Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 A ........................................................ ............... kod pracy ucznia pieczątka nagłówkowa WKK (wpisuje uczeń) Życie bez prób nie jest warte tego, aby je przeżyć. Sokrates KONKURS PRZEDMIOTOWY HISTORYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ETAP WOJEWÓDZKI „STAROŻYTOŚĆ ODLEGŁA I BLISKA” Drogi Uczniu, Drogi Uczniu masz szansę zaprezentować swoją wiedzę z historii starożytnej oraz wykazać się umiejętnościami pracy z tekstem źródłowym i ilustracją. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania. Czas pracy: Test składa się z 10 zadań i liczy 10 stron. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki zgłoś Komisji Konkursowej. Wszystkie odpowiedzi do zadań zapisuj czytelnie na teście długopisem lub piórem. Nie używaj korektora. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeżeli się pomylisz to błędne zaznaczenie przekreśl i napisz przy nim słowo błąd. Prawidłową odpowiedź zakreśl jeszcze raz. Testy źródłowe czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 90 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 100 Pracuj samodzielnie. Powodzenia! Zadania etapu wojewódzkiego 1 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 Pytanie I Przeczytaj uważnie wszystkie polecenia i na podstawie tekstów źródłowych oraz zdobytej wiedzy odpowiedz na pytania. Prawidłową odpowiedź zakreśl kółkiem. TEKST I - Jeżeli ktoś wybił oko człowiekowi wolnemu, wybiję mu się jego oko. Jeżeli drugiemu kość złamie, złamie się jego kość. - Jeżeli ktoś wybił oko poddanemu lub złamał kość poddanego, zapłaci karę pieniężną. - Jeżeli ktoś wybił oko niewolnika lub złamał kość niewolnika, zapłaci połowę jego ceny kupna. […] - Jeżeli ktoś majątek boga lub pałacu ukradł, będzie ten mąż zabity, ten także, który rzecz skradzioną z jego ręki przyjął, będzie zabity. - Jeżeli ktoś włamuje się do obcego domu, zabiją go na miejscu włamania […]. - Jeżeli jeden człowiek oskarży drugiego o zabójstwo, a nie udowodnił tego, to oskarżyciel będzie zabity […]. - Jeżeli budowniczy zbudował komuś dom, a dzieła swego nie wykonał dobrze i dom, który wybudował, zawali się i zabije właściciela domu, będzie ten budowniczy zabity. wybrane fragmenty z Kodeksu Hammurabiego 1. Hammurabi na podstawie tekstu był władcą: A. B. C. D. mądrym i sprawiedliwym, sprawiedliwym i okrutnym, absolutnym i okrutnym, przewidującym i dobrotliwym. 0 1 2. Zgodnie z prawem Hammurabiego, skazywano na śmierć każdego kto: A. B. C. D. wybił oko człowiekowi bogatemu, ukradł majątek boga ze świątyni, zabił kobietę, złamał kość kapłanowi. 0 1 3. Kodeks Hammurabiego umieszczono na: A. B. C. D. XII tablicach z brązu, na kamiennym słupie liczącym ponad 3 metry, na drewnianej stelli, na kamiennym słupie liczącym ponad 2 metry. 0 1 4. Kolumna z tekstem Kodeksu Hammurabiego przedstawiała scenę: A. wyobrażającą przekazanie praw królowi stojącemu z lewej strony przez boga słońca, siedzącemu z prawej strony, B. wyobrażającą przekazanie praw faraonowi stojącemu z prawej strony przez boga słońca, siedzącemu z lewej strony, C. Hammurabiego spisującego prawa, D. Boga spisującego prawa i przekazującego je siedzącemu Hammurabiemu. Zadania etapu wojewódzkiego 0 1 2 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 TEKST II Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych praw, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niż inni dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na większości obywateli. W sporach prawnych każdy obywatel jest równy w obliczu prawa, jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie za jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia; nikomu też kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. wg. dzieła historyka ateńskiego Tukidydesa 1. Co Tukidydes rozumie przez pojęcie prawa obywatelskiego: a. wartość jednostki mierzona jest bogactwem i lojalnością wobec władcy, b. wartość jednostki mierzona talentem osobistym i zdolnościami, 0 1 c. ludzie nieznanego pochodzenia oraz niewolnicy mogą służyć ojczyźnie uczestnicząc w wojnach, d. w sprawach prywatnych nawet niewolnik jest równy w obliczu prawa. 2. Twórcami pierwszej demokracji byli: a. b. c. d. Solon, Klejstenes, Perykles, Perykles, Arystoteles, Sokrates, Sokrates, Platon, Perykles, Klejstenes, Perykles, Tukidydes. 0 1 3. W ustroju demokratycznym: a. każdy wylosowany obywatel mógł być człowiekiem trybunału sądowego, b. większość urzędów można było piastować kilka razy w życiu, 0 1 c. w Atenach wszyscy mieszkańcy mieli równe prawa, d. nie było niewolników. 4. W demokratycznych Atenach przyszły obywatel wychowywany był przez: a. b. c. d. władcę państwa, ojca i prywatnych nauczycieli, ojca i matkę, matkę. Zadania etapu wojewódzkiego 0 1 3 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 TEKST III Jeżeli nocą popełniona zostanie kradzież i jeśli właściciel zabija złodzieja, śmierć jego zgodna będzie z prawem. W sprawach, w których zapada wyrok śmierci, obywatel ma prawo odwołania się do ludu [Zgromadzenia Ludowego]. Sędzia lub zgodnie z prawem wyznaczonym rozjemca, któremu udowodni się, że za wydanie wyroku wziął pieniądze, zapłaci głową. Cokolwiek ostatecznie lud postanowi, powinno być prawem niewzruszonym. fragmenty z prawa XII Tablic 1. Prawo XII Tablic umieszczono na: a. b. c. d. XII oddzielnych kamiennych tablicach, papirusie, kolumnie tryumfalnej, XII tablicach z brązu. 0 1 2. Kogo można skazać na śmierć z Prawem XII Tablic: a. złodzieja, który dopuścił się przestępstwa oraz osobę, która weźmie łapówkę za wydanie wyroku, b. nikogo, c. każdego mordercę bez możliwości odwołania się do Zgromadzenia Ludowego, d. tylko niewolnika. 0 1 3. Rolą Zgromadzenia Ludowego było: a. sprzedaż i rozdawnictwo łupów wojennych, b. rozpatrywanie odwołań od wyroków śmierci i postanowień urzędników, c. dowodzenie armią, d. rozpatrywanie odwołań od wyroków śmierci i decydowanie o finansach państwa. 0 1 4. W czasie dwunastu wieków istnienia, Rzym przeszedł przez trzy formy ustrojowe, były to: a. b. c. d. monarchia, cesarstwo, republika, cesarstwo, królestwo, oligarchia, królestwo, republika, cesarstwo, cesarstwo, oligarchia, republika. Zadania etapu wojewódzkiego 0 1 4 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 Pytanie II W miejsca wykropkowane wpisz autorów poniższych cytatów. 1. Kiedy w końcu przestaniesz, Kartagino, wystawiać na próbę naszą cierpliwość? .............................................................................. . 2. Kości zostały rzucone - .............................................................. . 3. Wiem, że nic nie wiem - .............................................................. . Pytanie III 0 1 0 1 0 1 Wpisz w wykropkowanych miejscach właściwą osobę. 1. Jego nauczycielem był Seneka. On jako cesarz rzymskim wsławił się brutalnymi prześladowaniami chrześcijan. ......................................... . 2. Jego panowanie rozpoczęło się od 31 r. p.n.e. i zapoczątkowało okres „pokoju rzymskiego”. ................................................................ . 3. Był wodzem w II wojnie punickiej, która zakończyła się klęską pod Zamą. Kartagina za jego radą przyjęła ciężkie warunki pokojowe, a on 19 lat po bitwie popełnił samobójstwo. ...................................... . 0 1 0 1 0 1 Pytanie IV Wyjaśnij znaczenie pojęć: 1. ostracyzm - .......................................................................................... 0 2 .…………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………… .................................................................................................................... 2. kultura helleńska - ............................................................................... 0 2 .………………………………………...………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 3. Via Appia - ........................................................................................... ……………………………………………………………………………………. …………………………………………………………….………………..…… 0 2 ………………………………………………………………………………….... Zadania etapu wojewódzkiego 5 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 Pytanie V Zaznacz kółkiem, który ciąg chronologiczny jest prawidłowy. W prawidłowym ciągu w miejscach wykropkowanych dopisz daty. Na osi czasu wpisz odpowiednie litery zgodnie z chronologią. 1. a – założenie Rzymu ………………………………, b – edykt mediolański ………………………………, c – powstanie Spartakusa …………………………, d – koniec starożytności ………………………………, e – zabójstwo Cezara ………………………………, f – bitwa pod Akcjum ……………………….………, 2. a – założenie Rzymu ………………………………, f – bitwa pod Akcjum ………………………………, c – powstanie Spartakusa …………………………, e – zabójstwo Cezara ………………………………, b – edykt mediolański ………………………………, d – koniec starożytności ………………………...…, 3. a – założenie Rzymu ………………………………, c – powstanie Spartakusa ………………………………, e – zabójstwo Cezara ………………………………, f – bitwa pod Akcjum ………………………………, b – edykt mediolański ………………………………, d – koniec starożytności …………………………..., p.n.e. NCh Pytanie VI n.e. 0 13 Wpisz datę wydarzenia, napisz w którym to było wieku i oblicz ile lat upłynęło od tego wydarzenia 1. założenie Rzymu ........................, .......................... , ........................ 2. bitwa pod Maratonem ........................., ......................... , .................. 0 3 0 3 3. upadek cesarstwa zachodnio – rzymskiego .............................., 0 3 .............................., ............................ Zadania etapu wojewódzkiego 6 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 Pytanie VII W ramce wpisano ułożone alfabetycznie osoby- postacie: 1 – Arystoteles, 2 – Fidiasz, 3 – Herodot, 4 – Homer, 5 – Leonidas, 6 – Miltiades, 7 – Parandowski, 8 – Perykles 9 – Platon, 10 – Sofokles, 11 – Sokrates, 12 - Tukidydes 1. Wypisz (łącznie z symbolami cyfrowymi) osoby wybitnych historyków greckich: .................................................................................................................................. 2. Wypisz (łącznie z symbolami cyfrowymi) postacie filozofów greckich: .................................................................................................................................. 0 5 Pytanie VIII Rzymianie stworzyli naukę o prawie i ugruntowali teorię nadrzędności prawa i orzeczeń prawników względem indywidualnych przypadków sądowych i arbitralnej woli sędziów. 1. Wypisz trzy zasady, które zostały wprowadzone dzięki Rzymianom do prawoznawstwa i obowiązują do dziś: a. .............................................................................................................. b. .............................................................................................................. c. .............................................................................................................. 0 1 0 1 0 1 2. Jaki język jest do dzisiaj językiem prawa: .................................................................................................................... 0 1 3. Dorobek rzymskich prawników został skodyfikowany w V i VI w. n.e. W miejsca wykropkowane wpisz nazwy Kodeksów rzymskich: a. .............................................................................................................. b. .............................................................................................................. Zadania etapu wojewódzkiego 0 1 0 1 7 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 Pytanie IX Uzupełnij tabelę: Bóg grecki Atrybut Bóg rzymski Funkcja Atena trójząb Wulkan bóg handlu Diana piorun 0 18 Pytanie X Wykorzystując poniższe ilustracje i posiadane wiadomości odpowiedz na pytania: Zadania etapu wojewódzkiego 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 Życzę Ci abyś został(a) laureatem 1. Nazwij obiekty (każdemu odpowiada określona litera) przedstawione na ilustracjach i połącz je z odpowiednimi skojarzeniami: A. .................................................... ● Hannibal B. .................................................... ● Tutanchamon C. .................................................... ● gliniane lub ołowiane rury D. .................................................... ● Atena E. .................................................... ● Wespazjan 0 10 2. Wykorzystując litery z ilustracji podpisz z jakimi współczesnymi miejscami je łączysz. Nazwij te miejsca: A. ........................................................... B. ........................................................... C. ........................................................... D. ........................................................... E. ........................................................... Zadania etapu wojewódzkiego 0 5 9 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005 3. Na podstawie przeczytanych lektur, powyższych ilustracji oraz informacji zawartych w podręcznikach napisz: a. Jakie nauki i jakie przejawy kultury rozwijały się w starożytności?(podaj co najmniej 5 przykładów) ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... 0 5 b. Jakie osiągnięcia umożliwiły szybki rozwój tych cywilizacji?(podaj co najmniej 5 przykładów) ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... 0 5 Zadania etapu wojewódzkiego 10