strategia rozwiązywania problemów społecznych
advertisement
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO SPIS TREŚCI Wprowadzenie do Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych powiatu trzebnickiego na lata 2014-2022…………………………………………………………………….….……. 2 1. Ogólna charakterystyka procesów demograficznych w Polsce…………………………… 3 1.1. Stan ludności polski i dynamika przyrostu………………………………………. 3 1.2. Prognoza ludności dla Polski do 2030 roku……………………………………… 3 2. Charakterystyka powiatu trzebnickiego………………………………………………..…... 6 3. Problemy społeczne powiatu trzebnickiego …..………………………………………..… 11 3.1. Infrastruktura pomocy społecznej ……………………………………………… 11 3.2 Osoby niepełnosprawne……………………………………………………….… 13 3.3. Opieka nad dzieckiem i jego rodziną………………………………………….... 22 3.4. Przemoc…………………………………………………………………………. 26 3.5. Rynek pracy…………………………………………………………………...… 28 3.6 Wybrane projekty realizowane przez PCPR w Trzebnicy na rzecz klientów zagrożonych wykluczeniem społecznym……………………………………………. 32 3.6.1. Projekt Systemowy Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pn. „Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w powiecie trzebnickim”………………… 32 3.6.2. „Program Budowy Systemu Opieki Nad Dzieckiem i Rodziną dla Powiatu Trzebnickiego - wdrożenie Modelu Działania Zintegrowanego”………………….…34 3.6.3. „Środowiskowe formy pomocy dziecku i rodzinie – grupy wsparcia dla rodziców zastępczych oraz biologicznych”…………………………………………. 34 3.6.4. Program „Usamodzielnienie na plus – 2011”……………………………….... 35 3.6.5. „Rodzina z pasją”……………………………………………………………....35 4. Analiza SWOT pomocy społecznej w powiecie trzebnickim………………………..…… 37 5. Cele strategiczne oraz operacyjne polityki i pomocy społecznej w powiecie trzebnickim 41 6. Sposób finansowania celów operacyjnych……………………………………………….. 49 7. Monitoring i ewaluacja strategii………………………………………………………….. 50 Wykaz źródeł……………………………………………………………………………...… 51 Wykaz tabel, wykresów i rysunków………………………………………………………… 51 1 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO WPROWADZENIE DO STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO NA LATA 2014-2022 Pomoc społeczna jest elementem polityki społecznej państwa, ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jej celem jest podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracja ze środowiskiem. W celu sprawnego i skutecznego realizowania polityki społecznej na szczeblu lokalnym – powiatowym muszą zostać zdiagnozowane problemy oraz odpowiednio dopasowane działania, które umożliwią skuteczne i efektywne ich rozwiązywanie. Takie przedsięwzięcia wymagają perspektywicznego planowania. Niezwykle pomocnym narzędziem służącym do realizacji tej polityki jest stworzenie strategii rozwiązywania problemów społecznych. Potrzeba stworzenia takiego dokumentu nie wynika tylko i wyłącznie z potrzeby strategicznego planowania lokalnych działań, jest ona także narzucona przepisami prawa. Opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych jest zadaniem własnym powiatu wynikającym z art. 16 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. 2013. 182 j.t. ze zmianami). Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych jest dokumentem określającym priorytety w przyszłych działaniach powiatu w zakresie polityki społecznej. Ma pomóc w prawnym umocowaniu konkretnych, planowanych przedsięwzięć, umożliwić absorpcję środków na realizację tych działań pochodzących ze źródeł zewnętrznych, zwłaszcza ze środków pochodzących z Unii Europejskiej. Prace nad strategią były prowadzone przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy, które jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej szczebla powiatowego. Dokument ten powstał w oparciu o dane będące w dyspozycji PCPR w Trzebnicy, a także pochodzące z jednostek pomocy społecznej szczebla gminnego oraz Powiatowego Urzędu Pracy, Policji. Posługiwano się także danymi możliwymi do uzyskania w Głównym Urzędzie Statystycznym. Analizą objęto informacje, sprawozdania i opracowania, na podstawie których dokonano oceny ogólnej sytuacji społecznej w powiecie trzebnickim oraz dokonano oceny zawartych tam informacji. Przeprowadzono analizę mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń polityki społecznej na terenie powiatu trzebnickiego. 2 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROCESÓW DEMOGRAFICZNYCH W POLSCE 1.1. Stan ludności Polski i dynamika przyrostu W 2013 r. ludność Polski liczyła 38496 tys. osób, tj. mniej o ok. 37 tys. w stosunku do populacji z końca 2012 r. Rok 2013 był drugim z kolei, w którym liczba ludności zmalała po notowanym wcześniej (w latach 2008-2011) wzroście. Tempo przyrostu rzeczywistego wyniosło -0,1%, co oznacza, że na każde 10 tys. mieszkańców Polski ubyło 10 osób. W 2013 r. odnotowano ujemny przyrost naturalny ludności – przede wszystkim w wyniku mniejszej niż w poprzednim roku liczby urodzeń, przy jednoczesnym wzroście liczby zgonów (szczególnie w I kwartale 2013 r.). Dla porównania – w latach 90-tych ub. stulecia notowano przyrost liczby ludności na poziomie ok. +0,09% rocznie, natomiast w minionym 12leciu stopa przyrostu wynosiła rocznie tylko +0,01%. Pod względem liczby ludności Polska znajduje się na 33 miejscu wśród krajów świata i na 6 w krajach Unii Europejskiej. W przypadku gęstości zaludnienia plasujemy się w grupie średnio zaludnionych państw europejskich. Na 1 km² powierzchni mieszkają 123 osoby; w miastach około 1082, na terenach wiejskich 52. Nadal maleje liczba mieszkańców miast i ich udział w ogólnej liczbie ludności kraju; obecnie ludność miejska stanowi 60,6% (w 2000 r. – prawie 62%), natomiast sukcesywnie rośnie liczba ludności zamieszkałej na obszarach wiejskich – szczególnie wokół dużych miast. Natomiast w latach 1997-2007 obserwowano ubytek liczby ludności Polski; zmniejszyła się ona wówczas o prawie 179 tys. osób. Bezpośrednią przyczyną był notowany w latach 1984-2003 spadek liczby urodzeń przy prawie nieistotnych zmianach w liczbie zgonów i niezmiennie ujemnym saldzie migracji zagranicznych. 1.2. Prognoza ludności dla Polski do 2030 roku Prowadzone przez demografów badania i analizy wskazują, że trwający od kilkunastu lat spadek dzietności jeszcze nie jest procesem zakończonym i dotyczy w coraz większym stopniu kolejnych roczników młodzieży. Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się: zwiększone zainteresowanie zdobywaniem wykształcenia, trudności na rynku pracy, zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz rodziny, brak w polityce społecznej filozofii umacniania rodziny i generalnie trudne warunki społeczno-ekonomiczne, w jakich 3 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO znalazło się pokolenie w wieku prokreacyjnym. Zgodnie z opiniami ekspertów w najbliższych latach należy liczyć się z dalszym spadkiem współczynnika dzietności, po czym w latach 2011-2020 można oczekiwać niewielkiego wzrostu dzietności do wartości około 1,2. Taki poziom dzietności nie zapewnia prostej zastępowalności pokoleń. Tabela 1. Dzietność i trwanie życia do 2030 r. Wyszczególnienie 2002 2010 2020 2030 1,25 1,10 1,20 1,20 ogółem 74,5 76,9 78,7 80,0 mężczyźni 70,4 73,3 75,8 77,6 kobiety 78,8 80,6 81,8 83,3 Dzietność Trwanie życia Prognozuje się, iż w dalszym ciągu będzie następował spadek umieralności i systematyczny wzrost przeciętnej długości trwania życia do poziomu ok. 77,6 lat dla mężczyzn oraz do 80,3 lat dla kobiet w 2030 r. Jednak odrabianie zaległości w tej dziedzinie w stosunku do krajów najbardziej rozwiniętych będzie następowało wolniej niż w ostatniej dekadzie. W całym okresie prognostycznym, w wyniku małej liczby urodzeń i przy niewielkim wzroście liczby zgonów, przyrost naturalny będzie ujemny, a po roku 2020 zjawisko to będzie się jeszcze pogłębiać. Wykres 1. Urodzenia i zgony w latach 1989-2003 oraz prognoza do 2030 r. 600 500 ZGONY w tysiącach 400 300 URODZENIA 200 100 0 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Malejąca dzietność i wzrastająca długość życia powodują starzenie się społeczeństwa. Do 2030 roku - średni wiek mieszkańca Polski (obecnie wynosi on około 37 lat) wzrośnie do 4 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO ponad 45 lat, z tendencją do dalszego wzrostu. Biorąc więc pod uwagę tendencje demograficzne warto podkreślić szczególnie trudną sytuację materialną osób starszych utrzymujących się z rent i emerytur. Wysokość ww. świadczeń jest w dużym stopniu zbyt niska, aby w wystarczający sposób zaspokoić potrzeby seniorów z problemami zdrowotnymi. Tymczasem potrzeby osób w wieku poprodukcyjnym będą wzrastać równolegle ze zmieniającą się strukturą demograficzną naszego społeczeństwa. 5 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU TRZEBNICKIEGO Powiat trzebnicki położony jest w północno – wschodniej części województwa dolnośląskiego. Od strony północnej położony jest powiat rawicki. Od strony wschodniej powiat trzebnicki graniczy z powiatami milickim i oleśnickim, a od strony zachodniej z powiatem średzkim, powiatem wołowskim oraz górowskim. Rysunek 1. Mapa województwa dolnośląskiego z podziałem na powiaty. Obszar powiatu wynosi 1025,5km2, co stanowi 5,1% powierzchni województwa dolnośląskiego. Powiat trzebnicki położony jest na obszarach względnie silnie urozmaiconych pod względem pionowego ukształtowania terenu. Miasto Trzebnica leży na północnym stoku Wału Trzebnickiego. Wał Trzebnicki składa się ze wzniesień morenowych, ciągnących się od Ostrzeszowa na wschodzie aż po Nysę Łużycką na zachodzie. Środkowa część tego pasa nosi nazwę Wzgórz Trzebnickich. Zalegają one od okolic Sycowa na wschodzie po dolinę Odry w rejonie Ścinawy. Ich najwyższe kulminacje w pobliżu Trzebnicy osiągają 257 m n.p.m. Tereny znajdujące się na południe od Wzgórz Trzebnickich należą do Niziny Śląskiej, natomiast obszary usytuowane na północ od nich – do Niziny Południowo – Wielkopolskiej. 6 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Powiat leży w dorzeczu Odry. Jednak biegnący przez jego środek Wał Trzebnicki dzieli go między zlewnie dwóch prawobrzeżnych dopływów środkowego biegu tej rzeki: Widawę po stronie południowej oraz Barycz po stronie północnej. W skład powiatu trzebnickiego wchodzi 6 gmin: Gmina Trzebnica, Gmina Oborniki Śląskie, Gmina Żmigród, Gmina Prusice, Gmina Wisznia Mała oraz Gmina Zawonia. Rysunek 2. Mapa powiatu trzebnickiego z podziałem na gminy. Największą gminą w powiecie pod względem zajmowanej powierzchni jest Gmina Żmigród (200.2 km²), natomiast Gmina Trzebnica znajduje się na pierwszym miejscu pod względem liczby mieszkańców (23 322 osoby). Tabela 2. Podstawowe informacje dotyczące gmin powiatu trzebnickiego. Gmina Typ Gmina miejsko- Trzebnica wiejska Gmina Oborniki Śląskie miejskowiejska Gmina miejsko- Żmigród wiejska Powierzchnia Ludność (km²) (2011r.) 200.2 23 322 153.8 19 558 292.1 14 992 7 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Gmina miejsko- Prusice wiejska 158.0 9 377 wiejska 103.3 9 572 wiejska 118.1 5 731 Gmina Wisznia Mała Gmina Zawonia Żródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rs_rocznik_demograficzny_2013.pdf Liczba ludności w powiecie trzebnickim wzrosła na przestrzeni 4 kolejnych lat: w 2009 r. liczba osób wyniosła 79 166, w 2010 r. – 81 461 ludności, w 2011 r. powiat liczył 82 015 mieszkańców, z kolei w 2012 r. Powiat Trzebnicki zamieszkiwało 82 552 osób. Tabela 3. Liczba ludności w powiecie trzebnickim w latach 2009-2012. Rok Liczba ludności 2009 79 166 2010 81 461 2011 82 015 2012 82 552 Źródło:http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_dolnoslaskie/portrety_powiatow/powiat_trzebnicki.pdf Wyniki długookresowej prognozy ludności Polski na lata 2020 i 2030 wskazują, że w perspektywie najbliższych lat liczba ludności Polski będzie się systematycznie zmniejszać. Porównując dane z 2012 r. z przewidywaną liczbą ludności w 2030 r. liczba ludności w powiecie trzebnickim zmniejszy się o 5 452. Opisana sytuacja spowodowana jest postępującymi, niekorzystnymi zmianami w strukturze ludności według wieku, takimi jak: starzenie się społeczeństwa czy zmniejszenie się liczebności kobiet w wieku rozrodczym. 8 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Tabela 4. Prognoza ludności powiatu trzebnickiego w latach 2020-2030. Prognoza ludności Ludność w tys. Wyszczególnienie 2020 2030 Mężczyźni 39,1 38,2 Kobiety 40,2 38,9 Razem 79,3 77,1 Źródło: Główny Urząd Statystyczny. Wyżej opisane zmiany przyczyniają się do zmniejszenia liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, a zwiększenia liczby osób będących w wieku poprodukcyjnym. Tabela 5. Prognoza ludności według wieku powiatu trzebnickiego w latach 2020-2030. Prognoza ludności według wieku Wyszczególnienie Ludność w tys. w wieku 2020 2030 Przedprodukcyjnym 15,8 14,0 Produkcyjnym 47,3 44,8 Poprodukcyjnym 16,2 18,9 Źródło: Główny Urząd Statystyczny. Negatywnym skutkiem niżu demograficznego jest zwiększająca się liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Okres po 2020 r. charakteryzować się będzie gwałtownym starzeniem się ludności. Zmniejszająca się liczba nowo urodzonych dzieci oznacza również mniejsze obciążenie rynku pracy. Z kolei wzrost liczby osób starszych spowoduje 9 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO zwiększenie zobowiązań systemów: zabezpieczenia społecznego (emerytalno-rentowego i pomocy społecznej) oraz świadczeń zdrowotnych, tym samym zwiększy się zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze. 10 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 3. PROBLEMY SPOŁECZNE POWIATU TRZEBNICKIEGO 3.1. Infrastruktura pomocy społecznej Jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej realizującymi zadania na szczeblu gmin i powiatu są ośrodki pomocy społecznej oraz powiatowe centra pomocy rodzinie. Na terenie powiatu trzebnickiego funkcjonuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie oraz 6 ośrodków pomocy społecznej, w których łącznie na koniec 2013 roku pracowało 101 osób. Tabela 6. Liczba zatrudnionych pracowników (w tym pracowników socjalnych) w Ośrodkach Pomocy Społecznej w powiecie trzebnickim w latach 2010-2013. Liczba zatrudnionych pracowników z podziałem na lata 2010 r. Ośrodki Pomocy Społecznej 2011 r. Trzebnica Oborniki Śląskie Wisznia Mała Prusice Żmigród Zawonia 22 31 5 13 20 6 w tym pracowników socjalnych 8 8 3 5 7 3 RAZEM 97 34 2012 r. 20 31 5 13 22 6 w tym pracowników socjalnych 7 8 2 5 8 3 97 33 2013 r. 23 30 6 13 22 6 w tym pracowników socjalnych 8 8 2 5 8 3 23 30 7 13 22 6 w tym pracowników socjalnych 8 8 3 5 8 3 100 34 101 35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ośrodków Pomocy Społecznej działających na terenie powiatu trzebnickiego. Z danych tych wynika, że praktycznie nie zmienia się liczba pracowników służb społecznych w jednostkach na terenie powiatu trzebnickiego. Na niezmienionym poziomie jest liczba pracowników socjalnych zarówno w ośrodkach pomocy społecznej, jak i w PCPR. W ośrodkach pomocy społecznej zatrudnionych było przez te lata od 34% do 35% pracowników socjalnych. Pozostali pracownicy wykonywali zadania związane z obsługą administracyjno-księgową, funduszu alimentacyjnego, świadczeń rodzinnych, dodatków mieszkaniowych oraz świadczeń usług opiekuńczych. 11 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Tabela 7. Liczba zatrudnionych pracowników (w tym pracowników socjalnych) w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w powiecie trzebnickim w latach 2010-2013. Liczba zatrudnionych pracowników z podziałem na lata Powiatowe Centrum 2010 r. Pomocy Rodzinie Trzebnica 14 2011 r. 2012 r. 2013 r. w tym w tym w tym w tym pracowników pracowników pracownikó pracowników socjalnych socjalnych w socjalnych socjalnych 4 15 4 16 4 17 4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Na terenie powiatu funkcjonują dwa Środowiskowe Domy Samopomocy, jeden gminny na terenie gminy Żmigród oraz jeden powiatowy w Obornikach Śląskich. W tych ośrodkach może przebywać 55 osób. Powiatowy Ośrodek Samopomocy w Obornikach Śl. został utworzony pod koniec 2012 roku. Dysponuje on 25 miejscami. Natomiast ŚDS w Żmigrodzie dysponuje 30 miejscami przeznaczonymi głównie dla mieszkańców gminy Żmigród. Powiat trzebnicki dysponuje jednym Domem Pomocy Społecznej w Obornikach Śl. z filą w Rościsławicach. Siedziba w Obornikach Śl. przeznaczona jest dla osób przewlekle somatycznie chorych i dysponuje 85 miejscami dla kobiet i mężczyzn, natomiast filia w Rościsławicach przyjmuje osoby przewlekle psychicznie chore i może pomieścić maksymalnie 172 osoby. Czas oczekiwania na miejsce w placówce w Obornikach Śl. szacowany jest na około 4-5 miesięcy, natomiast w filii w Rościsławicach na około 2-3 lata. Taka różnica w czasie oczekiwania wynika głównie z faktu, iż do filii w Rościsławach ubiegają się o przyjęcie osoby z terenu całego województwa dolnośląskiego oraz województw ościennych. Taka sytuacja jest spowodowana tym, iż placówek o tego typu specjalności jest na terenie naszego województwa tylko kilka a zapotrzebowanie na usługi jest spore. Na terenie, na którym mieści się ośrodek w Rościsławach, zlokalizowany jest zespół pałacowy, który swego czasu służył za siedzibę DPS. Po wybudowaniu nowego obiektu, budynki a zawłaszcza zabytkowy pałac, stoją niewykorzystane. Na terenie powiatu działa jeden Warsztat Terapii Zajęciowej utrzymywany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, który przekazuje dotacje na 12 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO jego działanie. Dodatkowo powiat trzebnicki przekazuje z własnych środków kwotę równą 10 % dofinansowania PFRON. Dysponuje on 35 miejscami i jest to liczba niewystarczająca, biorąc pod uwagę ilość chętnych, którzy oczekują na miejsce w tego typu placówce. Jednym z głównych wskaźników opisujących zakres udzielanej pomocy społecznej w powiecie trzebnickim jest liczba osób, którym taka pomoc jest udzielana. Przez ostatnie 4 lata, zgodnie z danymi uzyskanymi ze wszystkich ośrodków pomocy społecznej w powiecie trzebnickim, liczba ta utrzymuje się cały czas na podobnym poziomie. Na terenie powiatu ze wsparcia ośrodków pomocy społecznej korzysta każdego roku grupa około 3,5 tys. mieszkańców. Poniższa tabela prezentuje podział na poszczególne gminy naszego powiatu. Tabela 8. Liczba osób będących klientami Ośrodków Pomocy Społecznej na terenie powiatu trzebnickiego, którym udzielono wsparcia i pomocy w latach 2010-2013. Ośrodki Pomocy Społecznej Liczba osób, którym udzielono pomocy i wsparcia z podziałem na lata 2010 2011 2012 2013 Wisznia Mała 495 526 528 538 Oborniki Śląskie 618 594 585 663 Żmigród 766 690 664 664 Trzebnica 753 642 617 662 Prusice 774 798 777 778 Zawonia 209 199 216 223 RAZEM 3 615 3 449 3 387 3 528 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ośrodków Pomocy Społecznej działających na terenie powiatu trzebnickiego. 3.2 Osoby niepełnosprawne Zadania z zakresu rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych finansowane ze środków PFRON realizuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Natomiast rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych finansowanych przez PFRON realizowana jest przez Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. W ramach środków otrzymanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PCPR udziela osobom 13 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności dofinansowania do zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się, technicznych oraz dofinansowania do wyjazdów na turnusy rehabilitacyjne. Niepełnosprawni mieszkańcy powiatu, którzy korzystają z systemu pozarentowego są obsługiwani przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawnych w Trzebnicy działający przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Z usług tego Zespołu każdego roku korzysta wielu niepełnosprawnych mieszkańców powiatu. Na przestrzeni ostatnich lat zauważalny jest wzrost liczby osób orzekanych w danym roku W pierwszych dwóch latach analizowanego okresu orzekano nieznacznie ponad 1000 osób rocznie. Natomiast przez ostatnie dwa lata liczba ta wzrosła do średnio około 1300 osób. Wykres 2. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności osób po 16 roku życia w latach 2010-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Trzebnicy. Podane dane obejmują swym zakresem osoby po 16 roku życia, gdyż od tego wieku określany jest już stopień niepełnosprawności danej osoby. Osobną grupą orzekanych są niepełnosprawne dzieci do 16 roku życia. Przez analizowany okres jedynie rok 2011 skutkował mniejszą liczbą orzeczeń. Natomiast w pozostałych latach jest to około 180 orzeczeń w ciągu roku (patrz wykres poniżej). 14 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wykres 3. Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności osób przed 16 rokiem życia w latach 2010-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Trzebnicy. Różne są powody, dla których osoby ubiegają się o uzyskanie statusu osoby niepełnosprawnej. Wśród celów jakie są najczęściej wskazywane przez osoby ubiegające się o uzyskanie statusu osoby niepełnosprawnej jest możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia. Średnio rocznie jest to grupa około 25 % wszystkich składanych wniosków. Innym bardzo często wskazywanym powodem ubiegania się o wydanie takiego orzeczenia jest chęć korzystania z zasiłku pielęgnacyjnego przez daną osobę. W latach 2010-2013 osoby takie stanowiły grupę ponad 20 % wśród wszystkich powodów ubiegania się o orzeczenie. W 2010 roku było to 21% natomiast w 2013 było to 27 % wszystkich złożonych wniosków. Tabela 9. Liczba i cel przyjętych wniosków o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności osób po 16 roku życia w latach 2010-2013. CEL PRZYJĘCIA WNIOSKU LICZBA PRZYJĘTYCH WNIOSKÓW Z PODZIAŁEM NA LATA 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. Odpowiednie zatrudnienie 317 451 382 383 Szkolenie 4 7 0 0 12 9 15 12 Uczestnictwo w warsztatach terapii 15 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO zajęciowej Konieczność zaopatrzenia w przedmioty 69 67 78 95 338 369 268 224 Zasiłek stały 0 0 0 0 Zasiłek pielęgnacyjny 257 358 408 319 2 2 8 30 Inne 200 111 336 416 RAZEM 1199 1374 1495 1479 ortopedyczne i środki pomocnicze Korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji Korzystanie z karty parkingowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Trzebnicy. Osoby niepełnosprawne każdego dnia napotykają przeszkody w postaci utrudnień architektonicznych, komunikacyjnych, informacyjnych czy też psychologicznych, prawnych, ekonomicznych i społecznych, które dezorganizują im życie. Jednym z głównych zadań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy jest podejmowanie działań na rzecz osób niepełnosprawnych. W tym celu Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) przekazuje środki finansowe, aby złagodzić potrzeby tych osób na płaszczyźnie społecznej i zawodowej. Realizując cele rehabilitacji społecznej PCPR w Trzebnicy przekazuje środki pozyskane z PFRON na: dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych; likwidację barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych; dofinansowanie dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych; zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. 16 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Środki te zwane algorytmowymi w analizowanym okresie 2010-2013 dla powiatu trzebnickiego wyniosły około 4,5 miliona zł. Z poniższego zestawienia wynika, iż jedynie w roku 2012 ilość środków na te zadania była zdecydowanie wyższa niż w pozostały latach. Wykres 4. Ilość środków przekazanych przez PFRON na rzecz powiatu trzebnickiego. 1 600 000 1 448 131 Kwota [w zł] 1 400 000 1 200 000 1 005 582 1 073 149 987 816 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. Lata Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Wysokość zapotrzebowania na wymienione cele przewyższa zdecydowanie możliwości finansowe, jakie przeznacza PFRON. Wyraźnie widać to na przykładzie udzielanych dofinansowań do wyjazdów na turnusy rehabilitacyjne, które mają na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym. Turnus rehabilitacyjny to zorganizowana forma aktywnej rehabilitacji połączona z elementami wypoczynku. Celem uczestnictwa w turnusie jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności i rozwijania kontaktów społecznych . Jedynie w roku 2012 skala zapotrzebowań i możliwości finansowych pokryła się. W pozostałych latach wysokość przekazanych środków umożliwiła jedynie zrealizowanie tego zapotrzebowania na poziomie 35-50%. 17 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wykres 5. Dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w latach 2010-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Podobna zależność występowała w innych obszarach, na które przeznaczane są środki algorytmowe z PFRON. Ich wysokość także nie była nigdy na zadowalającym poziomie, który umożliwiałby sfinansowanie wszystkich potrzeb. Przez ostatnie 4 lata udało się zrealizować jedynie połowę składanych wniosków na bariery architektoniczne, techniczne i w komunikowaniu się. Bariery te ograniczają, czy nawet uniemożliwiających osobom niepełnosprawnym korzystanie z prawa do pełnego życia i zaspokojenia swoich potrzeb na równi z osobami pełnosprawnymi. Niewystarczające środki z PFRON pozwoliły na sfinansowanie na przestrzeni ostatnich 4 lat jedynie 37% wnioskowanych kwot dofinansowania. Tabela 10. Liczba złożonych i zrealizowanych wniosków oraz kwota wnioskowanych i przekazanych środków finansowych na bariery architektoniczne, techniczne oraz w komunikowaniu się w latach 2010-2013. Rok Bariery architektoniczne, Bariery architektoniczne, w komunikowaniu się w komunikowaniu się i techniczne - liczba wniosków i techniczne – kwota [zł] Złożonych Zrealizowanych Wnioskowana Wypłacona 2010 16 10 236 376 61 104 2011 23 9 192 357 58 455 18 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 2012 20 11 207 936 133 665 2013 22 10 216 384 66 047 RAZEM 81 40 853 053 319 271 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy Znacznie lepiej wygląda sytuacja w odniesieniu do sfinansowania zakupu środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego czy przedmiotów ortopedycznych. Z uwagi na fundamentalne znaczenie tych środków dla podstawowej egzystencji osób składających wnioski ich realizacja jest traktowana w sposób priorytetowy. W ramach tych zadań dofinansowywany jest zakup pieluchomajtek, cewników, aparatów słuchowych, wózków inwalidzkich, materaców przeciwodleżynowych, obuwia ortopedycznego, protez ortopedycznych, itp. Tabela 11. Liczba złożonych i zrealizowanych wniosków oraz kwota wnioskowanych i przekazanych środków finansowych na środki pomocnicze, przedmioty ortopedyczne i sprzęt rehabilitacyjny w latach 2010-2013. Śr. pomocnicze, przedm. ortoped., sprzęt rehab.– liczba Rok wniosków Złożonych Śr. pomocnicze, przedm. ortoped., sprzęt rehab.– kwota [zł] Zrealizowanych Wnioskowana Wypłacona 2010 474 445 286 178 251 031 2011 480 409 298 273 244 168 2012 650 632 384 990 371 238 2013 647 432 382 341 251 470 RAZEM 2 251 1 918 1 351 782 1 117 907 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Powiat trzebnicki uczestniczy także w realizacji innych zadań współfinansowanych ze środków PFRON na rzecz osób niepełnosprawnych. Zadania te realizuje, tak jak w przypadku środków algorytmowych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. 19 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Jednym z takich programów jest program Wyrównywanie różnic między regionami II. Jego strategicznym celem jest wyrównanie szans osób niepełnosprawnych, zamieszkujących regiony słabo rozwinięte gospodarczo i społecznie w dostępie do rehabilitacji zawodowej i społecznej. Powiat trzebnicki, spełniając określone warunki, przystąpił do uczestnictwa w programie w dwóch obszarach: - obszar B – likwidacja barier w zakładach opieki zdrowotnej i placówkach edukacyjnych w zakresie umożliwiania osobom niepełnoprawnym poruszania się i komunikowania; planowana wysokość dofinansowania ze środków PFRON na realizację projektu nie może przekroczyć 40% kosztów jego realizacji, maksymalnie do 150 000,00 zł; - obszar D – likwidacja barier transportowych; planowana wysokość dofinansowania ze środków PFRON na realizację projektu nie może przekroczyć 40% kosztów jego realizacji, • do 80 000,00 zł dla samochodów osobowych, zwanych dalej „mikrobusami”, które w wersji standardowej są samochodami 9-cio miejscowymi, specjalnie przystosowanymi do przewozu osób na wózkach inwalidzkich, • do 70 000,00 zł dla pozostałych samochodów osobowych, zwanych dalej „mikrobusami”, które w wersji standardowej są samochodami 9-cio osobowymi, • do 250 000,00 zł dla autobusów. Tabela 12. Kwota przekazanego dofinansowania w ramach programu „Wyrównywanie różnic między regionami II” w latach 2010-2013. Kwota ROK Projektodawca Obszar dofinansowania [zł] Przedszkole Integracyjne w Trzebnicy ZOL dla Dorosłych p.w. św. 2010- Jadwigi w Trzebnicy B 87 945,00 B 72 972,90 D 69 238,42 D 72 100,00 2011 Gmina Wisznia Mała (SAPO Gm. Wisznia Mała) DPS w Obornikach Śląskich 20 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Szpital Rehabilitacyjny i Opieki Długoterminowej w B 40 000,05 B 122 699,88 B 19 439,71 Żmigrodzie 2012 Gmina Trzebnica (Szkoła Podstawowa nr 2, Szkoła Muzyczna w Trzebnicy) 2013 Powiat trzebnicki (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie) RAZEM 484 395,96 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Inny program, który jest realizowany od 2012, to pilotażowy program Aktywny samorząd. Jego głównym celem jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo beneficjentów pomocy w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji. W roku 2012 rozpatrzono pozytywnie pod względem formalnym i merytorycznym 7 wniosków na łączną kwotę – 56.760,50 zł. Dofinansowania dotyczyły: - obszar A (pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu) – zakup specjalistycznego fotelika samochodowego dla dziecka; dofinansowanie – 5 000,00 zł; - obszar B1, B2, B3 (pomoc w zakupie specjalistycznego sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem, urządzeń lektorskich i brajlowskich dla dziecka) – zakup: monitora LG 27”, specjalistycznego oprogramowania do drukarki brajlowskiej, urządzenia lektorskiego przetwarzającego czarnodruk na mowę syntetyczną ciągłą, drukarki brajlowskiej; dofinansowanie – 21 337,50 zł; - obszar C (pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym) – 3 wnioski na zakup wózków elektrycznych, w tym 1 – skuter, na łączną wartość – 29 961,00 zł; - obszar F (pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej) – dofinansowano pobyt w przedszkolu dwojga dzieci; wysokość dofinansowania – 462,00 zł. 21 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 3.3. Opieka nad dzieckiem i jego rodziną W 2012 r. weszła w życie ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która wprowadziła wiele zmian w zakresie działania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Ustawa zmieniła klasyfikacje rodzin zastępczych, nałożyła nowe obowiązki na powiat, takie jak: - konieczność opracowywania planów pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej, co wymaga ścisłej współpracy między OPS a PCPR, - okresową ocenę rodziny zastępczej w celu mobilizowania do większej dbałości o powierzone dziecko lub wyeliminowanie rodzin niespełniających właściwie swojej funkcji, - ocenę sytuacji dziecka nie rzadziej niż co 6 miesięcy, a w przypadku dzieci do lat 3 co 3 miesiące ocena dokonywana jest pod względem zabezpieczenia potrzeb bytowych, rozwojowych, zdrowotnych dziecka, a także pod kątem możliwości jego powrotu do rodziny naturalnej, - stałą obserwację, monitorowanie sytuacji, by umożliwić właściwe reagowanie na nieprawidłowości, - współfinansowanie kosztów umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej przez gminy. Zgodnie z zadaniami wynikającymi z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Powiatowe Centrum realizuje zadania Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej: - zapewnia dzieciom pieczę zastępczą w rodzinach zastępczych oraz w placówkach opiekuńczo wychowawczych przez udzielanie świadczeń pieniężnych na ich utrzymanie oraz systematyczną współpracę z rodzinami zastępczymi w zakresie wykonywania funkcji opiekuńczo - wychowawczych. Pod opieką Centrum w każdym roku znajduje się ponad 100 dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych różnego typu na terenie powiatu. 22 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wykres 6. Liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej oraz liczba rodzin zastępczych pozostających pod opieką PCPR-u w latach 2010-2013. Liczba dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej 124 Liczba rodzin zastępczych 134 111 104 83 2010 r. 89 81 76 2011 r. 2012 r. 2013 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Ponadto powiat trzebnicki posiada jedną placówkę opiekuńczo-wychowawczą w Obornikach Śl. typu socjalizacyjnego, która dysponuje 30 miejscami. Na podstawie Zarządzenia bądź Postanowienia Sądu dzieci umieszczane są w placówce, najczęściej opiekuńczo- wychowawczej. (Mogą być też placówki innego typu). Przy umieszczaniu dzieci w określonym typie placówki bierze się pod uwagę wiek, jego dysfunkcje i stan zdrowia. W placówce w Obornikach Śl. mogą przebywać dzieci powyżej 10 roku życia. W szczególnych przypadkach za zgodą sądu może tam trafić dziecko młodsze. W przypadku braku miejsc w placówce w Obornikach Śl. lub w przypadku osób do 10 roku życia, dzieci te kierowane są do innych placówek poza terenem powiatu trzebnickiego. Wiele dzieci trafia do rodzinnych form opieki zlokalizowanych poza granicami powiatu. Po dużym wzroście ilości dzieci przebywających poza granicami powiatu w roku 2011, liczba ta utrzymuje się cały czas na dużym stałym poziomie - około 35 dzieci. Tabela 13. Liczba dzieci pochodzących z powiatu trzebnickiego umieszczonych w placówkach i rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów na mocy porozumień w latach 2010-2013. Rok 2010 2011 Liczba dzieci Liczba dzieci w rodzinach w placówkach poza zastępczych poza powiatem powiatem 18 6 29 8 Razem 24 37 23 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 2012 25 9 34 2013 19 16 35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Przebywanie dzieci w placówkach poza granicami powiatu powoduje ponoszenie dużych kosztów ich utrzymania. Koszty te ponoszone są po uprzednim zawarciu porozumienia z właściwym powiatem, na terenie którego umiejscowiona jest dana placówka. Przez ostatnie 4 lata średni koszt utrzymania 1 dziecka w placówkach poza powiatem wzrósł o 30%, podobny wzrost zanotowano w odniesieniu do dzieci umieszczonych w rodzinnych formach opieki. Na wykresie można zaobserwować ten stały i systematyczny wzrost kosztów utrzymania jednego dziecka przebywającego poza terenem powiatu trzebnickiego. Jednocześnie wyraźnie widać, iż koszt pobytu dziecka w rodzinnej formie opieki zastępczej jest zdecydowanie niższy niż instytucjonalnej opiece. Wykres 7. Średni miesięczny koszt utrzymania jednego dziecka przebywającego w placówkach i rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów w latach 2010-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Z tych danych wynika, że w roku 2013 nastąpił spadek kosztów ponoszonych za dzieci umieszczone w placówkach poza terenem powiatu. Taka sytuacja wynikała głównie z faktu przenoszenia dzieci z palcówek opiekuńczo - wychowawczych do innych form opieki typu 24 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO rodzinne domy dziecka, rodziny zawodowe czy niezawodowe. Oprócz niepodważalnych walorów wychowawczych dla tych dzieci „rodzinne” formy opieki są znacznie tańsze w utrzymaniu przez powiat. Wykres 8. Kwota wypłaconych świadczeń na rzecz rodzin zastępczych i dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poza powiatem trzebnickim w latach 2010-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Przy Domu Dziecka w Obornikach Śl. funkcjonuje Hostel dla usamodzielnianych wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz rodziny zastępcze. Placówka ta zabezpiecza potrzeby wychowanków znajdujących się w trudnej sytuacji i umożliwia okresowe w nim zamieszkanie. Hostel działa od 2011r. i dysponuje niewystarczającą liczbą 4 miejsc. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nałożyła od 1 stycznia 2012r. na gminy właściwe ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej obowiązek partycypowania w kosztach związanych z utrzymaniem dzieci w pieczy zastępczej. Płatności gmin są regulowane na podstawie not obciążeniowych wystawianych przez PCPR. Koszty te zmieniają się i są zależne od kosztu utrzymania dziecka zarówno w placówce opiekuńczowychowawczej i rodzinie zastępczej, jak i okresu pobytu dziecka w pieczy zastępczej: - w pierwszym roku pobytu dziecka gmina pokrywa 10% poniesionych wydatków na opiekę i wychowanie dziecka, 25 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO - w drugim roku pobytu dziecka gmina pokrywa 30% poniesionych wydatków na opiekę i wychowanie dziecka, - w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka gmina pokrywa 50% poniesionych wydatków na opiekę i wychowanie dziecka. W pierwszym roku obowiązywania tych przepisów gminy z terenu powiatu trzebnickiego pokrywały w części koszty pobytu w pieczy zastępczej dla 19 dzieci na łączną sumę 24 817,94zł. Natomiast w roku 2013 kwoty te wzrosły do 85 311,28 zł dla łącznej liczby 39 dzieci. Taka sytuacja partycypowania gmin w kosztach opieki nad dziećmi ma z założenia dać dodatkowy impuls do nawiązywania ściślejszych kontaktów z innymi jednostkami (w tym PCPR –ami) w celu wspólnego przeciwdziałania przyczynom, które powodują koniczność umieszczania dzieci w zastępczych formach opieki. 3.4. Przemoc Przeciwdziałanie przemocy zarówno nakłada na gminne oraz powiatowe jednostki samorządu terytorialnego obowiązek udzielania wsparcia i pomocy osobom, które zostały dotknięte przemocą w rodzinie, jak i prac ze sprawcami przemocy, a także objęcie działaniami profilaktycznymi rodzin, które zagrożone są występowaniem tego zjawiska w rodzinie. Szczególną rolę w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie odgrywa gmina. Jej obowiązkiem jest tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Ważnym zadaniem gminy w tym zakresie jest również udzielanie wsparcia osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, zwłaszcza poprzez zapewnienie im miejsc w ośrodkach wsparcia oraz prowadzenie różnego rodzaju poradnictwa i podejmowanie działań interwencyjnych. Zadania te mają w szczególności służyć wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach, które są zagrożone występowaniem zjawiska przemocy. Ponadto zadaniem gminy jest współpraca z innymi podmiotami na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Gmina jako jedyna jednostka samorządowa ma ustawowo kompetencje do tworzenia zespołów interdyscyplinarnych, które tworzone są przez specjalistów, a skład członków zależny jest od indywidualnego przypadku i członków rodziny. Powiat posiada inne kompetencje niż gmina, co powoduje, że jednostki te uzupełniają się w strategiach działania na rzecz przeciwdziałania przemocy i ze względu na grupę klientów i terytorium tworzą całość, która staje się lokalnym systemem przeciwdziałania 26 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO przemocy w rodzinie. Wśród zadań powiatu wymienia się: opracowanie i realizację powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, jak również innych programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielanie specjalistycznej pomocy. Do zadań powiatu należy także rozwijanie infrastruktury socjalnej ukierunkowanej na przeciwdziałanie przemocy, zwłaszcza poprzez zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia i w ośrodkach interwencji kryzysowej. Z kolei tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy domowej jest zadaniem powiatu z zakresu administracji rządowej. Do tej kategorii zadań należy również opracowywanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Ustawodawca zobowiązuje wszystkie jednostki samorządu terytorialnego do współdziałania z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi, zwracając uwagę na podnoszenie świadomości społecznej, czyli działania profilaktyczne. Istotnym formalnym elementem przeciwdziałania przemocy jest procedura zakładania Niebieskiej Karty. Uprawnione do jej zakładania są zarówno Policja, jak ośrodki pomocy społecznej, PCPR. Teoretycznie uprawnienia takie mają także inne instytucje, takie jak szkoły, przychodnie, szpitale, straż gminna, jednak nie jest to praktykowane (taka możliwość istnieje od 2011r.). Założone karty przekazywane są do przewodniczących zespołów interdyscyplinarnych działających w gminach. Tabela 14. Liczba założonych Niebieskich Kart w rodzinach dotkniętych przemocą na terenie powiatu trzebnickiego. Instytucja GOPS Wisznia Mała GOPS Żmigród M-GOPS Oborniki Śl. M-GOPS Trzebnica GOPS Prusice GOPS Zawonia Komenda Powiatowa w Trzebnicy Liczba założonych Niebieskich Kart 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 0 0 3 4 7 8 4 4 0 0 10 3 2 0 5 3 0 0 0 0 1 0 3 3 47 35 22 18 27 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO PCPR 0 0 7 2 Razem 56 43 52 40 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ośrodków Pomocy Społecznej, Komisariatów Policji, PCPR działających na terenie powiatu trzebnickiego. Powiat trzebnicki posiada od 2011r. powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar, głównie skierowany jest on na poradnictwo specjalistyczne, działania profilaktyczne mające na celu podnoszenie świadomości społecznej w temacie zjawiska przemocy. Obecnie powiat trzebnicki przygotowuje Powiatowy Program dotyczący wdrażania i promowania prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci i rodzin zagrożonych przemocą w rodzinie. W powiecie brak jest ośrodka wsparcia oraz ośrodka interwencji kryzysowej, jednak w razie potrzeby osoby kierowane są do ośrodków poza terenem powiatu. Od roku 2011 w powiecie trzebnickim realizowany jest „Program korekcyjno – edukacyjny dla sprawców przemocy”, a nabór kandydatów odbywa się na zasadzie współpracy z instytucjami mającymi za zadanie wspieranie i pomoc rodzinom dotkniętym tym zjawiskiem. Powiat zapewnia poradnictwo specjalistyczne i współpracuje z instytucjami, np.: Ośrodki Pomocy Społecznej, przedstawicielami służby zdrowia, oświaty oraz Policją. Powiat zapewnia bezpłatne porady z zakresu pracy socjalnej, wsparcie psychologiczne i poradnictwo prawne. 3.5. Rynek pracy Stopa bezrobocia na koniec 2013r. dla powiatu trzebnickiego wynosiła 14,6 %. Poziom bezrobocia przez ostatni rok na terenie powiatu ustabilizował się. Po wcześniejszym dużym wzroście w roku 2012 (gdzie wzrost z poziomu 12,6 do poziomu 14,5), w roku 2013 praktycznie się nie zmienił. Jednak poziom bezrobocia w ostatnich latach na terenie naszego powiatu jest wyższy w stosunku do poziomu notowanego w województwie dolnośląskim i w całej Polsce. Na koniec 2011 r. stopa bezrobocia na terenie powiatu była w zasadzie na tym samym poziomie co średnia stopa dla województwa dolnośląskiego (12,4%) czy też w całej Polsce (12,5%). Z danych tych wynika, iż bezrobocie w powiecie trzebnickim po okresie 28 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO wyhamowania w roku 2011 i gwałtownego wzrostu w 2012r. oraz stabilizacji przez ostatni rok odpowiada tendencjom, jakie można zaobserwować na obszarze województwa, z tym że na terenie powiatu te wahania były bardziej dynamiczne. Zwłaszcza obserwowany wzrost bezrobocia w roku 2012 był silniejszy. Podobna tendencja odnotowywana jest na terenie całego kraju, zwłaszcza ostatnie dwa lata pokazują, iż rejestrowana stopa bezrobocia poddaje się takim samym trendom tak na terenie powiatu, jak i całej Polski. Wykres 9. Stopa bezrobocia w powiecie trzebnickim na tle województwa dolnośląskiego i Polski w latach 20102013 Żródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Trzebnicy. W ujęciu liczbowym od roku 2010 liczba osób bezrobotnych mierzona na koniec danego roku wzrosła o 454 osoby. Dane za poszczególne lata obrazuje poniższa tabela. 29 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Tabela 15. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Trzebnicy w latach 2010-2013. Liczba osób Rok bezrobotnych 2010 3519 2011 3415 2012 3945 2013 3973 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Trzebnicy. Wśród osób zarejestrowanych na przestrzeni lat 2010-2013 dominują osoby w wieku 25-34 lata oraz osoby młodsze w wieku 18-24 lata. Najbardziej zauważalny ilościowo wzrost osób pozostających bez pracy jest w przedziale wiekowym pomiędzy 35-44 lata. Natomiast wśród osób młodych (18-24 lata) od 2010r. do 2013r. liczba tych osób praktycznie się nie zmieniała. Przy wzroście poziomu bezrobocia grupa ta stanowi coraz mniejszy procent ogółu bezrobotnych, w roku 2010 stanowili oni 23% ogółu bezrobotnych a w roku 2013 - 19,73%. Jednocześnie zanotowano znaczny wzrost bezrobocia wśród osób w wieku pomiędzy 60 a 64 rokiem życia. Wzrost w tej grupie szacowny jest na poziomie 150 %. Jest to grupa osób o najszybszym wzroście bezrobocia. Także wśród osób w wieku 55-59 bardzo dynamicznie wzrasta liczba osób pozostających bez pracy. Przez ostatnie 4 lata w tej grupie wiekowej poziom bezrobocia wzrósł o 40 %. Wyres 10. Wiek osób bezrobotnych z powiatu trzebnickiego w latach 2010-2013. LICZBA OSÓB BEZROBOTNYCH 1200 1000 781 782830 784 996 10841028 910 756795 800 595 589 709 685 654 626 2010 517 359401 425 600 400 2011 165 195 79 107 200 2012 2013 0 18-24 lat 25-34 lat 35-44 lat 45-54 lat 55-59 lat 60-64 lat WIEK OSÓB BEZROBOTNYCH Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Trzebnicy. 30 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wśród zarejestrowanych bezrobotnych największą grupę osób stanowi grupa z wykształceniem zawodowym. W roku 2010 stanowiła ona 36% ogółu bezrobotnych, natomiast w 2013 – 35,2%. Sporą grupę stanowią bezrobotni bez jakiegokolwiek wykształcenia zawodowego czy średniego posiadających wykształcenie gimnazjalne bądź niższe, było to odpowiednio w roku 2010 – 26,8% ogółu bezrobotnych, a w 2013– 24,6%. Najszybciej jednak bezrobocie rosło wśród osób z wykształceniem wyższym. Przez ten okres wzrosło ono o 63 % w tej grupie. W ujęciu liczbowym był to wzrost o ponad 150 osób. Szczegółowe dane z podziałem bezrobotnych z uwagi na wykształcenie prezentuje poniższy wykres. Wykres 11. Wykształcenie osób bezrobotnych z powiatu trzebnickiego w latach 2010-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Trzebnicy. Jedną z praktycznie niezmiennych danych opisujących strukturę bezrobocia jest podział bezrobotnych z uwagi na płeć. Na koniec roku 2010 proporcje te wynosiły 47 % mężczyzn, a 53 % kobiet. Natomiast w roku 2013 wynosiło to odpowiednio 48% do 52%. Jedynie w roku 2011, w którym nastąpił znaczny spadek bezrobotnych, proporcje te zostały zachwiane. Na koniec tamtego roku bez pracy w stosunku do ogółu bezrobotnych pozostawało 44 % mężczyzn i aż 56 % kobiet. 31 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wykres 12. Udział procentowy liczby kobiet i mężczyzn w ogólnej liczbie osób bezrobotnych z powiatu trzebnickiego w latach 2010-2013. Żródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Trzebnicy. 3.6 Wybrane projekty realizowane przez PCPR w Trzebnicy na rzecz klientów zagrożonych wykluczeniem społecznym PCPR w Trzebnicy oprócz swoich statutowych działań podejmuje liczne starania do pozyskiwania dodatkowych źródeł finansowania na realizację innych działań na rzecz klientów pomocy społecznej. W ostatnich 4 latach realizowano liczne projekty, poniżej zestawienie kilku z nich. 3.6.1. Projekt Systemowy Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pn. „Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w powiecie trzebnickim” Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy od 2008 roku realizuje projekt systemowy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.2. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Od 2008 r. do 2013 r. PCPR w Trzebnicy objęło wsparciem 278 osób 32 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO z niepełnosprawnością oraz młodzież z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczowychowawczych. Główną ideą projektu jest aktywizacja zawodowa i społeczna osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji życiowej, która może się stać przyczyną ekskluzji społecznej tych osób. Zespół zaangażowany w działania projektowe postawił sobie za cel udzielanie wsparcia oraz niedopuszczenie do negatywnych zjawisk marginalizacji i izolacji adresatów projektu. Celem projektu jest aktywizowanie osób niepełnosprawnych do powrotu do pracy bądź podjęcie przez nie pierwszych kroków na otwartym rynku pracy. Nabycie dodatkowych, adekwatnych do możliwości tych osób, a jednocześnie pożądanych na rynku pracy umiejętności zawodowych pomoże w zdecydowany sposób zaktywizować niepełnosprawnych uczestników projektu. Odmienną grupą osób zagrożonych wykluczeniem społecznym są osoby wychowujące się w zastępczych formach opieki. Po uzyskaniu pełnoletności opuszczają placówki, rodziny zastępcze i wchodząc w dorosłe życie, są zdane na własne siły. Odpowiednie przygotowanie tych osób poprzez nabycie szeregu użytecznych umiejętności społecznych i zawodowych może w znaczący sposób złagodzić problemy, które pojawiają się wraz z startem w dorosłość i samodzielność. Osoby, biorące udział w projekcie poprzez uczestnictwo w grupowych warsztatach Treningu Kompetencji Społecznych, odbycie płatnych staży, wzięcie udziału w indywidualnych spotkaniach z profesjonalnymi doradcami zawodowym oraz w licznych, dostosowanych do potrzeb i zainteresowań tych osób kursach i szkoleniach, zdobyły atrakcyjne umiejętności zawodowe i społeczne, które pozwoliły na przyjęcie aktywnej postawy wobec poszukiwania satysfakcjonującej ich pracy. Tabela 16. Liczba uczestników oraz budżet projektu PO KL pn. „Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w powiecie trzebnickim” w latach 2010-2013. Rok Liczba uczestników Budżet projektu [zł] 2010 r. 38 341 000 2011 r. 38 354 000 2012 r. 62 532 800 33 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 2013 r. 50 500 000 RAZEM 188 1 727 800 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. 3.6.2. „Program Budowy Systemu Opieki Nad Dzieckiem i Rodziną dla powiatu trzebnickiego - wdrożenie Modelu Działania Zintegrowanego” Projekt był realizowany w 2010 r. Działania dotyczyły przede wszystkim przeszkolenia specjalistycznego zespołu i wypracowania odpowiednich procedur mających na celu poprawę sytuacji rodzin objętych opieką Zespołu Interdyscyplinarnego. Członkami Zespołu Interdyscyplinarnego byli pracownicy socjalni (PCPR, GOPS), przedstawiciele Sądu (kuratorzy), pracownicy policji, przedstawiciele organizacji kościelnych, przedstawiciele szkół (pedagodzy). Głównymi zadaniami Zespołu Interdyscyplinarnego było: upodmiotowienie rodziny i dziecka, wzmocnienie funkcji profilaktycznych w stosunku do interwencyjnych i resocjalizacyjnych, integracja i koordynacja działań instytucji związanych z pracą na rzecz poprawy funkcjonowania rodzin oraz działaniami mającymi na celu opiekę nad dzieckiem i rodziną, interdyscyplinarność w rozwiązywaniu problemów i zaspokajaniu potrzeb rodzin, rozwój wspólnych metod pracy nad rodzinami wymagającymi kompleksowego wsparcia, które nie będą tylko rozwiązaniem typowo instytucjonalnym. Pod opieką Zespołu Interdyscyplinarnego znajdowało się 17 rodzin. Koszt projektu to 60 000 złotych z czego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej pokryło 75% kosztów, a powiat trzebnicki 25%. 3.6.3. „Środowiskowe formy pomocy dziecku i rodzinie – grupy wsparcia dla rodziców zastępczych oraz biologicznych” Projekt realizowany był w okresie od 02.08.2011 do 31.12.2011r. Przedsięwzięcie było współfinansowane ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach zadania „Wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w budowaniu lokalnego systemu 34 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO opieki nad dzieckiem i rodziną w 2011 roku'”. Celem realizowanego projektu było przede wszystkim stworzenie grup wsparcia dla rodziców zastępczych i rodziców biologicznych, których dzieci zostały umieszczone w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i rodzinach zastępczych. Podczas realizacji projektu grupy zostały stworzone przy dodatkowym wsparciu i wzmocnieniu takich specjalistów jak: psycholog, pedagog, terapeuta rodzinny i pracownik socjalny. Prowadzone grupy wsparcia miały na celu wzbudzanie i rozwijanie motywacji rodziców biologicznych do zmiany postaw rodzicielskich i życiowych, wymiany poglądów i doświadczeń osób znajdujących się w podobnej sytuacji oraz zaszczepienie w rodzicach wiary w możliwość odzyskania dzieci i ich powrotu do domu. Spotkania ze specjalistami odbywały się od września do października 2011, zaplanowano i zrealizowano 20 godzin zajęć. W grupie rodziców biologicznych w projekcie wzięło udział 6 osób, natomiast w grupie rodziców zastępczych 13 osób. 3.6.4. Program „Usamodzielnienie na plus – 2011” Projekt był współfinansowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Program pozwolił na wsparcie dodatkowych działań PCPR w Trzebnicy w usamodzielnieniu pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych w zakresie finansowym, doradczym i psychologicznym. Prowadzone przez specjalistów spotkania miały na celu wzmocnienie umiejętności niezbędnych w procesie usamodzielnienia. Ponadto zaoferowano pomoc w uzyskaniu odpowiedniego standardu warunków życia, tj. zakup wyposażenia mieszkań bądź zakup pomocy naukowych służących podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. Wyposażenie mieszkań w niezbędny sprzęt gospodarstwa domowego przyczyniło się do sprawniejszego i łatwiejszego rozpoczęcia samodzielnego życia pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych. Z kolei zakup pomocy naukowych rozwinął edukacyjne i zawodowe możliwości wychowanków. 3.6.5. „Rodzina z Pasją” W okresie od 30.03.2012 r. do 31.12.2012 r. PCPR przystąpiło do realizacji projektu konkursowego dotyczącego szkolenia rodzin zastępczych niezawodowych w ramach resortowego programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2012. Środki na realizację szkolenia pozyskano w konkursie ministerialnym przy współfinansowaniu powiatu. 35 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Rodziny zastępcze niezawodowe zakwalifikowano do udziału w szkoleniu po przeanalizowaniu sytuacji rodziny przez pracownika socjalnego i psychologa uwzględniając potrzeby rodziny. W szkoleniu dla rodzin zastępczych niezawodowych funkcjonujących na terenie powiatu trzebnickiego wzięło udział 19 osób. Program szkolenia realizowany był według programu szkoleniowego Rodzina zatwierdzonego przez Ministra Polityki Społecznej decyzjami z dnia 21 października 2004 nr DPS-VI-4122-40-WB/04 i z dnia 12 kwietnia 2005 r. nr DPS-VI-4122-28-WB/05. Szkolenie składało się z sześciu spotkań, podczas których rodziny zastępcze zapoznane zostały ze specyfiką rodzinnej pieczy zastępczej w ujęciu prawnym, wychowawczym i rozwojowym. Spotkania miały charakter warsztatowy, aby zwiększyć aktywność uczestników i zintegrować grupę. Spotkania szkoleniowe dobywały się w soboty w odpowiedzi na potrzeby osób pracujących zawodowo. Udział w projekcie był bezpłatny. Osiągnięto następujące efekty: wzmocniono rodziny w pełnionych funkcjach, podwyższono kompetencje wychowawcze rodzin zastępczych. 36 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 4. ANALIZA SWOT POMOCY SPOŁECZNEJ W POWIECIE TRZEBNICKIM Analiza SWOT jest narzędziem badania ogólnej sytuacji powiatu. Nazwa wywodzi się od pierwszych liter słów określających w języku angielskim istotę przedmiotu analizy – mocne i słabe strony (Strengths and Weaknesses) oraz możliwości i zagrożenia działania (Opportunities and Threats). Analizę dokonuje się na podstawie: systematycznego gromadzenia i analizowania informacji dotyczących osiąganych wyników działań, prognozowania powstających procesów i zjawisk w przyszłości, oceniania stwarzanych zagrożeń i szans uwzględniając wewnętrzne i zewnętrzne słabe i mocne strony powiatu. Analiza SWOT posiada szerokie zastosowanie w opracowywaniu syntezy diagnozy endogennych i egzogennych uwarunkowań funkcjonowania i rozwoju pomocy społecznej. Jej głównym celem jest wyodrębnienie i przeanalizowanie konkretnej sytuacji oraz czynników mających negatywny lub pozytywny wpływ na ewolucję powiatu. Mocne i słabe strony dotyczą wewnętrznych pozytywnych i wewnętrznych negatywnych stron pomocy społecznej. Możliwości i zagrożenia działania tworzą czynniki zewnętrze, niezależne od pomocy społecznej w powiecie. Są to czynniki, które zewnętrznie mobilizują pomoc społeczną do rozwoju lub przeciwnie - stanowią dla niej poważne bariery. Mocne i słabe strony oraz możliwości i zagrożenia działania mogą być różne dla różnych powiatów znajdujących się na terenie Polski. Dokonując wyboru odpowiednich czynników należy zastanowić się nad ich relatywnym znaczeniem i potencjalnym wpływem na szanse sukcesu w obszarach jego działania. Nadrzędną dyrektywą wynikającą z analizy SWOT jest: - rozwijać mocne strony, - unikać zagrożeń, - wykorzystać możliwości i szanse, - przezwyciężyć słabości1. 1 Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W., Marketing, PWE, Warszawa, 1998 r. 37 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Analiza SWOT pomocy społecznej w powiecie trzebnickim MOCNE STRONY Funkcjonowanie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy Świadczenie dziennej opieki w Warsztacie SŁABE STRONY Niewystarczające środki finansowe Niska pozycja społeczna pracownika socjalnego Terapii Zajęciowej oraz Środowiskowych Ubóstwo rodzin wielodzietnych Domach Samopomocy Niska płaca minimalna Funkcjonowanie jednego Domu Pomocy Społecznej o dwóch profilach Funkcjonowanie Domu Dziecka oraz Niski poziom integracji społeczności lokalnej Niewystarczająca liczba placówek Hostelu dla pełnoletnich wychowanków świadczących całodobową opiekę nad pieczy zastępczej osobami niepełnosprawnymi Funkcjonowanie Poradni PsychologicznoPedagogicznej, szkół specjalnych i integracyjnych Niedostateczne wchodzenie osób niepełnosprawnych na rynek pracy Utrudnione komunikowanie się Funkcjonowanie Powiatowego Zespołu z osobami niesłyszącymi ze względu na ds. Orzekania o Niepełnosprawności brak znajomości języka migowego przez Działalność Powiatowej Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych Wykwalifikowany zespół pracowników w instytucjach pomocy społecznej Zaangażowanie pracowników samorządowych w wykonywaną pracę urzędników Istnienie barier architektonicznych w budynkach użyteczności publicznej utrudniających pełny udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym Duże zainteresowanie kadr wzbogacaniem Niedostateczny dostęp do rehabilitacji kompetencji zawodowych Współpraca z instytucjami pomocy społecznej, policją, sądem Likwidacja barier architektonicznych w urzędach, szkołach i innych miejscach publicznych Poradnictwo specjalistyczne zdrowotnej, specjalistycznych usług medycznych i opiekuńczych nad osobami niepełnosprawnymi i długotrwale chorymi Bezrobocie i zjawisko wykluczenia społecznego Niewystarczające wsparcie rodzin 38 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Założenie Oddziału Rehabilitacji Dzieci z Zaburzeniami w Wieku Rozwojowym w szpitalu w Trzebnicy Prowadzenie szkoleń dla rodzin zagrożonych dziedziczeniem bezrobocia Migracja zarobkowa Wysoki wskaźnik bezrobocia wśród osób kończących studia wyższe zastępczych i kandydatów na rodziny Zbyt mała liczba nowych miejsc pracy zastępcze Niedostosowanie systemu kształcenia Aktywne działanie pracowników służb społecznych na rzecz pomocy dzieciom młodzieży do potrzeb lokalnego rynku pracy Niewielka liczba wolontariuszy i młodzieży Poszukiwanie środków pozabudżetowych, w tym środków z Unii Europejskiej na realizację projektów w celu zapobiegania Niewystarczająca liczba Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych Obojętność ludzi na pojawiające się wykluczeniu społecznemu dzieci negatywne zjawiska w rodzinach opuszczających placówki opiekuńczo- z najbliższego sąsiedztwa wychowawcze i rodziny zastępcze Systemy wsparcia dla osób i rodzin doświadczających sytuacji kryzysowych Prowadzenie programów korekcyjnych dla sprawców przemocy Bezradność i bierność rodzin w rozwiązywaniu problemów opiekuńczo – wychowawczych Postawa roszczeniowa klientów pomocy społecznej Niewystarczająca liczba lokali socjalnych SZANSE ZAGROŻENIA Postępujący rozwój infrastruktury pomocy Brak środków na zabezpieczenie socjalnej Zwiększająca się liczba specjalistycznych poradni Dobiegający końca światowy kryzys gospodarczy Tworzenie miejsc pracy Realizacja projektów dofinasowanych z funduszy unijnych Aktywne działania instytucji społecznych niezbędnych potrzeb życiowych mieszkańców powiatu Niski wskaźnik przyrostu naturalnego Niski status społeczny osób starszych Zwiększająca się stopa bezrobocia w powiecie Emigracja ludności w poszukiwaniu pracy Starzenie się społeczeństwa 39 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO oraz samorządu lokalnego Współpraca między jednostkami samorządowymi i organizacjami pozarządowymi Wsparcie osób niepełnoprawnych ze Bierność i roszczeniowość osób niepełnosprawnych Bariery społeczne w kontaktach z osobami niepełnosprawnymi Niechęć pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych środków Państwowego Funduszu Konsumpcyjny styl życia Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Rozluźnienie więzi rodzinnych Wprowadzenie rocznego płatnego urlopu po urodzeniu dziecka Zwiększenie atrakcyjności aktywnych form spędzania czasu wolnego Wzrost znaczenia wykształcenia jako wartości Dostosowanie kształcenia do nowych Ograniczony dostęp do terapii rodzinnych indywidualnych i małżeńskich Marginalizacja osób uzależnionych i ich rodzin Zaburzenia w funkcjonowaniu rodzin osób uzależnionych tendencji na rynku pracy Kampanie społeczne na rzecz rodzicielstwa zastępczego, rodzinnych form opieki nad dzieckiem i adopcji Intensyfikacja programów profilaktycznych i interwencyjnych skierowanych do różnych grup docelowych Prowadzenie przez szkoły programów profilaktycznych 40 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 5. CELE STRATEGICZNE ORAZ OPERACYJNE POLITYKI I POMOCY SPOŁECZNEJ W POWIECIE TRZEBNICKIM Rozdział 3 Strategii traktował o problemach społecznych występujących w powiecie trzebnickim. Złożoność opisanych problemów jest bardzo duża. Najważniejszym celem Strategii jest opracowanie spójnego sytemu rozwiązań, który zniweluje obecne problemy oraz przyczyni się do poprawy warunków życia każdego mieszkańca powiatu trzebnickiego. W tym celu zostały wypracowane kluczowe cele strategiczne i operacyjne polityki i pomocy społecznej na lata 2014-2022. Cele strategiczne są to cele ogólne, przedstawiające obszary wprowadzenia odpowiednich rozwiązań obecnych problemów. To dziedziny priorytetowe dla pomocy społecznej. Cel strategiczny odpowiada na pytanie, jak ma funkcjonować i w którym kierunku ma się rozwijać polityka społeczna. Pokazuje drogę rozwojową całego powiatu. Z kolei cele operacyjne wskazują na konkretne kierunki działań, które powinny być podjęte w celu osiągnięcia celu strategicznego. Cele operacyjne powinny wyznaczać bezpośrednie rozwiązania praktyczne, wskazywać rodzaje doświadczeń, jakie należy organizować. Cel strategiczny 1 – TWORZENIE ZINTEGROWANEGO SYSTEMU POMOCY SPOŁECZNEJ Cele operacyjne: Organizowanie spotkań złożonych z przedstawicieli Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodków Pomocy Społecznej, jednostek organizacyjnych powiatu, organizacji pozarządowych w celu wypracowania wspólnych rozwiązań obecnych problemów społecznych. Rozwijanie precyzyjnej i efektywnej wymiany informacji dotyczącej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego a instytucjami działającymi na obszarze całej Polski. Propagowanie idei wolontariatu oraz wspieranie wspólnych inicjatyw wolontariuszy z instytucjami działającymi na terenie powiatu. Rozpowszechnianie działań podejmowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy. Ustawiczne wzbogacanie kompetencji i podwyższanie kwalifikacji zawodowych i społecznych osób zatrudnionych w organizacjach i instytucjach pomocy społecznej 41 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO poprzez udział w seminariach, szkoleniach, kursach, warsztatach czy konferencjach z zakresu pomocy społecznej. Termin realizacji celów: Czas realizacji strategii, tj. lata 2014-2022. Wskaźniki realizacji celów: Ocena efektywności realizowanych celów operacyjnych będzie mierzona na podstawie m.in. wskaźników ich realizacji takich jak: liczba odbytych spotkań, przeprowadzonych akcji promocyjnych i informacyjnych, kursów, szkoleń, warsztatów. Efekty realizacji celów: Realizacja tych celów powinna przyczynić się do dalszej profesjonalizacji kadry pomocy społecznej, podnoszenia jakości usług oferowanych przez jednostki pomocy społecznej, lepsze wykorzystaniem posiadanych zasobów. Realizatorzy i partnerzy działań: Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne powiatu, instytucje rządowe, miejsko-gminne i gminne ośrodki pomocy społecznej, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, wolontariat. Cel strategiczny 2 – BUDOWANIE SPÓJNEGO SYSTEMU WSPARCIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I OSÓB STARSZYCH Cele operacyjne: Podnoszenie świadomości społecznej osób pełnosprawnych na temat możliwości oraz potrzeb osób niepełnosprawnych. Tworzenie środowiska przyjaznego osobom niepełnosprawnym poprzez likwidację barier architektonicznych, urbanistycznych, komunikacyjnych, technicznych. Kształtowanie postaw oraz przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat osób niepełnosprawnych będących pełnowartościowymi członkami społeczeństwa. Budowanie wielospecjalistycznego poradnictwa: psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, medycznego, socjalnego skierowanego do osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Upowszechnianie kształcenia włączającego oraz specjalnego. 42 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wspieranie integracji społecznej osób niepełnosprawnych i pełnosprawnych poprzez organizowanie wspólnych inicjatyw obywatelskich, festynów, imprez okolicznościowych i sportowych. Podejmowanie działań mających na celu wczesną interwencję oraz wczesne wspomaganie rozwoju dzieci niepełnosprawnych bądź zagrożonych niepełnosprawnością. Zwiększenie dostępności osobom niesłyszącym usług świadczonych przez urzędy poprzez komunikowanie się z nimi za pomocą znaków Polskiego Języka Migowego. Aktywizowanie umiejętności zawodowe, społecznych, podnoszenie zapewnienie kwalifikacji możliwości zawodowych, odbywania stażu rozwijanie osobom niepełnosprawnym w ramach prowadzonych projektów. Wspieranie powstawania na otwartym rynku miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Wspieranie osób niepełnosprawnych stawiających pierwsze kroki na otwartym rynku pracy poprzez finasowanie usług osobistego asystenta osoby niepełnosprawnej, trenera aktywności lub trenera pracy. Monitorowanie pracy Domów Pomocy Społecznej oraz ciągłe podwyższanie standardów życia osób niepełnosprawnych i osób starszych będących ich mieszkańcami z jednoczesnym uwzględnieniem ich potrzeb emocjonalnych, seksualnych, społecznych oraz zdrowotnych. Adaptacja dworku w Rościsławach na cele społeczne. Rozwój opieki całodobowej dla osób starszych i niepełnosprawnych. Inicjowanie tworzenia Klubów Seniora i wspieranie istniejących Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Rozwój poradnictwa społecznego oraz wolontariatu dla osób starszych, szczególnie samotnych – tworzenie punktów informacyjnych, grup wsparcia i innych form aktywnego spędzania wolnego czasu. Termin realizacji celów: Czas realizacji strategii, tj. lata 2014-2022. Wskaźniki realizacji celów Ocena efektywności realizowanych celów operacyjnych będzie mierzona na podstawie m.in. wskaźników ich realizacji takich jak: ilość udzielonych wsparć dla Klubów Seniora i Uniwersytetów Trzeciego Wieku, ilość zainicjowanych partnerstw na rzecz osób niepełnosprawnych i starszych, ilość przeprowadzonych szkoleń, warsztatów czy seminariów, 43 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO ilość przedsięwzięć na rzecz dostosowania urzędów do osób niesłyszących, ilość zorganizowanych spotkań, imprez, festynów na rzecz osób niepełnosprawnych, Efekty realizacji celów: Realizacja tych celów powinna przede wszystkim zmienić świadomość społeczności na temat osób niepełnosprawnych i ich potrzeb, podnieść jakość życia osób niepełnosprawnych i osób starszych. Umożliwienie szerszego dostępu do otwartego rynku pracy dla osób niepełnosprawnych oraz korzystania z takich samych usług społecznych, jak ma to miejsce w przypadku osób pełnosprawnych. Realizatorzy i partnerzy działań: Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne Powiatu, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zakłady opieki zdrowotnej, instytucje rządowe, miejsko-gminne i gminne ośrodki pomocy społecznej, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, Zakłady Pracy Chronionej, pracodawcy, wolontariat. Cel strategiczny 3 – WSPIERANIE RODZIN W SPRAWOWANIU OPIEKI NAD DZIECKIEM, ROZWIJANIE PIECZY ZASTĘPCZEJ ORAZ AKTYWIZACJA I INTEGRACJA PEŁNOLETNICH WYCHOWANKÓW OPUSZCZAJĄCYCH PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE I RODZINY ZASTĘPCZE Cele operacyjne: Integracja rodzin z ich środowiskiem lokalnym. Wdrażanie lokalnych programów promujących rodzinę oraz postawy prorodzinne. Prowadzenie poradnictwa pedagogicznego oraz psychologicznego dla rodzin z trudnościami wychowawczymi. Zintensyfikowanie pracy socjalnej w rodzinach należących do środowisk z „grupy ryzyka”. Organizowanie warsztatów umiejętności wychowawczych dla rodziców tego potrzebujących. Rozwijanie pieczy zastępczej dla dzieci pozbawionych częściowo lub całkowicie opieki ze strony biologicznych rodziców. Prowadzenie szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze. Wspieranie rodzin zastępczych w pełnieniu ich funkcji wychowawczych. Prowadzenie grup wsparcia oraz dążenie do integracji rodzin zastępczych. Wspieranie biologicznych rodziców w dążeniach do odzyskania praw rodzicielskich. 44 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Monitorowanie działającego Domu Dziecka w Obornikach Śląskich oraz utworzenie nowej placówki opiekuńczo-wychowawczej dla dzieci pozbawionych częściowo lub całkowicie opieki i wsparcia ze strony rodziny naturalnej. Zwiększenie liczby mieszkańców Hostelu dla usamodzielnionych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Pozyskiwanie mieszkań dla usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych. Aktywizowanie zawodowe, umiejętności społecznych, podnoszenie kwalifikacji zapewnienie zawodowych, możliwości rozwijanie odbywania stażu usamodzielniającym się wychowankom rodzin zastępczych i placówek opiekuńczowychowawczych w ramach prowadzonych projektów. Termin realizacji celów: Czas realizacji strategii, tj. lata 2014-2022. Wskaźniki realizacji celów Ocena efektywności realizowanych celów operacyjnych będzie mierzona na podstawie m.in. wskaźników ich realizacji takich jak: liczba utworzonych miejsc w Hostelu czy mieszkaniach dla usamodzielnianych wychowanków, przeprowadzonych szkoleń, utworzonych miejsc w nowych placówkach, udzielonych wsparć dla różnych grup, prowadzonego poradnictwa, przeprowadzonych warsztatów, wdrożonych programów. Efekty realizacji celów: Realizacja założonych celów skutkować powinna wypracowaniem skuteczniejszych metod postępowania w przypadku wystąpienia zakłóceń w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny, pomóc w powrocie dziecka do rodziny biologicznej, a także stworzeniem lepszych warunków opieki nad dzieckiem w przypadku występowania zastępczych form opieki, pomocą w uzyskaniu lepszego startu w dorosłe życie dzieciom opuszczającym zastępcze formy opieki. Realizatorzy i partnerzy działań: Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne Powiatu, instytucje rządowe, miejsko-gminne i gminne ośrodki pomocy społecznej, Policja, sąd, zakłady opieki zdrowotnej, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, wolontariat. 45 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Cel strategiczny 4 – PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE Cele operacyjne: Prowadzenie kampanii społecznej przeciwko przemocy w rodzinie. Uwrażliwianie lokalnej społeczności na przejawy przemocy w rodzinie mieszkającej w sąsiedztwie – przełamywanie stereotypu problemu zamkniętego w „czterech ścianach”. Rozpowszechnianie działalności skierowanej na poradnictwo rodzinne. Prowadzenie profilaktyki w kierunku rozwiązywania problemów społecznych i rodzinnych. Prowadzenie specjalistycznego poradnictwa (prawnego, psychologicznego) dla ofiar przemocy. Opracowywanie nowatorskich projektów na rzecz pomocy rodzinom. Świadczenie pomocy socjalnej i środowiskowej oraz terapii dla rodzin dotkniętych przemocą. Prowadzenie programów korekcyjnych dla sprawców przemocy. Termin realizacji celów: Czas realizacji strategii, tj. lata 2014-2022. Wskaźniki realizacji celów Ocena efektywności realizowanych celów operacyjnych będzie mierzona na podstawie m.in. wskaźników ich realizacji, takich jak: ilości prowadzonych akcji społecznych czy informacyjnych, realizowanych projektów, prowadzonych poradnictw specjalistycznych, Efekty realizacji celów: Najważniejszym efektem podjętych działań będzie przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, niedopuszczanie do przejawów przemocy oraz ochrona w szczególności dzieci przed sprawcami przemocy. Realizatorzy i partnerzy działań: Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne Powiatu, instytucje rządowe, miejsko-gminne i gminne ośrodki pomocy społecznej, policja, sąd, prokuratura, zakłady opieki zdrowotnej, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, wolontariat. 46 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Cel strategiczny 5 – AKTYWIZACJA LOKALNEGO RYNKU PRACY NA RZECZ OSÓB WYKLUCZONYCH SPOŁECZNIE Cele operacyjne: Wspieranie procesów integracji i adaptacji zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Rozwijanie z stałej Powiatowym współpracy Urzędem jednostek Pracy, organizacyjnych organizacjami pomocy pozarządowymi, społecznej organizacjami pracodawców w zakresie monitorowania zjawiska bezrobocia. Kompleksowe wsparcie rodzin zagrożonych dziedziczeniem bezrobocia. Dostosowanie kwalifikacji zawodowych mieszkańców do potrzeb rynku pracy poprzez udział w bezpłatnych szkoleniach i kursach zawodowych. Dostosowanie poradnictwa i doradztwa zawodowego do potrzeb rynku pracy i możliwości osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zwiększenie dostępu i uczestnictwa na rynku pracy kobiet oraz osób wieku 25-34 lat i powyżej 50 roku życia. Rozwijanie przedsiębiorczości zwłaszcza wśród osób z zawodowym wykształceniem. Umożliwienie nabycia doświadczenia zawodowego poprzez organizację praktyk zawodowych, staży, subsydiowanego zatrudnienia, dotacje na podjęcie działalności gospodarczej dla grup podwyższonego ryzyka zagrożonego wykluczeniem społecznym. Wprowadzenie zintegrowanego systemu informatycznego pozwalającego w szybki sposób pozyskać informacje o wolnych miejscach pracy, nawiązywać kontakt z instytucjami działającymi na rzecz przeciwdziałania bezrobociu. Termin realizacji celów: Czas realizacji strategii, tj. lata 2014-2022. Wskaźniki realizacji celów: Ocena efektywności realizowanych celów operacyjnych będzie mierzona na podstawie m.in. wskaźników ich realizacji takich jak: ilość przeprowadzonych szkoleń, warsztatów, seminariów, ilość aktywizowanych osób, ilość zorganizowanych praktyk, staży. Efekty realizacji celów: Realizacja tych celów powinna przyczynić się do większej mobilności zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, bardziej precyzyjnym dostosowaniem wsparcia do potrzeb osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wypracowanie w szerszym gronie specjalistów odpowiednich narzędzi aktywizujących te bardziej zagrożone grupy osób. 47 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Realizatorzy i partnerzy działań: Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne powiatu, instytucje rządowe, miejsko-gminne i gminne ośrodki pomocy społecznej, Powiatowy Urząd Pracy, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, wolontariat 48 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 6. SPOSÓB FINANSOWANIA CELÓW OPERACYJNYCH Na etapie konstruowania celów strategicznych nie ma możliwości szczegółowego zaplanowania źródeł finansowania poszczególnych działań. W okresie realizacji strategii planuje się, iż środki na realizację zadań będą pochodzić z: 1. budżetu powiatu trzebnickiego, 2. budżetu państwa w ramach dotacji na realizację zadań własnych czy zleconych, 3. funduszy europejskich, 4. Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 5. środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, 6. innych źródeł. Także szczegółowe zaplanowanie wartości środków finansowych na poszczególne zadania nie jest możliwe do oszacowania w chwili obecnej przede wszystkim z powodu długoletniego okresu obowiązywania strategii i braku wieloletnich planów finansowych. Opracowywane właśnie wytyczne dotyczące sposobów i celów finansowania zadań ze środków Unii Europejskiej przyznane na lata 2014-2020 nie pozwalają jeszcze na oszacowanie wartości i określenia zadań, na jakie będą mogły być te środki skierowane. 49 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO 7. MONITORING I EWALUACJA STRATEGII Podstawą skutecznego wdrażania Powiatowej Strategii będzie reagowanie na ujawniające się różnice między jej założeniami a efektami działań. Strategia wymaga ciągłej aktualizacji i kontroli zjawisk społecznych ze względu na zmiany zachodzące w obszarze polityki społecznej. Ewaluacja wiąże się z oceną efektywności, skuteczności, trwałości i zgodności podjętych działań w kontekście założonych celów oraz porównywaniem rezultatów ze wstępnymi zamierzeniami; służyć ma rozwojowi i usprawnieniu strategii. 50 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO WYKAZ ŹRÓDEŁ 1. Dane pochodzące z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy, Powiatowego Urzędu Pracy w Trzebnicy, Ośrodków Pomocy Społecznej działających na terenie powiatu trzebnickiego, sądu i prokuratury. 2. Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W., Marketing, PWE, Warszawa, 1998 r. 3. Główny Urząd Statystyczny. 4. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rs_rocznik_demograficzny_2013.pdf. 5.http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_dolnoslaskie/portrety_powiatow/powiat_tr zebnicki.pdf. WYKAZ TABEL, WYKRESÓW I RYSUNKÓW Tabele Tabela 1. Dzietność i trwanie życia do 2030 r. …………………………………………..……4 Tabela 2. Podstawowe informacje dotyczące gmin powiatu trzebnickiego…………………...7 Tabela 3. Liczba ludności w powiecie trzebnickim w latach 2009-2012…………………….8 Tabela 4. Prognoza ludności powiatu trzebnickiego w latach 2020-2013……………………. 9 Tabela 5. Prognoza ludności według wieku powiatu trzebnickiego w latach 2020-2013…….9 Tabela 6. Liczba zatrudnionych pracowników (w tym pracowników socjalnych) w Ośrodkach Pomocy Społecznej w powiecie trzebnickim w latach 2010-2013………………………….11 Tabela 7. Liczba zatrudnionych pracowników (w tym pracowników socjalnych) w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w powiecie trzebnickim w latach 2010-2013….12 Tabela 8. Liczba osób będących klientami Ośrodków Pomocy Społecznej na terenie powiatu trzebnickiego, którym udzielono wsparcia i pomocy w latach 2010-2013…………………...13 Tabela 9. Liczba i cel przyjętych wniosków o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności osób po 16 roku życia w latach 2010-2013……………………………..15 51 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Tabela 10. Liczba złożonych i zrealizowanych wniosków oraz kwota wnioskowanych i przekazanych środków finansowych na bariery architektoniczne, techniczne oraz w komunikowaniu się w latach 2010-2013…………………………………………………...18 Tabela 11. Liczba złożonych i zrealizowanych wniosków oraz kwota wnioskowanych i przekazanych środków finansowych na środki pomocnicze, przedmioty ortopedyczne i sprzęt rehabilitacyjny w latach 2010-2013………………………………………………….19 Tabela 12. Kwota przekazanego dofinansowania w ramach programu „Wyrównywanie różnic między regionami II” w latach 2010-2013……………………………………………………20 Tabela 13. Liczba dzieci pochodzących z powiatu trzebnickiego umieszczonych w placówkach i rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów na mocy porozumień w latach 2010-2013…………………………………………………………………………...23 Tabela 14. Liczba założonych Niebieskich Kart w rodzinach dotkniętych przemocą na terenie powiatu trzebnickiego……………………………………………………………………...…27 Tabela 15. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Trzebnicy w latach 2010-2013……………………………………………………………..30 Tabela 16. Liczba uczestników oraz budżet projektu PO KL pn. „Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w powiecie trzebnickim” w latach 2010-2013………………….33 Wykresy Wykres 1. Urodzenia i zgony w latach 1989-2003 oraz prognoza do 2030 r………………….4 Wykres 2. Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności osób po 16 roku życia w latach 2010-2013…………………………………………………………………………...14 Wykres 3. Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności osób przed 16 rokiem życia w latach 2010-2013…………………………………………………………………………...15 Wykres 4. Ilość środków przekazanych przez PFRON na rzecz powiatu trzebnickiego…….17 Wykres 5. Dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w latach 20102013…………………………………………………………………………………………...18 52 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU TRZEBNICKIEGO Wykres 6. Liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej oraz liczba rodzin zastępczych pozostających pod opieką PCPR-u w latach 2010-2013………………………..23 Wykres 7. Średni miesięczny koszt utrzymania jednego dziecka przebywającego w placówkach i rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów w latach 2010-2013…..24 Wykres 8. Kwota przekazanych świadczeń na rzecz rodzin zastępczych i dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poza Powiatem Trzebnickim w latach 2010-2013…………………………………………………………………………...25 Wykres 9. Stopa bezrobocia w powiecie trzebnickim na tle województwa dolnośląskiego i Polski w latach 2010-2013…………………………………………………………………..29 Wyres 10. Wiek osób bezrobotnych z powiatu trzebnickiego w latach 2010-2013………….30 Wykres 11. Wykształcenie osób bezrobotnych z powiatu trzebnickiego w latach 20102013...........................................................................................................................................31 Wykres 12. Udział procentowy liczby kobiet i mężczyzn w ogólnej liczbie osób bezrobotnych z powiatu trzebnickiego w latach 2010-2013…………………………………………………32 Rysunki Rysunek 1. Mapa województwa dolnośląskiego z podziałem na powiaty………………….…6 Rysunek 2. Mapa Powiatu Trzebnickiego z podziałem na gminy…………………………..…7 53
