wpływ przechowywania jaj wylęgowych na rozwój zarodka i wyniki

OID (271) 4/2014
WPŁYW PRZECHOWYWANIA JAJ
WYLĘGOWYCH NA ROZWÓJ ZARODKA
I WYNIKI WYLĘGU
Przechowywanie jaj wylęgowych jest niezbędnym elementem praktyki drobiarskiej. Długość okresu przechowywania zależy od potrzeb rynku, które jeśli są duże np. na kurczęta
brojlery, okres składowania jaj w fermie reprodukcyjnej lub w zakładzie wylęgowym zazwyczaj jest krótki i odwrotnie, jeśli wyprodukowano za dużo jaj, będą one magazynowane
przez dłuższy czas. Długość okresu magazynowania jaj zależy też od wieku stada reprodukcyjnego, pojemności aparatów wylęgowych
i ilości piskląt, które muszą być dostarczone do
odbiorcy. Duże znaczenie ma tu także poziom
przygotowania technicznego oraz kwalifikacje
pracowników ferm i zakładów wylęgowych.
Zalecenia naukowe dotyczące warunków
i okresów przechowywania jaj nie zawsze są
możliwe do zastosowania w praktyce, jednak
można je wykorzystać przy planowaniu wielkości i częstotliwości wylęgów. Celem artykułu jest przegląd zaleceń dot. składowania jaj,
skutków ich przechowywania na rozwój zarodka oraz na wyniki wylęgu, a także na określenie działań, które zmniejszają ujemny wpływ
przechowywania jaj na wyniki wylęgu.
Rozwój zarodka i „fizjologiczne zero”
Rozwój zarodka przebiega w dwóch etapach tj.:
a.przed zniesieniem jaja - gdy formuje się
ono w jajowodzie;
b.po zniesieniu jaja, kiedy poddane jest
inkubowaniu w aparacie wylęgowym,
w temperaturze 37,5oC i 60% wilgotności względnej.
Około 3 godziny po zapłodnieniu w lejku ja10
jowodu z komórki jajowej rozwija się zarodek, który jest już na etapie pre-gastruli lub
w początkowych stadiach gastrulacji (Barbosa, 2011).
Inicjacja rozwoju zarodka zaczyna się w jajowodzie kury, gdzie temperatura wynosi 40o-41°C, jednak gdy po zniesieniu jaja jego temperatura spadnie poniżej 24oC, rozwój zarodka
zostanie przerwany. W związku z tym, ciepłotę
24oC uważa się dla rozwoju zarodka za "fizjologiczne zero". Dlatego też jaja wylęgowe przechowuje się w temperaturach niższych od „fizjologicznego zera", a rozwój zarodka zostaje
wznowiony tylko wówczas, gdy jaja umieści się
w temperaturze 37,5oC. Fasenko (2007) zakwestionował definicję "fizjologicznego zera" zarodka, gdyż wg literatury rozwój embrionalny
może przebiegać w szerokim zakresie temperatur, od 21o do 28oC. Autor ten stwierdził,
że mimo nie obserwowanego pod mikroskopem rozwoju zarodka, poniżej ww. temperatur,
mogą w nim występować procesy metaboliczne, a zatem pojęcie "fizjologicznego zera" zarodka, powinno zostać zrewidowane.
Pomieszczenia do przechowywania
jaj wylęgowych
Temperatura przechowywania jaj musi
uwzględniać długość okresu ich składowania i wiek stada reprodukcyjnego. Jaja zniesione przez młode kury mięsne mogą być przechowywane dłużej w wyższych temperaturach
i niższej wilgotności niż zniesione przez stare
kury tego genotypu. Jaja przechowywane krócej niż 4 dni, można składować w temperatu-
JAJA I PTAKI HODOWLANE
rze od 20o do 25oC, natomiast przy magazynowaniu ich od 4 do 7 dni, temperatura musi być
obniżona do około 16o-17oC, a przy dłuższym
(>7 dni) przechowywaniu - do 10o-12°C (Meijerhof, 1992).
Meijerhof (1995) zaleca również przechowywać jaja przez 3-4 dni w temperaturze 18o-20oC i wysokiej wilgotności ok. 80%, by zapobiec nadmiernej utracie masy jaja. Wg
niego, niskie temperatury mogą być stosowane w krótkotrwałym składowaniu jaj, bez konieczności zwiększenia wilgotności w magazynie, gdyż utrata masy jaja będzie mniejsza
w niższych temperaturach i podobnej wilgotności względnej.
Reis i in. (1997), oceniając 4 okresy przechowywania jaj zniesionych przez młode i stare
reprodukcyjne kury mięsne uważa, że o ile to
jest możliwe, należy składować jaja tylko młodych niosek. Brake (1999) zaleca różne warunki i okresy przechowywania jaj ze stad reprodukcyjnych kur mięsnych, w zależności od ich
wieku. Jaja od 25 do 35 tygodniowych kur powinny być przechowywane do 4 dni w 50%60% wilgotności względnej, gdyż skorupa
i białko jaj zniesionych przez kury w tym wieku są grubsze i bardziej odporne na uszkodzenia. Wpływając na upłynnienie białka, sprzyjające wymianie gazowej, można poprawić
wyniki lęgu. Jaja ze stada reprodukcyjnego, od
36 do 50 tygodniowych kur mięsnych, można
przechowywać przez 2 - 5 dni w 18oC i 75%
wilgotności względnej. W przypadku jaj pochodzących od starszego stada, w wieku 51-65
tygodni, okres ich przechowywania nie powinien przekroczyć 2 - 3 dni. Ogólnie rzecz biorąc, przy dłuższym przechowywaniu niż 4 dni,
temperatura w magazynie powinna być obniżona, a względna wilgotność - zwiększona.
Wg Luiz i Lunam (2002), przechowywanie jaj
wylęgowych w temperaturze 16.5oC lub 10oC,
przez krótki okres 1-3 dni, nie obniża ich jako-
ści, jednak przy dłuższym składowaniu, trwającym ponad 9 dni, temperaturę należy obniżyć do 10oC, by zapobiec zamieraniu zarodków
i poprawić wyniki wylęgowości.
Reijrink et al., (2008) stwierdzili, że zamieranie komórek oraz przemiana materii są kontynuowane, gdy jaja są przechowywane w temperaturach nieco poniżej fizjologicznego zera.
By zahamować rozwój zarodka, jaja muszą być
przechowywane w temperaturze 10oC.
Zmiany w jaju podczas przechowywania
Jaja poddane inkubacji natychmiast po zniesieniu wyróżniają się niską wylęgowością (Bento
i Brake, 1996). Doskonałej jakości białko świeżo zniesionych jaj, utrudnia przepływ z niego
substancji odżywczych do blastodermy i wymianę gazową między zarodkiem i środowiskiem (Brake i in.,1997). Zdarza się to częściej
w przypadku jaj pochodzących od młodych
kur, w których białko jest bardziej gęste. Ponadto, lepsza jakościowo skorupa jaja zniesionego przez młodą kurę utrudnia wymianę gazów podczas wylęgu. W związku z tym,
w białku jaj przechowywanych przed nałożeniem do aparatu wylęgowego, rośnie wskaźnik
pH, powodując jego upłynnienie, co przyczynia się do poprawy rozwoju zarodka i wyników
lęgu. Pod wpływem działania, znajdującego się
w treści znoszonego jaja znacznej ilości wodorowęglanu i dwutlenku węgla, pH jego białka
wynosi około 7,6, a w trakcie przechowywania
wzrasta do 9.2 - 9.7. Z czasem następuje utrata CO2 i wzrost pH, co prowadzi do denaturacji protein białka, które staje się bardziej płynne i do obniżenia wartości jednostek Hougha
(Lapao et al., 199; Xavier et al., 2008).
Podczas krótkotrwałego przechowywania jaja
(Lapao et all., 1999 r.; Bakst i Holm, 2003), następuje wzrost poziomu pH białka, co wskazuje
na wzrost jego zasadowości, podczas gdy żółtko ulega słabemu zakwaszeniu (pH około 6,5),
Wg Onagbesan el al. (2007) wzrost pH białka
11
OID (271) 4/2014
jaja, na skutek długości okresu jego przechowywania, może wpływać na pH blastodermy,
a tym samym na upośledzenie początkowego
rozwoju zarodka.
Przechowywanie jaja wpływa na indeks jego
żółtka, który jest miarą uzyskaną z podzielenia jego i wysokości poprzez średnicę. Wartość
indeksu obniża się z długością okresu przechowywania jaja, ponieważ witelinowa błona ulega osłabieniu, powodując obniżenie wysokości
żółtka i zwiększenie jego średnicy (Kirunda
i McKee, 2000). Reijrink i in. (2008) uważają,
że pH białka jest najważniejszym czynnikiem
wpływającym na błonę witelinową, otaczającą
żółtko i na wartość jego indeksu. Zwiększające się pH białka, przyczynia się do upłynnienia
struktury żółtka i zmniejszenia nacisku błony
chalazowej na żółtko, oddziałując w ten sposób
na zwiększenie indeksu żółtka. Błona witelinowa i chalazowa chronią zarodek na początku
inkubacji, gdy owodnia nie jest jeszcze w pełni uformowana, a rozpad takich struktur, podczas długotrwałego przechowywania jaj, może
ujemnie wpływać na rozwój zarodka.
Masa jaj podczas magazynowania i wylęgu
Podczas magazynowania i wylęgania , jaja stają się lżejsze na skutek dyfuzji z ich treści wody
przez pory skorupy. Jajo w ciągu 18 dni inkubacji traci ok. 18% swej masy, co zapewnia najlepszy wynik wylęgu (Tullett, 1990). Jak już
wspomniano, utrata masy jaja zależy od temperatury, wilgotności względnej, długości przechowywania jaj i rodu ptaków. Dwa ostatnie
czynniki mają bezpośredni wpływ na cechy jakości oraz grubość skorupy jaja i są ujemnie
skorelowane z utratą masy jaja (Roquw i Soares, 1994).
Mimo, że zmniejszenie masy jaja w czasie jego
przechowywania jest stosunkowo małe w porównaniu z jej ubytkiem podczas inkubacji, to
powinno się dążyć do jej ograniczenia. Walsh
12
i in. (1995) wykazali, że przechowywanie jaj
przez 14 dni w temperaturze 23.9oC, wpływa
ujemnie na ich masę oraz na przeżywalność
zarodków. Występuje zależność między zużyciem tlenu, a ilością utraconej przez zarodek
wody podczas inkubacji i dla tego, jeśli jaja zbyt
dużo utracą swej masy w czasie przechowywania, tym mniej wody i tlenu będą miały zarodki
w okresie inkubacji do dyspozycji, co przyczyni się do zwiększenia ich początkowej zamieralności.
Tona i in. (2001) nie wykazali korelacji między
wylęgowością, a zamieralnością zarodków oraz
utratą masy jaj w ciągu pierwszych dni inkubacji mimo, że obserwowali lepsze wyniki wylęgu z jaj, które utraciły 19,9 i 11,1% swej masy
w 18 dniu inkubacji. Wg tych Autorów, nadmierna utrata masy jaja jest szkodliwa, ponieważ odwodnienie wpływa na zmniejszenie
wymiany gazowej podczas rozwoju embrionalnego i może upośledzić proces wylęgu. W jaju,
które utraci za mało wody, może dojść do "utopienia" się zarodka w płynie białkowo - owodniowym. Gdy zbliża się czas klucia, cienka nić
białka wchodzi do worka owodniowego, wiąże
się z jego treścią, która na skutek zwiększającego się ciśnienia wywołanego prawie już całkowicie rozwiniętym pisklęciem, może być przez
niego spożyta.
Żywotność zarodków podczas
składowania jaj
Wg Meijerhof (1992) spadek wylęgowości przechowywanych jaj jest wynikiem zmian zachodzących w zarodku i jaju. Z przedłużonym okresem magazynowania jaj, pojawia się
w nich większa ilość martwych komórek oraz
spowolnieniu ulega tempo rozwoju zarodka.
Bloom i in. (1998), zaobserwowali zwiększenie
apoptozy (zaprogramowana śmierć komórek
w trakcie rozwoju organizmu) komórek w jajach przechowywanych przez 14 dni w 12°C
i 50% wilgotności względnej, w porównaniu
OID (271) 4/2014
do świeżych jaj, odpowiednio o 13,9% vs 3,1%.
Okazuje sę, że komórki blastodermy są odporne na długotrwałe przechowywanie w niskiej
temperaturze, jednakże nawet stosunkowo niewielka ilość martwych komórek (14%), może
obniżać żywotność zarodka. Decupere i Bruggeman (2007) uważają, że dłuższe magazynowanie jaj wpływa na zwiększenie w nich liczby
martwych komórek lub może je predysponować do nieregularnie występującej apoptozy,
upośledzając rozwój zarodka lub powodując
jego śmierć.
Wg literatury, wylęgowe jaja mogą być magazynowane do 7 dni z niewielkim lub bez żadnego wpływu na wyniki lęgu. Przechowywanie
ich ponad ten okres, hamuje szybkość procesu wylęgu.
14
Składowanie jaj, metabolizm zarodka
i długość okresu lęgu
Wg Visschedijk (1968), długość okresu inkubacji uzależniona jest od ilości O2 i CO2 w komorze powietrznej jaja i dlatego proces klucia
będzie przyspieszony przy niskim poziomie O2
i wysokim CO2, którego zwykle jest dwa razy
więcej niż tlenu. Mather i Laughin (1976, 1977)
porównując długość okresu inkubacji jaj składowanych przez 7 i 14 dni ze świeżymi jajami,
stwierdzili u tych pierwszych opóźnienie i wolniejsze tempo rozwoju zarodkowego.
Dłużej przechowywane jaja tracą więcej swej
masy przez odparowanie wody, której zostaje mniej w jaju, w wyniku czego zarodek ma
mniej dostępnego tlenu, co wpłynie na zahamowanie jego metabolizmu i zakłóci rozwój
(Walsh i in.,1995).
Christensen et al. (2002) zaobserwowali przedłużony o 11 godzin okres inkubacji jaj przechowywanych przez 14 dni w porównaniu z przechowywanymi przez 1 dzień. Wg
Schmidt i in. (2002), enzymy zależne od poziomu pH stymulują wczesny rozwój. Długotrwałe przechowywanie jaj nadmiernie podnosi pH, negatywnie wpływając na początek
rozwoju zarodka. Tona i in. (2003), oceniając
długość okresu inkubacji jaj przechowywanych przez 3 i 18 dni stwierdzili, że jaja krócej składowane wykluwały się między 478 i 494
godziną inkubacji, ze szczytem w 486 godzinie. Wylęg jaj przechowywanych przez 18 dni
trwał 484 godzin, ze szczytem w 504 godzinie.
Dłuższy okres inkubacji jaj przechowywanych
18 dni nastąpił na skutek opóźnienia, spowodowanego wykluwaniem się piskląt przez błony podskorupowe i skorupę jaja. Przedłużenie tego okresy było związane z opóźnioną
w czasie rozwoju zarodka produkcją kortykosteronu, niezbędnego do stymulacji przemiany T4 w T3. Poziom hormonu T3 jest odwrotnie proporcjonalny do stężenia w jaju O2/CO2
i świadczy o tempie przemiany materii zarodka. Autorzy w 18 dniu inkubacji i podczas klucia, stwierdzili również mniejsze ilości CO2,
a większe O2 w powietrznej komorze jaj przechowywanych przez 18 dni, w porównaniu do
jaj magazynowanych przez 3 dni. Oznacza to,
że zarodki w jajach przechowywanych przez 18
dni były już we wcześniejszym, początkowym
stadium rozwojowym od przechowywanych
przez 3 dni. Można przyjąć, że dłuższy okres
wylęgu jaj dłużej przechowywanych, spowodowany jest wolniejszym rozwojem zarodka.
Fasenko i in. (2002) stwierdzili różnice w metabolizmie zarodków z jaj przechowywanych
przez 4 lub 15 dni. Zarodki z jaj magazynowanych 4 dni produkowały więcej gazu od 4 do 18
dnia inkubacji i miały większą masę w 448 godzinie wylęgu niż zarodki z jaj składowanych
przez 15 dni.
Wpływ przechowywania jaj
na wyniki wylęgu
Lapao et al. (1999) wykazali, że spadek wylęgowości przechowywanych jaj rozpoczyna się
już następnego dnia po ich zniesieniu. Badania nad wylęgowością jaj kur mięsnych (Heier i Jarp, 2001) wykazały spadek o 0,7% wylę-
OID (271) 4/2014
gowości/dzień składowania. Elibol i in. (2002),
oceniając wpływ 3 okresów magazynowania
jaj (3, 7 i 14 dni) na wyniki wylęgu, stwierdzili negatywny wpływ ich długości. Elibol i Brake (2008) zaobserwowali spadek wylęgowości
i zwiększenie wczesnej śmiertelności zarodków
od 0 do 6-tego dnia inkubacji oraz późniejszej
śmiertelności zarodków - od 18 do 21 dnia inkubacji, łącznie z okresem klucia, jaj przechowywanych przez 14 dni, w porównaniu z jajami
przechowywanymi przez 3 dni. Na podstawie
danych z 3 lat, pochodzących z 3 holenderskich zakładów wylęgowych, Yassin i in. (2008)
stwierdzili, że do 7 dnia składowania, każdego następnego dnia wylęgowość zmniejszała
się o 0,2%, a po 7 dniach - o 0,5%/ dzień. Oceniano wpływ długości okresu przechowywania jaj (2, 4, 6, 10, 12 i 14 dni) na przeżywalność
zarodków i wylęgowość. Schmidt i in. (2009)
stwierdzili liniową zależność między długością
okresu przechowywania jaj, a zamieralnością
zarodków i wynikami lęgu. Każdy dodatkowy dzień magazynowania jaj, obniżał wylęgowość o 1.17% i zwiększał zamieralność zarodków o 1.15%.
Tenure i in. (2009) stwierdzili zmniejszenie
wylęgowości jaj, zniesionych przez 57 tygodniowe, lekkie kury i przechowywanych przez
7 dni, w porównaniu z jajami przechowywanymi przez 3 dni. Porównując wpływ 3 i 7-dniowego składowania jaj, pochodzących od 59
tygodniowych kur mięsnych, Rocha (2011)
stwierdził obniżenie wylęgowości, na skutek
zwiększenia zamieralności zarodków po 15
dniach inkubacji.
Wpływ długości okresu przechowywania
jaja wylęgowego na masę pisklęcia
Ruiz i Lunam (2002) wykazali, że pisklęta z jaj
przechowywanych przez 9 do 11 dni w 10oC,
wylęgały się cięższe niż z jaj przechowywanych tak samo długo, ale w wyższych temperaturach. Prawdopodobnie było to na skutek
16
mniejszej straty masy jaj podczas składowania
w niższych temperaturach, co było przyczyną,
że więcej wody mogło odparować podczas inkubacji, umożliwiając dostarczanie zarodkowi
więcej tlenu i tym samym pozytywnie wpływało na zwiększenie tempa jego metabolizmu
i tworzenie tkanek.
Krótki okres przechowywania jaj może ujemnie wpłynąć na masę piskląt. Ferreira (2006)
badając masę piskląt wylężonych z jaj przechowywanych przez 2, 4, 6 i 8 dni stwierdził, że
najlżejsze wylęgły się z jaj przechowywanych
przez 2 dni. Autor przypisuje to gorszemu rozwojowi zarodka, na skutek nie upłynnienia
białka jaja w zbyt krótkim okresie magazynowania. Zarodek wówczas ma nie wystarczającej ilości tlenu i niezbędnych składników odżywczych, a tym samym gorzej buduje tkankę
ciała. Podobnie Tanure i in. (2009) zauważyli,
że z jaj przechowywanych przez 3 dni, wylęgały się lżejsze pisklęta, w porównaniu do piskląt
wylęgniętych z jaj przechowywanych przez 7
dni.
Postępowanie z jajami w czasie
przechowywania
Jaja przechowywane przez długi czas, powinny być ustawione ostrym końcem do góry, bo
przy składowaniu tępym końcem do góry, dochodzi do rozkładu białka, a żółtko w trakcie
obracania ustawia się tarczką zarodkową w pobliżu skorupy. Sprzyja to odwodnieniu zarodka
i narażeniu go na skażenia bakteryjne, zwiększając ryzyko jego zamarcia (Adda, 2003). Elibol i Brake (2008) stwierdzili lepsze wyniki wylęgu jaj, przechowywanych przez 14 dni ostrym
końcem ku górze, od jaj magazynowanych tępym końcem ku górze, przez tak samo długi czas. Nie obserwowano wpływu pozycji jaj
przy 3 dniowym magazynowaniu. Na lepszą
wylęgowość długo przechowywanych jaj , ustawionych ostrym końcem jaj ku górze, wpływa
utrzymanie żółtka do momentu klucia w cen-
OID (271) 4/2014
trum jaja, zapewniając w ten sposób tarczce zarodkowej poprzeczną pozycję, czyli taką jaką
miała w chwili zniesienia jaja.
Według Schmidt i in. (2002), jaja krótko przechowywane (2-4 dni) nie wymagają specjalnej
obsługi, ale gdy składowanie trwa dłużej niż 4
dni, należy zastosować specjalne zabiegi, które
umożliwiają poprawę wylęgowości. Elibol i in.
(2002), przeprowadzili dwa doświadczenia na
jajach pochodzących od młodego (30 i 31 tygodni życia) i starego (52 i 53 tygodnie) stada
reprodukcyjnego kur mięsnych, przechowując ich jaja przez 3, 7 i 14 dni, w czasie których
były lub nie były obracane 4 lub 24 razy/dzień.
Stwierdzono, że niezależnie od długości okresu składowania jaj, obracanie ich co najmniej 4
razy/ dzień poprawia wyniki wylęgowości. By
zapobiec niepożądanym zmianom zachodzącym w białku jaja, a zwłaszcza pod wpływem
pH, Mayes i Takeballi (1984) zalecają długotrwałe przechowywanie jaj wylęgowych w plastykowych opakowaniach, wypełnionych gazem (CO2 i N)
Ogrzewanie jaj przed składowaniem
Zarodki w stadium pregastruli, znajdujące się
w świeżo zniesionym jajach, są mniej odporne na stres wywołany ich przechowywaniem
od zarodków w stadium gastruli. Ten niekorzystny wpływ można zmniejszyć, ogrzewając jaja wylęgowe tuż po ich zniesieniu. Fasenko i in. (2001), podgrzewali jaja wylęgowe
w temperaturze 37.5oC przez 0, 6, 12 i 18 godzin, a następnie magazynowali je przez 4 dni.
Podgrzewanie przez 6 godzin jaj, magazynowanie następnie przez 14 dni, poprawia wynik wylęgu o 8,5%, w porównaniu do niepodgrzewanych (79,0% do 70.5%). Ogrzewanie jaj
przez 18 godzin przed 14 dniowym przechowywaniem, zwiększa wczesne zamieranie zarodków i obniża wyniki wylęgu o 9,1%. Wg Autorów, wylęgowe jaja można podgrzewać przez
6 godzin, tj. do zakończenia stadium hypo18
blastów, zwiększając ich żywotność podczas
długotrwałego przechowywania. Podgrzewanie jaj natomiast przez 18 godzin przed 14-godzinnym ich przechowywaniem, inicjuje rozwój embrionalny, prowadzący do wytworzenia
się smugi pierwotnej. Ten zaawansowany etap
rozwoju wyróżnia się aktywną migracją komórek i zróżnicowaniem zarodka, który przez
długi czas jest bardzo wrażliwy na zmiany temperatury.
Lourens (2006) wykazał dodatni wpływ na wyniki lęgu, podgrzewania wylęgowych jaj kur
mięsnych, przed okresem ich magazynowania.
Podgrzewanie zapłodnionych jaj w temperaturze 37.8oC i 55% wilgotności względnej przez 3
i 6 godzin, przed 14-dniowym składowaniem,
poprawia wyniki lęgu, w porównaniu z grupą
kontrolną, w której jaj nie podgrzewano przed
przechowywaniem. Również pozytywne wyniki uzyskano podgrzewając przez 3 godziny
przed 7 dniowym przechowywaniem.
Fiuza i in. (2006), utrzymując jaja w 30oC przez
0, 5 i 10 godzin przed 4 dniowym ich składowaniem w 20oC stwierdzili, że jaja pozostawione przez 5h w temperaturze 30oC, miały lepsze wyniki wylęgu. W tej temperaturze rozwój
zarodka osiągnął etap, w którym był bardziej
odporny na uszkodzenia spowodowane składowaniem. Zwiększona wczesna zamieralność
zarodków i gorsza wylęgowość jaj podgrzewanych bezpośrednio po ich zebraniu, wystąpiła prawdopodobnie na skutek zwiększenia liczby zarodków w stadium pre-gastruli, bardziej
wrażliwych na niskie temperatury.
Wnioski
Zalecenia dotyczące warunków przechowywania, w tym temperatury i wilgotności względnej, zależą głównie od wieku kur i długości
okresu przechowywania jaj. W ciągu magazynowania jaj przez 7 lub więcej dni, ulegają
zmianie cechy jakości białka jaja, pogarszają
OID (271) 4/2014
się wyniki wylęgu, przedłuża się czas inkubacji i upośledzeniu ulega rozwój zarodka. Duże
znaczenie ma także pozycja jaja w czasie jego
przechowywania oraz stosowane wobec niego
w tym czasie zabiegi, np. obracanie lub podgrzewanie jaj. Zawsze jednak pozytywne skutki tych praktyk muszą przynosić wyższe zyski
od poniesionych na nie kosztów.
Niejednokrotnie z uwagi na panującą koniunkturę na rynku, jaja wylęgowe muszą być dłużej
przechowywane. W celu ułatwienia planowania produkcji, firmy hodowlane opracowują standardowe (oczekiwane) wyniki wylęgów
z jaj, które będą gorsze od uzyskanych rezultatów w normalnym cyklu produkcyjnym. Ryc. 1
pokazuje zmiany w węglowości jaj nałożonych
od indyczek w różnym wieku, a długością ich
przechowywania.
Jajko od zawsze przez wszystkich było i jest nadal uznawane za symbol odradzającego się życia i stąd też jego tradycyjny związek ze Świętami Wielkiej Nocy, z których to okazji składamy
Czytelnikom i Sympatykom OID najserdeczniejsze życzenia wszelkiego powodzenia.
Prof. dr hab. Stanisław Wężyk
dr inż. Ryszard Gilewski
Ryc. 1 Zmiany wylęgowości jaj indyczych w zależności od wieku ptaków i długości ich przechowywania (na podstawie BUT).
20