Autyzm - Pordeste

Nie koniec.
Wzorce poznawcze jako istotne
zagadnienie w procesie terapii dzieci
ze spektrum autyzmu
Adam Ławicki – pedagog, terapeuta
POCZĄTKI
- Diagnostyka nozologiczna;
- Diagnostyka funkcjonalna;
- Program terapeutyczny;
WAŻNE OBSZARY
• Teoria Umysłu;
• Centralna koherencja;
TEORIA UMYSŁU
Zdolność do tworzenia wyobrażeń/reprezentacji:
• O stanie cudzej wiedzy;
• O cudzych intencjach;
• O cudzych pragnieniach;
• O cudzych przekonaniach;
• O cudzych emocjach;
WARUNKI POWSTAWANIA TU
•
•
•
•
Kontrola wykonawcza;
Detekcja kierunku patrzenia;
Zdolność do tworzenia metareprezentacji;
Zdolność do odwoływania się do własnych
doświadczeń i systemu pojęciowego
w kontekście drugiej osoby;
ROZWÓJ TU
Okres noworodkowy
• Częściej fiksuje wzrok na osobach niż
przedmiotach w otoczeniu;
3-9 mc
• Wchodzi w dialog behawioralny;
• Rozwija uśmiech społeczny;
• Odróżnia od siebie różne wyrazy twarzy, chociaż nie
zawsze potrafi je zinterpretować;
• Kiedy widzi obcą osobę kieruje wzrok na matkę –
„pyta”, czy to osoba „bezpieczna”
ROZWÓJ TU
9-18 mc
• rozumie swoją odrębność od matki;
• jest w stanie postępować zgodnie z
intencjami drugiej osoby;
• kieruje wzrok w to samo miejsce, co osoba
dorosła;
• dąży do tego, by dorosły skierował wzrok w
tym samym kierunku, gdzie ono patrzy;
• wskazuje informująco palcem;
ROZWÓJ TU
18 mc – 3 r.ż,
• udaje, że przedmiot jest czymś innym;
• oddziela rzeczywistość od fikcji;
• rozumie pragnienia innych (wie, czego chce
druga osoba);
• nie rozumie, co druga osoba myśli;
• nie potrafi określić dlaczego ktoś czegoś
chce;
ROZWÓJ TU – I stopień
3 – 6 r.ż,
• wie, jakie skutki jego działanie ma na osoby
drugie;
• rozumie, dlaczego ktoś czegoś chce;
• stawia hipotezy – co druga osoba myśli;
• oddziela własne przeżycie i doświadczenie
od przeżyć drugiej osoby;
• zaczyna rozumieć proste żarty;
ROZWÓJ TU – II stopień
6-12 r.ż,
• rozumie, że ludzki umysł to coś
skomplikowanego;
• rozumie, że ludzie stale myślą
• aktywnie interpretuje otocznie
• zastanawiają się, co ktoś myśli o tym, co
myśli ktoś inny;
„Zastosowanie” TU
• Wykrywanie intencji;
• Odróżnianie wyobrażeń od rzeczywistości
• Rozumienie ironii;
• Unikanie „gaf” społecznych;
• Żartowanie;
• Kłamanie;
• Plotkowanie;
• Ironizowanie;
• Odróżnianie własnych pragnień od cudzych;
• Odróżnianie własnych myśli od cudzych;
Czy opóźnienie rozwoju
TU wynika z niskiego
poziomu rozwoju
inteligencji?
Brak istotnych różnic
między rozwojem TU u
dzieci z Zespołem
Downa i
niepełnosprawnością
intelektualną a dziećmi
w normie intelektualnej.
Czy zawsze poprawne wykonanie S-A
świadczy o dobrze wykształconej TU?
U osób o wysokim poziomie funkcjonowania
intelektualnego testy typu S-A mogą dawać
„fałszywie ujemne” wyniki….
Wówczas potrzebne jest badanie metodami
obserwacyjnymi, podczas których sprawdzamy
m.in. odróżnianie ironii od kłamstw, rozumienie
złożonych sytuacji społecznych, analizę
wieloczynnikową scen filmowych… i. in.
CENTRALNA KOHERENCJA
„nie widzą lasu tylko drzewa."
Postrzeganie szczegółów a nie całości
CENTRALNA KOHERENCJA
ludzie posiadają silną potrzebę rozumienia
sensu zjawisk.
Naturalna potrzeba łączenia informacji
i integracji ich w szerokim kontekście.
MYŚLENIE, UWAGA,
PAMIĘĆ
ZMYSŁY
INFORMACJA W
KONTEKŚCIE
ZABURZENIA C.K.
• Trudności z analizą treści pisanej
i obrazów.
• Trudności z wyławianiem znaczeń.
• Trudność z oceną ważności danej
treści.
ZABURZENIA C.K.
•Nieumiejętność korzystania z kontekstów
społecznych.
•Nadmierna generalizacja lub niezdolność
do generalizowania.
•Wyciąganie wniosków na podstawie
nieistotnych z punktu widzenia całości
przesłanek.
Eli Barbur, którego tu na salonie znamy, cenimy, choć nie
wiadomo dlaczego, wszak wiemy kogo, czemu i po co
broni, miał do mnie swego czasu (i to dwukrotnie!)
pretensję o to, że piszę za długie zdania, choć przecież
jako literat z dość dużym stażem (wedle mojego, rzecz
jasna, mniemania) powinienem pisać zdania krótsze, a że
cenię Pana Barbura, toteż wziąłem sobie sprawę do serca
i zacząłem pisać zdania nie aż tak długie, bardziej,
powiedzmy zgrabne i nie aż tak naburmuszone, nie
zaniedbując jednak moich wiernych czytelników i na
otarcie łez zostawiając im mały konkursik, zabawę
polegającą na znalezieniu najdłuższego, sensownego,
zdania w przytoczonym tekście, samemu biorąc w nim
udział, zdaniem, które właśnie przeczytaliście.
POROZMAWIAJMY
• Jak zaburzenia T.U. i C.K. mogą wpływać na
relacje z bliskimi osobami?
• Jakie problemy komunikacyjne mogą powodować
zaburzenia T.U. i C.K. ?
• Jakie kłopoty może mieć osoba z zaburzeniami
T.U. i C.K. na imprezie?
• Jak zaburzenia T.U. i C.K. mogą wpływać na
edukację szkolną dziecka?
Dziękuję!
facebook.com/prodeste