Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Monitorowanie na poziomie lokalnym - cele i korzyści wynikające z prowadzenia monitorowania Konferencja w ramach projektu „Wsparcie środowisk lokalnych w przeciwdziałaniu narkomanii. System lokalnego monitoringu” Nowy Sącz, 17 kwietnia 2009 Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Status i mandat Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) http://www.emcdda.europa.eu Powołany decyzją Komisji Europejskiej Niezależność merytoryczna od Komisji Instytucja koordynująca zbieranie, analizy i rozpowszechniania danych na temat narkomanii na poziomie Unii Europejskiej Wszystkie kraje Unii + Norwegia Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Status i mandat Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii (NFP) Instytucja koordynująca zbieranie i analizowanie danych na poziomie ponadresortowym oraz rozpowszechnianie informacji na temat narkomanii Usytuowanie w Krajowym Biurze ds. Przeciwdziałania Narkomanii Zapis w Ustawie o Przeciwdziałaniu Narkomanii jako podstawa prawna Regulacje prawne związane z procesem akcesyjnym do Unii Europejskiej Efektem prowadzonych prac jest coroczny raport dla EMCDDA http://www.narkomania.gov.pl/emcdda2008.pdf oraz artykuły w pismach zajmujących się problemem narkotyków i narkomanii. Powyższy materiał służy do przygotowywania wniosków i rekomendacji. Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Pięć podstawowych wskaźników EMCDDA Rozpowszechnienie używania narkotyków w populacji generalnej i w jej segmentach (np. młodzież) Oszacowania liczby narkomanów Zgłaszalność do leczenia z powodu narkomanii Zgony w związku z narkotykami Zakażenia chorobami infekcyjnymi (HIV, HBV, HCV, itp.) Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Struktura monitorowania problemu narkotyków i narkomanii EMCDDA Grupy robocze ...... NFP Polski NFP -CINN Sieć instytucji centralnych NFP Sieć ekspertów wojewódzkich Sieci lokalne ...... Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Dotychczasowe doświadczenia w monitorowaniu lokalnym Idea monitoringu lokalnego rozwijana w Polsce od połowy lat dziewięćdziesiątych Warszawa i Gdańsk uczestniczyły w projekcie Multi-City Study (Pompidou Group) od 1994 r. Monitoring lokalny zainicjowany w Poznaniu i w Krakowie od 1998 r. KBPN zlecało szkolenia w zakresie szybkiej oceny i reakcji na problem narkotyków dla kilkudziesięciu miast Te doświadczenia stanowiły dobrą okazję do opracowania i przetestowania metodologii monitoringu lokalnego Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Działania KBPN Prowadzenie monitorowania na poziomie województw w ramach sieci ekspertów wojewódzkich Kampania adresowana do poziomu lokalnego nacelowana na wsparcie procesu budowania gminnych programów jako punkt wyjścia zaprojektowania monitoringu Monitoring lokalny jako podstawa do opracowywania, wdrażania i ewaluacji programów gminnych Stworzenia sieci gmin prowadzących monitoring lokalny jako cel zrealizowanej umowy bliźniaczej z Hiszpanią Rozpoczęcie szkoleń dla nowych gmin z monitorowania w 2008 roku w województwie łódzkim oraz w 2009 roku w województwie małopolskim Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Korzyści z monitoringu Prowadzenie działań w oparciu o wyniki analiz i badań bardziej efektywna alokacja środków mobilizacja społeczeństwa i władz Możliwość podejmowania szybkich i elastycznych działań Podstawa do ewentualnych modyfikacji GPPN Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Cele monitoringu Praktyczny cel monitoringu – dostarczenie wniosków i rekomendacji użytecznych praktycznie dla polityków społecznych różnych szczebli i profesjonalistów zajmujących się problemem narkomanii Dostarczenie podstaw do planowania szeroko pojętych działań profilaktycznych oraz przesłanek do oceny ich skuteczności Możliwość porównania trendów w różnych gminach pozwala lepiej rozumieć procesy zachodzące na scenie narkotykowej a także stwarza podstawy do lepszej koordynacji działań na poziomie kraju Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Korzyści z monitoringu Dane z monitoringu jako podstawa diagnozy ocena skali zjawiska oraz jego dynamiki identyfikacja nowych zjawisk na „scenie narkotykowej” rozpoznanie potrzeb w zakresie profilaktyki, lecznictwa i redukcji szkód wybór priorytetów podstawa do formułowania GPPN Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Korzyści z monitoringu Rola monitoringu w ewaluacji – dostarczanie przydatnych danych potrzebnych do dokonania oceny zmiany w rozpowszechnieniu zjawiska oraz problemów z nim związanych jako wskaźnik efektów działań trendy w dostępności narkotyków jako wskaźnik efektów działań dane z monitoringu jako podstawa do oceny realizacji działań identyfikacja ewentualnych skutków ubocznych Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Zalety monitoringu Stałe zbierania i analizowanie danych, które nie zawsze są przedmiotem naszego zainteresowania Monitorowanie jest tańsze od badań Wyniki monitorowania otrzymujemy szybciej niż wyniki badań Uchwycenie lokalnej specyfiki, która może się różnić od sytuacji w innych gminach Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Używanie jakiejkolwiek substancji nielegalnej w czasie 12 miesięcy wg wieku – wyniki badań ankietowych 27,8 30 (odsetki badanych) Poznań Wrocław Warszawa 25 20 14,9 15 10,4 10 8,5 3,5 5 5,2 0,8 0,7 1,7 0 16-24 25-34 35-44 0,9 0,6 0,3 45+ Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Używanie przetworów konopi – wyniki badań ankietowych z 2002 r. 16 15,9 O d 14 s e 12 t k 10 i b a d a n y c h 9,6 8 6,3 7,3 6 4 2 3,3 2,8 0 ko y ed i K ek i lw 12 1,5 ęc i s ie m y 30 3,8 i dn 1,5 Po zn ań Wa rsz Wr aw oc a ław Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Używanie jakiejkolwiek substancji nielegalnej w czasie ostatnich 12 miesięcy (wiek 18-64) 8 7,6 2002 2006 (odsetki badanych) 6 5,2 3,0 4 2 0 Warszawa Polska 3,2 Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Zgony z powodu przedawkowania narkotyków (współczynniki na 100 tys. mieszkańców) 2,5 2,5 2,4 Warszawa Polska 2,1 2 1,7 1,7 1,7 1,5 1,2 1 0,5 0,70,7 0,60,6 0,8 0,8 0,8 0,9 0,7 0,8 0,6 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Zgony z powodu przedawkowania narkotyków Wskaźnik zgonów na 100 000 mieszkańców w wieku 15-64 lata 40 37,8 35 30 27,3 25 23,2 20 15 11,9 10 8,6 5 8,7 10,0 6,4 4,7 2,9 sl o O am Lo nd M yn an ch es te Ed r in bu rg h A m st er d zy m R op en ha ga H am bu rg A te ny W ie de ń K W ar sz aw a 0 8,4 Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Przyjęci do lecznictwa stacjonarnego z powodu narkotyków w 2005 r. (wskaźniki na 100 tys. mieszk.) 0 10 20 30 40 17,4 68,2 LUBUSKIE 38,6 ŁÓDZKIE 12,1 50,5 MAZOWIECKIE 22,2 OPOLSKIE PODKARPACKIE 12,3 34,9 Polska 34,7 33,2 28,7 PODLASKIE POMORSKIE ŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE 17,4 46,1 WARMIŃSKO-MAZURSKIE WIELKOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE 70 24,2 KUJAWSKO-POMORSKIE MAŁOPOLSKIE 60 46,8 DOLNOŚLĄSKIE LUBELSKIE 50 33,1 46,3 80 Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Przyjęci do lecznictwa stacjonarnego z powodu narkotyków w latach 1997-2005 (wskaźniki dynamiki) 500 Warszawa - przyjęci ogółem Index 1997 = 100 Warszawa - przyjęci pierwszy raz Polska - przyjęci ogółem Polska - przyjęci pierwszy raz 400 300 200 100 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Podsumowanie Monitoring lokalny przyczynia się do lepszego rozumienia lokalnej specyfiki problemu narkotyków i narkomanii, a tym samym formułowania bardziej trafnych sposobów przeciwdziałania Monitoring lokalny dostarcza danych do formułowania, ewaluacji oraz ewentualnych modyfikacji GPPN Artur Malczewski, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Dziękuję za uwagę [email protected] [email protected] http://www.emcdda.europa.eu/html.cfm/index36235EN.html