wspolczesne modele reakcji seksualnej
advertisement
Ośrodki odpowiedzi seksualnej Współczesne modele reakcji seksualnej Krzysztof Nowosielski Zakład Profilaktyki Chorób Kobiecych i Seksuologii, Katedra Zdrowia Kobiety, ŚAM PoŜądanie seksualne rola OUN PoŜądanie seksualne rola OUN Grupa badana – 20 kobiet i 20 męŜczyzn Metoda: analiza aktywności mózgu podczas oglądania materiałów wideo o treści erotycznej minus aktywność tła (filmy o treści nie-erotycznej) Okolica przedczołowa, kora przedniej części obręczy, wzgórze, podwzgórze Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 PoŜądanie seksualne rola OUN Okolica czołowooczodołowa Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 PoŜądanie seksualne rola OUN Kora wyspy Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 1 PoŜądanie seksualne rola OUN PoŜądanie seksualne rola OUN Ciało migdałowate Ciało prąŜkowane brzuszne Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 PoŜądanie seksualne rola OUN PoŜądanie seksualne rola OUN Kora ciemieniowoskroniowa Aktywność podwzgórza: kobiety minus męŜczyźni Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 Podniecenie seksualne reakcja genitalna Zakończenia nerwowe zarówno układu współczulnego i przywspółczulnego uwalniają tlenek azotu oraz VIP (vasointestinal polypeptide), które są mediatorami reakcji rozkurczu naczyń krwionośnych oraz acetylocholinę, która blokuje noradrenergiczny mechanizm naczynioskurczowy i potęguje uwalnianie tlenku azotu przez śródbłonek naczyniowy. Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 Bezpośredni wpływ estrogenów na ścianę naczynia Ekspresja obu typów RE Ich stymulacja wywołuje wazodylatację Szybkie efekty mediowane bez zmian ekspresji genów Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 van Lunsen RHW, Laan E. Genital vascular responsiveness in sexual feelings in midlife women: psychophysiologic, brain, and genital imaging studies. Menopause 2004;11:741-8. van Lunsen RHW, Laan E. Genital vascular responsiveness in sexual feelings in midlife women: psychophysiologic, brain, and genital imaging studies. Menopause 2004;11:741-8. 2 Aktywacja NOS w komórkach śródbłonka Cykl reakcji seksualnych - historia Helena Singer-Kaplan, 1979 Niski poziom estrogenów i atrofia śluzówki pochwy związane są ze zmniejszeniem przekrwienia pochwy w przypadku, gdy kobieta nie odbiera bodźców seksualnych. Procentowy wzrost przekrwienia w odpowiedzi na bodziec erotyczny jest podobny u kobiet z niskim i wysokim poziomem estrogenów. Niedobór estrogenów niekoniecznie wyklucza właściwy poziom lubrikacji pod warunkiem, iŜ stymulacja jest wystarczająca William Masters & Virginia Johnson, 1966 Karama S, Lecours AR, Leroux JM, et al. Areas of brain activation in males and females during viewing of erotic film excerpts. Hum Brain Mapp 2002;16:1-13 Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 van Lunsen RHW, Laan E. Genital vascular responsiveness in sexual feelings in midlife women: psychophysiologic, brain, and genital imaging studies. Menopause 2004;11:741-8. Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Cykl reakcji seksualnych historia E – ekscytacja (podniecenie) P – plateau Cykl reakcji seksualnych Helena Singer-Kaplan, 1979 O – orgazm R – redukcja (ustępowanie orgazmu) P – poŜądanie E – ekscytacja (podniecenie) William Masters & Virginia Johnson, 1966 O – orgazm R – redukcja (ustępowanie orgazmu) Master, Johnson & Kaplan, Kaplan, 1979 Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 m cja wa oty g ji pc ce er p ść wo oto ZAMIAR ZAINICJOWANIA KONTAKTU Master, Johnson & Kaplan, 1979 POśĄDANIE WRODZONE I REAKTYWNE e ni za ar tw ze pr BODŹCE SEKSUALNE kontekst Cykl reakcji seksualnych SUBIEKTYWNE PODNIECENIE NIESEKSUALNE SPEŁNIENIE – BLISKOŚĆ EMOCJONALNA SATYSFAKCJA SEKSUALNA Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 3 POPĘD SEKSUALNY Bodźce seksualne o ak ej ni na alne z o z p ks u Ro se Odpowiedź układu autonomicznego Przetwarzanie informacji – kontekst i bodźce ? ? Subiektywne podniecenie Odpowiedź emocjonalna Odpowiedź poznawcza ZMIANY FIZJOLOGICZNEREAKCJA MACZYNIOWA PODNIECENIE SEKSUALNE POśĄDANIE SEKSUALNE PODNIECENIE (3 ELEMENTY) PENETRACJA ZACHOWANIA SEKSUALNE ORGAZM/ WYTRYSK NASIENIA SATYSFAKCJA USTĘPOWANIE PODNIECENIA Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Basson R. Human Sex-response cycle., 2001 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Wielowymiarowy model orgazmu Wymiar sensoryczny Wymiar emocjonalny Wymiar poznawczy Wymiar sensoryczny Narastanie napięcia Redukcja napięcia Uczucie rozpierania ZaangaŜowanie całego ciała Przebieg fazy orgazmu u kobiety jest wysoce indywidualny, modyfikowalny przez wiele czynników, w tym antykoncepcję hormonalną. W obrębie kaŜdego z wymiarów mogą występować róŜnorodne odczucia, zindywidualizowane i niepowtarzalne. Odczucia związane z ejakulacją Uczucie ciepła Uczucie rytmicznych skurczy mięsni Wyznaczenie wymiarów orgazmu nie słuŜy unifikacji przeŜyć kobiety, a jedynie pozwala zrozumieć złoŜoność jego natury. Mah K Binik YM. The nature of human orgazm; 2001 Wymiar afektywny Bliskość emocjonalna Radość z poczucia bezpieczeństwa Radość z uczucia podniecenie Podekscytowanie emocjonalne Złączenie emocjonalne RóŜnorodność Zawieszenie Brak świadomości otoczenia Poczucie nierealności Mah K Binik YM. The nature of human orgazm; 2001 Mah K Binik YM. The nature of human orgazm; 2001 Wymiar poznawczy Poczucie nieuchronności Ocena „skroniowa” Intensywność Zmiany fizyczne Głębokość Globalna przyjemność Przyjemność sensoryczna Satysfakcja Podniecenia Mah K Binik YM. The nature of human orgazm; 2001 4 Modyfikatory poŜądania seksualnego Modyfikatory – czynniki biologiczne Zmęczenie Wiek i faza cyklu Czynniki biologiczne Czynniki psychogenne Relacje partnerskie Depresja Zmniejszenie aktywności hormonów płciowych i związków regulujących zachowania seksualne Zaburzenia endokrynologiczne (nadczynność tarczycy, hiperprolaktymenia) Czynniki jatrogenne (stosowanie selektywnych inhibitorów receptorów serotoniny, niektórych doustnych środków antykoncepcyjnych oraz antykoncepcji hormonalnej) Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Modyfikatory – czynniki psychogenne Modyfikatory – relacje partnerskie Zaburzenia codziennego funkcjonowanie Niski status ekonomiczny Strach przed negatywnymi następstwami kontaktu seksualnego (dysfunkcje u partnera, dyspareunia) Brak poczucia bezpieczeństwa podczas stosunku (obawa przed niechcianą ciąŜą i chorobami przenoszonymi drogą płciową) Negatywne doświadczenia seksualne niŜszy poziom libido w przypadku chłodnych relacji w związku spadek poŜądania wraz z jego staŜem modyfikacja w zaleŜności od dostępności partnera Brak doświadczenia w kontaktach seksualnych Poczucie wstydu czy zakłopotania podczas stosunku Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412 Pozaseksualne motywy kontaktów seksualnych Diagnostyka – informacje od obojga partnerów Problemy seksualne i powód wizyty potrzeba czułości i uznania dla partnera potrzeba potwierdzenia własnej atrakcyjności chęć uniknięcia negatywnych następstw odmowy zbliŜenia ze strony partnera (złość, niechęć partnera) pragnienie wzmocnienia więzi partnerskiej podniesienie poczucia dobrostanu psychicznego Czas trwanie, złoŜoność i waga problemów Okoliczności występowania problemów seksualnych Odpowiedź seksualna kaŜdego z partnerów z osobna inna niŜ związana z problemem Reakcja kaŜdego z partnerów na problem Rodzaj wcześniej szukanej pomocy Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Basson R, Leiblum S, Brotto L, Derogatis L et al. Definitions of women's sexual dysfunction reconsidered: advocating expansion and revision. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynecology. 2003;24;4:221-229. 5 Diagnostyka – informacje od kaŜdego z partnerów osobno Diagnostyka – informacje od kaŜdego z partnerów osobno Własna ocena problemu przez oboje partnerów Przypadki wykorzystania seksualnego, emocjonalnego lub fizycznego obecnie lub w przeszłości Odpowiedz seksualna w trakcie samostymulacji Wcześniejsze doświadczenia seksualne Rozwój psychoseksualny Ocena nastroju Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Diagnostyka – badanie fizykalne WraŜenie ogólne Zdrowie fizyczne, a w szczególności ocena występowania zaburzeń prowadzących do zmęczenia, zaburzeń poruszania się, zmniejszonej samooceny i negatywnego obrazu siebie (np. obecność stomii, nietrzymanie moczy, oszpecające operacje. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Diagnostyka – podejście holistyczne Komponenta biologiczna: Zewnętrzne narządy płciowe Badanie we wziernikach Badanie internistyczne Badanie dwuręczne Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Diagnostyka – podejście holistyczne Komponenta psychologiczna: Ocena nastoju i zdrowia psychicznego pacjenta i partnera Ocena relacji partnerskich Rozwój psychoseksualny Okoliczności psychologiczne wystąpienia zaburzeń seksualnych Ocena osobowości i afektu Sexual Medicine 2005 Ocena stanu zdrowia pacjenta i partnera Przyjmowane leki Przebyte choroby Okoliczności wystąpienia zaburzeń seksualnych Poziom stresu związany z zaburzeniem Sexual Medicine 2005 Diagnostyka – podejście holistyczne Komponenta seksuologiczna Ustalenie charakteru problemu seksuologicznego Kontekst seksualny zaburzeń Doświadczenia seksualne Przebieg cyklu reakcji seksualnej Przebieg cyklu reakcji seksualnej u partnera Sexual Medicine 2005 6 Algorytm postępowania – schemat ALLOW A – Aktywność seksualna L – Libido i zaburzenia seksualne L – Lista ograniczeń O – Otwarta dyskusja z pacjentem W – Wspólna ustalenie planu leczenia J Sex Medicine 2004 Follow-up pacjentek z zaburzeniami seksualnymi – schemat FAST F – Follow-up A – Adaptacja dawek S – Stymulacja seksualna T – Tolerancja maksymalnych dawek leków J Sex Medicine 2004 Leczenie eksperymentalne Buspiron (agonista dopaminy i norepinefryny) Testosteron (plus estrogen) Dehydroepiandrosteron (prekursor estradiolu i testosteronu) Tibolon (steryd łączący właściwości androgenów, estrogenów i porgestagenów) Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Algorytm postępowania – podejście holistyczne – schemat PLISSIT P – Pozwolenie LI – Limitowane Informacje SS – Specyficzne Sugestie IT – Intensywna Terapia Cancer Journal for Clinician, 2005 International Journal of Gynecological Cancer, 2004 Leczenie niehormonalne zaburzeń seksualnych Leki p/depresyjne (małe d.) – spadek libido SSRI – zaburzenia orgazmu utrzymywanie regularnej aktywności seksualnej metody treningowe (masturbacyjne, partnerskie) psychoterapia indywidualna, partnerska, grupowa Obstet Gynecol Sexual Medicine 2005 2000 Leczenie eksperymentalne Johimbina (mediator o ośrodkowym działaniu noradrenergicznym) z argininą (prekursor tlenku azotu) Efedryna (agonista receptorów alfa- i betaadrenergicznych) Inhibitory fosfodiesterazy (sildenafil, tardalafil, vardenafil) Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 7 Leczenie hormonalne zaburzeń seksualnych Terapia testosteronem HTZ (estrogenowo-progestagenowa) metylotestosteron (Metandren) 1,25-2,5 mg/d Drogi podania: E + P +T (Tibolone=Livial) doustna przezskórna E + T (Climacteron) dopochwowa Testosteron (Delatestryl) HTZ z wstawką androgenną J Obstet Gynecol Can 2001 Sildenafil – alternatywa dla kobiet? Brak poprawy w złoŜonych zaburzeniach seksualnych (ośrodkowe randomizowane badania) Pojedyncze doniesienia skuteczności w zaburzeniach orgazmu, pobudzenia seksualnego o niewielkim nasileniu Viagra (50 mg) w połączeniu z SSRI – poprawa w osiąganiu orgazmu International Journal of Obstetrics & Gynaecology 2003 Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Standardy w leczeniu zaburzeń seksualnych Nie zaleca się rutynowego oznaczania stęŜenia hormonów (gł. androgenów w surowicy) u kobiet z zab. psychoseksualnymi Nie zaleca się stosowania Sildenafilu, z wyjątkiem spadku libido (łącznie z SSRI) J Obstet Gynecol Can 2001 doustnie domięśniowo 0,5 ml co 4-6 tyg. Testosteron (sc. 300 µg/d) + ETZ J Obstet Gynecol Can 2001 Standardy w leczeniu zaburzeń seksualnych Pacjentki z atrofią pochwy – miejscowo E ObniŜenie libido (obustronna oopherectomia) – E + T Nie wskazane jest stosowanie samych androgenów - tylko w połączeniu z ETZ J Obstet Gynecol Can 2001 Rekomendacje Towarzystw Naukowych Obecnie zwraca się uwagę na zdrowie psychiczne i ogólne oraz na kontekst interpersonalny i czynniki psychologiczne zaburzeń seksualnych. W przypadku dyspareunii związanej z zanikiem śluzówki pochwy prowadzącej do zmniejszenia motywacji seksualnej zalecana jest miejscowa terapia estrogenowa Basson R. Sexuality and sexual disorders in women. Clinical updates in women’s health care monograph. Vol. 2. No. 2. Washington, D.C.: American College of Obstetricians and Gynecologists, 2003:1-94. Blake J, Belisle S, Basson R, et al. Canadian Consensus Conference on Menopause 2006 update. J Obstet Gynecol Can 2006;28:Suppl:1-92. North American Menopause Society. The role of testosterone therapy in postmenopausal women: position statement of the North American Menopause Society. Menopause 2005;12:497511. 5Basson R, Althof S, Davis S, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2004;1:24-34. 8 Rekomendacje Towarzystw Naukowych Rekomendacje Towarzystw Naukowych Terapia testosteronem powinna być traktowana jako wymagająca dalszych badań i stosowana jedynie przez specjalistów z dziedziny medycyny seksualnej. Zaleca się ostroŜność w stosowaniu testosteronu, który powinien być zarezerwowany „dla odpowiedniej grupy kobiet w okresie postmenopauzalnym w formie przezskórnych plastrów lub kremów z najniŜszymi dawkami estrogenów stosowanych przez najkrótszy czas gwarantujący skuteczność terapii” Basson R. Sexuality and sexual disorders in women. Clinical updates in women’s health care monograph. Vol. 2. No. 2. Washington, D.C.: American College of Obstetricians and Gynecologists, 2003:1-94. Blake J, Belisle S, Basson R, et al. Canadian Consensus Conference on Menopause 2006 update. J Obstet Gynecol Can 2006;28:Suppl:1-92. North American Menopause Society. The role of testosterone therapy in postmenopausal women: position statement of the North American Menopause Society. Menopause 2005;12:497511. 5Basson R, Althof S, Davis S, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2004;1:24-34. Rekomendacje Towarzystw Naukowych Zaleca się równieŜ dyskusje dotyczącą potencjalnych korzyści i efektów ubocznych terapii testosteronem, podobnie jak ocenę przyczyn niskiego poziomu poŜądania (równieŜ w aspekcie czynników biologicznych i psychospołecznych oraz stosowanych leków) przed rozpoczęciem terapii. Basson R. Sexuality and sexual disorders in women. Clinical updates in women’s health care monograph. Vol. 2. No. 2. Washington, D.C.: American College of Obstetricians and Gynecologists, 2003:1-94. Blake J, Belisle S, Basson R, et al. Canadian Consensus Conference on Menopause 2006 update. J Obstet Gynecol Can 2006;28:Suppl:1-92. North American Menopause Society. The role of testosterone therapy in postmenopausal women: position statement of the North American Menopause Society. Menopause 2005;12:497511. 5Basson R, Althof S, Davis S, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2004;1:24-34. Czynniki predykcyjne niepowodzenia terapii Basson R. Sexuality and sexual disorders in women. Clinical updates in women’s health care monograph. Vol. 2. No. 2. Washington, D.C.: American College of Obstetricians and Gynecologists, 2003:1-94. Blake J, Belisle S, Basson R, et al. Canadian Consensus Conference on Menopause 2006 update. J Obstet Gynecol Can 2006;28:Suppl:1-92. North American Menopause Society. The role of testosterone therapy in postmenopausal women: position statement of the North American Menopause Society. Menopause 2005;12:497511. 5Basson R, Althof S, Davis S, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2004;1:24-34. Czynniki predykcyjne powodzenia terapii Pozytywny stosunek do seksualności Silna potrzeba macierzyństwa Wysoki poziom wiedzy seksuologicznej Wysoki status socjoekonomiczny Dobry kontakt z pacjentem Sexual Medicine 2005 Rosemary Basson – doświadczenia własne Na podstawie doświadczenia Zaburzenie poŜądania seksualnego Lęk przed STD Negatywny stosunek do seksualności Zaburzenia organiczne i wady wrodzone narządów płciowych w wywiadzie klinicznego oraz ograniczonych wyników badań, zalecałaby, łączenie terapii poznawczo-behawioralnej i terapii seksualnej (trzy do sześciu sesji). Sexual Medicine 2005 Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 9 Rosemary Basson – doświadczenia własne Rosemary Basson – doświadczenia własne Sesje powinny skupiać się na pracy nad krytycznymi myślami oceniającymi, Jeśli para zbyt intensywnie skupia się na wygórowanymi oczekiwaniami i weryfikacji samym stosunku płciowym (szczególnie nieprawidłowych informacji dotyczących w przypadku wcześniejszego leczenia seksualności, jak równieŜ na dyskusji o niepłodności), powinno się na strategiach wzmacniania więzi partnerskiej, wzajemnej komunikacji oraz poprawie stymulacji erotycznej. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 pierwszym miejscu podkreślać znaczenie niegenitalnej stymulacji. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Rosemary Basson – doświadczenia własne Rosemary Basson – doświadczenia własne Wszystkie istniejące problemy W chwili obecnej nie polecałabym interpersonalne powinny być Ŝadnej terapii farmakologicznej w rozwiązane przed rozpoczęciem terapii oczekiwaniu na wyniki długofalowych zaburzeń seksualnych. badań potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo tych metod. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Podsumowanie - obszar dalszych badań Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Podsumowanie - obszar dalszych badań Lepsze poznanie czynników Randomizowane badania kliniczne są endogennych i środowiskowych niezbędne do ustalenia efektów biorących udział w modelowaniu psychoterapii i farmakoterapii poŜądania i podniecenia seksualnego stosowanych oddzielnie, jak i w wydaje się być konieczne. połączeniu. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 10 Podsumowanie - obszar dalszych badań Ocena korzyści i efektów ubocznych długoterminowej terapii testosteronem wymaga dalszych badań, równieŜ z Rekomendacje Towarzystw Naukowych Obecnie w diagnostyce zaburzeń seksualnych zwraca się uwagę na zdrowie psychiczne i ogólne oraz na kontekst interpersonalny i czynniki psychologiczne zaburzeń seksualnych. udziałem kobiet z całkowitą utratą poŜądania i podniecenia seksualnego. Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 Basson R. Sexuality and sexual disorders in women. Clinical updates in women’s health care monograph. Vol. 2. No. 2. Washington, D.C.: American College of Obstetricians and Gynecologists, 2003:1-94. Blake J, Belisle S, Basson R, et al. Canadian Consensus Conference on Menopause 2006 update. J Obstet Gynecol Can 2006;28:Suppl:1-92. North American Menopause Society. The role of testosterone therapy in postmenopausal women: position statement of the North American Menopause Society. Menopause 2005;12:497511. 5Basson R, Althof S, Davis S, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in women. J Sex Med 2004;1:24-34. Podsumowanie - obszar dalszych badań Lepsze poznanie czynników endogennych i środowiskowych biorących udział w modelowaniu poŜądania i podniecenia seksualnego wydaje się być konieczne. Quo vadis… Basson R.Sexual Desire and Arousal Disorder in Women. NEJM 2006;354:1497-506 11
