Metyloksantyny

METYLOKSANTYNY
Teofilina
• 1860 r Henry Hyde Salter - 2 filiżanki kawy
na czczo w leczeniu astmy oskrzelowej
• 1888 r - odkrycie teofiliny
• 1921 r - I doniesienie o działaniu
rozkurczowym na oskrzela
• 20 lat później dożylne zastosowanie
teofiliny w ciężkim napadzie astmy
Farmakokinetyka teofiliny (1)
• wchłania się z przewodu pokarmowego
(pokarmy, wiek, inne leki)
• podana doustnie, jak i doodbytniczo podrażnienie błony śluzowej
• wiąże się z białkami osocza 60-80%
• metabolizowana w wątrobie - układ
cytochromu P450
• 85-90% unieczynniane do pochodnych
dwumetylowych
Farmakokinetyka teofiliny (2)
• Nowowrodki - wydalana w postaci
niezmienionej, część jest metabolizowana
do kofeiny o dłuższym T1/2 - objawy
niepożądane
• wydłużenie czasu wydalania:
choroby wątroby: marskość, cholestaza
niewydolność krążenia
niewyrównane serce płucne
leki
Wskazania (1)
• Astma oskrzelowa o ciężkim przebiegu, gdy
kortykosteroidy i β2-mimetyki są
niewystarczające, a także gdy lek był
wcześniej stosowany przewlekle
• w astmie o łagodnym przebiegu teofilina
ma znaczenie jako lek przeciwzapalny
(zwykle łącznie z wziewnymi
kortykosteroidami)
• POChP z niewydolnością oddechową
Wskazania (2)
• POChP z niewydolnością oddechową
• lek zmniejszający liczbę bezdechów pobudza ośrodek oddechowy u osób
chorujących na obturacyjny bezdech
podczas snu
Zasady stosowania teofiliny
1. Ustalenie wskazań i przeciwwskazań
2. Ocena dotychczasowego leczenia teofiliną (czy była
stosowana i w jakich dawkach)
3. Wybór drogi podania i preparatu
4. Ustalenie dawki wstępnej i korekcji dawki podtrzymującej
w zależności od diety, stosowanych leków, chorób
towarzyszących
5. Ustalenie konieczności kontroli stosowanego leczenia
6. Znajomość objawów niepożądanych, postępowania w
przypadku ich wystąpienia i leczenia zatrucia teofiliną
7. W szczególnych sytuacjach jest konieczny pomiar stężenia
teofiliny w surowicy krwi (terapia monitorowana)
Przeciwwskazania
Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań
Lek należy stosować ostrożnie w:
• zaburzeniach rytmu serca
• świeżym zawale serca
• kardiomiopatii przerostowej
• nadczynności tarczycy
• padaczce
W rutynowym podawaniu leku nie ma
możliwości ani potrzeby kontrolowania
stężenia w surowicy. Jest ono jednak
szczególnie wskazane u chorych z ciężką
postacią astmy, przy stosowaniu dużych
dawek, niewystarczającej skuteczności mimo
stosowania równocześnie innych leków
rozszerzających oskrzela.
Ponadto w:
• niewydolności krążenia
•marskości wątroby
•niewydolności oddychania
•objawach zatrucia mimo stosowania małych dawek
•celowym lub przypadkowym zatruciu
Teofilina - działanie w drzewie
oskrzelowym
• rozkurcz mięśniówki gladkiej
• wzrost transportu rzęskowo-śluzowego
• zapobieganie skurczowi powysiłkowemu
oskrzeli
• hamuje skurcz oskrzeli wywołany
alerganami, histaminą, adenozyną,
metacholiną, zimnym powietrzem
• obniża nadciśnienie płucne i zwiększa
frakcję wyrzutową prawej komory
Teofilina - inne działania (1)
• obniża nadciśnienie płucne i zwiększa
frakcję wyrzutową prawej komory
• poprawia kurczliwość przepony - istotne
znaczenie u chorych z narastającą
hiperkapnią (POChP)
• pobudza ośrodek oddechowy (barbiturany,
wcześniaki)
Teofilina - inne działania (2)
• Podana doraźnie i.v. Zmniejsza przepływ
mózgowy, ale podawanie przewlekłe
zmniejsza tylko o 6%, co nie ma wpływu na
funkcjonowanie neuropsychiczne
• zaburza strukturę snu: wzrost liczby
wybudzeń, krótszy sen, zwiększa się udział
fazy I - non-REM
Teofilina - inne działania:
układ sercowo-naczyniowy
wydzielanie żołądkowe
ośrodkowy układ nerwowy
Działanie teofiliny związane z
hamowaniem aktywności
fosfodiesteraz (PDE)
• zmniejszenie napięcia mięśni gładkich
• zmniejszenie wydzielania przekaźników
przez granulocyty kwasochłonne, nasilenie
ich apoptozy
• zmniejszenie wydzielania histaminy przez
komórki tuczne
• zmniejszenie wydzielania przekaźników
przez makrofagi
działania niepożądane cinnariziny
• zaburzenia pozapiramidowe (parkinsonizm, późne
dyskinezy, akatyzje)
• niedociśnienie tętnicze
• zaostrzenie porfirii
• szum w uszach (szczególnie przy jednoczesnym
przyjmowaniu leków ototoksycznych)
Leki rozszerzające naczynia obwodowe
• Pochodne kwasu nikotynowego
• Inne leki: bencyklan, naftidrofuryl, nifedypina
• Pentoksyfilina
Leki stosowane w chorobach naczyń
żylnych
W leczeniu farmakologicznym miejscowym i ogólnym
stosuje się glikozydy flawonoidowe - eskulozydy,
rutynozydy, heparynoidy - występujące w wielu
połączeniach w różnych preparatach
Leki te są szeroko reklamowane jako korzystne, jednak ich
działanie nie jest udokumentowane
Leki stosowane w chorobach naczyń
żylnych
DIOSMINA - Detralex
ESCYNA - Aescin, Haematoven, Reparil
KASZTANOWIEC - Venescin (eskulina, rutyna, wyciąg z
nasion kasztanowca), Venitan
RUTYNA - Rutina, Rutinoscorbin
TRIBENOZYD - Glyvenol
TROKSERUTYNA - Rutinoven, Rutoven, Troxerutin,
Troxevasin, Venoruton
standaryzacja
• unikalny skład
• utrzymanie odpowiednich proporcji
związków chemicznych odpowiedzialnych
za działanie farmakologiczne i skuteczność
leku
• wyeliminowanie kwasów alkilofenolowych
(ginkgolowych) - zmniejszenie ryzyka
działań niepożądanych (reakcje alergiczne)
efekty farmakologiczne EGb 761
w badaniach doświadczalnych
• zwiększenie tolerancji na niedotlenienie
• polepszenie warunków przepływu krwi
• polepszenie właściwości reologicznych elementów
upostaciowanych krwi
• efekt neuroprotekcyjny
• zahamowanie rozwoju obrzęku mózgu oraz zmniejszenie
obrzęku komórek siatkówki
• polepszenie pamięci i zdolności uczenia się
• kompensacja zaburzeń równowagi
• stymulacja wychwytu ACh przez komórki hipokampa
• zahamowanie zmniejszania gęstości receptorów
muskarynowych i adrenergicznych
skład chemiczny EGb 761
22 - 27% glikozydy flawonoidowe = flawonoidy
rozdział przy pomocy HPLC na:
kwercetynę
kempferol
izoramnetynę
5-7% terpenoidy = terpeny
2.8 - 3.4% ginkgolidy
2.6 - 3.6% bilobalidy
protantocjanidyny
kwasy organiczne