8. Tydzień Mózgu w Poznaniu 14-18 marca 2016 r. Dr hab. Joanna
advertisement
8. Tydzień Mózgu w Poznaniu 14-18 marca 2016 r. Dr hab. Joanna H. Śliwowska Pracownia Neurobiologii, Instytut Zoologii Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach UP w Poznaniu SESJA: CHOROBY MÓZGU I STYL ŻYCIA Czwartek – 17 marca 2016 r., g. 18.00 JAK DIETA I ALKOHOL WPŁYWAJĄ NA PRACĘ MÓZGU I UKŁADU ROZRODCZEGO? Jedną z podstawowych funkcji warunkujących przetrwanie gatunku jest przekazywanie genów potomstwu. U ludzi i zwierząt kręgowych proces ten zachodzi poprzez rozmnażanie płciowe a organizm przygotowuje się do tej ważnej biologicznie funkcji poprzez dojrzewanie płciowe. Jak to się dzieje, że młodociany organizm nagle osiąga dojrzałość płciową i potencjalnie może wydać na świat potomstwo? Neurobiolodzy dowiedli, że dojrzewanie płciowe rozpoczyna się w mózgu a ściślej w jego części zwanej podwzgórzem. Tam znajdują się komórki nerwowe (neurony) wyspecjalizowane w zarządzaniu procesami dojrzewania płciowego i rozmnażania. Neurony te wydzielają gonadoliberynę, która stymuluje przysadkę mózgową i gonady do wydzielania hormonów, w ramach osi podwzgórze – przysadka mózgowa – gonady (PPG). Najnowsze badania wskazują również na to, że w podwzgórzu wydzielany jest neuropeptyd – kisspeptyna, który zapoczątkowuje dojrzewanie płciowe i reguluje procesy rozmnażania. Ponadto ostatnio odkryto, że kisspeptyna współdziała z dwoma innymi peptydami – neurokininą B i dynorfiną w neuronach zwanych KNDy. Stresory metaboliczne takie alkohol czy niewłaściwa dieta należą do czynników zaburzających funkcjonowanie osi PPG. Alkohol działający we wczesnych etapach rozwojowych, np. w okresie ciąży może „reprogramować” rozwijające się organy, w tym również te budujące oś PPG. W modelach zwierzęcych ekspozycji na alkohol w okresie prenatalnym wykazano długotrwałe konsekwencje tej używki na funkcje rozrodcze. Efektem drastycznej zmiany trybu życia współczesnego człowieka (niewłaściwa dieta, brak lub ograniczony wysiłek fizyczny) jest obserwowana eskalacja problemu otyłości mogącej prowadzić w konsekwencji do rozwinięcia się cukrzycy typu 2. Oprócz pierwotnych problemów związanych z uszkodzeniami procesów metabolicznych u ludzi z otyłością i cukrzycą pojawia się również wiele wtórnych zaburzeń, w tym dotyczących funkcji rozrodczych. Najnowsze doniesienia naukowe wskazują na to, że zakłócenia w działaniu kisspeptyny i jej receptora mogą przyczyniać się do nieprawidłowości w funkcjach rozrodczych obserwowanych w przypadkach nadużywania alkoholu, otyłości, czy cukrzycy typu 2. Badania finansowane z grantów NCN 2015/17/B/NZ4/02021 OPUS 2011/01/B/NZ4/04992 i OPUS
