gospodarcza na obszarze gminy michałowice
advertisement
Załącznik do uchwały nr XLI/354/05 Rady Gminy Michałowice z dnia 29 grudnia 2005 r. STRATEGIA ROZWOJU GMINY MICHAŁOWICE NA LATA 2006-2013 MICHAŁOWICE LISTOPAD 2005 SPIS TREŚCI I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII GMINY MICHAŁOWICE ........................... 3 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA NA OBSZARZE GMINY MICHAŁOWICE ............................................................................................................................................... 4 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY MICHAŁOWICE ................................................................... 4 1.1. Położenie .................................................................................................................................. 4 1.2. Warunki fizjograficzne – uwarunkowania przyrodnicze .............................. 5 1.3. Jakość środowiska i jego zagrożenie. ..................................................................... 7 2. DZIEDZICTWO KULTUROWE I TURYSTYKA ...................................................................................... 8 2.1. Rys historyczny Gminy Michałowice ........................................................................ 8 2.2. Zabytki ....................................................................................................................................... 8 2.3. Pozostałe obiekty o wartości zabytkowej w Gminie Michałowice.........11 2.4. Walory krajobrazowo – przyrodnicze ....................................................................11 2.5. Infrastruktura turystyczna ...........................................................................................13 2.4.1. 2.4.2. 2.4.3. 2.6. 2.7. Sport ..........................................................................................................................................14 Kultura ......................................................................................................................................15 2.7.1. 2.7.2. 2.7.3. 2.7.4. 2.7.5. 3. Stadniny ......................................................................................................................................... 13 Rowery ............................................................................................................................................ 13 Pozostałe ....................................................................................................................................... 14 Sytuacja kulturalna na terenie Gminy Michałowice .................................................... 15 Zajęcia w CKiP ................................................................................................................................... 15 Najważniejsze Imprezy cykliczne .......................................................................................... 16 Biblioteki ............................................................................................................................................... 17 Ruch artystyczny na terenie Gminy Michałowice .......................................................... 18 2.8. Miejsca pamięci ...................................................................................................................19 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE .......................................................................................... 20 3.1. Ogólne uwarunkowania ..................................................................................................20 3.2. Sieć osadnicza ......................................................................................................................21 3.3. Ochrona środowiska naturalnego ............................................................................22 3.3.1. Tereny chronione ............................................................................................................................. 22 3.3.2. Zagrożenia i degradacja środowiska.................................................................................... 23 3.4. Własność nieruchomości ...............................................................................................24 3.5. Mienie komunalne Gminy ..............................................................................................24 4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...................................................................................................... 26 4.1. Układ komunikacyjny ......................................................................................................26 4.1.1. 4.1.2. 4.2. Drogi................................................................................................................................................. 26 Kolej ................................................................................................................................................. 31 Gospodarka wodno-ściekowa .....................................................................................31 4.2.1. 4.2.2. Wodociągi...................................................................................................................................... 31 Kanalizacja ................................................................................................................................... 33 4.3. Gospodarka odpadami .....................................................................................................33 4.4. Infrastruktura energetyczna .......................................................................................33 4.5. Gazociągi .................................................................................................................................34 4.6. Telekomunikacja i internet ...........................................................................................34 5. GOSPODARKA ...................................................................................................................................... 35 5.1. Użytkowanie gruntów i rolnictwo ............................................................................35 5.2. Zakłady pracy i istniejące branże .............................................................................36 5.3. Rynek pracy i bezrobotni ...............................................................................................38 6. SYTUACJA SPOŁECZNA ....................................................................................................................... 39 6.1. Sytuacja demograficzna .................................................................................................39 6.2. Poziom bezpieczeństwa mieszkańców ..................................................................41 6.3. Mieszkalnictwo ....................................................................................................................42 6.4. Edukacja ..................................................................................................................................42 6.5. Ochrona zdrowia.................................................................................................................44 1 6.6. Kościoły, cmentarze ..........................................................................................................45 6.7. Pozostała infrastruktura społeczna .........................................................................45 6.8. Organizacje pozarządowe .............................................................................................45 6.9. Komunikacja .........................................................................................................................46 6.10. Pomoc społeczna i określenie grup społecznych wymagających wsparcia ..................................................................................................................................................47 III. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCHW GMINIE MICHAŁOWICE 51 1. 2. 3. 4. 5. IV. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE „DZIEDZICTWO KULTUROWE I TURYSTYKA” 51 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE „ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE” ...... 51 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE „INFRASTRUKTURA TECHNICZNA” .................. 51 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE „GOSPODARKA” .................................................. 51 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE „SYTUACJA SPOŁECZNA”................................... 52 ANALIZA SWOT ............................................................................................................................. 53 V. CELE I ZADANIA STRATEGICZNE GMINIE MICHAŁOWICE NA LATA 20062013 ................................................................................................................................................................... 55 2 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII GMINY MICHAŁOWICE Obszarem opracowywanej „Strategii” jest Gmina Michałowice w swoich granicach administracyjnych. Dokument jest merytorycznie zgodny z ustaleniami zawartymi w: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Michałowice” oraz w „Strategii rozwoju Województwa Małopolskiego” Podstawowymi celami sporządzenia Strategii są: a) dokonanie kompleksowej analizy stanu Gminy w bieżącym okresie b) identyfikacja problemów występujących w Gminie c) identyfikacja słabych i silnych stron Gminy oraz szans i zagrożeń rozwoju Gminy; c) wyznaczenie kierunków rozwoju Gminy i zadań, które umożliwią ich realizację Strategia rozwoju Gminy Michałowice składa się z trzech zasadniczych części: 1. Diagnozy stanu istniejącego 2. Analizy problemów 3. Określenia celów strategicznych i pomocniczych, które wpłyną na szybki rozwój Gminy Horyzont czasowy „Strategii” określony jest na rok 2013 i jest zgodny z okresem programowania budżetu Unii Europejskiej. Przyjęcie ostatecznej wersji Strategii Gminy Michałowice zostało poprzedzone konsultacjami społecznymi. Odbyło się 13 spotkań wiejskich w sołectwach Gminy Michałowice, spotkanie z przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi oraz spotkanie z radnymi i sołtysami. Dodatkowo zorganizowano dwie sesje eksperckie, na których podsumowano wnioski z konsultacji społecznych i opracowano ostateczny kształt celów i założeń rozwoju Gminy Michałowice. 3 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA NA OBSZARZE GMINY MICHAŁOWICE 1. Ogólna charakterystyka Gminy Michałowice 1.1. Położenie Gmina Michałowice usytuowana jest na pograniczu południowo-zachodniej części Wyżyny Miechowskiej i południowo-wschodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, na północ od Krakowa, w szerokiej dolinie rzeki Dłubni, będącej lewym dopływem Wisły. Administracyjnie, gmina Michałowice wchodzi w skład powiatu ziemskiego krakowskiego i województwa małopolskiego. Od zachodu i południowego zachodu gmina graniczy z gminą Zielonki, od północy z gminą Iwanowice, od wschodu z gminą Kocmyrzów-Luborzyca, od południa zaś na wąskim odcinku z Krakowem. Mapa 1: Położenie Gminy Michałowice w Powiecie Krakowskim Gmina Michałowice zajmuje obszar o powierzchni 51,6 km², zamieszkały przez blisko 7,5 tysiąca osób, skupionych w 19 sołectwach. Największą miejscowością (składającą się z 3 sołectw) jest stolica Gminy – Michałowice, które zamieszkuje ponad 2000 osób. Dużymi miejscowościami są też Masłomiąca (534 mieszkańców) i Raciborowice (sołectwa Raciborowice i Prawda łącznie 747 mieszkańców). Najmniejsza liczba osób zamieszkuje Zdzięsławice (193), Zerwaną (211) i Kończyce (212). Największe skupiska ludności koncentrują się w sąsiedztwie drogi krajowej nr 7 oraz w Dolinie Dłubni. 4 Mapa 2: Miejscowości (obręby) i sołectwa Gminy Michałowice 1.2. Warunki fizjograficzne – uwarunkowania przyrodnicze Pod względem klimatycznym gmina Michałowice leży w granicach regionu Wyżyny Krakowsko–Miechowskiej w subregionie Wyżyny Miechowskiej. Średnia temperatura roczna wynosi 8-8.5ºC, a średnie opady roczne ok.750 l/m². Okres wegetacyjny trwa ok. 215 dni. Rzeźba terenu Gminy charakteryzuje się występowaniem względnie wyrównanej wierzchowiny rozciętej głęboką doliną Dłubni (szerokości od 280 m w Wilczkowicach do 550 m w Raciborowicach). Największe nachylenia występują na zboczach dolin. Wysokości bezwzględne na terenie Gminy wynoszą od ok. 215 m n.p.m. w Dolinie Dłubni przy granicy z Krakowem do 367 m n.p.m. na północno – zachodnim krańcu Gminy. Podłoże geologiczne terenu Gminy budują warstwy monokliny śląsko – krakowskiej lekko nachylone w kierunku północno-wschodnim. Są to wapienie jurajskie (nie odsłaniające się na terenie Gminy na powierzchni), na których zalęgają margle i wapienie margliste wieku kredowego. Na południowym krańcu Gminy zalegają na nich utwory mioceńskie (głównie 5 iły) a w pozostałej części Gminy bezpośrednio na utworach kredowych zalegają osady czwartorzędowe wykształcone jako utwory lessowe pochodzenia eolicznego. Surowce mineralne w obszarze Gminy nie są udokumentowane, tzn. brak jest złóż, które dawałyby szansę eksploatacji na skalę przemysłową. Nie mniej jednak stwierdza się że dla potrzeb gospodarczych w przeszłości eksploatowano lokalnie gliny lessowe do wyrobu cegły a także piaski i margle. Były to jednak złoża niskiej jakości i ich eksploatacja ma wyłącznie historyczne znaczenie. Okolice miejscowości Górna Wieś Gmina Michałowice prawie w całości jest położona w dorzeczu Dłubni. Jedynie północno – zachodnie krańce Gminy (Górna Wieś) znajdują się w zlewni Prądnika. Średni przepływ tej rzeki w profilu Zesławice (poniżej terenu Gminy) obliczony dla okresu 1973-1987 wynosił 1,1 m³/s. Ponadto na terenie Gminy (w Raciborowicach) znajduje się górna część zbiornika przeciwpowodziowego „Zesławice” na rzece Dłubni. Wody podziemne na wierzchowinie występują głęboko. Głównym zbiornikiem wód podziemnych jest „Niecka Miechowska”. Zbiornik ten jest głównym źródłem zaopatrzenia Gminy w wodę pitną. Projektuje się ustanowienie obszaru ochronnego zbiornika wód podziemnych, w granicach którego znajduje się północno –wschodnia część Gminy. Na terenie Gminy Michałowice występują głównie gleby brunatne wykształcone na podłożu utworów lessowych. Ponadto w dnie doliny Dłubni występują mady wytworzone na podłożu osadów rzecznych. Są to gleby bardzo urodzajne. Dominują gleby I-III klasy bonitacyjnej. Gleby klas IV-VI występują głównie na zboczach dolin. Szata roślinna Gminy uległa znacznym zmianom. Obecnie tylko niewielkie obszary posiadają szatę roślinną zbliżoną do naturalnej. Są to lasy zajmujące 197 ha, tj. 3,7% 6 powierzchni Gminy. Występują one w kilku kompleksach na zboczach doliny Dłubni i jej dopływów. Stanowią one zarazem najważniejsze ostoje zwierząt dziko żyjących. Dużą różnorodnością gatunkową roślinności cechują się także trwałe użytki zielone zajmujące 302 ha, tj.5,7 % powierzchni Gminy, występujące głównie w dolinie Dłubni. Istotne znaczenie zadrzewienia dla śródpolne, bioróżnorodności które oprócz terenów funkcji Gminy Michałowice siedliskowych pełnią mają także także funkcje glebochronne, przeciwerozyjne. Ponadto na terenie Gminy znajduje się szereg parków zabytkowych z okazałymi drzewami o szczególnych walorach krajobrazowych. Dolina Dłubni wraz z zadrzewionym otoczeniem koryta rzeki, łąkami w dnie doliny oraz lasami i zadrzewieniami na zboczach pełni funkcję korytarza ekologicznego umożliwiającego migracje gatunków pomiędzy terenami zurbanizowanymi Krakowa a terenami rolnymi i leśnymi położonymi na północ od miasta. 1.3. Jakość środowiska i jego zagrożenie. W odniesieniu do zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na podstawie raportu Państwowego Inspektora Ochrony Środowiska w obszarze Gminy nie obserwuje się przekroczenia średnich rocznych stężeń substancji zanieczyszczeń (CO, SO2, NO2, pył zawieszony PM10). Zwiększenie emisji w stosunku do pozostałego obszaru niewątpliwie występuje w sąsiedztwie istniejącej drogi krajowej nr 7. Lokalne pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego występuje w sezonie grzewczym z uwagi na paleniska domowe. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego pozostaje pod wpływem emisji z terenu Miasta Krakowa. Poziom wpływu zależy od emisji w mieście (poziom ten w ostatnich latach maleje) oraz od cyrkulacji powietrza, to jest kierunków wiatrów nanoszących zanieczyszczenia nad teren Gminy. W odniesieniu do zanieczyszczenia wód powierzchniowych, na podstawie prowadzonego monitoringu dla rzeki Dłubni (punkt w Kończycach), stwierdza się, że w ogólnej ocenie prowadzi ona wodę poza klasą. Przy czym pod względem fizykochemicznym są to wody III klasy czystości, pod względem stężeń sanitarnych III klasy czystości i pod względem hydrobiologicznym II klasy czystości. Jakość wód podziemnych w utworach jurajskich jest oceniana w klasach od Ia do Ic, a więc są to wody wysokiej jakości. 7 2. Dziedzictwo kulturowe i turystyka 2.1. Rys historyczny Gminy Michałowice Gmina Michałowice dzięki swojemu położeniu w okolicach Krakowa posiada bogatą i burzliwą historię. Urodzajna, lessowa dolina Dłubni już w VIII stuleciu była terenem stałego osadnictwa. Wzdłuż tej rzeki z końcem XII wieku znajdowało się co najmniej 8 osad (w tym Michałowice), określanych jednym terminem Dłubnia. Założycielami tych osad była prawdopodobnie rodzina Awdańców, pochodzenia nordyckiego. To właśnie komes Michał Awdaniec był protoplastą nazwy Michałowic. Najstarszymi wymienionymi w dokumentach miejscowościami są: Michałowice (1198) i Raciborowice (1230). To właśnie w Raciborowicach proboszczem był słynny historyk Jan Długosz, który zresztą ufundował istniejącą do dziś świątynię. W 1788 roku na wieczyste posiadanie otrzymał Michałowice Hugo Kołłątaj. W zamian zobowiązany był płacić roczny czynsz na rzecz Akademii Krakowskiej. Drewniany dworek Kołłątaja znajdował się nieopodal do dziś istniejącego, murowanego dworu. Po wygranej bitwie pod Racławicami w 1793 roku przez Gminę Michałowice przechodził Tadeusz Kościuszko ze swoimi Kosynierami, by założyć obóz w Bosutowie, sąsiadującym z Młodziejowicami. W czasie walk napoleońskich Michałowice zostały włączone do Księstwa Warszawskiego (1809 r.). Po upadku Napoleona, na Kongresie Wiedeńskim zapadły decyzje, w wyniku których Michałowice stały się częścią zaboru rosyjskiego. Raciborowice wchodziły w skład Rzeczpospolitej Krakowskiej, a po jej likwidacji, zostały wcielone do zaboru austriackiego (Galicja). Ze względu na graniczne położenie Ziemi Michałowickiej, utworzono komorę celną (1815 r.). Początkowo znajdowała się ona w Wilczkowicach, a w 1838 roku została przeniesiona do Michałowic. W czasie walk o niepodległość na początku XX w. w przez Michałowice prowadziła trasa I Kompani Kadrowej Strzelców Józefa Piłsudskiego. 2.2. Zabytki Na terenie Gminy Michałowice znajdują się liczne zabytki architektury sakralnej i świeckiej. W rejestrze zabytków widnieją: Zespół kościoła parafialnego p.w. św. Małgorzaty w Raciborowicach (nr rej. A-17). Gotycki kościół murowany, p.w. św. Małgorzaty został ufundowany w latach 1460-76 przez Jana Długosza. Świątynia jest budowlą jednonawową z prezbiterium zakończonym prostokątnie, nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Prostokątna nawa kryta jest stropem. Bogate jest wyposażenie w detal kamieniarski. Do najbardziej charakterystycznych motywów należą ostrołukowe portale uskokowo-schodowate oraz liczne kartusze z herbem Wieniawa (głowa żubra) Jan Długosza. 8 We wnętrzu wyróżnia się ołtarz główny w stylu barokowym z krucyfiksem z 1440 roku i obraz Matki Boskiej Śnieżnej z Dzieciątkiem z 1526 roku, znajdujący się w ołtarzu bocznym. Przy kościele znajduje się dzwonnica, a na cmentarzu parafialnym, do którego prowadzi szeroka aleja stoi kaplica z 1847 roku. Cały kompleks kościół, kościelno-cmentarny, dzwonnica, cmentarna i aleja architektoniczno cmentarz, posiada – czyli: kaplica wybitne krajobrazowe, walory a także bogatą i ciekawą historię. Z tutejszą świątynią związane były takie wybitne osobistości jak Jan Długosz – fundator kościoła i proboszcz parafii raciborowickiej oraz Karol Wojtyła, który spędził tutaj kilka miesięcy jako kleryk. Kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła w Więcławicach (A-181). Kościół parafialny p.w. Św. Jakuba Apostoła w Więcławicach sięga początkami 1340 roku. Obecna świątynia jest zbudowana z drzewa modrzewiowego, na podmurówce, jednonawowa, w stylu barokowym. Ostatnia gruntowna przebudowa i konserwacja była przed rokiem 1757, w którym to, dokonano konsekracji kościoła. Do roku 1773 dziedzicami i proboszczami parafii byli OO. Jezuici, którym prawdopodobnie Więcławice zapisała rodzina Więcławskich, właściciele Więcławic i Woli Więcławskiej. W ołtarzu głównym widnieje obraz św. Jakuba Apostoła, pierwszego patrona parafii. Prawy ołtarz boczny poświęcony jest św. Izydorowi Oraczowi (obraz 1 poł. XVII w.), który jest drugim patronem parafii, a w lewym ołtarzu bocznym znajduje się obraz Madonny z Dzieciątkiem. Szczególne miejsce w wystroju kościoła zajmuje na ścianie północnej tryptyk św. Mikołaja, malowany na deskach, wybitny zabytek malarstwa cechowego, gotyckiego z roku 1477. 9 Zespół dworsko-parkowy w Michałowicach (nr rej. A-465). Dwór został zbudowany w latach 1892 - 1897 wg projektu wybitnego architekta Teodora Talowskiego w stylu malowniczego historyzmu dla rodziny Dąbrowskich. Dwór projektu Talowskiego to budynek murowany z kamienia i cegły, nietynkowany, parterowy z półpiętrem mieszkalnym w dachu nad korpusem i dwupiętrową wieżą basztą. Układ dworu jest dwuskrzydłowy, na rzucie w kształcie litery „L". W skrzydle tylnym przybudówka mieszcząca oprócz baszty kaplicę z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Otaczający zespół dworski park istniał już za życia H.Kołłątaja. Przekomponowany potem krajobrazowo, posiada cechy neoromantyczne, wykorzystuje naturalną, bogatą konfigurację terenu (skarpy, jary, tarasy). Obecnie stanowi własność prywatną. Zespół dworski w Sieborowicach (A-584). Dwór pochodzi z roku 1882, murowany, na rzucie litery “T”, dwukondygnacyjny jest korpus główny i skrzydło zachodnie, jednokondygnacyjne skrzydło wschodnie. Korpus główny posiada od zachodu wieloboczny ryzalit z tarasem, a od południa trójarkadowy portyk. Wokół dworu roztacza się park w stylu neoklasycystycznym. W chwili obecnej w dworze zlokalizowany jest Dom Dziecka. Zespół dworsko-parkowy w Młodziejowicach (A-492). Dwór w Młodziejowicach został zbudowany na rzucie wydłużonego prostokąta, składa się z dwóch części, starsza wschodnia murowana pochodzi z drugiej połowy XVI wieku. W pozostałościach dworu, w salach parteru zachowało się sklepienie kolebkowe z lunetami, a także kamienny późnorenesansowy portal. W podziemiach dworu znajdują się imponujące piwnice, sklepione kolebkowo. Dwór otoczony jest parkiem krajobrazowym o wybitnych walorach dendrologicznych, przyrodniczych i przestrzennych. Zespół dworsko-parkowy w Książniczkach (nr rej. A-585). Dwór został wzniesiony w roku 1896, murowany na rzucie w kształcie litery “L” z dwukondygnacyjnym korpusem głównym pośrodku i jednokondygnacyjnymi skrzydłami bocznymi. Dwór kryty jest dachem dwuspadowym, a otoczony jest parkiem o charakterze krajobrazowym, naturalistycznym, założonym na przełomie XIX/XX w. i na pocz. XX w. 10 Stara Apteka w Zerwanej (A-727) W Zerwanej tuż przy drodze krajowej nr 7 znajduje się dom mieszkalny z mieszczącą się w nim historyczną apteką, wzniesiony w 1917 roku. W otoczeniu budynku istnieje ogród, w którym usytuowana jest kaplica z figurą św. Jana Nepomucena z XVIII wieku. Dawny zespół dworsko-parkowy w Zagórzycach Dworskich (A-699). W rejestrze zabytków znajduje się park dworski. Ukształtowany zapewne w wieku XVIII jako tarasowy ogród włoski, przekształcony został w wieku XIX na park krajobrazowy. W ogrodzie znajduje się budynek dworu (murowany, z poł. w. XIX), nadbudowany w roku 1963. 2.3. Pozostałe obiekty o wartości zabytkowej w Gminie Michałowice Drewniane młyny wodne w Dolinie Dłubni – z przełomu wieków XIX i XX i z początków XX w. RACIBOROWICE – nie funkcjonuje KOŃCZYCE - funkcjonuje MŁODZIEJOWICE - funkcjonuje WILCZKOWICE – 2x - nie funkcjonują MICHAŁOWICE – zniszczony, ślady młynówki KSIĄŻNICZKI – nie istnieje, ustny przekaz Wiejska zabudowa drewniana Kilkanaście chat drewnianych z początku wieku, m.in. w Michałowicach, Kończycach, Książniczkach. Kapliczki i krzyże przydrożne Obiekty małej architektury sakralnej znajdują się w każdym sołectwie. Co najmniej kilka z nich (Zerwana, Wilczkowice) posiada wysokie walory historyczne i architektoniczne. 2.4. Walory krajobrazowo – przyrodnicze Środowisko przyrodnicze Gminy Michałowice cechuje się urozmaiconą rzeźbą terenu i malowniczymi krajobrazami. Przez środek Gminy, szeroką doliną przepływa rzeka Dłubnia. W zasadzie na całej długości rzeki jej brzegi porastają drzewa, wśród których dominują olsze czarne, jesiony i różne gatunki wierzb. W Gminie istnieją jedynie 3 niewielkie skupiska leśne: Las Młodziejowski, Michałowski i Las w Woli Więcławskiej. Zalesienie wynosi jedynie 6%. Cechą charakterystyczną jest występowanie dużej powierzchni sadów owocowych (jabłonie), głównie w Zagórzycach i Sieborowicach. 11 Las Młodziejowski Na terenie Gminy znajdują się dwa Parki Krajobrazowe: Dłubniański i Dolinki Krakowskie, które zajmują obszar 1650 ha. Obszary chronione (parki wraz z otulinami) obejmują ponad 2/3 powierzchni Gminy. Kilka drzew znajdujących się w Dłubniańskim Parku Krajobrazowym, na terenie Gminy Michałowice, zostało wpisanych na listę pomników przyrody. Wśród nich wyróżnia się jeden z największych i najstarszych w Polsce okazów derenia właściwego w formie krzaczastej, który rośnie w parku dworskim w Michałowicach. Pozostałe drzewa –pomniki przyrody (lipa, 4 wiązy, buk, dąb, kasztanowiec) znajdują się w parku dworskim w Młodziejowicach. Rzeka Dłubnia 12 2.5. Infrastruktura turystyczna 2.4.1. Stadniny Stadnina „Nowakówka” Stadnina znajduje się w Więcławicach Dworskich, w niewielkiej odległości od drogi krajowej nr 7 i stawów w Masłomiącej. Gospodarstwo zostało założone na Porębie Leśnej wykupionej w 1904 r. przez dziadka obecnego właściciela i otrzymało nazwę Nowakówka Więcławska. Od tego czasu wszystkie pokolenia rodziny zajmują się hodowlą konia małopolskiego. Konie te charakteryzują się doskonałym ruchem, są wytrzymałe w pracy i ekonomiczne w utrzymaniu. Ze względu na swoją wytrzymałość, łagodne usposobienie i temperament były używane przez Kawalerię Polską. Gospodarstwo posiada 11 ha ziemi, w tym: lasy, pastwiska i ziemie orne. Oferuje naukę jazdy konnej, jazdy rekreacyjne i terenowe oraz pensjonat dla koni. W gospodarstwie można spróbować domowego chleba, masła, smalcu czy napić się wiejskiego mleka. Gospodarze zajmują się również renowacją starych powozów, bryczek i sań. Stadnina Koni i Gospodarstwo Agroturystyczne „Stary Młyn” w Wilczkowicach Gospodarstwo znajduje się w Dłubniańskim Parku Krajobrazowym, w bliskim sąsiedztwie Ojcowskiego Parku Narodowego. Stadnina została założona w 1987 roku, a swą nazwę zawdzięcza staremu, drewnianemu młynowi wodnemu, znajdującemu się na terenie gospodarstwa. W stadninie jest prowadzona hodowla koni rasy SP (szlachetna półkrew). Ogierami czołowymi są dwa ogiery rzadko spotykanej rasy achałtekińskiej. Jest to jedna z najstarszych na świecie ras koni, wyhodowana ponad 4 tysiące lat temu przez azjatyckie plemiona, zamieszkujące Azję Środkową (dzisiejszy Turkmenistan). Rasa ta słynie z wyjątkowej wytrzymałości, szybkości i niepowtarzalnej urody. 2.4.2. Rowery Szlak rowerowy „Dolina Dłubni” Główny szlak rowerowy Gminy, przebiegający od południa na północ Gminy. Szlak biegnie doliną rzeki Dłubni, od miejscowości Raciborowice, aż do Wilczkowic. Ma długość ponad 11 km. Trasa jest łatwa i nie wymaga przygotowania kondycyjnego. Na trasie szlaku znajduje się wiele zabytków i ciekawych miejsc. Pozostałe szlaki rowerowe Na terenie Gminy istnieje kilka wyznaczonych lub projektowanych szlaków, biegnących drogami asfaltowymi i gruntowymi. Przebiegają przez najatrakcyjniejsze miejsca Gminy Michałowice (zabytki, punkty widokowe, lasy). 13 2.4.3. Pozostałe Jedynym miejscem w Gminie, które oferuje noclegi jest gospodarstwo agroturystyczne i stadnina „Stary Młyn” w Wilczkowicach. Dysponuje 20 miejscami w 5 pokojach, z których każdy posiada własną łazienkę. W okolicach Michałowic znajduje się hotel Kosynier w Węgrzcach oraz kamping Galicja w Bosutowie. W Pielgrzymowicach znajduje się Centrum Leczniczo–Rehabilitacyjne „Ekomed”, dysponujące basenem oraz kriokomorą i kriosauną. W Michałowicach, nad rzeką Dłubnią znajdują się tereny rekreacyjne o powierzchni ok. 4 ha, należące do Gminy. Obecnie znajduje się tam boisko sportowe oraz nieczynne baseny. W tym miejscu organizowane są imprezy kulturalne. Niestety teren nie posiada kompleksowej koncepcji zagospodarowania. 2.6. Sport W Gminie Michałowice istnieją 4 kluby sportowe. LKS Michałowianka, LKS Galicja Raciborowice oraz Polonia Więcławice prowadzą sekcje piłkarskie. Michałowianka i Galicja grają w klasie B, prowadzą ponadto zespoły młodzieżowe. Polonia gra w klasie C. W Więcławicach istnieje również Parafialny Klub Sportowy Jakub, który prowadzi kilka sekcji młodzieżowych, m.in. piłkarską, jeździecką i tenisa stołowego. Poza klubami działalność sportowa prowadzona jest również w szkołach. Przy wszystkich placówkach oświatowych działają Szkolne Kluby Sportowe prowadzone przez nauczycieli wychowania fizycznego. Infrastrukturę sportową Gminy Michałowice tworzą: 3 pełnowymiarowe boiska piłkarskie w Michałowicach, Raciborowicach i Więcławicach, dwie sale gimnastyczne (o wymiarach 12x24 m); przy Zespole Szkół w Więcławicach i Gimnazjum w Michałowicach hala sportowa przy Zespole Szkół w Raciborowicach o wymiarach 19x37 m z trybunami, przewidywany termin oddania do użytkowania – grudzień 2005 małe boiska piłkarskie w większości miejscowości Gminy Największe możliwości rozwijania sportu powstaną w nowobudowanej hali sportowej w Raciborowicach. Będzie ona stanowiła zaplecze dla uczniów szkół w Raciborowicach, a popołudniami i w dni wolne od nauki będzie udostępniana wszystkim mieszkańcom Gminy Michałowice. W Michałowicach istnieje teren inwestycyjny, gdzie zlokalizowany był ośrodek sportu i rekreacji. Obecnie znajduje się tam tylko boisko do piłki nożnej i do piłki ręcznej. Istnieją plany reaktywacji ośrodka sportu i budowy nowej infrastruktury rekreacyjnej i sportowej. Inwestycja ta byłaby realizowany wspólnie z inwestorem prywatnym w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. 14 Istnieją plany budowy Centrum Rekreacyjno-Sportowego w otoczeniu boiska piłkarskiego w Więcławicach. W jego w skład będą wchodzić boiska do siatkówki i koszykówki, boisko treningowe oraz korty tenisowe. W chwili obecnej inwestycja jest na etapie opracowywania projektu. 2.7. Kultura 2.7.1. Sytuacja kulturalna na terenie Gminy Michałowice Na terenie Gminy Michałowice życie kulturalne skupia się głównie wokół Centrum Kultury i Promocji (CKiP), które jest inicjatorem licznych zajęć dla dzieci, młodzieży i dorosłych, realizując założenia programu edukacji kulturalnej, głównie muzycznej i plastycznej, pełniąc tym samym funkcję lokalnego animatora kultury. Ponadto CKiP współorganizuje cykliczne imprezy kulturalne, sportowe i rekreacyjne, mające na celu promocję Gminy, jak również imprezy okolicznościowe. Co więcej, koordynuje działalność amatorskiego ruchu artystycznego na terenie Gminy, głównie zaś Grupy Śpiewaczej Kozierowianie, kultywującej wielopokoleniowe tradycje wokalnomuzyczne. CKiP patronuje także orkiestrom dętym „Echo” z Michałowic, „Hejnał” z Więcławic oraz „Wieniawa” z Raciborowic oraz klubom sportowym LKS „Michałowianka”, LKS „Galicja”, LKS „Polonia” oraz PKS „Jakub”. Poza tym zapewnia również warunki działalności i rozwoju Gminnej Biblioteki Publicznej w Michałowicach oraz jej dwóch filii w Raciborowicach i Więcławicach. 2.7.2. Zajęcia w CKiP Centrum Kultury i Promocji w Michałowicach jest organizatorem licznych zajęć (zarówno indywidualnych, jak i grupowych), przeznaczonych dla dzieci, młodzieży, jak i starszych mieszkańców Gminy. Od wielu lat prowadzone są indywidualne lekcje gry na instrumentach klawiszowych (pianino, keyboard). Od niedawna oferta wzbogacona została o instrumenty dęte, takie jak: flet, trąbka, puzon, waltornia. Do uczącej się młodzieży adresowane są zajęcia plastyczne, mające na celu rozwijanie manualnych zdolności oraz wytworzenie poczucia estetycznego u najmłodszych mieszkańców Michałowic. Instruktorzy CKiP Michałowice prowadzą również warsztaty wokalne dla dzieci w Więcławicach. Od roku 2004 CKiP jest organizatorem kursów językowych. We wszystkich szkołach na terenie Gminy prowadzone są konwersacje z języka hiszpańskiego, angielskiego i rosyjskiego. Dzieci i młodzież uczęszczają również na kurs tańca w Więcławicach i w Raciborowicach. Zajęcia odbywają się w dwóch grupach, dla dzieci młodszych i dla młodzieży. 15 Dodatkowo dla dzieci w czasie ferii i wakacji organizowane są zajęcia w miejscu zamieszkania z bogatą ofertą zajęć. W bibliotekach w Michałowicach i Raciborowicach prowadzone są kursy komputerowe. Na zajęcia uczęszczają głównie osoby dorosłe. Podczas dziesięciu sesji można nauczyć się podstawowej obsługi komputera – zapoznanie się z pakietem office (głównie Word i Excel) oraz praktyczne korzystanie z Internetu. Aktywny Senior to program rehabilitacji i aktywizowania osób starszych poprzez ruch. Jego celem jest poprawa jakości życia i polepszenie samopoczucia, gdyż ruch zapobiega powstawaniu i rozwojowi wielu chorób. Sukcesem zajęć jest niewątpliwie duże zadowolenie aktywnych seniorów i chęć uczestniczenia w ćwiczeniach. 2.7.3. Najważniejsze Imprezy cykliczne ŚWIĘTO KWITNĄCEJ JABŁONI (MAJ) Pierwsze Święto Kwitnącej Jabłoni w Zagórzycach odbyło się 24 kwietnia 1974 roku w prywatnym sadzie, kolejne zaś odbywały się już w Parku Dworskim. W ciągu 30 lat Święto Kwitnącej Jabłoni zachowało swój ludowy charakter. Program artystyczny opierał się z na występach miejscowej zespołów szkoły śpiewaczo-tanecznych. i niezawodna orkiestra Występowały Hejnał. Świętu również Kwitnącej dzieci Jabłoni w Zagórzycach towarzyszy zawsze wspaniały klimat, na wspólnej zabawie licznie gromadzą się mieszkańcy i goście – wpływa na to przecież maj, cudowny czas dla ludzi czas woni kwiatów i miłości. IMPRESJE WIĘCŁAWICKIE (czerwiec) Spotkania malarskie, zorganizowane po raz pierwszy w 2005 r. Celem pleneru jest rozbudzanie i poszerzanie wśród dzieci, młodzieży i dorosłych zainteresowań artystycznych. Uczestnicy pleneru wykonują dwie prace dowolną techniką, jedną z prac przeznaczając dla organizatora. Wystawa poplenerowa odbywa się w CKiP Michałowice, później natomiast są licytowane podczas Więcławickiej Biesiady Artystów. PIKNIK WOLNOŚCI – Kadrówka (sierpień) Dwudniowy Piknik odbywa się by uczcić wydarzenia, jakie historia umiejscowiła na Ziemi Michałowickiej, w 1914 roku, kiedy to obalono tu 6 sierpnia słupy graniczne w czasie Marszu I Kompanii Kadrowej Strzelców Józefa Piłsudskiego. Po tradycyjnym apelu pod Obeliskiem (Michałowice – Komora) rozpoczyna się świętowanie. W czasie spotkania odbywa się cykl imprez sportowych, zabawy dla dzieciaków, a wszystko przy grillu i muzyce. Pierwszy dzień obchodów tradycyjnie kończy zabawa taneczna. 16 W drugim dniu odbywa się KONCERT PIEŚNI LEGIONOWEJ oraz zawody strzeleckie i pokazy jazdy konnej. Całość kończą pokazy laserowe bądź sztuczne ognie. Jest to bardzo duża impreza o zasięgu zdecydowanie ponadgminnym. MARATON ROWEROWY GRANICĄ DWÓCH ZABORÓW (sierpień) Maraton Rowerowy Granicą Dwóch Zaborów odbywa się pod Patronatem Honorowym Konsuli Generalnych Republiki Austrii i Federacji Rosyjskiej. Pierwszy miał miejsce w 2004 r. Trasa została tak skonstruowana, aby zawodnicy oprócz przeżyć związanych ze współzawodnictwem rowerowym mogli zapoznać się z atrakcjami, jakie oferuje rowerzystom malowniczo położona Gmina Michałowice. DOŻYNKI GMINNE (sierpień) Dożynki – święto dziękczynienia za plony, organizowane już od kilku lat na terenie Parafii św. Jakuba Apostoła, z roku na rok cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Liczne atrakcje przygotowywane przez organizatorów, jak również piękna sceneria plebańskiego ogrodu sprawiają, że frekwencja na imprezie jest bardzo duża. Dożynki trwają dwa dni, a każdy dzień podsumowuje widowiskowy pokaz sztucznych ogni. Spotkanie ma charakter pikniku rodzinnego, bawią się tu świetnie zarówno dzieci, młodzież, jak również osoby dorosłe. PIKNIK ZIEMNIACZANY (wrzesień) Impreza odbywa się od 2004 r. W czasie tego jesiennego pikniku mają miejsce zabawy dla dzieci oraz konkurs na najlepszą zapiekankę ziemniaczaną, najciekawsze potrawy z ziemniaków oraz na najdziwniejszego i najciekawszego ziemniaka. Podsumowaniem imprezy jest koncert znanego artysty. 2.7.4. Biblioteki Gminna Biblioteka Publiczna w Michałowicach i jej dwie filie biblioteczne, w Raciborowicach i w Więcławicach od 2001 roku wchodzą w skład Centrum Kultury i Promocji w Michałowicach, powstałego z połączenia Ośrodka Kultury i bibliotek. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom czytelnika, w bibliotece w Michałowicach i filii bibliotecznej w Raciborowicach utworzono czytelnie internetowe z trzema stanowiskami komputerowymi i szybkim dostępem do Internetu. Komputery pozyskaliśmy ramach akcji IKONKA, której organizatorem jest Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Obecnie tworzona jest baza katalogowa wszystkich książek w bibliotece, co jest podstawą do systematycznego wprowadzania pozostałych modułów programu. Do maja 2005 roku wprowadzono 3 000 rekordów tzn. skatalogowano 3000 woluminów. Z chwilą zakończenia budowy bazy katalogowej planowany jest zakup modułu LIBRA WWW, dzięki 17 któremu będzie można udostępnić katalog biblioteki w Internecie i /lub sieci lokalnej biblioteki. 2.7.5. Ruch artystyczny na terenie Gminy Michałowice Orkiestra Dęta „HEJNAŁ” Orkiestra Hejnał została założona w Więcławicach w roku 1896 i działa nieprzerwanie od tamtego momentu. W roku 2006 „Hejnał” będzie obchodził 110-lecie działalności. Opiekę muzyczną nad orkiestrą sprawuje od kilku lat jej kapelmistrz Stanisław Wądrzyk. Orkiestra uświetnia swą obecnością większość imprez na terenie Gminy, ale również chętnie bierze udział w ponadlokalnych przedsięwzięciach muzycznych, i tak np. od lat występuje na Festiwalu Orkiestr Dętych w Niepołomicach zdobywając wysokie miejsca w konkursach. Prezesem, liczącej około 20 osób orkiestry jest Jan Baran. „Hejnał” gromadząc w swoich szeregach coraz więcej młodzieży, nierzadko uczęszczającej do szkół muzycznych, prowadzi edukację muzyczną w środowisku lokalnym. Orkiestra Dęta „WIENIAWA” Orkiestra została założona przez ówczesnego proboszcza Raciborowic księdza kanonika Stanisława Migasa w 1994 roku jako Młodzieżowa Orkiestra Parafialna. Liczba członków zwiększała się sukcesywnie i dziś jest w niej już około 20 osób, z czego większość to absolwenci państwowych szkół muzycznych, a połowa to studenci krakowskich szkół wyższych. Zespół prowadzony jest przez zawodowych kapelmistrzów, którzy oprócz dyrygowania zajmowali się nauką podstaw muzyki i gry na instrumencie. Przełomowym okazał się rok 2004, kiedy Zarząd Orkiestry rozpoczął dynamicznie reorganizację struktur zespołu. Opracowano projekt statutu Orkiestry, by stać się stowarzyszeniem prawnym. Nazwę przemianowano na Orkiestra Dęta „Wieniawa” w Raciborowicach, co ma wymowę historyczną, gdyż tak nazywa się herb Jana Długosza, budowniczego tutejszego kościoła. Orkiestra Dęta „ECHO” Orkiestra dęta Echo powstała jesienią 1948 roku jako orkiestra parafialna. Inicjatorami zorganizowania zespołu był młody amator muzyki Stefan Socha i trębacz sygnałowy OSP Stanisław Nogieć. Założenie zespołu ściśle wiąże się z powstaniem nowej parafii w Michałowicach. W ciągu prawie sześćdziesięcioletniej działalności orkiestra występowała wielokrotnie na imprezach o charakterze wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Obecnie jednostką patronacką jest CKiP Michałowice. 18 Grupa Śpiewacza „KOZIEROWIANIE” Kozierowianie to grupa śpiewacza, która powstała w listopadzie 1995 roku. Założycielkami zespołu były: sołtys Halina Zębala i ówczesna dyrektorka GOK Iwona Futro-Stepan. W grupie śpiewają babki, córki i wnuczki, gdyż celem zespołu jest zachowanie i przechowanie starych pieśni, które coraz rzadziej są wykonywane. Ów fakt wielopokoleniowości grupy często podkreślany jest na licznych konkursach, za co zespół zyskuje szczególne uznanie. Członkowie tworzą zespołową rodzinę, która mimo przeszkód wiernie trwa przy spuściźnie ojców. Trwa i przędzie coraz dłuższy łańcuszek pieśni i kolęd, na którym co jakiś czas przybywa nowy „koralik” – dyplom z okazji zajęcia I lub II miejsca na kolejnym konkursie. Dożynkowe wieńce i w ogóle dożynki to specjalność Kozierowian. W roku 1999 Kozierowianie gościli w studiu nagrań INIGO, czego owocem jest płyta „Michałowickie śpiewogranie”, nagrana wraz z nieistniejącym już zespołem ludowym Raciborowiczanie. Klub Seniora Klub podlega pod Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów i działa w Michałowicach pod przewodnictwem Tadeusza Kozłowskiego (jego spotkania odbywają się regularnie przewodnictwem w siedzibie Wiktorii CKiP w Myśliwiec. Michałowicach) Seniorzy oprócz oraz w Raciborowicach spotkań, szkoleń, pod prelekcji, wyjazdów wypoczynkowych, działalności artystycznej aktywnie działają na rzecz pomocy pozostałym członkom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, oferując różnego rodzaju pomoc. Statutowe formy aktywności Klubu zmierzają do poprawienia warunków socjalno-bytowych jego członków oraz uczestniczenia w życiu społecznym, organizowania życia kulturalnego emerytów, rencistów i inwalidów oraz popularyzowania ich problemów wśród społeczeństwa. CKiP włącza się w działalność Klubu poprzez pomoc w organizowaniu spotkań oraz koordynację akcji Aktywny Senior na terenie Gminy. 2.8. Miejsca pamięci Obelisk w Michałowicach – Komora W miejscu dawnej granicy zaborów austriackiego i rosyjskiego 11 listopada 1936 został umieszczony kamienny obelisk. Znajdujący się na nim napis świadczy o wydarzeniach, które miały miejsce w Michałowicach latem 1914 roku. Wtedy to 1 kompania kadrowa Wojska Polskiego, pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego "Zbigniewa” obaliła słupy graniczne zaborców. Pomnik w Masłomiącej Pomnik ku czci mieszkańców Masłomiącej zamordowanych przez hitlerowców podczas II wojny światowej. 19 Cmentarz wojenny w Zerwanej Zbiorowa mogiła żołnierzy poległych podczas I wojny światowej, położona w lesie, przy drodze powiatowej do Woli Więcławskiej. 3. Zagospodarowanie przestrzenne 3.1. Na Ogólne uwarunkowania terenie Gminy Michałowice do 31.12.2003 r. obowiązywał Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice z dnia 3 października 1991 roku, który obejmował swym zakresem cały obszar terytorialny Gminy. Obowiązujące plany obejmują 0,22 % obszaru Gminy Michałowice. Dla pozostałego obszaru Gmina Michałowice pozostaje bez planu zagospodarowania przestrzennego. W roku 2004 Rada Gminy Michałowice zatwierdziła Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Gminy Michałowice – uchwała Nr XXIV/200/2004 Rady Gminy Michałowice z dnia 30.09.2004 r., dokument strategiczny stanowiący podstawę do opracowania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice. Rada Gminy Michałowice przystąpiła uchwałą Nr XXV/208/2004 z dnia 19 listopada 2004r. do sporządzania trzech niezależnych planów miejscowych: Obszar I – Wilczkowice, obejmujący Zerwana i wsie: Górna części wsi: Wieś, Kończyce, Książniczki, Kozierów, Masłomiąca, Michałowice, Młodziejowice, Pielgrzymowice, Raciborowice, Sieborowice, Więcławice Dworskie, Więcławice Stare, Wola Więcławska, Zagórzyce Dworskie, Zagórzyce Stare, Zdzięsławice. Obszar II – obejmujący część wsi Masłomiąca Obszar III – obejmujący część wsi: Książniczki, Masłomiąca, Młodziejowice, Pielgrzymowice, Raciborowice, Sieborowice, Więcławice Dworskie, Więcławice Stare, Wola Więcławska, Zagórzyce Dworskie, Zagórzyce Stare, Zdzięsławice. Od 15 grudnia 2003r. Gmina Michałowice straciła kompetencje z zakresu zadań organu administracji architektoniczno-budowlanej. Obecnie i zatwierdzanie projektów leży w kompetencji Starosty. 20 wydawanie pozwoleń Tabela 1: Zestawienie ilościowe pozwoleń na budowę (stan na 30.06.2005). Rok: 2000 2001 2002 2003 2004 2005 ( I-VI) Ilość decyzji: 144 134 78 109 82 37 Źródło: Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej, UG Michałowice Zdecydowana większość decyzji o pozwoleniu na budowę dotyczy budownictwa mieszkaniowego lub zagrodowego oraz obiektów uzupełniających. Obecnie w kompetencji Gminy jest wydawanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, która określa możliwość realizacji inwestycji na danym terenie. Tabela 2: Liczba wydanych decyzji WZiZT Rok 2000 2001 2002 2003 2004 2005 (I-VI) Ilość decyzji: 129 100 100 159 212 75 Źródło: Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej, UG Michałowice 3.2. Sieć osadnicza Sieć osadnicza jest stosunkowo zwarta, a udział zabudowy rozproszonej szacowany jest na ok. 10% wolumenu. Zabudowa skupiona jest głównie w dolinie rzeki Dłubni, cieków wodnych i w pasach przydrożnych. Nie występują obszary zabudowy intensywnej – dominuje zabudowa mieszkalna niska i zagrodowa, zwarte obszary centralne wsi i „łańcuchówki przy drogach”. Niewielki jest udział nieużytków. Wzdłuż doliny rzeki Dłubni występuje strefa ochronna. Zabudowa w większości jest typu ulicowego, z sięgaczami. Występują pojedyńcze i podwójne pasy zabudowy. Identyfikowalne centra posiadają Michałowice, Raciborowice, w mniejszym stopniu Więcławice. Pozostałe miejscowości w obszarach zabudowanych (łańcuchówki) posiadają charakter wiejski. W Gminie Michałowice istnieją 2033 budynki mieszkalne (posiadające nadane numery). Ilość numerów w poszczególnych miejscowościach przedstawia poniższa tabela. 21 Tabela 3: Liczba budynków mieszkalnych (nadane numery) w miejscowościach Gminy Michałowice – stan na 30.06.05 Obręb ewidencyjny Ilość budynków Powierzchnia w ha Górna Wieś 83 160 Kończyce 60 189 Kozierów 44 116 Książniczki 75 231 Masłomiąca 166 456 Michałowice, w tym: 620 1180 Michałowice I 324 566 Michałowice II 177 412 Michałowice III 119 202 86 279 Pielgrzymowice 116 276 Raciborowice 135 343 Sieborowice 80 231 Więcławice Dworskie 70 198 Więcławice Stare 68 111 Wilczkowice 95 299 100 402 Zagórzyce Dworskie 82 213 Zagórzyce Stare 33 134 Zdzięsławice 50 220 Zerwana 70 76 Razem 2033 5144 Młodziejowice Wola Więcławska Źródło: Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej, UG Michałowice W części, oznaczonych numerami, posesji znajdują się dodatkowo zabudowania gospodarcze, głównie w tzw. „starych” wsiach, gdzie należy doprowadzić do ujednolicenia charakteru zabudowy, form i funkcji w obrębie obszarów zainwestowanych. Dużym problemem dotyczącym sieci osadniczej jest brak nazw ulic w największych miejscowościach i nieuporządkowanie numeracji posesji. W związku z dynamicznym rozwojem budownictwa i rozproszeniem zabudowy sytuacja taka generuje niedogodności dla mieszkańców, policji i pogotowia ratunkowego. 3.3. Ochrona środowiska naturalnego 3.3.1. Tereny chronione Walory przyrodniczo-krajobrazowe Gminy zadecydowały o objęciu znacznych terenów ochroną prawną. Aktualnie na obszarze Gminy Michałowice znajdują się następujące obszary chronione: 22 Dłubniański Park Krajobrazowy obejmujący dolinę Dłubni - (24,6 % terenu Gminy) Park Krajobrazowy „Dolinki Krakowskie”, w obrębie którego leży północnozachodnia część Gminy, - (9,5% terenu gminy) Otulina ww. Parków Krajobrazowych, 7 drzew i 1 krzew uznane za pomniki przyrody, w tym 6 w parku podworskim w Młodziejowicach i 2 w parku podworskim w Michałowicach. strefa ochrony (bezpośredniej i pośredniej) ujęcia wody pitnej w Raciborowicach 3.3.2. Zagrożenia i degradacja środowiska Główne źródła hałasu na terenie Gminy stanowią hałas komunikacyjny i komunalnobytowy. Hałas komunikacyjny powodowany jest przede wszystkim przez: - drogę krajową nr 7 Kraków-Warszawa - linię kolejową Kraków – Warszawa - trasę przelotów lotniczych z pobliskiego lotniska w Krakowie-Balicach Największy pobór wód powierzchniowych realizowany jest dla celów komunalnych z rzeki Dłubni. Jest to strefa ochronna ze względu na ujęcie wody pitnej dla miasta Krakowa. W strefie tej obowiązuje zakaz wprowadzania ścieków do wód i ziemi. Na terenie Gminy główne zagrożenia jakościowe wód związane są z obszarowymi i punktowymi zanieczyszczeniami antropogenicznymi. Źródłem ich jest rolnictwo, hodowla i działalność gospodarcza. Do ognisk punktowych zaliczamy na terenie Michałowic głównie: dzikie wysypiska śmieci, doły chłonne, osadniki i szamba. Erozja gleb na terenie Gminy związana jest głównie z niewłaściwą gospodarką rolną i różnego rodzaju inwestycjami związanymi z odsłanianiem gleby, z wykopami i przemieszczaniem warstw ziemi. Duży wpływ na degradację gleb ma również erozja wietrzna. Inne źródła zagrożeń wiążą się z zanieczyszczeniami atmosferycznymi pochodzącymi ze źródeł transportowych. Są to głównie metale ciężkie, szczególnie w rejonach głównych traktów komunikacyjnych. Z czynników zewnętrznych duży wpływ na degradację szaty roślinnej ma niewłaściwe wykorzystanie gruntów rolnych, likwidacja zadrzewień, niewłaściwa zabudowa terenów. Wszelkie zmiany w glebie powodują zanikanie gatunków o niskim progu tolerancji i ubożenie całych środowisk roślinnych. Przemiana krajobrazu naturalnego w rolniczy silnie wpłynęła na synatropizację flory i fauny. Wzrost powierzchni upraw, likwidacja miedz, spadek mozaikowatości krajobrazu, likwidacja parków wiejskich, wprowadzanie dróg o wąskich poboczach oraz wypalanie traw powoduje likwidację naturalnych siedlisk różnego rodzaju fauny w niej żyjącej. 23 3.4. Własność nieruchomości W Gminie Michałowice dominuje własność prywatna obejmująca 95% obszaru Gminy. Grunty Gminy zajmują 51,2 ha. Wśród gruntów Skarbu Państwa największą powierzchnię stanowią lasy państwowe, zajmujące łączną powierzchnię 122 ha. Znaczące powierzchnie stanowią grunty będące w zarządzaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (31 ha). Warto zwrócić uwagę na nieuregulowaną własność większości gruntów, które stanowią drogi gminne i drogi powiatowe. Obecnie trwają procesy komunalizacyjne wielu ciągów drogowych. Stan własności gruntów w Gminie Michałowice prezentuje zamieszczona niżej tabela. Tabela 4: Stan własności gruntów w Gminie Michałowice (stan na 30.06.05) Rodzaj własności Tereny stanowiące własność osób fizycznych Tereny Skarbu Państwa Powierzchnia w ha 4662 Udział % 91,2 166 3,2 Grunty kościołów i związków wyznaniowych Grunty spółdzielni 31 0,6 10 0,2 Grunty Gminy 51 1,0 194 3,8 5114 100 Pozostałe grunty RAZEM Uwagi w tym: - Lasy państwowe – 122 ha - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa – 36 ha Źródło: Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej, UG Michałowice 3.5. Mienie komunalne Gminy Gmina posiada działki w większości miejscowości Gminy. Razem zajmują one obszar 51,2 ha. Mienie gminne stanowi niewielki procent powierzchni Gminy, przy czym dane te nie uwzględniają dróg (element nie wydzielony własnościowo w wykazie). Znaczna część gruntów komunalnych jest zainwestowana obiektami użyteczności publicznej, inne – z uwagi na wielkość i położenie – trudne są do zagospodarowania. Wykaz działek komunalnych (bez działek drogowych) w poszczególnych miejscowościach zawiera poniższa tabela. 24 Tabela 5: Działki należące do Gminy Michałowice (stan na 30.06.05) Działki gminne Udział w pow. ogólnej miejscowości Górna Wieś 0,4271 0,3% Kończyce 0,0740 0,0% Kozierów 0,2019 0,2% Książniczki 2,6324 1,1% Masłomiąca 2,7900 0,6% Michałowice 13,6617 1,2% Młodziejowice 4,1862 1,5% Pielgrzymowice 2,0723 0,8% Raciborowice 7,6000 2,2% Sieborowice 0,2853 0,1% Więcławice Dworskie 5,7543 2,9% Więcławice Stare 1,5140 1,4% Wilczkowice 2,6950 0,9% Wola Więcławska 4,4797 1,1% Zagórzyce Dworskie 2,2960 1,1% 0 0,0% Zdzięsławice 0,3319 0,2% Zerwana 0,2262 0,3% Razem 51,2280 - Miejscowość Zagórzyce Stare Źródło: Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej, UG Michałowice Poza działkami Gmina posiada również budynki komunalne. Większość z nich stanowią budynki użyteczności publicznej. Należą do nich: Urząd Gminy Michałowice Szkoła Podstawowa w Michałowicach Gimnazjum w Michałowicach Zespół Szkół w Więcławicach Zespół Szkół w Raciborowicach Ośrodek Zdrowia w Michałowicach Budynek dawnej szkoły w Zagórzycach Świetlica w Górnej Wsi Lokal sklepowy w Masłomiącej Ujęcia i przepompownie wody 25 4. Infrastruktura techniczna 4.1. Układ komunikacyjny 4.1.1. Drogi Na terenie Gminy funkcjonuje dobrze rozwinięta sieć dróg, zapewniająca dojazd do wszystkich miejscowości leżących w jej granicach. Gmina jest dobrze skomunikowana z miastem Krakowem poprzez drogę krajową nr 7 oraz drogę powiatową K2156. Na sieć dróg składa się droga krajowa numer 7, drogi powiatowe, a dopełnieniem sieci są drogi gminne, które tworzą układ lokalny. Na układ komunikacyjny Gminy składają się następujące ciągi komunikacyjne: droga krajowa numer 7 Gdańsk – Chyżne, długość 7,3 km drogi powiatowe, o łącznej długości 43,3 km. K2148 (18142) Poskwitów – Zalesie – Zerwana, długość 5,0 km, K2151 (18145) Zielonki-Wola Zachariaszowska – Wilczkowice, długość 3,9 km, K2152 (18146) Michałowice p. Wieś, długość 2,4 km, K2153 (18147) Michałowice-Górna Wieś, długość 3,5 km, K2154 (18149) Zagórzyce Stare - Sadowie, długość. 4,0 km, K2157 (18151) Michałowice-Więcławice Stare, długość 1,9 km, K2157 (18152) Więcławice Stare – Zastów, długość 3,0 km, K1172 (18122) Iwanowice – Zerwana, długość 2,3 km, K2150 (18144) Michałowice II - Górna Wieś, długość 2,9 km, K2152 (18148) Michałowice –Masłomiąca – Więcławice - Luborzyca, długość 6,2 km K2155 (18150) Michałowice – Książniczki – Raciborowice, długość 6,2 km, K2156 (18154) Węgrzce – Raciborowice – Prusy, długość 2,0 km drogi gminne publiczne, o łącznej długości 63,4 km, w tym 38 km to drogi asfaltowe (59,9%) 26 Tabela 6: Zestawienie dróg gminnych w Gminie Michałowice Numer wg Relacja mapy 1 Zagórzyce Dworskie - "Szpilka" 2 Zagórzyce Dworskie - Wola Więcławska Wola Więcławska - do drogi 3 powiatowej 18142 Zagórzyce Dworskie - Masłomiąca 4 (Tartak) 5 Wola Więcławska - Zerwana 6 Masłomiąca - Widerka 7 Masłomiąca (Pan Będkowski) 8 Masłomiąca - Widerka boczna Michałowice II "Drukarnia" - Zerwana 9 "Apteka" 10 Masłomiąca Koźlica - Michałowice Dwór 11 Masłomiąca "Koło Sołtysa" - boczna Masłomiąca -"Pan Franczak" - "Pan 12 Lalik" 13 Masłomiąca "Mogiła" 14 Masłomiąca "Osiedle" 15 E7 - Michałowice II "Boisko" 16 Michałowice II "Baseny" 17 Wilczkowice "Centrum" 18 Wilczkowice - Żerkowice 19 Wilczkowice - Michałowice III "Smolna" 20 Wilczkowice "Za remizą" 21 Wilczkowice 2 22 Wilczkowice 1 23 Michałowice "Rzemieślnicza" Michałowice III - Kozierów 24 "Warszawka" 25 Michałowice III "Mały Kraków" 26 Michałowice III - Górna Wieś 27 Michałowice III - Michałowice I 28 Górna Wieś - Owczary Górna Wieś - Garlica Duchowna 29 "Zakońce" 30 Michałowice "Gródek" 31 Michałowice - "Banasiówka" 32 Michałowice "serpentyny" 33 Michałowice "Komora" - Młodziejowice 34 Młodziejowice "Młyn" 35 Młodziejowice "Stoczki"- Masłomiąca 36 Książniczki "Za Dworem" 37 Zdzęsławice - Książniczki 38 Książniczki "Brzezina" 39 Książniczki "Brzezina - boczna" 40 Książniczki "Łączki" 41 Kończyce "Paszczykówka" 42 Młodziejowice "Centrum" 43 Kończyce - pola 27 Długość [m] 634 1 450 677 2 599 2 750 1 945 1 554 464 1 574 1 713 618 854 80 458 373 270 329 415 1 057 160 1 071 411 885 2 481 1 016 2 265 809 874 1 450 1 495 1 100 375 1 570 335 1 666 235 1 362 1 164 331 700 519 323 441 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Kończyce koło Sołtysa Raciborowice "Pan Grzegórzko" Raciborowice - Prawda Raciborowice "Na błonia za mostem" Raciborowice "Błonia" Raciborowice "Centrum" Raciborowice - Zesławice Więcławice "Mleczarnia" - Raciborowice Prawda "Błonia" Zdzięsławice "Do Kuchty" Więcławice - Zdzięsławice - Prawda Więcławice Stare - Więcławice Doły Prawda -Pielgrzymowice "Błoniówka" Sieborowice - Pielgrzymowice "Przymiarki" Sieborowice - Pielgrzymowice Sieborowice "Dom dziecka" Sieborowice - Zagórzyce 1 4 2 1 400 746 620 213 142 222 800 460 240 250 478 976 948 2 010 1 356 667 2 027 Źródło: Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej, UG Michałowice W obrębie Gminy największe natężenie ruchu drogowego, szacowane na 15 tys. pojazdów na dobę, odbywa się przebiegającą przez środek Gminy drogą krajową nr 7. Jej długość w obrębie administracyjnym Gminy Michałowice to 7,3 km. Droga krajowa w chwili obecnej w znacznej mierze pełni funkcję tranzytową pomiędzy północą, a południem Polski. W planach jest budowa nowej nitki drogi ekspresowej S-7, która będzie przebiegać przez wschodnią część Gminy i przejmie większość ruchu tranzytowego. Po oddaniu do eksploatacji drogi szybkiego ruchu, obecna droga nr 7 stanie się drogą o znaczeniu podrzędnym (obniżona klasa) i będzie mogła być w większym stopniu niż obecnie wykorzystywana dla obsługi przyległego terenu zainwestowania kubaturowego. Istniejąca droga krajowa jest zarządzana przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie. Stan drogi krajowej na odcinku przebiegającym przez Gminę jest w większości niezadowalający i wymaga odnowy. Nawierzchnia posiada spękania i koleiny, brak jest pasów włączeniowych i lewoskrętów. Uzupełnienia wymagają chodniki dla ruchu pieszego oraz sygnalizacja świetlna. Drogi powiatowe na terenie Gminy Michałowice mają łączną długość 43,3 km i w całości posiadają nawierzchnię bitumiczną. Jednostką zarządzającą drogami powiatowymi jest Zarząd Dróg Powiatu Krakowskiego. Obecnie największe natężenie ruchu drogowego występuje na drogach K2156 Węgrzce – Raciborowice – Prusy oraz K2152 Michałowice – Masłomiąca – Więcławice – Luborzyca. Dodatkowo przewiduje się zwiększenie natężenia ruchu na w/w drogach za względu na 28 fakt planowanej lokalizacji węzłów zjazdowych z drogi S-7 w miejscowościach Zastów i Łuczyce. Należy również spodziewać się zwiększenia ruchu lokalnego kształtowanego przez samych mieszkańców oraz znaczną migrację mieszkańców Krakowa do Gminy Michałowice. Obecne natężenie ruchu nie wskazuje na potrzebę rozbudowy układu dróg powiatowych, a jedynie na konieczność modernizacji/przebudowy już istniejących. Nawierzchnie na większości dróg powiatowych są zniszczone. W roku 2004 na odcinku 6,3 km dróg powiatowych wykonano nowe nawierzchnie bitumiczne. Stanowi, to zaledwie 14,5% całej sieci dróg powiatowych na terenie Gminy Michałowice. Na tej sieci dróg w okresie ostatnich 10-15 lat nie były wykonywane roboty drogowe, a jedynie remonty cząstkowe, nieprzywracające stanu pierwotnego nawierzchni, lecz tylko zabezpieczające przed dalszą degradacją. Konstrukcja istniejących dróg nie jest dostosowana do obciążeń jakie występują obecnie. Po drogach, które były wykonane pod ruch lekki lokalny, poruszają się ciężkie pojazdy, które czynią nie tylko szkody w nawierzchni, ale w całej konstrukcji. Brak odpowiedniej konstrukcji podbudowy i prawidłowego odwodnienia powoduje szybką deformację dróg. Większość dróg powiatowych nie spełnia wymogów technicznych (szerokość drogi, łuki, rodzaj konstrukcji nawierzchni), brak chodników, tras rowerowych oraz oświetlenia ulicznego (remont starego, budowa nowych linii). Szczególne niebezpieczeństwo stwarza brak chodników dla pieszych przy najruchliwszych drogach powiatowych i w centrach wsi. Sieć dróg gminnych jest dobrze rozwinięta, jednak w związku ze znacznym wzrostem budownictwa jednorodzinnego na terenie Gminy konieczna jest systematyczna jej rozbudowa. Obecnie drogi publiczne gminne to 63,4 km, z czego 38,0 km to drogi o nawierzchni bitumicznej, a 25,4 km o nawierzchni nieulepszonej, żwirowej. Realizują one powiązania pomiędzy sąsiednimi wsiami. Jednym z podstawowym mankamentów istniejących dróg gminnych o nawierzchni asfaltowej są braki w oświetleniu ulicznym. Temat ten wymaga znacznego zainwestowania środków finansowych, gdyż istniejące oświetlenie kwalifikuje się do modernizacji, a konieczna jest dobudowa nowych linii oświetlenia ulicznego. Podstawowy układ dróg publicznych uzupełniają ogólnodostępne drogi wewnętrzne i dojazdowe w poszczególnych miejscowościach. Sieć dróg o nawierzchni twardej na obszarze Gminy wykazuje tendencje wzrostowe wynikłe z modernizacji głównie dróg gminnych. Jednak stan techniczny dróg gminnych, mimo iż ulega rok rocznie poprawie w dalszym ciągu jest niezadowalający. Konieczne jest podjęcie działań związanych z modernizacją istniejących dróg gminnych publicznych o nawierzchni bitumicznej, jak również o nawierzchni żwirowej. Komunikacja piesza, jak 29 i rowerowa korzysta z istniejącego układu dróg, przy czym ruch odbywa się ich poboczami. Brak jest chodników za wyjątkiem centrum Michałowic i Więcławic, gdzie ruch pieszych jest uporządkowany, natomiast w pozostałych miejscowościach wzdłuż ciągów drogowych, o niepełnych przekrojach ulicznych, bez wydzielonych chodników – poboczami jezdni. Nie ma wydzielonych tras rowerowych, a komunikacja rowerowa odbywa się w sposób mieszany z ruchem kołowym. Na terenie Gminy występuje niewystarczająca liczba miejsc parkingowych zwłaszcza w największych miejscowościach (Michałowice, Więcławice, Raciborowice). Mapa 3: Sieć dróg na terenie Gminy Michałowice 30 4.1.2. Kolej Południowym obrzeżem Gminy przebiega linia kolejowa – z węzła krakowskiego do magistrali łączącej Śląsk z Warszawą. Komunikacja ta nie ma jednak znaczenia bezpośrednio dla samej Gminy Michałowice ze względu na oddalenie przystanków. Najbliższe przystanki znajdują się w Zastowie i Łuczycach. Są to przystanki osobowe, na których nie zatrzymują się pociągi dalekobieżne. Podstawowa obsługa kolejowa Gminy z krajem odbywa się jedynie poprzez kolejowy węzeł krakowski. 4.2. Gospodarka wodno-ściekowa 4.2.1. Wodociągi System zaopatrzenia w wodę Gminy Michałowice oparty jest na własnych ujęciach wód podziemnych. Są to studnie głębinowe wiercone znajdujące się w miejscowościach: Wola Więcławska - 2 Michałowice I, Michałowice II, Młodziejowice, Raciborowice, Ujęcia wody w Woli Więcławskiej S-1, S-2 zaopatrują w wodę następujące miejscowości: Masłomiąca, Prawda, Pielgrzymowice, Sieborowice, Wola Więcławska, Więcławice, Zagórzyce, Zdzięsławice oraz w części Goszcza, Łuczyce i Wiktorowice. Ujęcie wody Michałowice I „Banasiówka” zaopatruje w wodę: Michałowice I, Michałowice II, Wilczkowice, oraz część Michałowic III i Młodziejowic. Ujęcie wody Michałowice II „GM 1” zaopatruje w wodę następujące sołectwa: Górna Wieś, Kozierów, Michałowice III, oraz w części Boleń, Michałowice I, Naramę, Owczary, Wilczkowice, Wolę Zachariaszowską i Żerkowice. Ujęcie wody Raciborowice zaopatruje w wodę wsie Raciborowice, Kończyce i Książniczki. Ujęcia ujmują wodę z pokładów kredowych. Są to wody wysokiej jakości z reguły nadające się do picia bez uzdatniania i dezynfekcji. Pod względem hydrochemicznym wody te zalicza się do wód twardych typu wapniowo–magnezowo-węglanowych. Na system dystrybucji wody w Gminie Michałowice składa się 106,1 km sieci wodociągowych oraz około 45 km przyłączy. Wodociągi zgodnie z kryterium zasięgu terytorialnego podzielone są na: 31 wodociągi grupowe: - Michałowice I – II, - Michałowice III, - Zagórzyce, - Raciborowice, wodociąg centralny – Młodziejowice. Wodociągi te stanowią pięć odrębnych systemów wzajemnie niepowiązanych sieci zaopatrujących w wodę gminę. Przyjmując kryterium struktury hydraulicznej układu podstawowego systemu zasilania w wodę można wyodrębnić: system grawitacyjny – wodociąg Michałowice I – II system pompowy: - wodociąg Michałowice III - wodociąg Raciborowice - wodociąg Młodziejowice system grawitacyjno – pompowy – wodociąg Zagórzyce. Sieć wodociągowa uzbrojona jest w hydranty przeciwpożarowe w ilości 350 szt. Sieć wodociągowa na terenie Gminy zaczęła powstawać od 1968 r. W początkowym okresie do budowy w dużym stopniu wykorzystywane były rury azbesto – cementowe. Na dziś przewody te są sukcesywnie wymieniane, jednak część z nich wykorzystywana jest w procesie przesyłu wody – około 12 km. Pozostałe rurociągi stanowią rury z PCV w zakresie średnic od Φ 80 do Φ 225. Stopień zaopatrzenia w wodę terenu Gminy uznaje się za dobry - układ sieci stwarza jej dostępność dla całego obszaru gminy. Z wodociągów korzysta obecnie blisko 100% mieszkańców. Tabela 7: Sieć wodociągowa Gminy Michałowice WYSZCZEGÓLNIENIE 2002 2003 2004 Sieć wodociągowa gminy ogółem (w km) 103,8 104,1 106,1 Ilość przyłączy 2163 2293 2459 Wydobycie roczne wody (w tys. m3) 305,1 333,8 349,7 Sprzedaż roczna wody (w tys. m ) 253,0 248,9 254,7 3 Zużycie roczne wody na 1 mieszkańca 35,9 33,7 (m3) Źródło: Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Michałowicach 32 33,6 4.2.2. Kanalizacja Na terenie Gminy Michałowice w miejscowościach Raciborowice i Kończyce występuje zbiorcza kanalizacja sanitarna. Ścieki z w/w miejscowości spływają do przepompowni Raciborowice, która tłoczy je do Batowic. Sieć kanalizacyjna posiada łączną długość ok. 3,6 km i 91 podłączonych odbiorców. W najbliższych latach planuje się rozbudowę sieci kanalizacyjnej, która ma objąć całą Gminę Michałowice. Wykonano już Studium Wykonalności dla przedmiotowej inwestycji. Obecnie trwają prace nad projektem kompleksowej kanalizacji Gminy Michałowice. 4.3. Gospodarka odpadami Na terenie Gminy Michałowice nie działa zbiorowy, zarządzany przez Gminę system zbiórki odpadów. Odpady i osady ciekłe są odbierane w ramach indywidualnych umów przez 6 koncesjonowanych firm. Wszyscy wywoźnicy posiadają zezwolenie Wójta Gminy Michałowice oraz specjalistyczny sprzęt do prowadzenia działalności. Odpady stałe zbierane są do worków i kontenerów przenośnych o pojemności 120 l, a następnie wywożone na składowiska w Ujkowie Starym (Gmina Bolesław, Powiat Olkuski) oraz Sadowie Górnym (Gmina Koszęcin). Pojazdy odbierające odpady są najczęściej dostosowane do rodzajów pojemników używanych w Gminie. Większość „śmieciarek” posiada układ do automatycznego opróżniania pojemników. Odpady są transportowane bezpośrednio na składowiska, rzadziej do punktów ich gromadzenia. Rocznie wywożonych jest ok. 576 Mg odpadów bytowych - odpady te nie są segregowane, prowadzone są jedynie sezonowo zbiórki makulatury, baterii i puszek przez młodzież szkolną, dzikie wysypiska są likwidowane w miarę potrzeb w ciągu roku. W najbliższym czasie planowane jest jednak wprowadzenie na terenie Gminy segregacji odpadów w oparciu o system workowy. 4.4. Infrastruktura energetyczna Przez południową część obszaru Gminy przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna 220 kV relacji Siersza – Lubocza (użytkownik PSE Południe S.A.) oraz napowietrzna linia elektroenergetyczna 110 kV relacji Prądnik – Lubocza. Wzdłuż linii PKP biegnie linia elektroenergetyczna zasilająca sieć trakcyjną. Linia jest własnością i w użytkowaniu PKP. Podstawę zaopatrzenia Gminy Michałowice w energię elektryczną stanowią: - stacje elektroenergetyczne (GPZ) usytuowane poza granicami Gminy, tj. GPZ 220/110 kV/Ś N Kraków – Lubocza i GPZ 110/15 kV Słomniki - Prandocin - istniejące linie średniego napięcia (dotyczy dwu linii 15 kV, z których jedna przebiega na trasie GPZ Słomniki – GPZ Prandocin, a druga jest wyprowadzona z GPZ Lubocza). 33 Na obszarze Gminy pracuje 57 transformatorów SN/NN o mocy łącznej – 6,4 MVA. Długość sieci SN – w granicach obszaru opracowania to ok. 34,0 km. Sieci NN są napowietrzne (poza niewielkimi fragmentami i częścią przyłączy domowych, które są kablowe). W obszarze opracowania planu jest ok. 62, 0 km linii NN. Pomimo poprawy w stosunku do lat poprzednich standardów zaopatrzenia w energię elektryczną, działania na rzecz rozbudowy i modernizacji sieci i urządzeń, winny być kontynuowane. Występują spadki napięcia w obszarach intensywnej zabudowy mieszkalnej. Konieczna jest rozbudowa sieci NN w zasadzie na całym obszarze Gminy w związku z intensyfikacją zainwestowania kubaturowego. Inwestorem będzie Enion S.A. Zakład Energetyczny Kraków. Obecnie istnieje ok. 620 punktów świetlnych na obszarze Gminy. Docelowo oświetleniem maja być ujęte wszystkie drogi asfaltowe w obszarach zabudowanych ze szczególnym uwzględnieniem miejsc niebezpiecznych (przystanki, przejścia dla pieszych, szkoły itp.). Daje to ok. 300 nowych punktów wraz z założeniem sterowników zmrokowych do poszczególnych linii, planowana jest modernizacja oświetlenia na energooszczędne i ujednolicenie standardu opraw. 4.5. Gazociągi Przez teren Gminy przebiega gazociąg wysokoprężny ø 350 relacji Batowice – Muniaczkowice oraz gazociągi średniego ciśnienia we wszystkich wsiach z wyjątkiem Woli Więcławskiej (która nie jest objęta systemem zaopatrzenia w gaz z sieci). Źródłem zasilania miejscowości Gminy jest stacja redukcyjno-pomiarowa gazu zlokalizowana na terenie miasta Krakowa przy ul. Mistrzejowickiej. 4.6. Sieć Telekomunikacja i internet stacjonarnej telefonii Telekomunikacji Polskiej S.A. istnieje we wszystkich miejscowościach Gminy, a łączna liczba abonentów wynosi 1502. Przy ilości gospodarstw domowych wynoszącej 2022, daje to wskaźnik telefonizacji Gminy na poziomie 74%. Zasięg wszystkich sieci komórkowych pokrywa niemal cały obszar Gminy. Wyjątkami są miejsca położone w kotlinach lub zasłonięte wzgórzami. Na terenie Gminy istnieje dwóch dostawców internetu szerokopasmowego. Zdecydowanie wiodącym jest Telekomunikacja Polska S.A., która posiada 337 klientów (323 – Neostrada, 10 – SDI, 4 – DSL). Poza tym istnieją dwie firmy, które oferują dostęp do internetu drogą radiową. Posiadają wspólnie kilkudziesięciu klientów, natomiast zasięg na obszarze Gminy, głownie ze względu na ukształtowanie terenu, jest bardzo zróżnicowany. Publiczne punkty dostępu do internetu (PIAP) znajdują się w Michałowicach (Biblioteka Publiczna) i Raciborowicach (czytelnia internetowa Biblioteki Publicznej). 34 5. Gospodarka 5.1. Użytkowanie gruntów i rolnictwo Użytkowanie gruntów w Gminie zdeterminowane jest w głównej mierze przyrodniczymi warunkami produkcji oraz sąsiedztwem Krakowa. Strukturę tę tworzy 1077 indywidualnych gospodarstw rolnych. W większości są to małe gospodarstwa rodzinne, które nie prowadzą produkcji towarowej. Gospodarstwa poniżej 5 ha stanowią aż 85,4% ogólnej liczby wszystkich gospodarstw rolnych. Tabela 8: Gospodarstwa rolne Gminy Michałowice Powierzchnia Liczba Udział gospodarstw gospodarstw procentowy 1 – 5 ha 920 85,4 5 -10 ha 133 12,3 Powyżej 10 ha 24 2,3 Razem 1077 100 Źródło: Spis powszechny 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie W Gminie Michałowice wg klasyfikacji bonitacyjnej ponad 80% użytków rolnych posiada gleby klasy I do III, jedynie około 1% to gleby klasy V i VI, pozostałe ok. 19% stanowią gleby klasy IV. W Gminie występują gleby brunatne i pseudobielicowe oraz czarnoziemy, a także w warunkach silnego uwilgotnienia gleby glejowe. W dolinach rzecznych występują mady. Należy podkreślić, że ponad połowa powierzchni przeznaczonej pod uprawy charakteryzuje się korzystnymi warunkami pod względem przydatności dla produkcji rolnej. Duży wpływ na rolnicze wykorzystanie przestrzeni produkcyjnej ma rzeźba terenu. Ogólnie porównując z innymi terenami Województwa Małopolskiego warunki ukształtowania terenu należy ocenić jako korzystne, tereny niekorzystne stanowią niewielki procent. Grunty orne w 95% posiadają stosunkowo korzystne warunki do uprawy mechanicznej, przy czym całość użytków rolnych nadaje się do wykorzystania ciągników przy pracach polowych, a 80% gruntów rolnych do wykorzystania kombajnów przy zbiorach zbóż. Ogólnie, przyrodnicze warunki produkcji rolniczej Gminy na tle kraju można uznać za korzystne; w skali Małopolski lokują one Gminę Michałowice znacząco powyżej wartości średnich. Do korzystnych warunków należy zaliczyć również wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych. Dotyczy to dobrego zainwestowania w obiekty budowlane związane z produkcją rolną oraz średnio wyposażone w maszyny rolnicze. Szczególnie dobre wyposażenie 35 dotyczy ciągników (764 maszyny). W kombajny zbożowe wyposażonych jest 39 gospodarstw, a w kombajny ziemniaczane – 33 gospodarstwa. Tabela 9: Użytkowanie gruntów w Gminie Michałowice Użytkowanie gruntów rolniczych Powierzchnia w Udział procentowy ha Użytki rolne 3885 100 w tym Grunty orne 3289 84,6 Sady 315 8,1 Łąki i pastwiska 280 7,3 Źródło: Spis powszechny 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie Lasy zajmują powierzchnię 62 ha, co stanowi zaledwie 1,2% powierzchni Gminy. Największe kompleksy leśne to las w Woli Więcławskiej, Las Michałowski i Las Młodziejowski. Warto zwrócić uwagę, na dużą powierzchnię sadów. Największe kompleksy sadów, wśród których zdecydowanie dominują jabłonie (2/3) znajdują się w Zagórzycach i Sieborowicach. Sprzedaż wyprodukowanych płodów rolnych odbywa się przede wszystkim na placach hurtowych i detalicznych Krakowa. Niestety brak jest zorganizowanych grup producenckich. 5.2. Zakłady pracy i istniejące branże Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat można zaobserwować systematyczny wzrost ogólnej liczby podmiotów gospodarczych. Zwiększająca się liczba podmiotów gospodarczych działających na terenie Gminy świadczy o aktywności mieszkańców i właściwym wykorzystywaniu walorów wynikających z położenia i dobrej sieci komunikacyjnej. Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Krakowa, istnienie podstawowych sieci infrastruktury technicznej dają potencjalne możliwości rozwoju funkcji przemysłowych – przy uwzględnieniu ograniczeń, wynikających z ustanowionych na obszarze gminy stref ochronnych. Na obszarze Gminy brakuje wyodrębnionych stref przemysłowych, dających możliwość ulokowania dużych zakładów produkcyjnych i usługowych. Według danych Urzędu Statystycznego na dzień 31 grudnia 2004 r. w Gminie Michałowice funkcjonuje 549 podmiotów gospodarczych zatrudniających łącznie 1482 osoby. Sektor publiczny tworzy 17 podmiotów, natomiast prywatny – 532. Spośród ogólnej liczby przedsiębiorstw najliczniejszą grupę stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 463 podmioty, zatrudniające 1063 osoby. Jest 39 spółek cywilnych i 10 spółek prawa handlowego. 36 Tabela 10: Przedsiębiorcy Gminy Michałowice LICZBA PRZEDSIĘBIORCÓW LP. ROK Liczba działających Liczba założonych w danym roku działalności 1 2001 308 122 2 2002 348 65 3 2003 384 57 4 2004 419 77 5 2005 459 42 Źródło: Ewidencja działalności gospodarczej Urzędu Gminy Michałowice Na terenie Gminy Michałowice nie odnotowuje się większych zakładów produkcyjnych. Produkcję reprezentują drobne zakłady wytwórczości i rzemiosła produkcyjnego różnych branż. Poniżej podano wykaz ważniejszych zakładów. Tabela 11: Największe przedsiębiorstwa w Gminie Michałowice Nazwa przedsiębiorstwa Miejscowość Fabryka Stolarki Okiennej OKNOSYSTEM Masłomiąca LUSKAR, Transport i Handel – skład materiałów budowlanych ZORBUD - skład materiałów budowlanych i przemysłowych, Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie Michałowice Wydawnictwo CZUWAJMY - Zakład Poligraficzny Michałowice Spółdzielnia Kółek Rolniczych - SKR Młodziejowice GS „Samopomoc Chłopska” Michałowice Zakład cukierniczy i piekarnia „RETRO” Michałowice Zakład Usług i Produkcji „PRECYZJA”, produkcja elementów ogrodzeniowych Firma Handlowa „Dan” - Młyn Pielgrzymowice Zakład stolarski, produkcja mebli Rosół Mirosław Młyn gospodarczy, wytwarzanie produktów przemiału zbóż Szydłowski Tadeusz Książniczki Zakład produkcji stolarki budowlanej i szyb zespolonych CNS GLASS Młodziejowice Firma Produkcyjno – Handlowa „MAT–POL”, produkcja mięsa – rzeźnia Więcławice Zakład Produkcji Kawy DANDY Zagórzyce F.P.H „KRAK – MAT”, zakład produkcji materacy Wilczkowice ROLBUD skład materiałów budowlanych, opału Masłomiąca F.H.U. „JAGRA” Baza magazynowo-składowa, pasze, sprzedaż kostki brukowej, Michałowice Handel Artykułami chemiczna MARION Pielgrzymowice Chemicznymi, hurtownia Michałowice Michałowice Kończyce Młodziejowice Zdzięsławice F.H.U. Central Pasz Źródło: Ewidencja działalności gospodarczej Urzędu Gminy Michałowice 37 Najliczniej reprezentowaną sekcją wg PKD w Gminie jest sekcja handlu hurtowego i detalicznego, naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz sprzedaż artykułów użytku osobistego i domowego. W 2004 r. w sekcji tej działało 188 podmiotów gospodarczych, w tym 4 spółki handlowe, 19 spółek cywilnych i 164 osoby fizyczne. Kolejne, co do wielkości są sekcje: budownictwa - 76 podmiotów, przetwórstwa przemysłowego - 65 podmiotów gospodarczych, obsługi nieruchomości, wynajmu, nauki i usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 55, transportu, gospodarki magazynowej i łączności – 51, hoteli i restauracji - 19, pośrednictwa finansowego - 14, rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa – 12 podmiotów gospodarczych. 5.3. Rynek pracy i bezrobotni Według danych Powiatowego Urzędu Pracy bezrobocie na terenie Gminy w porównaniu do lat poprzednich nieznacznie spadło i na dzień 31 grudnia 2004r. wynosi 246 zarejestrowanych bezrobotnych. Zaobserwowano niepokojący wzrost bezrobotnych w wieku od 25 – 34 lat, oraz posiadających wyższe i średnie ogólnokształcące wykształcenie. Natomiast zmalała liczba osób bezrobotnych w wieku 18–24 lat. Czynnikiem, który znacząco wpływa na znalezienie się w grupie bezrobotnych jest poziom wykształcenia. Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym stanowią główną grupę bezrobotnych (46%), znaczącą grupę stanowią również bezrobotni z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (26%). Osoby z wykształceniem wyższym stanowią 7–procentową grupę bezrobotnych. Tabela 12: Struktura bezrobotnych Gminy Michałowice w porównaniu do gmin sąsiednich i powiatu (wg stanu na 31.XII. 2004 r.) Gmina Michałowice Gmina Iwanowice Wyszczególnienie W osobach Ogółem bezrobotni w tym: kobiety Udział % W osobach Udział % Gmina KocmyrzówLuborzyca W osobach Powiat Krakowski Udział % W osobach Udział % 246 100 350 100 470 100 10376 100 115 46,7 127 36,3 198 42 4973 47,9 w wieku 18 – 24 82 33,3 112 32 156 33,2 3266 31,5 lat z prawem do 51 20,7 27 7,7 50 10,6 1306 12,6 zasiłku Źródło: Studium uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice 38 6. Sytuacja społeczna 6.1. Sytuacja demograficzna Gminę Michałowice zamieszkuje obecnie blisko 7,5 tys. osób, skupionych w 19 sołectwach. W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny wzrost liczby mieszkańców, wynikający z dużego zainteresowania działkami budowlanymi, szczególnie wśród mieszkańców Krakowa. Wykres 1: Wzrost liczby ludności Gminy Michałowice 7358 7400 7200 6913 7000 6800 6746 6619 7035 7123 6832 6647 6600 6400 6200 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Źródło: Referat Spraw Obywatelskich Największą wsią w Gminie są Michałowice. Kolejne miejsca zajmują Raciborowice i Masłomiąca. Najmniejszymi sołectwami pod względem liczby mieszkańców są Prawda, Zdziesławice i Zerwana. W Gminie Michałowice populacja kobiet jest niemal równa liczbie mężczyzn (50,1% kobiet i 49,9% mężczyzn). Średnia gęstość zaludnienia wynosi 145 os./1 km 2. przyrost naturalny ludności w roku 2002 wyniósł 2,6 promila, co plasowało Gminę w czołówce Powiatu Krakowskiego. Ważnym elementem demograficznym dla Gminy Michałowice jest dodatnie saldo migracji. Jest ono związane z rozwojem budownictwa mieszkaniowego i przenoszeniem się mieszkańców Krakowa do okolicznych gmin wiejskich. 39 Tabela 13: Struktura wiekowa ludności Gminy Michałowice na tle porównawczym (stan na 31.12.04) Wiek Powiat Krakowski Michałowice Województwo Małopolskie wsie miasta wsie miasta Ogółem 100% 100 100 100 100 Przedprodukcyjny 24,9% 24,0% 24,4% 23,8% 27,4% Produkcyjny 60,0% 60,6% 60,1% 61,1% 57,9% Poprodukcyjny 15,1% 15,4% 15,5% 15,1% 14,7% Źródło: Studium uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice Analiza grup wiekowych mieszkańców Gminy wykazała, że udział grupy przedprodukcyjnej jest wyższy niż przeciętnie w gminach powiatu krakowskiego i województwa małopolskiego, ale mniejszy niż przeciętnie w terenach wiejskich województwa. Odsetek ludności w wieku produkcyjnym w Gminie jest niższy o 0,6 punktu procentowego niż w pozostałych gminach powiatu krakowskiego i o 1,1% niż średnio w województwie; ale niższy o 2,1% niż w terenach wiejskich województwa, a odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym jest podobny jak średnio w województwie ale niższy niż w terenach powiatu krakowskiego. Tabela 14: Liczba ludności w poszczególnych sołectwach i miejscowościach (31.12.2004) Liczba Miejscowość mieszkańców Michałowice, w tym: 2080 - Michałowice I - Michałowice II - Michałowice III 1035 638 407 Raciborowice, w tym: 712 - Raciborowice - Prawda Masłomiąca Więcławice, w tym: 605 107 - Więcławice Dworskie - Więcławice Stare Pielgrzymowice Zagórzyce, w tym: 280 215 - Zagórzyce Dworskie - Zagórzyce Stare Wola Więcławska 279 113 534 495 408 392 370 Wilczkowice 333 Górna Wieś 328 Młodziejowice 310 40 Książniczki 281 Sieborowice 273 Kończyce 218 Kozierów 217 Zerwana 216 Zdziesławice 191 RAZEM 7358 Źródło: Referat Spraw Obywatelskich, UG Michałowice Struktura ludnościowa Gminy Michałowice jest korzystna. Występuje dodatni przyrost ludności, a migracja jest na wysokim dodatnim poziomie. Struktura wiekowa natomiast odpowiada ogólnym trendom w Powiecie i Województwie. 6.2. Poziom bezpieczeństwa mieszkańców W Gminie Michałowice brak jest przypadków poważnych przestępstw. Zdarzają się wykroczenia, nie wpływają one jednak w sposób negatywny na ogólny poziom bezpieczeństwa. W Michałowicach nie ma posterunku policji, a dzielnicowi obsługujący Gminę mają swoją siedzibę w Komisariacie w Zielonkach. Gmina Michałowice nie posiada również straży gminnej. Oddalenie komisariatu policji i brak straży gminnej sprawia, iż utrzymanie czystości na terenie Gminy i związana z nim procedura nakładania mandatów jest znacznie utrudniona. Niezadowalający jest poziom bezpieczeństwa drogowego. W niedostatecznym stopniu rozwiązane jest zabezpieczenie ruchu kołowego i pieszego na drodze krajowej nr 7. Na długości ponad 2 km brak jest chodników dla pieszych. Nie istnieją również pasy zjazdowe i wjazdowe przy budynkach użyteczności publicznej (ośrodek zdrowia, bank, urząd gminy). Przy wyjeździe z drogi powiatowej nr K2152 na drogę krajową brak jest sygnalizacji świetlnej. Źle rozwiązane są również skrzyżowania drogi nr 7 z drogami powiatowymi nr K1172 i K2153. Na dogach powiatowych oraz drogach gminnych największe zagrożenie stanowi brak chodników dla pieszych oraz niedostateczna liczba znaków drogowych. Ochronę przeciwpożarową Gminy Michałowice zapewniają jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Miejskiej Komendy Państwowej Straży Pożarnej – Jednostka RatowniczoGaśnicza nr 7 na ul. Rozrywki. Na terenie Gminy Michałowice istnieje 7 jednostek OSP (Michałowice, Raciborowice, Więcławice, Wola Więcławska, Wilczkowice, Zagórzyce i Książniczki), z których dwie (Michałowice, Raciborowice) należą do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Największym problemem OSP jest duże zużycie posiadanych samochodów i sprzętu. 41 Największe zagrożenie powodziowe na terenie Gminy istnieje w Dolinie Dłubni. Szczególnie zagrożone są miejscowości, w których zabudowa mieszkalna znajduje się blisko rzeki. Dotyczy to zwłaszcza Raciborowic, Kończyc, Książniczek i Zerwanej. Pomoc wyjazdową w zakresie ochrony zdrowia zapewnia na terenie Gminy Michałowice NZOZ Scanmed, który posiada 3 lokalizacje w Krakowie. Gmina Michałowice wraz z Gminą Zielonki czyni starania o ulokowanie oddziału Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego w Węgrzcach. Taki oddział zapewniałby szybsze dotarcie do mieszkańców, a także szybszą reakcję na liczne wypadki na drodze krajowej nr 7. Dla poprawy bezpieczeństwa w Gminie instalowane są systemy monitoringu wizyjnego. Ochroną TV przemysłowej objęte są na razie budynek i otoczenie Zespołu Szkół w Więcławicach i Raciborowicach oraz kościół i część centrum wsi Więcławice (system w posiadaniu parafii). 6.3. Mieszkalnictwo Według danych Narodowego Spisu Powszechnego, Gmina Michałowice w 2002 roku dysponowała następującymi zasobami mieszkaniowymi: - 1829 mieszkaniami - 7959 izbami - 178,63500 m2 powierzchni użytkowej Mieszkania te zamieszkiwało 7133 osoby. W mieszkalnictwie zbiorowym (dom dziecka) mieszkało dodatkowo 48 osób. Średnio na 1000 mieszkańców gminy przypadało 253,2 mieszkań. Z przedstawionych danych wynika, że zasoby mieszkaniowe w Gminie Michałowice są niższe w odniesieniu do 1000 mieszkańców niż średnio w powiecie krakowskim i wyższe niż we wsiach województwa małopolskiego, co świadczy o lepszych niż przeciętne warunkach mieszkaniowych. 6.4. Edukacja Gmina Michałowice posiada bardzo korzystny system szkolnictwa. Na jej terenie znajdują się trzy duże ośrodki nauczania (dwa Zespoły Szkół w Raciborowicach i Więcławicach oraz Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Michałowicach), do których uczęszczają dzieci ze wszystkich miejscowości Gminy oraz z kilku wsi, znajdujących się w gminach sąsiednich. 42 Tabela 15: System edukacyjny Gminy Michałowice (stan na początek roku szkolnego 2004/2005) Liczba uczniów Liczba sal do Liczba nauki nauczycieli Zespół Szkół w 254 18 39 Więcławicach Zespół Szkół w 332 15 42 Raciborowicach Gimnazjum 157 12 16 Michałowice SP Michałowice 227 13 25 RAZEM 970 58 122 Źródło: Gminny Zespół Ekonomiczno- Administracyjny Szkół w Michałowicach Sieć szkolna Gminy Michałowice składa się z trzech obwodów nauczania Michałowice, Więcławice, Raciborowice. Raciborowice: Raciborowice, przysiółek Prawda, Kończyce, Książniczki. Dodatkowo do Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Raciborowicach uczęszczają dzieci i młodzież z Gminy Kocmyrzów – Luborzyca, z miejscowości Zastów, Prusy, Wiktorowice oraz z Gminy Zielonki, z miejscowości Batowice i Dziekanowice. Michałowice: Michałowice I, Michałowice II, Michałowice III, Górna Wieś, Wilczkowice, Kozierów, Zerwana, Młodziejowice, Masłomiąca cz. Zachodnia, Więcławice: Wola Więcławska, Zagórzyce Stare, Zagórzyce Dworskie, Pielgrzymowice, Sieborowice, Więcławice Stare, Więcławice Dworskie, Zdzięsławice, Masłomiąca przedszkole niepubliczne, prowadzone cz. Wschodnia. W Gminie Michałowice funkcjonuje jedno w Michałowicach przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska”. W roku szkolnym 2004/05 uczęszczało do niego 44 dzieci. Infrastruktura szkolna jest w stanie dobrym. W roku 2004 roku przeprowadzono kompleksowy remont budynku Zespołu Szkół w Więcławicach, a w roku 2005 wybudowano halę sportową w Raciborowicach. Obecnie na obszarze Gminy Michałowice istnieją 3 ośrodki edukacyjne, które posiadają dobrą bazę lokalową. Największym problemem szkół jest brak stołówek, w wyniku czego wiele dzieci zostaje przeniesionych przez rodziców do innych szkół, głównie w Krakowie. Rozbudowy wymaga również infrastruktura sportowa wokół szkół. W celu rozwinięcia współpracy międzyszkolnej niezbędne jest utworzenie miejsc noclegowych w każdej ze szkół. W jednym ośrodku zasadne wydaje się utworzenie pełnej bazy noclegowej – np. hostel, natomiast w pozostałych wystarczy zakupić koce i łóżka polowe do rozstawienia na sali sportowej oraz poprawa warunków w sanitariatach. 43 6.5. Ochrona zdrowia Podmiotem prowadzącym ośrodek zdrowia w Michałowicach jest „Medea Sp. z o.o.”, która zastąpiła zlikwidowany w 2005 roku Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Obszar objęty działaniem NZOZ Medea Sp. z o.o. obejmuje swym zasięgiem większość terenu Gminy Michałowice (około 1300 pacjentów z miejscowości w południowej części Gminy jest zarejestrowana w NZOZ Batowice – Gmina Zielonki). Ośrodek w Michałowicach posiada również pacjentów zamieszkałych w gminach sąsiednich, w tym także w Krakowie. W otoczeniu (w Michałowic Michałowicach Rehabilitacyjne i działają także Młodziejowicach) „Ekomed” w dwa oraz prywatne gabinety Specjalistyczne Pielgrzymowicach, stomatologiczne Centrum Leczniczo- zabiegi krioterapii, świadczące fizykoterapii i rehabilitacji. Populację, dla której ośrodek zdrowia w Michałowicach świadczy Podstawową Opiekę Zdrowotną przedstawia poniższa tabela. Tabela 16: Populacja objęta opieką zdrowotną przez NZOZ Medea Rok 2001 Osoby w wieku 0-6 Pacjenci Zmiana 405 - Osoby w wieku 7-65 Pacjenci Zmiana 4272 - Osoby w wieku powyżej 65 lat Pacjenci Zmiana 746 - Razem Pacjenci 5423 Zmiana - 2002 391 -3,5% 4348 1,8% 778 4,3% 5517 1,7% 2003 400 2,3% 4428 1,8% 816 4,9% 5644 2,3% 2004 483 20,8% 4468 0,9% 769 -5,8% 5720 1,3% Źródło: Dane NZOZ Medea Warto zwrócić uwagę na wysoki przyrost dzieci wśród pacjentów NZOZ Medea. W roku 2004 wyniósł on ponad 20%, co przy niskim wskaźniku przyrostu naturalnego w Małopolsce jest liczbą znaczącą. Wzrost ten w przypadku Michałowic wynika z dodatniego salda migracji - duża część nowych mieszkańców Gminy to ludzie młodzi, posiadający małe dzieci. W ciągu ostatnich lat liczba udzielonych świadczeń (wizyty w ośrodku zdrowia) przekroczyła 20 tysięcy rocznie, co uwzględniając 5-dniowy okres pracy ośrodka w tygodniu daje blisko 40 wizyt dziennie. Odrębnie prowadzona jest statystyka stomatologii. Liczba wizyt u dentysty kształtuje się na poziomie 4000 rocznie. Przedstawione dane wskazują na stały wzrost liczby pacjentów i wizyt w ośrodku zdrowia w Michałowicach. Niejednokrotnie wzrost ten jest bardzo dynamiczny, jak w przypadku 44 zarejestrowanych dzieci (ponad 20% więcej w 2004 roku niż w roku poprzednim), czy wizyt u stomatologa (ponad 27% wzrost). W budynku ośrodka zdrowia konieczne jest przeprowadzenie remontu, polegającego na dostosowaniu budynku do obecnych wymogów prawnych oraz dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Przeprowadzona również powinna zostać jego termomodernizacja oraz uzupełnione wyposażenie w sprzęt medyczny i komputery. 6.6. Kościoły, cmentarze W Gminie Michałowice istnieją 3 parafie rzymsko-katolickie: Michałowice – p.w. Najświętszej Marii Panny Raciborowice – p.w. św. Małgorzaty Więcławice – p.w. św. Jakuba Apostoła Kościoły w Raciborowicach i Więcławicach to obiekty zabytkowe, natomiast kościół w Michałowicach został wybudowany w latach 50-tych XX wieku. Przy każdym z kościołów znajduje się cmentarz parafialny. 6.7. Pozostała infrastruktura społeczna Poczta Na terenie Gminy znajduje się jedna placówka pocztowa w Michałowicach. Bank W Michałowicach obok ośrodka zdrowia ma swoją siedzibę oddział Banku Spółdzielczego Rzemiosła w Krakowie, a w budynku Urzędu Gminy znajduje się Punkt Kasowy tegoż banku. Dostępny 24 h na dobę bankomat znajduje się obok głównej siedziby banku. Apteki Na obszarze Gminy znajduje się jedna apteka (w Michałowicach) oraz dwa punkty apteczne (w Michałowicach i Raciborowicach). Dom Dziecka W Sieborowicach, w budynkach dawnego dworu Zakrzeńskich jest zlokalizowany Dom Dziecka. Obecnie zamieszkuje go 48 dzieci. Dom Dziecka jest jednostką Powiatu Krakowskiego. 6.8. Organizacje pozarządowe W Gminie Michałowice istnieją dwa stowarzyszenia prowadzące działalność kulturalną. Są to Parafialny Klub Sportowy „Jakub” z Więcławic oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Michałowickiej „Nad Dłubnią”. PKS „Jakub” prowadzi ponadto działalność sportową wśród dzieci i młodzieży w kilku sekcjach. Organizuje też wypoczynek wakacyjny i zimowy dla dzieci z Zespołu Szkół w Więcławicach. 45 Stowarzyszenie „Nad Dłubnią” wydaje czasopismo „Naddłubniańskie pejzaże”, organizuje imprezy plenerowe związane z historią Gminy Michałowice, gromadzi też pamiątki kulturowe i historyczne z obszaru Gminy. Od momentu powstania ściśle współpracuje z Domem Dziecka w Sieborowicach. Oprócz tego w formie stowarzyszeń działają pozostałe kluby sportowe: LKS Michałowianka oraz LKS Galicja Raciborowice. Również Ochotnicze Straże Pożarne są stowarzyszeniami. Jednostki OSP istnieją w Michałowicach, Raciborowicach (jednostki włączone do krajowego systemu ratowniczego) oraz Więcławicach, Zagórzycach, Wilczkowicach, Książniczkach i Woli Więcławskiej. Obserwuje się małe zaangażowanie organizacji pozarządowych w sprawy Gminy. Większość stowarzyszeń to kluby sportowe i jednostki OSP, które koncentrują się na wąskiej działalności statutowej. Odczuwalny jest brak działalności organizacji NGOs w sprawy kulturalne i pomocy społecznej. Istnieje możliwość organizacji centrów edukacyjno-kulturalnych w miejscowościach, w których istnieją OSP. Wiele budynków wymaga wprawdzie wykończenie (Książniczki, Wola Więcławska) lub remontu (pozostałe), ale po dokonaniu niezbędnych prac mogłyby się one stać świetlicami wiejskimi. Dodatkowym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest fakt, iż często remizy OSP są jedynym budynkiem publicznym w miejscowości. OSP mogłyby się stać animatorami życia kulturalnego na terenie Gminy. 6.9. Gmina Komunikacja Michałowice posiada stosunkowo dobrze rozbudowaną sieć komunikacji publicznej, zwłaszcza jeśli chodzi o połączenia z Krakowem. Obszar Gminy przecinają trasy 4 linii autobusów MPK Kraków (250, 257, 267, 277), zapewniające łącznie 57 kursów do Krakowa oraz dwaj przewoźnicy prywatni (linia CB i linia Zagórzyce), które oferują ok. 25 kursów do Krakowa. Autobusy przejeżdżają przez większość miejscowości Gminy. Jedynie przez obszar Woli Więcławskiej, Kozierowa, Sieborowic i Zdzięsławic nie kursuje komunikacja publiczna. Pewne niedobory w połączeniach z Krakowem obserwuje się również w miejscowościach Kończyce, Książniczki i Młodziejowice. Rozwinięcia wymagają połączenia wewnątrz Gminy. Pewnym problemem jest niedostateczna liczba peronów i wiat przystankowych. Osobny system komunikacji zbiorowej jest zorganizowany w celu dowozu dzieci do szkół. Z autobusów dowożących dzieci do szkoły w Michałowicach korzysta blisko 100 uczniów, głównie z Górnej Wsi i Michałowic III. Do Więcławic jest dowożonych 35 dzieci z Zagórzyc, a w Raciborowicach z bezpłatnych dojazdów komunikacją publiczną (prywatna linia Zagórzyce) korzysta 35 uczniów z Książniczek. 46 6.10. Pomoc społeczna i określenie grup społecznych wymagających wsparcia Głównym powodem przyznawania pomocy w Gminie jest ubóstwo. Ubóstwo jest dominującą przyczyną trudnej sytuacji życiowej naszych rodzin. W grupie tych osób są takie, które charakteryzuje permanentny brak środków do życia. Rodziny te od dawna żyją w niedostatku i korzystały już ze świadczeń pomocy społecznej. Są to rodziny, które cechuje niezaradność życiowa i które kumulują takie zjawiska, jak wielodzietność, inwalidztwo, przewlekłe choroby, alkoholizm itp. W rodzinach tych panuje pewien kulturowy styl życia przekazywany z pokolenia na pokolenie. Drugim ważnym powodem przyznawania pomocy jest bezrobocie. Bezrobocie jest obecnie jednym z najważniejszych problemów polskiej gospodarki. Jego wzrost oznacza bowiem wzrost liczby osób korzystających z pomocy społecznej. Długotrwałe bezrobocie i jego pochodna w postaci utraty prawa do zasiłku to najczęstsza przyczyna ubiegania się o świadczenia pomocy społecznej. Największą grupę bezrobotnych korzystających z Ośrodka w Michałowicach stanowią kobiety, dla których znalezienie pracy jest prawie niemożliwe. Znaczne powiększenie się grupy bezrobotnych świadczeniobiorców oznacza dla pomocy społecznej zarówno ogromny wzrost zadań i wydatków, jak i konieczności dostosowania dotychczasowych form pomocy do nowych potrzeb. Wykres 2: Średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie korzystającej z pomocy społecznej zł 300 250 200 150 255,6 100 194,4 144,6 50 0 2002 2003 2004 Źródło: GOPS Michałowice Średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie jest bardzo niski, kształtuje się na poziomie 144,60 zł. Dochód ten jest również niższy od kryterium dochodowego wynikającego z art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, które wyniosło na osobę w rodzinie w 2004 r. 316,00 zł. Następnym ważnym problemem występującym w rodzinach jest niepełnosprawność. Dotyczy ona przede wszystkim ludzi starych, schorowanych i samotnych, którzy nie 47 mogą liczyć na pomoc rodziny, i których renty i emerytury nie wystarczają na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb. Problem ten dotyczy również osób młodych, które z tytułu orzeczonego stopnia niepełnosprawności powstałego przed 18 rokiem życia otrzymują rentę socjalną. Do częstych powodów przyznawania pomocy należy również potrzeba ochrony macierzyństwa. Przeważnie z tej formy pomocy korzystają kobiety w ciąży. Innymi przyczynami udzielania pomocy są: długotrwała choroba, a także bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Należy bardzo mocno podkreślić, iż rzadko się zdarza, by profil korzystających z pomocy społecznej dało się określić przy pomocy jednej cechy „sprawczej” – na ogół mamy do czynienia z rodzinami wieloproblemowymi, w których trudnościom związanym np. z wielodzietnością, ubóstwem, chorobą, utratą pracy towarzyszy lub leży u podłoża nadmierne spożycie alkoholu. Tabela 17: Powody udzielenia pomocy społecznej Liczba rodzin 97 1 39 20 45 Powody trudnej sytuacji życiowej Liczba osób w rodzinach 257 1 161 65 110 Ubóstwo Bezdomność Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała choroba Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa 40 289 domowego – ogółem w tym: - rodziny niepełne 15 69 - rodziny wielodzietne 20 220 Potrzeba ochrony macierzyństwa 5 28 Alkoholizm 3 17 Trudności w przystosowaniu do życia po 2 7 opuszczeniu zakładu karnego Sytuacja kryzysowa 2 7 Źródło: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Michałowicach Jedną z charakterystycznych cech biospołecznych jest wiek. Determinuje on fazę życia, w jakiej znajduje się aktualnie człowiek pod względem sytuacji rodzinnej. Jeżeli mamy na uwadze rodziny z dziećmi, to także możliwości wychowawcze w stosunku do własnych dzieci. Jak wynika z badanych dokumentów klienci ośrodka znajdują się w różnym wieku. Tabela nr 18 przedstawia strukturę klientów Ośrodka Pomocy Społecznej według wieku i płci, z której wynika, że zdecydowaną większość jej klientów stanowią kobiety. 48 Tabela 18: Struktura podopiecznych GOPS wg wieku i płci (stan na 30.06.05) Wiek Ogółem % Mężczyźni % Kobiety % 18-29 68 18,7 29 8 39 10,7 30-44 122 33,5 37 10,2 85 23,3 45-59 109 29,9 49 13,5 60 16,5 60 i powyżej 65 17,9 11 3,0 54 14,8 Źródło: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Michałowicach. Pod względem wieku najliczniejszą grupę podopiecznych stanowią osoby dojrzałe w wieku od 30-44 roku życia. Wśród badanych matek dominują kobiety w wieku 31-35 lat oraz 36-40, które stanowią 72,3% objętych pomocą. Natomiast wśród ojców dominują mężczyźni w wieku 40-45 lat (78%). Najmniej liczną grupą zgłaszających się po pomoc są osoby starsze powyżej 60 roku życia. Dla funkcjonowania rodziny jako grupy społecznej nie bez znaczenia jest poziom wykształcenia rodziców. Decyduje on w znacznym stopniu o ogólnym poziomie kultury rodziny. Wśród osób korzystających z pomocy dominuje wykształcenie podstawowe 46%. Są również osoby, które posiadają wykształcenie niepełne podstawowe 3%. Wykształcenie zawodowe posiada 27%, a wykształcenie średnie 17%. Niewielki procent stanowią osoby z wykształceniem wyższym 7%. Warunki materialne rodziny zależą od wielu czynników i podlegają stałej ewolucji w czasie. Z jednej strony mają na nie wpływ takie elementy, jak wysokość dochodów związana z liczbą osób pracujących w gospodarstwie domowym, wykonywanym zawodem, stanem zdrowia, występowaniem pewnych szczególnych problemów, jak np.: przewlekłe choroby, niepełnosprawność, problemy alkoholowe. Z drugiej zaś strony warunki materialne są funkcją liczby i wieku osób, które utrzymują się z dochodów rodzin. Jak przedstawia się sytuacja klientów Ośrodka pod względem dochodu obrazuje tabela nr 19. Tabela 19: Sytuacja podopiecznych GOPS pod względem źródeł dochodów ŹRÓDŁO DOCHODU ILOŚĆ RODZIN % Praca dorywcza 92 29,1 Renta, emerytura 83 26,3 Zasiłek z pomocy społecznej 67 21,2 Praca zarobkowa na etacie 51 16,1 Zasiłek dla bezrobotnych 10 3,2 Gospodarstwa rolne 8 2,5 Pomoc rodziny 5 1,6 Źródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Michałowicach z roku 2004 49 Podstawowym źródłem dochodu dla większości osób i rodzin zgłaszających się do Ośrodka Pomocy jest praca dorywcza 29,1%. Jak wynika z dokumentów będących w posiadaniu Ośrodka Pomocy Społecznej potwierdzających wysokość średnich miesięcznych dochodów netto zdecydowanie dochód ten zmniejszył się w roku 2004 r. Jest to wynik wzrastającego bezrobocia, spadku opłacalności produkcji rolnej. Młodzi ludzie, często całe rodziny utrzymują się z rent lub emerytur swoich rodziców lub dziadków. 50 III. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCHW GMINIE MICHAŁOWICE Analiza problemów to drugi, po analizie stanu istniejącego etap budowania strategii rozwoju Gminy Michałowie. Etap ten ma na celu identyfikację problemów. Problemy dotyczą całej gminy winny, mają więc charakter globalny. 1. Identyfikacja problemów w obszarze „Dziedzictwo kulturowe i turystyka” niedostateczna infrastruktura turystyczna brak zagospodarowania Dłubni i terenów rekreacyjnych Gminy, tzw. „Basenów” niedostateczna liczba imprez promujących Gminę niszczejące zespoły dworskie w Młodziejowicach i Książniczkach niedoinwestowana infrastruktura sportowa 2. Identyfikacja problemów w obszarze „Zagospodarowanie przestrzenne” brak wyznaczonych i przygotowanych terenów inwestycyjnych mała liczba działek komunalnych rozproszenie zabudowy niezagospodarowane centra miejscowości brak nazw ulic w największych miejscowościach 3. Identyfikacja problemów w obszarze „Infrastruktura techniczna” brak zbiorczego systemu kanalizacji zły stan techniczny dróg gminnych zły stan techniczny dróg powiatowych nierozwiązany układ komunikacyjny na drodze nr 7 brak chodników w ciągu dróg o znacznym natężeniu ruchu niewystarczający układ wyznaczonych ścieżek rowerowych brak miejsc parkingowych braki w oświetleniu ulicznym braki w infrastrukturze energetycznej braki w infrastrukturze telekomunikacyjnej (zbyt małe centrale telefoniczne, brak dostępu do szerokopasmowego internetu, brak zasięgu sieci komórkowych) brak systemu segregacji odpadów za mało publicznych punktów dostępu do internetu 4. Identyfikacja problemów w obszarze „Gospodarka” rozdrobnione gospodarstwa rolne spadek dochodów z działalności rolniczej 51 5. brak dużych inwestorów brak instytucji otoczenia biznesu (doradztwo, usługi finansowe) brak wyodrębnionych stref przemysłowych Identyfikacja problemów w obszarze „Sytuacja społeczna” braki w infrastrukturze sportowej przy szkołach brak stołówek w szkołach brak miejsc noclegowych w szkołach niedostateczna sieć wewnętrznych powiązań komunikacyjnych niewystarczająca liczba połączeń komunikacyjnych z Krakowem brak wiat przystankowych brak straży gminnej mała rola organizacji pozarządowych w życiu Gminy brak aktywności osób korzystających z pomocy społecznej niedoinwestowanie budynku ośrodka zdrowia w Michałowicach braki sprzętowe jednostek OSP niewykorzystane budynki remiz OSP 52 IV. ANALIZA SWOT Analiza SWOT ( skrót od pierwszych liter angielskich słów: Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats) identyfikuje oraz ocenia mocne i słabe strony danego obszaru oraz przyszłe szanse i zagrożenia wynikające z wpływu otoczenia na ten obszar. Silne strony – uwarunkowania, stanowiące mocne strony Gminy, elementy przewagi nad innymi, które należy wykorzystać aby osiągnąć zamierzone cele; Słabe strony – obecnie istniejące problemy i bariery, które należy wyeliminować, aby nie utrudniały osiągnięciu założonych celów Szanse – czynniki zewnętrzne, które mogą wpływać na szybszy rozwój Gminy Zagrożenia – czynniki zewnętrzne zagrażające realizacji celów SILNE STRONY 1. Położenie - lokalizacja w Małopolsce i bezpośrednim sąsiedztwie Krakowa 2. Dobre skomunikowanie z Krakowem 3. Infrastruktura: drogi, gaz, woda, telefony 4. Dodatnie saldo migracji 5. Tereny inwestycyjne pod budownictwo jednorodzinne i strefy usług 6. Dobrze zorganizowana sieć szkolnictwa 7. Możliwości harmonijnego rozwoju przestrzennego Gminy 8. Dobrze rozwinięte i zorganizowane sadownictwo we wschodniej części Gminy 9. Atrakcje turystyczne: zabytki i przyroda 10. Dobra kondycja finansowa Gminy 11. Silne tradycje historyczne 12. Rozwój centrów miejscowości SŁABE STRONY 1. Niski odsetek skanalizowania Gminy 2. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych 3. Brak gminnego zasobu gruntów (działki komunalne) 4. Brak wewnętrznej komunikacji zbiorowej 5. Brak infrastruktury turystycznej 6. Brak produktu lokalnego 7. Słabo zorganizowane formy życia społecznego 53 8. Brak alternatywnych form zatrudnienia w otoczeniu rolnictwa 9. Brak usług ponadpodstawowych 10. Niedostateczna organizacja czasu wolnego dla młodzieży 11. Niezadowalający poziom bezpieczeństwa mieszkańców SZANSE 1. Rozwój mieszkalnictwa 2. Napływ inwestorów na obrzeża Krakowa 3. Korzystne zmiany w strukturze ludności 4. Rozwój turystyki weekendowej 5. Współpraca regionalna i międzygminna 6. Dynamiczny rozwój Krakowa i Małopolski 7. Budowa drogi ekspresowej S-7 8. Możliwość pozyskania środków zewnętrznych, głównie z UE 9. Możliwości rozwoju dla organizacji pozarządowych 10. Rozwój usług ZAGROŻENIA 1. Konkurencja gmin sąsiednich 2. Pauperyzacja Nowej Huty 3. Przeciążenie drogi E-7 4. Centralizacja władzy 5. Brak polityki rozwoju powiatu 6. Antysamorządowe ustawodawstwo 7. Brak ochrony zlewni Dłubni powyżej Gminy 8. Wysokie bezrobocie w powiecie i województwie 9. Kryzys finansów publicznych 54 V. CELE I ZADANIA STRATEGICZNE GMINIE MICHAŁOWICE NA LATA 20062013 Zadania, które będą miały wpływ na poprawę sytuacji w Gminie Michałowice, poprzez wykorzystanie silnych stron oraz szans, unikanie zagrożeń i wyeliminowanie słabych stron, zostały podzielone na cele strategiczne oraz cele szczegółowe. Wszystkie cele pogrupowane zostały w obszary tematyczne, odpowiadające dziedzinom życia społecznogospodarczego Gminy. Obszar I: Środowisko i Przestrzeń Cel strategiczny 1: Poprawa stanu środowiska naturalnego Gminy Cele szczegółowe: 1. Ochrona wód rzeki Dłubni oraz gleb i powietrza Przykładowe zadania: Budowa kanalizacji na obszarze całej Gminy Michałowice Wprowadzenie systemu segregacji odpadów Likwidacja azbestu 2. Zmniejszenie energochłonności obiektów publicznych Przykładowe zadania: Wymiana oświetlenia ulicznego na energooszczędne Cel strategiczny 2: Podwyższenie jakości życia mieszkańców Cele szczegółowe: 1. Poprawa układu komunikacyjnego Gminy i wzrost bezpieczeństwa ruchu drogowego Przykładowe zadania: Remont i wymiana nawierzchni na drogach gminnych Budowa chodników przy drogach powiatowych Wprowadzenie i uzupełnienie oznakowania pionowego i poziomego na drogach gminnych 2. Utrzymanie ładu przestrzennego i estetyki zabudowy w Gminie Przykładowe zadania: Odnowa centrów wsi Budowa placów zabaw i boisk sportowych Nazewnictwo ulic w miejscowościach Gminy 55 Obszar II: Gospodarka i rolnictwo Cel strategiczny 1: Rozwój gospodarczy Gminy Cele szczegółowe: 1. Zwiększenie liczby turystów poprzez rozwój turystyki weekendowej Przykładowe zadania: Organizacja imprez o charakterze lokalnym i ponadlokalnym Zagospodarowanie turystyczne Doliny Dłubni Rozwój turystyki rowerowej 2. Poprawa komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej Przykładowe zadania: Zagęszczenie komunikacji z Krakowem Wprowadzenie nowych tras w komunikacji wewnętrznej 3. Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości Przykładowe zadania: Stworzenie punktu informacyjno-doradczego i organizacja szkoleń dla przedsiębiorców, stworzenie zrzeszenia przedsiębiorców 4. Uporządkowanie przestrzeni rolniczej i upowszechnienie nowoczesnej struktury agrarnej i produkcji rolnej Przykładowe zadania: Wdrożenie programu urządzeniowo-rolnego Remont dróg rolniczych Stworzenie i promocja produktów lokalnych 5. Rozwój i modernizacja sieci wodociągowej Przykładowe zadania: Budowa i remont wodociągów Budowa zbiorników wodnych Budowa systemu monitoringu sieci wodociągowej Obszar III: Edukacja i kultura Cel strategiczny 1: Podniesienie jakości szkolnictwa Cele szczegółowe: 1. Unowocześnienie bazy oświatowej Przykładowe zadania: Organizacja stołówek w szkołach Rozbudowa infrastruktury sportowej wokół szkół Organizacja bazy noclegowej dla wymiany międzyszkolnej krajowej i zagranicznej Utworzenie platformy internetowej szkół – e-szkoła 56 2. Rozszerzanie oferty edukacyjnej i sportowej Przykładowe zadania: Organizacja dodatkowych zajęć dla uczniów uzdolnionych Organizacja dodatkowych zajęć dla uczniów opóźnionych Organizacja szkoleń dla dorosłych Cel strategiczny 2: Rozwój kultury oraz współpracy krajowej i międzynarodowej Cele szczegółowe: 1. Rozszerzenie oferty kulturalnej dla mieszkańców Przykładowe zadania: Warsztaty dla dzieci i młodzieży Rozwój bibliotek 2. Współpraca z krajem i zagranicą Przykładowe zadania: Stworzenie sieci miast i gmin partnerskich Obszar IV: Społeczeństwo Cel strategiczny 1: Solidarne i obywatelskie społeczeństwo Cele szczegółowe: 1. Dofinansowanie dla najbardziej potrzebujących Przykładowe zadania: System dożywiania biednych dzieci Włączenie organizacji pozarządowych w system alokacji środków przeznaczonych na pomoc społeczną, działalność edukacyjną i kulturalną 2. Integracja społeczeństw sołectw Przykładowe zadania: Budowa domów wiejskich w sołectwach Gminy Cel strategiczny 2: Wysokiej jakości usługi publiczne Cel szczegółowy: 1. Podwyższenie standardów obsługi mieszkańców, firm i inwestorów Przykładowe zadania: E-urząd (elektroniczny obieg dokumentów, przyjmowanie pism w wersji elektronicznej, stan sprawy) Cel strategiczny 3: Bezpieczne, zdrowe i rozwojowe społeczeństwo Cele szczegółowe: 1. Rozwinięcie profilaktyki zdrowotnej 57 Przykładowe zadania: Prowadzenie wszechstronnych badań diagnostycznych wśród dzieci i młodzieży 2. Rozwój społeczeństwa informacyjnego Przykładowe zadania: Punkty dostępu do internetu w obiektach publicznych 3. Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców Przykładowe zadania: Monitoring centrów wsi Monitoring budynków publicznych Ponieważ Strategia ma charakter ogólny, nie zostały w niej określone szczegółowe zadania, które będą realizowane dla osiągnięcia nakreślonych celów. Nazwy konkretnych zadań wraz budżetem niezbędnym do ich realizacji oraz terminem wykonania zostaną określone w Planie Rozwoju Lokalnego, który zostanie przyjęty Uchwałą Rady Gminy Michałowice. 58
