Czy cukrzycę u dzieci zawsze trzeba leczyć insuliną? – cukrzyca
advertisement
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą się przewlekłą hiperglikemią spowodowaną zaburzeniem sekrecji insuliny. Obecnie jest chorobą nieuleczalną. Leczenie polega na całodobowej substytucji insuliny w dawkach dostosowanych do trybu życia pacjenta. Liczba dzieci z cukrzycą w województwie łódzkim dramatycznie wzrasta Liczba dzieci z cukrzycą typu 1 w regionie łódzkim Liczba dzieci w regionie łódzkim (w tysiącach) Liczba dzieci z cukrzycą typu 1 i ogólna liczba dzieci w regionie łódzkim Leczenie • Intensywna funkcjonalna insulinoterapia – wielokrotne wstrzyknięcia insuliny na dobę (4-8 razy) – ciągły podskórny wlew insuliny – „terapia pompowa” Samokontrola 1) Obserwowanie objawów i wykonywanie pomiarów stężenia glukozy we krwi (6-10 razy dziennie) 2) Analizowanie wyników 3) Weryfikowanie terapii Dzień dziecka z cukrzycą Przed każdym posiłkiem • • • • • Kłuję palec i oznaczam stężenie glukozy we krwi Ważę jedzenie Obliczam zawartość węglowodanów, białka i tłuszczu Obliczam dawkę insuliny Wstrzykuję insulinę Jeżeli źle się czuję • Kłuję palec i oznaczam stężenie glukozy we krwi • Jeżeli mam niedocukrzenie – wypiłam słodzony napój, jem kostki cukru, glukozy • Jeżeli mam przecukrzenie – dostrzykuję dawkę korekcyjną insuliny Ostre powikłania cukrzycy • Kwasica ketonowa (hiperglikemia) • Niedocukrzenie - hipoglikemia • Mogą wystąpić w każdym momencie • Stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta • Otoczenie pacjenta musi znać objawy wskazujące na występowanie tych powikłań oraz musi umieć udzielić pierwszej pomocy Przewlekłe powikłania cukrzycy Zaburzenia widzenia, ślepota, Niewydolność nerek Zaburzenia funkcji układu nerwowego, Zawały serca, udary mózgu Amputacje kończyn „stopa cukrzycowa” W celu prewencji przewlekłych powikłań pacjent musi mieć dobrze wyrównaną cukrzycę, czyli musi przestrzegać zasad samokontroli: regularne pomiary glikemii, regularne podawani insuliny, odpowiedni sposób żywienia Opieka nad dzieckiem DOM RODZINNY Rodzice PORADNIA DIABETOLOGICZNA Zespół terapeutyczny Dziecko z cukrzycą SZKOŁA Nauczyciele Pielęgniarka szkolna PROBLEMY Przepisy prawa: nakładają na nauczyciela zobowiązanie do szczególnej opieki nad uczniem nie określają zakresu lub koniecznych działań nauczyciela dozwolonych w opiece nad dzieckiem z cukrzycą Jest wiele problemów do rozwiązania, ale……. Możemy już dziś stworzyć … Szkołę przyjazną dziecku z cukrzycą Personel przedszkola / szkoły, do której trafia chore dziecko powinien być przeszkolony w podstawowym zakresie na temat cukrzycy typu 1, szczególnie w zakresie postępowania w ostrych powikłaniach choroby Dziecko z cukrzycą typu 1 musi mieć w szkole zapewnione odpowiednie warunki do wykonywania pomiarów glikemii, podawania insuliny i wymiany oprzyrządowania pompy insulinowej. Powinien zostać opracowany plan działania w alarmowych sytuacjach, precyzujący kto i co robi, gdy chore dziecko poczuje się źle lub będzie miało niedocukrzenie w szkole. „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Personel Dyrektor odpowiada za przygotowanie miejsca, personelu, uczniów do przyjęcia chorego dziecka i sprawowania nad nim opieki „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Przygotowanie personelu szkoły Szkolenie wstępne (podstawowe) - przed przyjęciem/powrotem do szkoły dziecka ze świeżo rozpoznaną cukrzycą Obejmuje personel szkoły – w pierwszej kolejności nauczycieli i inne osoby mające bezpośredni kontakt z chorym dzieckiem, a następnie pozostałych pracowników Plan • 1,5 godziny dydaktycznej (ok. 70 min.) • Prowadzenie: pielęgniarka – edukująca lub edukator społeczny: „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Przygotowanie personelu szkoły Szkolenie wstępne (podstawowe) Zakres szkolenia jest zunifikowany, oparty na konkretnych materiałach edukacyjnych („One są wśród nas”), które następnie pozostaną w szkole u Koordynatora i zawsze będą dostępne dla personelu placówki. „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Przygotowanie personelu szkoły Konieczne jest : 1) Umieszczenie w pokoju nauczycielskim, sekretariacie szkoły i pokoju nauczycieli wychowania fizycznego plakatu na temat objawów hipoglikemii i hiperglikemii 2) Umieszczenie w dostępnym dla nauczycieli miejscu (np. dzienniku klasy) informacji na temat chorego dziecka. 3) Zapewnienie nauczycielowi sprawującemu opiekę nad chorym dzieckiem łatwego dostępu do produktów szybko podnoszących stężenie glukozy we krwi (stosowanych w czasie niedocukrzenia). 4) Wyposażenie stołówki szkolnej w wagę kuchenną w celu umożliwienia obliczenia ilości węglowodanów, białek i tłuszczów w serwowanych posiłkach „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Przygotowanie personelu szkoły Szkolenie następne • indywidualne lub grupowe • zainicjowane przez Dyrektora, w celu rozwiązanie konkretnych nowych problemów (zmiana sposobu leczenia dziecka, dodatkowe choroby, błędy popełnione przez personel szkoły w zakresie opieki nad chorym dzieckiem) lub w związku z przyjęciem do szkoły kolejnego dziecka chorego na cukrzycę typu 1 „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Przygotowanie innych uczniów i ich rodziców • tylko na wniosek lub za zgodą rodziców chorego dziecka, a w przypadku szkół ponadgimnazjalnych także za zgodą chorego dziecka Cel: • zmniejszenie ewentualnych obaw (cukrzyca ≠ choroba zakaźna), • akceptacja odmienności i zrozumienie potrzeby specjalnego traktowania chorego kolegi, • umiejętność udzielania pomocy w ostrym stanie – choćby pilne powiadomienie osoby dorosłej „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” • • • • Rekomendujemy egzekwowanie przez Dyrektora placówki od rodzica/opiekuna prawnego dziecka chorego na cukrzycę typu 1: karty informującej o potrzebach zdrowotnych chorego ucznia, wypełnionej przez lekarza lub samego rodzica, numerów telefonów do rodziców/opiekunów prawnych i właściwej poradni diabetologicznej, kserokopii orzeczenia o niepełnosprawności chorego dziecka, podpisanego przez rodzica/opiekuna prawnego upoważnienia do podawania choremu dziecku leków przez pielęgniarkę szkolną (jeśli dziecko tego wymaga), „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” • Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia: „W czasie nieobecności pielęgniarki w placówce oświatowej - w sytuacji, gdy stan zdrowia dziecka wymaga podania leku lub wykonania innych czynności - czynności te mogą wykonywać również inne osoby (np. nauczyciel), jeżeli odbyły przeszkolenie w tym zakresie. • Osoby przyjmujące zadanie muszą wyrazić na to zgodę, zaś posiadanie wykształcenia medycznego nie jest wymogiem koniecznym. Delegowanie przez rodziców uprawnień do wykonywania czynności związanych z opieką nad dzieckiem oraz zgoda pracownika szkoły i zobowiązanie do sprawowania opieki winny mieć formę umowy (ustnej lub pisemnej) pomiędzy rodzicami dziecka przewlekle chorego a pracownikiem szkoły.” „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” • Dlatego też, jeśli pracownik placówki oświatowej, nie posiadający wykształcenia medycznego, wyrazi zgodę, może zostać przeszkolony i upoważniony przez rodziców chorego dziecka do wykonywania lub/i nadzorowania wykonywania przez chore dziecko pomiarów stężenia glukozy we krwi, podawania lub/i nadzorowania podawania insuliny przez chore dziecko, podania glukagonu choremu dziecku, będącemu w stanie ciężkiego niedocukrzenia. „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Rekomendujemy egzekwowanie przez Dyrektora placówki od rodzica/opiekuna prawnego dziecka chorego na cukrzycę typu 1: • podpisanego przez rodzica/opiekuna prawnego upoważnienia do nadzorowania lub/i wykonywania przez pracownika placówki, nie będącego pracownikiem medycznym, czynności związanych z samokontrolą cukrzycy i insulinoterapią lub/i podania glukagonu choremu dziecku w przypadku zagrożenia życia. „Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą” Nie chodzi o jednorazową akcję, ale wprowadzenie do szkół systemu opieki nad dzieckiem chorym na cukrzycę. • Każde dziecko może zachorować na cukrzycę. • Każdy rodzic może stanąć wobec konieczności powierzenia opieki nad swoim dzieckiem innym osobom. Dziękuję Państwu za uwagę i zapraszam do współpracy Organizacja szkoleń Fundacja „Pomoc Młodym Diabetykom”, 90-562 Łódź ul. Łąkowa 11, e-mail: [email protected] [email protected] ze współpracy z: Poradnią Diabetologiczną Uniwersyteckiego Szpitala Nr 4 w Łodzi
