52cc88c4e0924-historia-zydow-w-sredniowieczu

OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim
1.
1.
1.
Historia Żydów w średniowieczu i okresie nowożytnym
Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim
History of the Jews in the Middle Ages and in the Early Modern Period
Jednostka prowadząca przedmiot
Instytut Historii
Kod przedmiotu/modułu
21-FL-J-S1-E2-HŻwŚiON
1. Rodzaj przedmiotu/modułu ( obowiązkowy lub fakultatywny)
1.
1.
1.
1.
1.
1.
1.
obowiązkowy
Kierunek studiów
judaistyka
Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie)
I stopień
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
I
Semestr (zimowy lub letni)
letni
Forma zajęć i liczba godzin
wykład – 30 godzin
Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
prof. dr hab. Leszek Ziątkowski
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych
dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Znajomość historii w zakresie kursu szkoły gimnazjalnej i ogólnokształcącej;
znajomość dziejów Żydów w okresie starożytności
1. Cele przedmiotu
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z podstawowymi przemianami
zachodzącymi w prawnym i społecznym usytuowaniu tej społeczności w
społecznościach większościowych chrześcijańskich i muzułmańskich; analizę
życia w diasporze, kontaktów ze społecznościami większościowymi i wpływie
procesów ogólno historycznych na położenie oraz życie Żydów europejskich –
szczególnie ram życia tworzonych przez dominujący system stanowy; bardziej
szczegółowej analizie zostanie poddana sytuacja na terenach Rzeczypospolitej
Obojga Narodów oraz Cesarstwa „Niemieckiego”, jako terenach o największym
znaczeniu demograficznym oraz kształtowania idei emancypacyjnych w późnym
okresie wczesno nowożytnym.
1. Zakładane efekty kształcenia
Symbole kierunkowych
efektów kształcenia,
WIEDZA
Opanował fachową terminologię z zakresu
historii Żydów, jak też podstawową terminologię
nauk humanistycznych i społecznych
K_W03
Zna wybrane zagadnienia historii Żydów
europejskich w ujęciu chronologicznym i
tematycznym
K_W05
Rozpoznaje relacje i zależności pomiędzy
przeszłością a aktualnymi wydarzeniami także w
aspekcie upowszechniania wiedzy historycznej
K_W09
Ma podstawową wiedzę o specyfice
przedmiotowej i metodologicznej nauk
historycznych
K_W10
Wie o istnieniu w naukach historycznych i
pokrewnych różnych punktów widzenia,
determinowanych różnym podłożem narodowym i
kulturowym
K_W18
UMIEJĘTNOŚCI
potrafi identyfikować różne rodzaje procesy z
zakresu dziejów żydowskich posługując się
fachowa terminologią właściwa dla nauk
historycznych
K_UO5
Formułuje tezy i argumentuje z wykorzystaniem
poglądów różnych autorów prac historycznych w
zakresie znanej mu literatury fachowej
K_U14
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Docenia rolę nauk historycznych i pokrewnych dla
kształtowania więzi społecznych na poziomie
lokalnym i ponadlokalnym
ma świadomość swojej wiedzy historycznej
umiejętności warsztatowych
u K_K02
Jest gotów do umiejętnego i aktywnego K_K03
propagowania wiedzy historycznej i kultury
pamięci w środowisku lokalnym
K_K07
1. Treści programowe
1.
Wprowadzenie. Wielkie religie monoteistyczne - możliwości
koegzystencji (2 godz.)
2.
Żydzi w krajach islamu. Specyfika położenia Żydów w krajach
muzułmańskich (do końca XV w.) i kres gmin na półwyspie Iberyjskim i
konsekwencje tegoż (2 godz.)
3.
Żydzi w krajach islamu. Żydzi w Imperium Osmańskim. XVI-XVIII
w. (2 godz.)
4.
Żydzi w Europie wczesnośredniowiecznej (V-XIw.). Formowanie się
ustroju stanowego i miejsce w nim Żydów. (2 godz.)
5.
Początki osadnictwa na ziemiach polskich. (2 godz.)
6.
Prześladowania Żydów w średniowiecznej i wczesno nowożytnej
Europie – próba diagnozy zjawiska. (2 godz.)
7.
Rzeczypospolita Obojga Narodów rajem dla Żydów (XVI-XVII w.) –
próba weryfikacji legendy „złotego wieku”. (Stosunki ze społeczeństwem
większościowym). (2 godz.)
8.
Rzeczypospolita Obojga Narodów rajem dla Żydów (XVI-XVII w.) –
próba weryfikacji legendy „złotego wieku”. (Samorząd i życie wewnątrz
własnej społeczności). (2 godz.)
9.
„Żydzi dworscy” – fenomen, konsekwencje społeczne,
ekonomiczne i polityczne. (2 godz.)
10.
„Żydzi pańscy” – przypadek Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Powstanie Chmielnickiego i jego konsekwencje. (2 godz.)
11.
„Żydzi pańscy” – przypadek Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Rola gospodarcza Żydów w drugiej poł. XVII i XVIII w. (2 godz.)
12.
Na progu zmian. Wschód – judaizm rabiniczny, frankizm,
chasydyzm. Sejm wielki i próby reform w Rzeczypospolitej. (2 godz.)
13.
Na progu zmian. Zachód – Spinoza, oświecenie i dyskurs
oświeceniowy o kondycji człowieka i społeczeństwa a Żydzi. W kierunku
„haskali”. (2 godz.)
14.
Podsumowanie z czym wchodzą Żydzi w „nowe czasy”.
Perspektywa wewnętrzna i zewnętrzna. (2 godz.)
15.
Kolokwiumm (2 godz.)
1. Zalecana literatura (podręczniki)
-
-
-
-
-
Abrahams, Israel: Życie codzienne Żydów w średniowieczu.
Warszawa 1996, [Cyklady],
Atlas historii Żydów polskich. Warszawa 2010, [Demart],
Bałaban, Majer: Historia i literatura żydowska ze
szczególnym uwzględnieniem Żydów w Polsce. t. II, wyd. 2, Lwów
[brw],
Encyclopedia Judaica
Feiner, Sh.: Między Lesznem a Berlinem. Pierwszy spór
ortodoksji z haskalą i jego religijne oraz społeczne komplikacje.
[w:] Duchowość żydowska w Polsce. Kraków 2000
Fijałkowski, Paweł: Dzieje Żydów w Polsce. Wybór tekstów
źródłowych XI-XVIII wiek. Warszawa b.r., [ŻIH],
Goldberger, Jakub: Żydowski Sejm Czterech Ziem w
społecznym i politycznym ustroju dawnej Rzeczypospolitej [w:]
Żydzi w dawnej Rzeczpospolitej. Materiały z konferencji
„Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej”
Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce.
Uniwersytet Jagielloński 22-26 IX 1986. Wrocław 1991 [Ossol.],
H. Zaremska, Uwagi o organizacji gmin żydowskich w
średniowiecznej Polsce, [w:] Aetas media aetas moderna. Studia
ofiarowane prof. H. Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę
urodzin, Warszawa 2000, s.
Johnson, Paul: Historia Żydów, tłum. M. Godyń, M. Wójcik,
A. Nelicki, Kraków 1993, [Wyd. Platan],
Jonathan I. Israel: Żydzi europejscy w dobie merkantylizmu
(1550-1750). Warszawa 2009,
Leszczyński, Anatol: Sejm Żydów Korony 1623-1764.
Warszawa 1994
M. Goliński: Wrocławskie spisy zastawów długów i mienia
żydowskiego z 1453 roku. Studium z historii kredytu i kultury
materialnej. Wrocław 2006,
Michałowska, Anna: Naród bez państwa. Zarys dziejów
Żydów w Europie nowożytnej. [w:] Rzeczpospolita – Europa. XVI –
XVIII wiek Próba konfrontacji. Pod red. M. Kopczyńskiego i W.
Tygielskiego. Warszawa 1999
Poliakov, Leon: Historia antysemityzmu. Epoka Wiary. T. 1,
Kraków [Universistas],
Rosman, Moshe: Żydzi Pańscy. Stosunki magnackożydowskie w Rzeczypospolitej XVIII wieku, Warszawa 2005
Sorkin, David: The Transformation of German Jewry. 17801840. New York 1990, [Oxford Uni. Press]
Tazbir, Janusz: Żydzi w opinii staropolskiej [w:] Janusz
Tazbir: Świat panów Pasków. Eseje i studia, Łódź 1986, s. 213241
Topolskie, Jerzy: Uwagi o strukturze społecznogospodarczej Wielkopolski wieku, czyli dlaczego na jej terenie nie
było żydowskich karczmarzy. [w:] Topolski, Jerzy; Modelski ,
Krzysztof (red.): Żydzi w Wielkopolsce na przestrzeni dziejów.
Poznań 1999, [Wyd. Poznańskie], s. 71-82
Zaremska, Hanna: Zmowa śląskich Żydów. [w:] Źródło.
Teksty o kulturze średniowiecza ofiarowane Bronisławowi
Geremkowi. Pod red. W. Brojera, Warszawa 2003, s. 135-162
Żydzi polscy 1648-1772. Źródła. Oprac. A. Kazimierczyk.
Kraków 2001
Żydzi w dawnej Rzeczpospolitej. Materiały z konferencji
„Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej”
Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce.
Uniwersytet Jagielloński 22-26 IX 1986. Wrocław 1991 [Ossol.]
1. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób
sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
wykład:
ćwiczenia: kolokwium (obowiązuje znajomość materiału omawianego na
ćwiczeniach oraz wskazanych lektur)
seminarium:
laboratorium:
konwersatorium:
1. Język wykładowy
polski
19. Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Godziny zajęć (wg planu studiów)
z nauczycielem:
- wykład:
- ćwiczenia:30
- laboratorium:
- konwersatorium:
Praca własna studenta, np.:
- przygotowanie do zajęć:
- opracowanie wyników:
- czytanie wskazanej literatury:
- napisanie raportu z zajęć:
- przygotowanie do egzaminu:
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
30 godz.
10 godz.
30 godz.
10 godz.
Suma godzin
80 godz.
Liczba punktów ECTS
3