Zadanie ze zjawiska fotoelektrycznego Dane: -materiał katody : cez -długości fali świetlnej λ:ultrafioletowej – 254nm; 365 nm; ..; 400 nm -zmienić materiał katody Obliczyć-szukane : -wyznaczyć napięcie hamujące dla różnych długości fal -wyznaczyć wykreślnie stałą Plancka- (z wykresu ) Ryc. 1 widmo światła widzialnego i niewidzialnego z zakresem granicznym długości fal. Jeżeli światło wywołuje zjawisko fotoelektryczne to liczba wyrzuconych przez światło elektronów z metalu jest wprost proporcjonalna do strumienia świetlnego padającego na metal. Zjawisko fotoelektryczne będące potwierdzeniem teorii kwantowej światła polega w ogólnym ujęciu na przemieszczaniu się elektronów w materii pod wpływem energii dostarczanej przez fotony promieniowania. W metalach światło wywołuje zjawisko fotoelektryczne zwane zewnętrznym ,polegające na tym , że fotony posiadające dostateczną energię E = h x ν wyrzucają elektrony z metalu (ν- jest częstością drgań świetlnych a hstałą Plancka równą 6,6 x 10-27 erg.sek). W naszym zadaniu mamy do czynienia z katodą z cezu czyli z najprostszym elementem fotokomórki , która składa się z bańki szklanej dokładnie opróżnionej z powietrza w której wewnętrzna cześć powierzchni jest pokryta właśnie tym metalem. Oprócz tego anodę stanowi zatopiony cienki drucik. PRZYRZĄDY : Zadanie jest czysto doświadczalne czyli należy skonstruować stanowisko do badania fotokomórki gdzie przyrządami pomocnymi będą : fotokomórka z katodą cezowa, ława optyczna, żarówka z elektrodą wolframową; źródło napięcia stałego min 110 V, miliamperomierz; woltomierz, opornica dekadowa; przewody elektryczne, opornica suwakowa ; wyłącznik , przełącznik kołyskowy , ekran z otworem.; spektroskop, luneta obserwacyjna w razie konieczności fotometr Bunsena. Czyli w świetle powyższego budujemy schemat obwodu fotokomórki : Pomiędzy warstwą metalu (cezu ) a drucikiem przyłożono napięcie dane przez baterię B. Za pomocą opornicy suwakowej będziemy zmieniać wartość natężenia prądu płynącego w obwodzie a tym samym napięcie pomiędzy elektrodami fotokomórki. Związek pomiędzy energią padającego fotonu a energią kinetyczną wyzwolonego elektronu określa się równaniem : h x ν = ( mv2)/2 + L gdzie : L--- praca wyjścia –czyli praca potrzebna do wyrwania elektronu z metalu. v- prędkość wyzwolonego elektronu m- masa elektronu Podstawowe pojęcia fotometrii to strumień świetlny, natężenie źródła światła ; oświetlenie. Przy stałym natężeniu oświetlenie jest odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości od źródła: E = (J/ r2 )x cosϕ tzw. prawo Lamberta ( 1) Żarówka służąca do oświetlania fotokomórki może być uważana jako ciało doskonale czarne. Rozkład widmowy takiego źródła tj. zależność zdolności emisyjnej od długości fali λ =c/ v jest określona wzorem Plancka : E1 (v , T ) = A x [ ( h x v5)/ ( c3 x e hv/kT -1 )] (2) T- temperatura bezwzględna źródła c- prędkość światła h- stała Plancka k- stała Boltzmana (k= 1,38x10-16 [ erg/stopień] Jeśli w określonej odległości od komórki umieścimy źródło światła o znanym natężeniu I 1 ,to w obwodzie jw. popłynie prąd o natężeniu i1. Umieszczając inne źródło światła w tej samej odległości o nieznanym natężeniu I2 odczytamy na skali mikroamperomierza natężenie prądu elektrycznego i2. Stad ze znanego prawa fotometrii mamy , że : I2/ I1 = i2 / i1 I2= I1 x (i2 / i1 ) stąd Posługując się teraz zmiennością oporności czyli podawaniu w obwodzie regulowanych napięć wzbudzanych prądów możemy doświadczalnie wyznaczyć szukane dane. Napięciem hamującym będzie taka wartość zmienności opornicy przy którym wskazanie miliamperomierza będzie równa zeru-czyli żaden prąd nie popłynie. Algebraicznie stała Plancka wyznaczymy i sprawdzimy poprzez przekształcenie wzoru ( 2) dla katody cezowej lub wolframowej dla konkretnych długości fal. Tablica z charakterystycznymi danymi dla Cs – cezu: Jest to bardzo rzadki srebrzysty metal o własnościach alkaicznych.L.A-55 Liczba elektronów: 55 Liczba neutronów: 78 Elektroujemność (Allred-Rochow, Pauling): 0.86, 0.79 Stopień utlenienia: +1 Przewodność elektryczna: 50*105 1/( *m) Gęstość (293 K): 1.873 g/dm3 Temperatura topnienia: 804°C, 1077 K Temperatura wrzenia: 3470°C, 3743 K Ciepło właściwe: 32.21 J/(mol*K) Ciepło topnienia: 2.09 kJ/mol Ciepło parowania: 67.74 kJ/mol Przewodność cieplna: 35.9W/(m*K) Po wykonaniu doświadczenia i zestawienia wynikó w tabeli sporządzimy wykres i wyznaczymy stałą Plancka wykreślnie.