Prawo pracy

Prawo pracy
• Prawo pracy – gałąź prawa
obejmująca ogół regulacji
w zakresie stosunku pracy
konkretnego pracownika i
pracodawcy jako stron
stosunku pracy oraz
regulacji dotyczących
organizacji pracodawców i
pracowników, układów i
sporów zbiorowych, a także
partycypacji pracowniczej i
dialogu w zbiorowych
stosunkach pracy.
Podstawowe pojęcia
• Pracownik – osoba fizyczna zatrudniona na podstawie
umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub
spółdzielczej umowy o pracę, zobowiązana do
wykonywania określonej pracy.
• Pracodawca – osoba fizyczna lub osoba prawna, a także
inna jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości
prawnej, która spełniając pewne wymogi prawne i
społeczne, zatrudnia pracowników.
• Wynagrodzenie (płaca) – wypłaty pieniężne oraz wartość
tzw. świadczeń w naturze (towary, materiały, usługi itp.) lub
ekwiwalenty wypłacone pracownikom lub innym osobom
fizycznym przez jednostkę za wykonaną na jej rzecz pracę.
• Zatrudnienie– ogólna nazwa faktu zawarcia dowolnej formy
umowy o świadczeniu pracy przez pracownika.
• Umowa o pracę – dwustronne porozumienie pomiędzy
pracownikiem a pracodawcą, na podstawie którego
pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy na rzecz
pracodawcy, a pracodawca zobowiązuje się do wypłacenia
pracownikowi wynagrodzenia.
• Strajk – najostrzejsza forma sporu zbiorowego – najczęściej
polega na dobrowolnym powstrzymaniu się od pracy przez
protestujących.
• Państwowa Inspekcja Pracy – organ nadzoru i kontroli nad
przestrzeganiem prawa pracy, a w szczególności przepisów
oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Źródła prawa
Źródła prawa pracy reguluje art. 9 kodeksu pracy.
• kodeks pracy i akty wydane na jego podstawie
• inne ustawy i akty wydane na ich podstawie
określające prawa i obowiązki pracowników i
pracodawców
• postanowienia układów zbiorowych pracy
• inne porozumienia zbiorowe,
• regulaminy, statuty określających prawa i
obowiązki stron stosunków pracy.
Kodeks Pracy
• Akt normatywny stanowiący
zbiór przepisów regulujących
prawa i obowiązki objęte
stosunkiem pracy w
odniesieniu do wszystkich
pracowników, bez względu na
podstawę prawną ich
zatrudnienia oraz
pracodawców.
• Obecnie w Polsce obowiązuje
ustawa z dnia 26 czerwca 1974
r. – Kodeks pracy Zgodnie z
jego artykułem 1. – "Kodeks
pracy określa prawa i
obowiązki pracowników i
pracodawców".
Główne zasady wynikające z
Kodeksu Pracy
• każdy ma prawo do podjęcia pracy;
• każdy ma swobodę nawiązywania stosunków pracy;
• każdy ma prawo do wolności pracy, tzn. ma prawo do zerwania
stosunku pracy;
• pracodawca ma obowiązek poszanowania dóbr osobistych
pracownika;
• pracownicy powinni być traktowani równo;
• nie wolno dyskryminować pracowników ze względu na rasę, płeć,
wyznanie itp.
• pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia;
• państwo ma obowiązek chronić uprawnienia pracowników, w
oparciu o automatyzm prawny;
• pracownicy i pracodawcy mają prawo tworzyć i przystępować do
organizacji zawodowych;
• pracownicy mają prawo do partycypacji w zarządzaniu firmą w
zakresie spraw dotyczących ich osobiście.
Zagrożenia w pracy
• Mobbing -oznacza prześladowanie podwładnego lub
współpracownika w miejscu pracy. Zazwyczaj ma na celu lub
skutkuje: poniżeniem, ośmieszeniem, zaniżeniem samooceny lub
wyeliminowaniem albo odizolowaniem pracownika od
współpracowników.
• Molestowanie - zachowanie naruszające godność osobistą
poprzez natrętne i uporczywe naprzykrzanie się, najczęściej
bliskie napastowaniu i nieakceptowane przez społeczeństwo.
Wyróżnia się dwa rodzaje: psychiczne i fizyczne.
• Seksizm– pogląd, że kobiety i mężczyźni nie są sobie równi lub że
nie powinni posiadać równych praw. Zazwyczaj sprowadza się do
„wiary w wyższość mężczyzn i wynikających z niej
dyskryminujących zachowań wobec kobiet”.
• Rasizm, dyskryminacja rasowa– zespół poglądów głoszących
tezę o nierówności ludzi, a wynikająca z nich ideologia przyjmuje
wyższość jednych ras nad innymi.
• Ageizm– dyskryminacja ze względu na wiek. Najczęściej, choć
nie zawsze, dotyczy problemów na rynku pracy (tak z jej
znalezieniem jak i utrzymaniem). Widoczny jest także w
lekceważącym traktowaniu osób starszych oraz braku oferty
rozrywkowej i rekreacyjnej. Dotyka ludzi starych, postrzeganych
jako niepotrzebnych. Gdy dyskryminacja odnosi się do ludzi
młodych nazywana jest adultyzmem.
Umowa o pracę
• Jeden ze sposobów nawiązywania stosunku
pracy. Czynność prawna polegająca na
złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez
pracownika i pracodawcę, w których
pracownik zobowiązuje się do osobistego
świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod
jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie
przez niego określonym, a pracodawca do
zapłaty umówionego wynagrodzenia.
• Elementy umowy o
pracę
• data zawarcia umowy
• określenie rodzaju
umowy
• określenie stron umowy
• określenie rodzaju pracy
• określenie czasu pracy
• określenie
wynagrodzenia
• określenie miejsca pracy
Rodzaje umów o
pracę
Umowy bezterminowe:
• na czas nieokreślony
Umowy terminowe:
• na czas określony
• na okres próbny
• na czas wykonania
określonej pracy
• na zastępstwo
Tryb rozwiązania umowy
o pracę
• za porozumieniem stron
• za wypowiedzeniem
• bez wypowiedzenia (tzw.
dyscyplinarne)
• po upływie terminu, na
który została podpisana
umowa
• w momencie wykonania
przez pracownika
określonego zadania
• w momencie powrotu
pracownika do pracy
(umowa na zastępstwo
pracownika)
Źródła
•
•
•
•
https://www.google.pl/grafika
www.wikipedia.pl
Kodeks pracy
Słownik wyrazów trudnych i obcych WSiP
Wykonała: Anna Włodarczyk 2G