ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI WZW typu A W

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU
PROFILAKTYKI WZW typu A W
ZAKŁADACH PRODUKUJĄCYCH
I WPROWADZAJĄCYCH ŻYWNOŚĆ
DO OBROTU
NA TERENIE WOJEWÓDZTWA
WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
Maria Leokajtis
wojewódzki koordynator programu
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH ŻYWNOŚĆ
DO OBROTU
CEL GŁÓWNY:
ZWIĘKSZENIE POZIOMU OCHRONY
ZDROWIA KONSUMENTÓW POPRZEZ
BEZPIECZNĄ PRODUKCJĘ
I DYSTRYBUCJĘ ŻYWNOŚCI
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU
CELE SZCZEGÓŁOWE:




Podniesienie poziomu wiedzy pracowników na temat zagrożeń jakie
mogą wynikać w trakcie produkcji i dystrybucji żywności.
Kształtowanie prawidłowych postaw i zachowań zdrowotnych
pracowników w zakresie stwarzania optymalnych warunków
sanitarnych w procesie produkcji i dystrybucji żywności,
Wzbudzanie i podtrzymywanie motywacji pracowników objętych
programem w kształtowaniu odpowiedzialności za własne zdrowie,
Promowanie w środowisku lokalnym zakładów podnoszących
bezpieczeństwo produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności.
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU
ADRESACI PROGRAMU:

pracownicy wytypowanych zakładów
produkujących i wprowadzających
żywność do obrotu w 19 powiatach
woj. warmińsko-mazurskiego.
KOORDYNATORZY PROGRAMU:




POZIOM KRAJOWY – GŁÓWNY INSPEKTORAT
SANITARNY,
POZIOM WOJEWÓDZKI – WOJEWÓDZKA STACJA
SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W OLSZTYNIE,
POZIOM POWIATOWY – 1 GRANICZNA I 19
POWIATOWYCH STACJI SANITARNO –
EPIDEMIOLOGICZNYCH Z TERENU WOJ.
WARMIŃSKO – MAZURSKIEGO,
POZIOM LOKALNY – PRZEDSTAWICIELE
WYTYPOWANYCH ZAKŁADÓW PRACY.
DLACZEGO PROGRAM PROFILAKTYKI WZW typu A ?
WZW TYPU A WYSTĘPUJE NA CAŁYM ŚWIECIE
ROCZNIE NOTUJE SIĘ 1,2 - 1,4 mln PRZYPADKÓW



POLSKA
do 1978 r. endemiczność wysoka – do 58 000
zachorowań rocznie
Do 1997 endemiczność pośrednia – epidemie
wyrównawcze
Po 1997 endemiczność niska – nieliczne zachorowania
o ciężkim przebiegu
DLACZEGO PROGRAM PROFILAKTYKI WZW typu A ?
ROK
WOJ. WARMIŃSKOMAZURSKIE
POLSKA
Liczba
zachorowań
Współczynnik
zapadalności
na 100 tys.
Liczba
zachorowań
Współczynnik
zapadalności
na 100 tys.
2000
262
0,7
4
0,3
2001
738
1,9
8
0,5
2002
338
0,9
8
0,5
2003
105
0,4
11
0,8
DLACZEGO PROGRAM PROFILAKTYKI WZW typu A ?
NA ZAKAŻENIE HAV JEST WRAŻLIWE:


93% populacji w wieku 1-15 lat,
70% populacji powyżej 25 roku życia.
W związku z tym zawleczenie zachorowania
może mieć przebieg epidemiczny.
DLACZEGO PROGRAM JEST SKIEROWANY DO ZAKŁADÓW
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH ŻYWNOŚĆ DO OBROTU?

Droga zakażenia:

fekalno-oralna (w krótkim okresie wiremii
7 do 10 dni można zakazić się również
parenteralnie)
Jest wydalany do środowiska
zewnętrznego na 2-3
tygodnie przed i 1 tydzień po
wystąpieniu objawów
klinicznych
DLACZEGO PROGRAM JEST SKIEROWANY DO
ZAKŁADÓW PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU
•
Wrażliwość wirusa:


Wrażliwy na: gotowanie, autoklawowanie,
promieniowanie UV,
Oporny na: kwas octowy, fosforowy, związki
fenolu, alkohole, chloroform, 20% eter
W temperaturze od -20 st.C do +4 st.C
zachowuje stabilność przez kilka lat.
W procesie pasteryzacji mleka w tem. 60 – 63
st.C ulega inaktywacji dopiero po 10 godz.
DLACZEGO PROGRAM KIEROWANY JEST DO PRACODAWCÓW
ZAKŁADÓW PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH ŻYWNOŚĆ
DO OBROTU ?
Według wybranych standardów ustawodawstwa
krajowego i wspólnotowego:
ZA SZKODĘ WYRZĄDZONĄ PRZEZ
ARTYKUŁY NARUSZAJĄCE WARUNKI
JAKOŚCI ZDROWOTNEJ NA PODSTAWIE
KODEKSU CYWILNEGO ODPOWIADA
PRZEDSIĘBIORCA PRODUKUJĄCY
TE ARTYKUŁY.
DLACZEGO PROGRAM KIEROWANY JEST DO PRACODAWCÓW
ZAKŁADÓW PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH ŻYWNOŚĆ
DO OBROTU ?


Wydalanie wirusa na 2-3 tygodnie przed wystąpieniem objawów
klinicznych daje możliwość wprowadzenia go do produkowanej
lub wprowadzanej do obrotu żywności zanim pracownik zgłosi
kierującemu zakładem swoje zachorowanie.
Choć zakażenie wzw typu A nie daje jako powikłania marskości
i/lub raka pierwotnego wątroby, to zakażenie objawowe kończy
się 6-cio do12 miesięcznym zwolnieniem lekarskim i w przebiegu
objawowego zakażenia obserwuje się w 5-20% nawroty choroby.
ZAPOBIEGANIE I ZAWALCZANIE WZW typu A
W OBRĘBIE ZAKŁADU PRACY PROWADZENIE WEWNĘTRZNEJ
KONTROLI W ZAKRESIE:
 przestrzegania zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP),
 przestrzegania zasad dobrej praktyki produkcyjnej
(GMP),
 prawidłowości działań związanych z wdrażaniem zasad
systemu HACCP
ZAPOBIEGANIE I ZAWALCZANIE WZW typu A
NIESWOITE DZIAŁANIA OGÓLNOHIGIENICZNE:
 zaopatrzenie w dobrą pod względem sanitarnym wodę
i żywność,
 usuwanie nieczystości płynnych i stałych w sposób nie budzący
obaw zakażenia ludzi i środowiska,
 przestrzeganie zasad higieny osobistej:


mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed przyrządzaniem
posiłków,
przygotowanie posiłków z zachowaniem zasad higieny
(właściwa obróbka termiczna potraw, przeprowadzanie
zabiegów mycia i dezynfekcji miejsc i sprzętu mogących
stanowić źródło zakażenia)
ZAPOBIEGANIE I ZAWALCZANIE WZW typu A
UODPORNIENIE CZYNNE:
 szczepienie przeciwko wzw typu A
W POLSCE ZAREJESTROWANE SĄ:
 3 równocenne szczepionki monowalentne:
- HAVRIX, VAQTA, AVAXIM – 2 dawki szczepionki podane
w odstępie 6 - 12 miesięcy,
 szczepionka skojarzona p/ko wzw typu A i B
- TWINRIX – szczepienie 3 dawkowe.
SZCZEPIENIE P/KO WZW TYPU A JEST SZCZEPIENIEM
ZALECANYM PRZEZ GŁÓWNEGO INSPEKTORA
SANITARNEGO
KOMU ZALECA SIĘ SZCZEPIENIA PRZECIWKO
wzw typu A lub wzw typu A i B
 Osobom przebywającym w takich skupiskach jak: przedszkola,




szkoły, oddziały szpitalne, domy opieki, internaty, więzienia,
koszary,
Pracującym przy produkcji, dystrybucji żywności i
przygotowującym posiłki,
Osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej endemiczności na
wzw typu A,
Osobom z najbliższego otoczenia chorego na wzw A,
Osobom z przewlekłym procesem chorobowym wątroby
zwłaszcza w wyniku zakażenia HBV i HCV,
KOMU ZALECA SIĘ SZCZEPIENIA PRZECIWKO
wzw typu A lub wzw typu A i B
 Pracownikom służby zdrowia,
 Pracownikom służb miejskich
(zatrudnionym przy usuwaniu nieczystości płynnych i stałych),
 Mieszkańcom terenów przed spodziewanym wybuchem
epidemii wzw typu A (zachorowania sporadyczne, awaria
systemu wodnokanalizacyjnego),
 Mieszkańcom terenów, gdzie epidemia znajduje się
w początkowej fazie rozwoju,
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU
CZAS TRWANIA PROGRAMU:

I etap IX – XII 2004 r. – wdrażanie programu
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU
LICZBA OBIEKTÓW OBJĘTA PROGRAMEM
w tym:

ciastkarni

przetwórni owocowo-warzywnych

wytwórni napojów bezalkoholowych

zakładów garmażeryjnych

wytwórni makaronów

wytwórni wyrobów cukierniczych

zakładów żywienia zbiorowego (50%)
– 879
-
116
22
13
6
8
11
350
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU

zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego
- 353
w tym:






bloków żywienia w szpitalach
kuchni mlecznych
stołówek w żłobkach i domach małego dziecka
stołówek szkolnych (50%)
stołówek w przedszkolach (50%)
stołówek w domach dziecka i młodzieży
36
23
10
150
116
18
CO ZROBILIŚMY W ZAKRESIE INFORMOWANIA
O PROGRAMIE:
 Konferencję dla mediów woj. warmińsko-
mazurskiego o programie,
 Konferencję, naradę dla powiatowych mediów
CO ZROBILIŚMY W ZAKRESIE EDUKACJI
DO PROGRAMU ?
 szkolenie dla wojewódzkich koordynatorów
programu pionu PZiOZ oraz HŻ,ŻiPU
zorganizowane przez GIS,
 szkolenie dla powiatowych koordynatorów
programu pionu PZiOZ oraz HŻ,ŻiPU
zorganizowane przez WSSE,
 przedstawienie założeń programu na naradzie
we Fromborku dla PPIS/PGIS.
JAKIE ZADANIA ZOSTAŁY DO WYKONANIA ?
 artykuły do prasy, wywiady dla radia i TV lokalnej
ze szczególnym nasileniem w czasie trwania
ŻÓŁTEGO TYGODNIA,
 szkolenie dla przedstawicieli wytypowanych
zakładów z terenu 19 powiatów (realizatorzy
PZiOZ i HŻ,ŻiPU)
 szkolenie pracowników wytypowanych zakładów,
przez przeszkolonego pracownika zakładu przy
wsparciu pracowników PSSE/GSSE pionu PZiOZ
i HŻ,ŻiPU.
PROGRAM PROFILAKTYKI WZW TYPU A W ZAKŁADACH
PRODUKUJĄCYCH I WPROWADZAJĄCYCH
ŻYWNOŚĆ DO OBROTU
WSPÓŁREALIZATORZY PROGRAMU:



Partner programu firma GLACO SMISH KLINE
w zakresie przygotowania i dostarczenia materiałów
informacyjnych do realizacji programu,
Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej Oddział
Terenowy w Olsztynie w zakresie popularyzacji
zasad realizacji programu w środowisku lokalnym,
Lokalne media w zakresie nagłaśniania informacji
o zapobieganiu WZW typu A.
Dziękuję za uwagę