BARIERY W PODEJMOWANIU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W POWIECIE KOLSKIM Ze szczególnym uwzględnieniem barier w podejmowaniu działalności gospodarczej przez osoby długotrwale bezrobotne z określonym II i III profilem pomocy Wrzesień 2016 1 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. SPIS TREŚCI WPROWADZENIE ................................................................................................................................... 3 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ POWIATU KOLSKIEGO .............................................................................. 4 CHARAKTERYSTYKA ................................................................................................................................ 4 PODMIOTY GOSPODARCZE ....................................................................................................................... 6 BARIERY W ZAKŁADANIU I ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTW.................................................... 8 PODSUMOWANIE ................................................................................................................................. 10 2 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. WPROWADZENIE Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w naszym kraju wciąż jest utrudnione. Wysokie wymagania biurokratyczne i konieczność uiszczania wysokich publicznych stałych opłat sprawia, że wiele osób pomimo pomysłu na biznes, nie rozpoczyna starań o jego realizację. Polscy przedsiębiorcy wciąż przygotowują kolejne postulaty dotyczące znoszenia barier istniejących w polskiej gospodarce. Jak dotychczas rządzącym udało się wprowadzić w życie uproszczone zasady rejestrowania działalności. Niemniej, pomimo takich zmian, w Polsce istnieje wiele innych barier, które „podcinają” skrzydła przyszłym przedsiębiorcom, a osoby bezrobotne nie biorą nawet pod uwagę założenia własnej firmy i wciąż tkwią w rejestrach osób bezrobotnych. Stworzenie własnej firmy to między innymi stworzenie miejsca pracy dla siebie i innych, często znajomych, rodziny. Jednak prowadzenie działalności gospodarczej to nie tylko szereg zalet, ale także wad, a przed decyzją o zarejestrowaniu firmy towarzyszy szereg obaw. To, które z tych czynników przeważą zależy jedynie od chęci danej osoby do podjęcia się pewnych zobowiązań i do wprowadzenia zmian do swojego życia. Jednocześnie wiąże się z motywacją, czyli czymś, co popycha nas do działania, do podejmowania się, nie zawsze pewnych i jasnych zadań. Celem opracowania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o bariery, na jakie napotykają długotrwale bezrobotni z określonym II i III profilem w podejmowaniu działalności gospodarczej. W niniejszej analizie przyglądniemy się sytuacji szczególnie w powiecie kolskim – czy wszystkie problemy kraju dotyczą właśnie tego powiatu, czy może powiat kolski ma swoje własne, dodatkowe bariery. To nowy temat – zwłaszcza, jeśli odnosi się do ściśle lokalnego rynku pracy. Analizie zostanie również poddany poziom przedsiębiorczości w powiecie kolskim oraz potencjał do lokowania nowych przedsiębiorstw. Opracowanie powstało w ramach Projektu: Wielkopolskie Centrum Aktywizacji i Zatrudnienia, realizowanego przez DGA S.A na zlecenie: Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu (Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r.) 3 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ POWIATU KOLSKIEGO Charakterystyka Przedsiębiorczość powiatu kolskiego skupia się przede wszystkim w obrębie miasta powiatowego – Koła. Miasto Koło stanowi jedno z głównych centrów gospodarczych, kulturowych i oświatowych regionu Wielkopolski. Położenie w samym środku Polski spowodowało, że w Kole krzyżują się najważniejsze szlaki komunikacyjne: ze wschodu na zachód międzynarodowa trasa E-30 MoskwaBerlin, z północy na południe droga Włocławek-Kalisz. W 2006 roku została oddana do użytku autostrada A-2 łącząca Koło z Łodzią i Poznaniem. Do miasta prowadzi zjazd z węzła autostradowego (Koło). Przez miasto przebiega również magistrala kolejowa ze wschodu na zachód, która w odległości 10 km od miasta przecina się z magistralą kolejową Wybrzeże - Śląsk. Koło wypracowało szeroką ofertę usług wspomagających przedsiębiorczość. Dla przyszłych inwestorów są przygotowane tereny inwestycyjne. Większość posiada rozwiniętą infrastrukturę techniczną. Władze miejskie, zdając sobie sprawę z kluczowego znaczenia dobrze prosperujących firm, sprzyjają rozwojowi przedsiębiorczości. Na terenie miasta występuje podstrefa Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w której na dzień dzisiejszy jest do zagospodarowania przez inwestora 14 ha zlokalizowanych na ulicy Klonowej. W Kole działa także organizacja samorządu gospodarczego rzemiosła - Cech Rzemiosł Różnych. Jego tradycje sięgają XIV wieku - czasów lokacji miasta Koła. Cech posiada osobowość prawną, jest członkiem Wielkopolskiej Izby Rzemieślniczej w Poznaniu. Organami statutowymi Cechu są: Walne Zgromadzenie Członków Cechu, Zarząd Cechu, Komisja Rewizyjna i Sąd Cechowy. W Cechu zrzeszonych jest obecnie ponad 100 zakładów rzemieślniczych różnych branż. Podstawą działalności jest nowoczesne wyposażenie, dostosowanie do wysokich wymogów rynku i rzetelna praca wobec klientów zakładów rzemieślniczych. Istotnym elementem działalności jest szkolenie uczniów. Odbywa się to we współpracy ze szkołami zawodowymi powiatu kolskiego. Spośród usług oferowanych przez biuro Cechu Rzemiosł Różnych w Kole przy 4 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. ul. Włocławskiej 7, najważniejszą jest możliwość uzyskania informacji o tym jak założyć firmę, gdzie załatwić formalności, jak zdobyć pieniądze na prowadzenie zakładu rzemieślniczego. Na terenie Koła aktywnie działa również Kolska Izba Gospodarcza, której główny obszar działań skupia się wokół: • Współdziałania dla rozwoju przedsiębiorczości w nowoczesnych formach organizacyjnych i angażowania kapitałów w indywidualną i grupową własność środków produkcji, • Rozwijania współpracy między nauką, przemysłem oraz handlem dla usprawnienia nowych osiągnięć organizacyjnych, technicznych i technologicznych, • Propagowania osiągnięć i badań w dziedzinie postępu organizacyjno-technicznego oraz inspirowanie osiągnięć w tym zakresie, • Udzielanie członkom Izby pomocy w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych, organizacyjnych i prawnych, związanych z podejmowaniem i prowadzeniem przez nich działalności gospodarczej, • Tworzenia warunków dla prowadzenia przez członków Izby działalności gospodarczej zgodnie z interesem gospodarki narodowej, 5 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. Podmioty Gospodarcze W Powiecie Kolskim liczba podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze regon w 2014 roku wynosiła 6839. Największa ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowana była w sektorze budowlanym 880 oraz przemysłowym 591.1 W Gminie Koło liczba funkcjonujących podmiotów gospodarczych systematycznie rośnie. Działają one głównie w takich sekcjach, jak: handel i usługi w zakresie napraw (177), budownictwo (68), przetwórstwo przemysłowe (54) oraz transport i gospodarka magazynowa (36). Rysunek 1: Podmioty gospodarcze Gminie w latach 2013 - 2014 1 Strona internetowa www.stat.gov.pl / portret gmin/powiat kolski 6 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. Źródło: Urząd Gminy Koło, Strategia Gminy Koło na lata 2015 – 2020, Czerwiec 2015 Według danych Urzędu Gminy Koło na koniec 2016 roku w rejestrze REGON były zarejestrowane 484 podmioty gospodarcze. Do najważniejszych w gminie należą: • Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych w m. Czołowo, • Zakład Produkcyjno-Handlowy „IZOMER” w m. Czołowo, • Wytwórnia Wyrobów i Materiałów Ściernych w m. Ruchenna, • Ubojnia Drobiu, M. Frątczak w m. Ruchenna, • Zakład Rozbioru i Pakowania Mięsa „Morgal” w m. Powiercie, • Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Skorbrol” w m. Skobielice, • Stolarstwo-Handel Import-Export M. Prus w m. Dzierawy, • Firma Handlowo-Usługowa ROL-MAR w m. Wrząca Wielka. W Powiecie Kolskimi większość przedsiębiorstw zalicza się do grup mikroprzedsiębiorstw oraz małych przedsiębiorstw. Mikroprzedsiębiorstwa stanowią 28,89%, Małe stanowią 55,2% wszystkich przedsiębiorstw powiatu Kolskiego.2 2 PUP Koło, Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie kolskim w 015roku,Listopad2015 7 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. BARIERY W ZAKŁADANIU I ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTW oraz ich eliminacja Z badania zrealizowanego przez Business Link (Badanie z 2016 roku) wynika, że wśród głównych barier rozwoju, z którymi spotkają się w Polsce start-up’y są: wysokie obciążenia podatkowe (67 proc.), ograniczenia prawne (42 proc.) i ograniczony dostęp do zewnętrznych środków finansowania (25 proc.). To ostatnie jest też wg analiz firmy Tax Care pierwszym wskazywanym problemem dla przedsiębiorców rozpoczynających własny biznes (ok. 30 proc. wskazań). Przy wszystkich zaletach samozatrudnienia czy posiadania własnej firmy trzeba pamiętać, że jest to niestety forma aktywności zawodowej obarczona wysokim ryzykiem finansowym. Poniżej przedstawiono główne bariery pojawiające się u osób bezrobotnych najbardziej oddalonych od rynku pracy, przed założeniem działalności gospodarczej 1. Bariery psychologiczne związane z podejmowaniem i rozwijaniem własnych firm są różnej natury. Po pierwsze, wynikają z tego, że nie wszyscy mają kompetencje właściwe dla przedsiębiorczy. Osoby najbardziej oddalone od rynku pracy nie są świadomi własnych braków i ograniczeń. Wielu z założenia uznaje, że bycie przedsiębiorcą przerasta ich możliwości. Warto, zatem podkreślić, że Przedsiębiorca uczy się głównie poprzez praktykę, już będąc Przedsiębiorcą. Bardzo istotny jest również dobór współpracowników, wspólników o kompetencjach, których brakuje przedsiębiorcy, dających szansę na wzajemne uzupełnianie się uzdolnieniami, wiedza i umiejętnościami. 2. Po drugie źródłem obaw jest niedostateczna znajomość stanu prawnego, przepisów podatkowych związanych z ubezpieczeniem pracowników, itd. Jakość i zmienność polskiego stanu prawnego są przedmiotem ogólnej i zastarzałej krytyki i tego typu obawy są częściowo uzasadnione. 3. Deficyty wiedzy i umiejętności w zakresie działalności biznesowej, zarządzania, marketingu procedur przetargowych brak wiedzy, w jaki sposób można zorganizować działalność gospodarczą np. zaplanować jej strukturę, brak funduszy na inwestycje i rozpoczęcie działalności gospodarczej, trudności w przyjęciu biznesowego sposobu funkcjonowania przy 8 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. prowadzeniu działalności gospodarczej przede wszystkim w zakresie zarządzania ludźmi, organizacją, finansami, co wynika z oddalenia od rynku pracy i konieczności „biznesowego” obcowania z kontrahentami, klientami. 4. Brak funduszy na rozpoczęcie działalności i w dalszej kolejności na inwestycje w rozwój. 5. Trudności w oszacowaniu kosztów działalności 6. Mała rozpoznawalność na rynku, brak kontaktów, duża konkurencja3 Ww. bariery są typowe dla wszystkich młodych firm i osób planujących założyć działalność gospodarczą. W niniejszej analizie pokusimy się jednak o wskazanie dodatkowych barier, z którymi mają do czynienia osoby długotrwale bezrobotne w powiecie kolskim: - występujące zjawisko dziedziczonego bezrobocia w powiecie kolskim – osoby chcące założyć własną działalność często spotykają się z oporem rodziny znajomych (brak wsparcia, zniechęcanie, demotywowanie, brak wzorców przedsiębiorczych w najbliższym otoczeniu) - nieznajomość lokalnego rynku pracy – nieumiejętność wytypowania działalności, branż, które są potrzebne na rynku pracy - deficyty w umiejętnościach interpersonalnych, w zawieraniu kontaktów biznesowych, w poszukiwaniu informacji o działalności gospodarczej w Izbach Regionalnych, w urzędach itp. 3 www.forsal.p l(bariery w zakładaniu własnej działalności gospodarczej) 9 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. PODSUMOWANIE Motywy podejmowania działalności gospodarczej mogą być różne. Osoby decydujące się na założenie własnego biznesu bardzo często cenią sobie niezależność, pragną wykazać się pracą „na swoim”, czy w ten właśnie sposób spełniają swoje ambicje zawodowe związane na przykład z potrzebą osobistego rozwoju, nienormowanym czasem pracy. Wśród przedsiębiorców na terenie powiatu kolskiego spotyka się również takich, dla których głównym motywem posiadania własnej firmy była determinacja i brak innych możliwości, czy też wcześniejsze problemy ze znalezieniem pracy. Własna działalność gospodarcza może być także szansą realizowania swoich pasji. Decyzja o założeniu własnej firmy to odważy krok, który wiąże się w dużej mierze ze zmianą dotychczasowego stylu życia. Przedsiębiorca bierze los w swoje ręce, dlatego ważne jest, by to był świadomy wybór. Wśród cech osobowości, które wyróżniają kolskich przedsiębiorców ważną rolę odgrywają te, które wiążą się z motywacją do działania. Nie chodzi, bowiem tylko o umiejętność generowania ciekawych pomysłów, ale przede wszystkim o wolę i determinację wcielania ich w życie. Cechy, które z pewnością musimy posiadać to zdrowy rozsądek, umiejętność uczenia się nowych rzeczy oraz spora doza cierpliwości. Własna firma stwarza szansę do rozwoju między innymi poprzez zmuszanie nas do podejmowanie coraz to nowych wyzwań zawodowych oraz konieczność ciągłego orientowania się i podążania za pojawiającymi się trendami. Nie bez znaczenia jest, więc także umiejętność dostosowywania się i reagowania na zmieniającą się rzeczywistość, a wiec bycie elastycznym. Kluczowym elementem, o którym powinni pamiętać przyszli przedsiębiorcy jest oczywiście opracowanie dobrego pomysłu a następnie przeprowadzenie jego analizy pod kątem możliwości zrealizowania poszczególnych etapów przedsięwzięcia. Nie należy spodziewać się, że efekty pojawią się szybko i bez wysiłku. Sukces naszego przedsięwzięcia zależy od nas samych, od jakości naszej pracy i zaangażowania. Prowadzenie własnej firmy to nie lada wyzwanie, duża odpowiedzialność, praca w większym wymiarze godzin niż na etacie, ryzyko niepowodzenia. Ale też korzyści: możliwość osiągania większych dochodów, swoboda decydowania o swojej pracy czy po prostu możliwość spełnienia marzeń. 10 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. Mimo licznych barier i oporów ze strony nie tylko bezrobotnych podjęcie pracy zarobkowej w formie własnej działalności gospodarczej jest często najlepszym rozwiązaniem na zmianę sytuacji zawodowej. Przed podjęciem decyzji towarzyszy strach i niepewność – obawy te można zwalczać w przedstawiony poniżej sposób: 1. Akceptacja ryzyka Każda działalność gospodarcza jest związana z ponoszeniem ryzyka. Częścią sukcesu przedsiębiorcy jest to, że akceptuje on ryzyko, jako część przedsięwzięcia. 2. Przygotowanie biznesplanu Obawy przed nieudaną inwestycją można zmniejszyć poprzez poprawne i szczegółowo zaplanowanie inwestycji. Przygotowany biznes plan, który będzie zawierał m.in. prognozy sprzedaży, budżet, rachunek przepływów pieniężnych wskaże szansę na sukces i słabe punkty, które należy wzmocnić w celu zmniejszenia ryzyka. 3. Badania marketingowe Sposobem na zmniejszenie strachu przed porażką jest przeprowadzenie badań marketingowych, porównanie ofert konkurencji. 4. Myśl pozytywnie Lęk przed porażką jest konsekwencją negatywnych myśli w naszym umyśle. Analizując możliwości, nieświadomie na myśl przychodzą nam nagłośnione sprawy bankructw lub przypadków upadków firm przez urzędników. O sukcesach mówi się rzadziej, mimo, że w Polsce są setki tysięcy firm, które dobrze prosperują. Warto czytać książki, które pozytywnie nastawiają do życia. Również korzystanie z kursów i seminariów dla przedsiębiorców jest ciekawym rozwiązaniem. Pozytywne myślenie pomoże osiągnąć większe bezpieczeństwo osobiste. 11 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. Bibliografia 1. Strona internetowa www.stat.gov.pl / portret gmin/powiat kolski 2. Urząd Gminy Koło, Strategia Gminy Koło na lata 2015 – 2020, Czerwiec 2015 3. www.forsal.p l(bariery w zakładaniu własnej działalności gospodarczej) 4. Dane Urzędu Gminy Koło na koniec 2016rok (ilość podmiotów w rejestrze REGON) 12 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r. Opracowała: Magdalena Franciszczak Zatwierdziła: Anna Szymańska 13 Świadczenie działań aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych na podstawie Umowy nr 63/2016/78CRU oraz Umowy nr 64/2016/79CRU z dnia 11.08.2016r.