doceniany. Niektóre z tych surowców potencjalnie
mogą być wykorzystane jako leki przeciwko chorobie
Alzheimera, Parkinsona lub innym schorzeniom
neurodegeneracyjnym. Przedstawione substancje
naturalne posiadają szerokie działanie prozdrowotne,
m.in. dzięki właściwościom przeciwutleniającym,
przeciwzapalnym oraz neuroprotekcyjnym. Jednakże
możliwości terapeutyczne wielu innych składników
zawartych w roślinach są wciąż nie do końca poznane
i czekają na eksplorację. Dlatego, aby w pełni zbadać
ich potencjał istnieje potrzeba przeprowadzenia badań
przedklinicznych i klinicznych.
COOH
HO
Konflikt interesów / Conflict of interest
Brak/None
Rycina 1g. Kwas ursolowy
Figure 1g. Ursolic acid
Adres do korespondencji:
+ Przemysław Czajkowski
Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie
Farmakognozji
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
( (+48 22) 627 39 86
: [email protected]
Czosnek (Allim sativum), którego głównymi składnikami są pochodne siarkowe: allicyna i produkty jej
przemiany - ajoeny, również potencjalnie może mieć
znaczenie w prewencji schorzeń neurodegeneracyjnych. W badaniach na synaptosomach izolowanych
z mózgu szczurów stwierdzono, że wyciąg z czosnku
Piśmiennictwo
1. Alzheimers Association. 2013 Alzheimer’s Disease Facts and Figures. Alzheimer’s & Dementia, Volume 9, Issue 2. Pobrano 05.01.2015:
(http://www.alz.org/downloads/facts_figures_2013.pdf).
2. Thakur MK. Alzheimer’s disease - a challenge in the new millennium. Curr Sci 2000;79:29-36.
3. Kannappan R, Gupta SC, Kim JH i wsp. Neuroprotection by spice-derived nutraceuticals: you are what you eat! Mol Neurobiol 2011;44:14259.
4. Lamer-Zarawska E, Kowal-Gierczak B, Niedworok J i wsp. Fitoterapia i leki roślinne. Warszawa: PZWL; 2012. s. 353.
5. Olojede AO, Nwokocha CC, Akinpelu AO, Dalyop T. Effect of variety, rhizome and seed bed types on yield of turmeric (Curcuma longa
L) under a humid tropical agro-ecology. Adv Bio Res 2009;3:40-2.
6. Govindarajan VS. Turmeric–chemistry, technology, and quality. Crit Rev Food Sci Nutr 1980;12:199-301.
262
G E R I A T R I A 2014; 8: 258-263
7. Sigrist MS, Pinheiro JB, Azevedo Filho JA, Zucchi MI. Genetic diversity of tumeric germplasm (Curcuma longa; Zingiberiaceae) identified
by microsatellite markers. Genet Mol Res 2011;10:419-28.
8. Shiyou L, Wei Y, Guangrui D i wsp. Chemical composition and product quality control of turmeric (Curcuma longa L.). Pharmaceutical
Crops 2011;2:28-54.
9. Sreejayan, Rao MN. Nitric oxide scavenging by curcuminoids. J Pharm Pharmacol 1997;49:105-7.
10. Brouet I, Ohshima H. Curcumin, an anti-tumour promoterand anti-inflammatory agent, inhibits induction of nitricoxide synthase in
activated macrophages. Biochem Biophys Res Commun 1995;206:533-40.
11. Rao CV. Regulation of COX and LOX by curcumin. Adv Exp Med Biol 2007;595:213-26.
12. Rao CV, Rivenson A, Simi B I wsp. Chemoprevention of colon carcinogenesis by dietary curcumin, a naturallyoccurring plant phenolic
compound. Cancer Res 1995;55:259-66.
13.Anand P, Sundaram C, Jhurani Si wsp. Curcumin and cancer: An “old-age” disease with an “age-old” solution. Cancer Lett 2008;267:
133-64.
14. Kiso Y, Suzuki Y, Watanabe N i wsp. Antihepatotoxic principles of Curcuma longa rhizomes. Planta Med 1983;49:185-7.
15. Srivastava R, Dikshit M, Srimal RC i wsp. Antithrombotic effect of curcumin. Thromb Res 1985;40:413-7.
16. Srinivasan M. Effect of curcumin on blood sugar as seen in a diabetic subject. Indian J Med Sci 1972;26:269-70.
17. Babu PS, Srinivasan K. Influence of dietary curcumin and cholesterol on the progression of experimentally induced diabetes in albino
rat. Mol Cell Biochem 1995;152:13-21.
18.Deodhar SD, Sethi R, Srimal RC. Preliminary study on antirheumatic activity of curcumin (diferuloyl methane). Indian J Med Res
1980;71:632-4.
19. Kuner P, Schubenel R, Hertel C: Beta-amyloid binds to p75NRT and activates NFkappaB in human neuroblastoma cells. J Neurosci Res
1998;54:798-804.
20. Ono K, Hasegawa K, Naiki H, Yamada M. Curcumin has potent anti-amyloidogenic effects for Alzheimer’s beta-amyloid fibrils in vitro.
J Neurosci Res 2004;75:742-50.
21. Lang AE, Lozano AM. Parkinson’s disease. First of two parts. N Engl J Med 1998;339:1044-53.
22.Liua Z, Yub Z, Lib X i wsp. Curcumin protects against A53T alpha-synuclein-induced toxicity in a PC12 inducible cell model for
Parkinsonism. Pharmacol Res 2011;63:439-44.
23.Aktas O, Waiczies S, Zipp F. Neurodegeneration in autoimmune demyelination: recent mechanistic insights reveal novel therapeutic
targets. J Neuroimmunol 2007;184:17-26.
24.Xie L, Li XK, Funeshima-Fuji N i wsp. Amelioration of experimental autoimmuneencephalomyelitis by curcumin treatment through
inhibition ofIL-17 production. Int Immunopharmacol 2009;9:575-81.
25. Theoharides TC. Luteolin as a therapeutic option for multiple sclerosis. J Neuroinflammation 2009;6:29.
26. Perron NR, Brumaghim JL. A Review of the antioxidant mechanisms of polyphenol compounds related to iron binding. Cell Biochem
Biophys 2009;53:75-100.
27. Sternberg Z, Chadha K, Lieberman A i wsp. Quercetin and interferon-beta modulate immune response(s) in peripheral blood mononuclear
cells isolated from multiple sclerosis patients. J Neuroimmunol 2009;205:142-7.
28.Wu D-M, Lu J, Zheng Y-L i wsp. Purple sweet potato color repairs D-galactose-induced spatial learning and memory impairment by
regulating the expression of synaptic proteins. Neurobiol Learn Mem 2008;90:19-27.
29. Iuvone T, De Filippis D, Esposito G i wsp. The spice sage and its active ingredient rosmarinic acid protect PC12 cells from amyloid-beta
peptide induced neurotoxicity. J Pharmacol Exp Ther 2006;317:1143-9.
30.Chonpathompikunlert P, Wattanathorn J, Muchimapura S. Piperine, the main alkaloid of Thai black pepper, protects against
neurodegeneration and cognitive impairment in animal model of cognitive deficit like condition of Alzheimer’s disease. Food Chem
Toxicol 2010;48:798-802.
31. Li S, Wang C, Wang,Wei M i wsp. Antidepressant like effects of piperine in chronic mild stress treated mice and its possible mechanisms.
Life Sci 2007;80:1373-81.
32. Dib B, Falchi M. Convulsions and death induced in rats by Tween 80 are prevented by capsaicin. Int J Tissue React 1996;8:27-31.
33. Lee J-G, You J-M, Lin C i wsp. Combined treatment with capsaicin and resveratrol enhances neuroprotection against glutamate-induced
toxicity in mouse cerebral cortical neurons. Food Chem Toxicol 2012;50:3877-85.
34.Pegorini S, Braida D, Verzoni C i wsp. Capsaicin exhibits neuroprotective effects in a model of transient global cerebral ischemia in
Mongolian gerbils. Br J Pharmacol 2005;144:727-35.
35. Yoo K-Y, Park S-Y. Terpenoids as potential anti-Alzheimer’s disease therapeutics. Molecules 2012;17:3524-38.
36. Brunetti L, Menghini L, Orlando G. Antioxidant effects of garlic in young and aged rat brain in vitro. J Med Food 2009;12:1166-9.
37. Jackson R, McNeil B, Taylor C i wsp. Antioxidant effects of garlic in young and aged rat brain in vitro. Nutr Neurosci 2002;5:287-90.
263