Włókna kolagenowe

Powłoki ciała
• Skóra
• Wytwory naskórka
 Paznokcie
 Włosy
 Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy)
Funkcja:
 Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi)
 Bariera zabezpieczająca przed ubytkiem wody
 Bariera przed mikroorganizmami
 Termoregulacja
 Wydalanie soli
 Synteza witaminy D
 Zmysłowa (dotyk, ciepło, ucisk, ból)
 Wydzielanie ochronnie działających lipidów, mleka
SKÓRA
> 5 mm grubości
Skóra gruba (podeszwa)
1 – 2 mm grubości
Skóra cienka (np. z ramienia)
SKÓRA GRUBA
SKÓRA CIENKA
Listewki (sople)
naskórkowe
Naskórek
Nabłonek wielowarstwowy płaski
ROGOWACIEJĄCY
 Keratynocyty
 Melanocyty
 Komórki Langerhansa
 Komórki Merkla
Keratynocyty
1.
2.
3.
4.
5.
Warstwa podstawna
Warstwa kolczysta
Warstwa ziarnista
Warstwa jasna
Warstwa zrogowaciała
NASKÓREK - WARSTWA PODSTAWOWA (PODSTAWNA)
Keratyny 5 i 14
Desmosomy
Błona podstawna
Błona podstawna
Komórki niezębate – macierzyste
Komórki zębate
Komórka nabołnkowa
Blaszka jasna
Blaszka gęsta (ciemna)
Blaszka siateczkowata
Blaszka jasna
Blaszka gęsta
Lamnina
Kolagen typu IV
Kolagen typu VII
Kolagen typu I i III
Włókienka kotwiczące (VII)
Hemidesmosomy
Połączenie skórno-naskórkowe
Zapalenie pęcherzowe skóry
Regeneracja uszkodzenia
Dzielące się komórki
warstwy rozrodczej
naskórka
Przesuwanie się
komórek
w kierunku ubytku
dzięki
błonie podstawnej
Warstwa
powierzchniowa
Naskórkowy Czynnik Wzrostu (EGF)
Czynnik Wzrostu Keratynocytów
Retinol (wit. A) – prekursor kwasu
retinojowego
[brak wit. A – downregulation ekspresji
genów]
Błona podstawna
Warstwa rozrodcza
Nieprawidłowa kontrola proliferacji
komórek warstwy podstawowej –
łuszczyca
NASKÓREK – WARSTWA KOLCZYSTA
Cytoplazma keratynocytów – keratyny 1 i 10
Ziarna z błoniastym rdzeniem – ciała blaszkowate
wieloblaszkowate
Tonofibryle – płytka desmoplakinowa (desmosom)
Desmosomy
Warstwa podstawna
Formujące się ciała wieloblaszkowate
NASKÓREK – WARSTWA ZIARNISTA
Keratyny 2e i 9
 Tworzenie agregatów
filamentów cytokeratynowych
 Synteza profilagryny, SPR
(small prolin-rich protein),
lorykryna, inwolukryna
Ciała wieloblaszkowate zwiększają swoją
objętość i liczbę, i uwalniają swoją
zawartość – glikolipid (acyloglukoceramid)
do przestrzeni międzykomórkowej
Warstwa jasna i zrogowaciała
Komórki nie zawierają jąder
Warstwa zrogowaciała
Uwolniony materiał (lipidy) z ciał
wieloblaszkowatych tworzy wielowarstwową
strukturę otaczającą keratynocyty w-wy jasnej
od zewnątrz.
Cytoplazma keratynocytów zawiera
zagregowane filamenty keratynowe połączone
z filagryną (filament matrix complex)
Kompleks białek – koperta wewnętrzna.
Łuszczyca
Czas przejścia keratynocytów 8 razy krótszy
Bariera naskórkowa
1. Filament-matrix kompleks
Filamenty cytokeratynowe spojone filagryną
2. Koperta - involukryna, lorikryna, keratolinina
3. „Cement” - uwolniona do przestrzeni
międzykomórkowych zawartość
ciał wieloblaszkowatych
MELANOCYTY
MELANOCYTY
Pochodzenie – grzebienie nerwowe (neuroektodermalne)
Melanoblast – melanocyt
SCF + c-Kit-R
Brak połączeń desmosomalnych z keratynocytami
Liczne wypustki pomiędzy keratynocytami
Jako pierwsze komórki napływowe pojawiają się w naskórku
MELANOCYTY
Tyrozyna
Tyrozynaza
Dopachinon
DOPA (dihydroksyalanina)
Melanina
Melanosomy
Premelanosomy
Cytokrynia
MELANOCYTY
Rasa czarna
Rasa
mongoidalna
Rasa biała
NASKÓRKOWA JEDNOSTKA MELANINY
• MELANOCYT + 36-38 „OBSŁUGIWANYCH” PRZEZ
NIEGO KERATYNOCYTÓW
Czerniak złośliwy
KOMÓRKI LANGERHANSA
Pochodzenie szpikowe (mezenchymatyczne)
Komórki dendrytyczne
Udział w odpowiedzi immunologicznej (prezentacja
antygenów limfocytom T – komórka APC)
Brak połączeń desmosomalnych z keratynocytami –
E-kadheryna
Wywędrowują z naskórka do węzłów chłonnych
Przybywają do naskórka 4 – 5 tygodni później niż
melanocyty
Układ SALT
Skin Associated Lymphoid Tissue
• Keratynocyty
• Komórki Langerhansa
• Limfocyty T wykazujące epidermotropizm
Pełni nadzór immunologiczny nad komórkami zarażonymi wirusem
lub transformowanymi nowotworowo
Efekty niewydolności układu SALT
Półpasiec
Opryszczka
Rak
KOMÓRKI MERKLA
Przypominają zmodyfikowane keratynocyty, w w-wie podstawnej.
Liczne w opuszkach palców – mechanoreceptory, łączące się desmosomami z keratynocytami
Cytoplazma zawiera liczne ziarnistości – neurotransmitery?
Mogą pełnić funkcję endokrynną
Pochodzenie – grzebienie nerwowe
Pojawiają się ok. 8 – 12 tygodnia rozwoju
SKÓRA WŁAŚCIWA
GRUCZOŁY POTOWE – małe
• Funkcjonują od urodzenia
• Występują prawie w całej
skórze, szczególnie licznie
– w grubej
• Mają budowę cewkową
• Wydzielają merokrynowo
GRUCZOŁY POTOWE – duże
• Zaczynają funkcjonować w
okresie dojrzewania
• Występują w pewnych
okolicach:
doły pachowe, pachwiny,
okolica narządów płciowych,
odbytu, otoczki brodawki
sutkowej, przewodu
słuchowego zewnętrznego
• Mają budowę cewkową
• Wydzielają merokrynowo
GRUCZOŁY POTOWE – duże
GRUCZOŁ ŁOJOWY
GRUCZOŁ ŁOJOWY
WŁOS
WŁOS
SKÓRA WŁAŚCIWA
SKÓRA WŁAŚCIWA
TKANKA PODSKÓRNA
ZAKOŃCZENIA NERWOWE W SKÓRZE
•
•
•
•
WOLNE ZAKOŃCZENIA NERWOWE
CIAŁKA VATERA-PACINIEGO
CIAŁKA MEISSNERA
KOMÓRKI MERKLA
ZAKOŃCZENIA NERWOWE W SKÓRZE
Mammary gland
• consist of 15-25 lobes of the compound
tubuloalveolar type whose function
is to secrete milk to nourish newborns
• The histologic structure of the mammary gland varies according to sex, age
and physiologic status
• Each lobe is separated from the others by dense connective tissue and
adipose tissue, and is embedded in intralobular loose connective tissue
• Each lobe has its own excretory lactiferous duct which opens in the nipple
Mammary gland
• During puberty breasts increase in size
and develop a prominent nipple
• Breast enlargement is a result of the accumulation of adipose tissue
and connective tissue with increased growth and branching of
lactiferous ducts (due to increase of ovarian estrogens)
• In adult woman each lobe is embeded in loose connective tissue;
a denser, less cellular connective tissue separates the lobes
• Near the opening of the nipple the lactiferous ducts dilate to form the
lactiferous sinuses – lined with stratified squamous epithelium at the
external openings
Simple cuboidal epithelium covered by myoepithelial cells
Stratified columnar or cuboidal epithelium
stratified squamous epithelium
Mammary gland
Caseins, α-lactalbumin, Ig A,
lactose
•
•
•
•
Mammary gland
In the connective tissue surrounding the alveoli there are lymphocytes and
plasma cells, which population increases during pregnancy - toward the end of
pregnancy; it is responsible for the secretion of immunoglobulins (Ig A) that
confer passive immunity on the newborn
The mammary glands undergo intense growth during pregnancy as a result of
the proliferation of alveoli at the ends of the terminal interlobular ducts
Alveoli are spherical collections of epithelial cells which secrete milk
A fat droplets and membrane-limited secretory vacuoles containing dense
aggregates of milk proteins are visible in apical part of cells
Mammary gland