Data: 20 lipca 2017 Polacy nie myślą o ryzyku zakażenia AIDS Według badania TNS OBOP autorstwa dr Zbigniewa Izdebskiego, przeprowadzonego na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS, wiedza Polaków o drogach przenoszenia wirusa HIV spadła na przestrzeni ostatnich czterech lat. Wskaźnik WHO/UNAIDS dla Polski w 1997 roku wynosił 0,89 zaś cztery lata później spadł do 0,81. Oznacza on, iż w 2001 roku 81% badanych w wieku 15-49 lat potrafiło poprawnie wskazać dwie z trzech głównych dróg przenoszenia HIV, podczas gdy cztery lata wcześniej osoby takie stanowiły 89%. „Należy pamiętać, że istnieje potrzeba systematycznego dostarczania wiedzy na temat HIV/AIDS w polskim społeczeństwie, również ta dotycząca podstawowych źródeł zakażenia się tym wirusem. Niepokoi bowiem fakt, że liczba tych, którzy twierdzą, że ukąszenie komara powoduje zakażenie wirusem HIV jest nadal wysoka. A przecież już wiemy w jaki sposób można, a w jaki nie zakazić się HIV” – mówi dr hab. Zbigniew Izdebski, seksuolog. Badanie wykazało również, że 77% badanych Polaków w wieku 15-49 lat nigdy nie myślało o tym, by zrobić sobie test na HIV/AIDS, a 86% nigdy takiego testu nie zrobiło. Jedynie 23% badanych przyznaje, że zmieniło coś w swoich zachowaniach seksualnych, żeby uniknąć zakażenia HIV/AIDS. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten zmniejszył się o 4 punkty procentowe. Odsetek osób, które podjęły jakieś kroki w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia waha się od 12% w grupie najpóźniej inicjujących (24 lata i więcej) do prawie 40% w grupie najwcześniej inicjujących (do 16 lat). TNS OBOP ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa Tel. (48 22) 648 2044-46, fax (48 22) 644 9947, e-mail: [email protected], http://www.obop.com.pl Biura w ponad 50 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres Zmiana zachowań seksualnych wynikająca z chęci uniknięcia zakażenia HIV/AIDS 100% 80% 60% tak 67.8% 40% 20% 26.7% 0% 1997 rok 63.6% nie 22.8% 2001 rok Wśród osób, które zmieniły swoje zachowania seksualne z obawy przed zakażeniem się HIV, 60% jest wierna jednej osobie, 26% zawsze używa prezerwatyw, tyle samo unika przelotnych znajomości, a 16% badanych ma mniej partnerów. Wśród przyczyn nie dokonywania zmian w swoim życiu seksualnym, które mogłyby obniżyć ryzyko zakażenia HIV, absolutnie dominująca (87% badanych) jest opinia, że "moje zachowania nie narażały mnie na ryzyko zakażenia". „Niewątpliwie niepokoi fakt, że pomimo podejmowania ryzykownych zachowań w swoim życiu większość Polaków nie myślała o tym, żeby wykonać sobie test na HIV. Wykonanie tego testu z pewnością nie jest decyzją łatwą, nie mówiąc już o odwadze, którą trzeba mieć, by zaproponować zrobienie takiego badania partnerowi. Musimy jednak pamiętać, że z przyjemnością jaką jest seks wiąże się również odpowiedzialność i dlatego powinniśmy się poddać takiemu testowi” – powiedział dr hab. Zbigniew Izdebski. Od kilku lat w Polsce tworzona jest sieć punktów anonimowego i bezpłatnego testowania, w których udzielane są profesjonalne porady przed i po wykonaniu badania w kierunku HIV. Jest to wynikiem Rekomendacji nr (89) 14 Komitetu Ministrów Rady Europy i realizacji Krajowego programu zapobiegania zakażeniom HIV i opieki nad żyjącymi z HIV i chorymi na AIDS. Krajowy program zakłada utworzenie w każdym województwie przynajmniej jednego punktu anonimowych badań w kierunku HIV w każdym województwie. Do końca 2001 roku w Polsce działało 11 punktów konsultacyjnodiagnostycznych, w których test wykonały 3421 osoby, z czego 33 okazały się zakażone. Obecnie działa 15 punktów konsultacyjno-diagnostycznych (11 w I kwartale, 13 w II, 14 w III, 15 w IV), a do końca trzeciego kwartału w punktach konsultacyjno-diagnostycznych testy wykonały 3952 osoby, z czego 42 okazały się zakażone HIV. Co Polacy wiedzą o HIV/AIDS 83% badanych poprawnie stwierdziło, iż prawdziwe jest zdanie: „Ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS, jeżeli będą się upewniać, że każdy zastrzyk, jaki dostają, jest wykonany czystą igłą”. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten spadł o 5 punktów procentowych. 80% badanych poprawnie stwierdziło, iż prawdziwe jest zdanie: „Ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS, jeżeli będą współżyli z jednym, wiernym partnerem (-ką)”. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten spadł o 7 punktów procentowych. 76% badanych poprawnie stwierdziło, że fałszywe jest zdanie: „Ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS jeżeli będą się dobrze odżywiać”. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten wzrósł o 2 punkty procentowe. 76% badanych poprawnie stwierdziło, że zdanie „Można zakazić się HIV/AIDS dotykając osoby chorej na AIDS” jest fałszywe. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten spadł o 2 punkty procentowe. 71% badanych poprawnie stwierdziło, że zdanie „Ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV/AIDS, jeżeli będą używać prezerwatyw podczas stosunków płciowych”, jest prawdziwe. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten spadł o 4 punkty procentowe. 70% badanych poprawnie stwierdziło, że zdanie „Można zakazić się HIV/AIDS spożywając posiłki wspólnie z osobami chorymi na AIDS” jest fałszywe. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten spadł o 1 punkt procentowy. Połowa badanych (51%) poprawnie stwierdziła, że fałszywe jest zdanie „Ludzie mogą uniknąć zakażenia HIV AIDS jeżeli będą unikać ukąszeń komarów i podobnych owadów”. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odsetek ten wzrósł o 1 punkt procentowy. Jedynie 43% było w stanie określić, że zadanie „Nie można zakazić się HIV używając publicznych toalet” jest prawdziwe. Cztery lata temu osoby takie stanowiły 45%. Badania testowe na obecność HIV wykonywane są w punktach konsultacyjno-diagnostycznych anonimowo i bezpłatne. Prowadzone jest również doradztwo przed i po teście oraz porady psychospołeczne w zakresie bezpieczniejszych zachowań seksualnych. Osoby zgłaszające się do punktu otrzymują wszelkie informacje na temat chorób przenoszonych drogą płciową, a także adresy instytucji i organizacji, zajmujących się medyczną i socjalną pomocą dla osób zakażonych HIV. Krajowe Centrum ds. AIDS od trzech lat organizuje również ogólnopolską akcję anonimowego i bezpłatnego testowania (w wielu miastach, w tych samych godzinach działają punkty anonimowego i bezpłatnego testowania, połączonego z poradnictwem przed i po badaniu). Celem akcji jest zachęcenie do przeanalizowania własnego stylu życia, przypomnienia wcześniejszych ryzykownych zachowań, które mogły spowodować zakażenie HIV i być może do rozmowy z partnerem na temat sytuacji, niosących ryzyko zakażenia HIV obecnie. Często zdarza się przecież, że ktoś zachowuje się w sposób ryzykowny, a druga osoba o tym nie wie. Dlatego tak ważne jest uświadamianie sobie ryzyka zakażenia i wykonywanie testów na obecność HIV. Jest to jedyny sposób upewnienia się, czy w przeszłości nie doszło do zakażenia. Organizowane w ramach obchodów Światowego Dnia AIDS akcje przynoszą wiele korzyści wszystkim, którzy zgłaszają się na badanie. Ludzie, których wynik testu jest ujemny, uświadamiają sobie, jakich sytuacji powinni unikać w przyszłości. Natomiast wczesne rozpoznanie zakażenia pozwala na zastosowanie kompleksowej opieki medycznej, co wpływa na poprawę jakości życia osób seropozytywnych. Stwierdzenie obecności HIV w organizmie może także zapobiec - co jest bardzo ważne - przeniesieniu wirusa na innych ludzi. Adresy rekomendowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS punktów anonimowego i bezpłatnego testowania w kierunku HIV dostępne są na stronie internetowej www.aids.gov.pl/temat/diagnostyka i w całodobowym Telefonie Zaufania AIDS (0...22) 622 50 01. Badanie „Wiedza, postawy społeczne wobec HIV/AIDS i zachowania seksualne”, autorstwa dr hab. Zbigniewa Izdebskiego, przeprowadzono w grudniu 2001 na 3200-osobowej reprezentatywnej próbie mieszkańców Polski w wieki 15-49 lat na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS. Taylor Nelson Sofres OBOP (TNS OBOP) jest jedną z wiodących firm badawczych działających na rynku polskim. Jego korzenie sięgają 1958 r., kiedy to powstał Ośrodek Badania Opinii Publicznej. W 1998 r. OBOP włączony został w struktury międzynarodowej grupy badawczej Taylor Nelson Sofres. Sieć TNS działa w ponad 50 krajach i należy do grona światowych liderów informacji marketingowej. TNS OBOP przeprowadza badania ilościowe i jakościowe. Od 1997 r. prowadzi ogólnopolski elektroniczny pomiar widowni telewizyjnej (tzw. telemetria). Zgodnie ze strategią TNS Worldwide, TNS OBOP rozwija sektory badawcze, jak również wprowadza na polski rynek licencjonowane produkty sieci TNS. Należą do nich m.in.: BuyTest, Conversion Model, NeedScope, badania trackingowe w systemie Miriad i FoQus2. Eliza Misiecka Beata Durka dr hab. Zbigniew Izdebski dr Anna Marzec-Bogusławska Monika Trojan Mateusz Galica Krajowe Centrum ds. AIDS Rowland Communications TNS OBOP Podyplomowe Studium Wychowania Seksualnego Wydział Pedagogiczny UW [email protected] [email protected] tel. (22) ) 641 83 01 [email protected] [email protected] tel. (22) 651 64 40 tel. (22) 648 2131 Zakład Poradnictwa Młodzieżowego i Edukacji Seksualnej UZ [email protected] tel. (68) 328 29 77 [email protected]