Układ krwionośny człowieka
advertisement
Układ krwionośny -budowa serca i jego funkcje -choroby i ich przyczyny -podstawowe pojęcia -różne krwiobiegi -układ limfatyczny i związane z nim choroby opracował Piotr Barański Podstawowe pojęcia Serce – narząd układu krwionośnego kręgowców w postaci mięśniowego worka, zapewnia obieg krwi w naczyniach. U człowieka jest podzielone na 2 przedsionki i 2 komory i działa jak pompa ssąco-tłocząca. naczyń chłonnych, tworzących układ naczyń limfatycznych. Żyły – Tętnica – prowadzi krew z serca do Krew – płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową, oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Układ limfatyczny – otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych, która bierze swój początek ze śródmiąższowego przesączu znajdującego się w tkankach. opracował Piotr Barański Limfa – płyn tkankowy spływający do wszystkie naczynia krwionośne prowadzące krew do serca. Najczęściej jest to krew odtlenowana. Tylko w wypadku żył płucnych i pępowinowych jest to krew natlenowana. narządów ciała. Układ naczyń tętniczych jest połączony z układem naczyń żylnych poprzez sieć naczyń włosowatych. Podstawowe pojęcia Naczynia włosowate –cienkościenne naczynia krwionośne oplatające tkanki i docierające do niemalże każdej komórki ciała. Zbudowane są ze śródbłonka. Ich zadaniem jest wymiana (pod wpływem ciśnienia) gazów, składników pokarmowych, zbędnych produktów przemiany materii, hormonów i witamin między krwią a tkanką. Zastawki – różnego typu błoniaste fałdy występujące głównie w układzie krwionośnym i limfatycznym; warunkują jednokierunkowy przepływ krwi. opracował Piotr Barański Aorta – duży pień tętniczy, którego gałęzie doprowadzają krew tętniczą do wszystkich tkanek. Jest największą tętnicą człowieka. Krążenie wieńcowe – naczynia krwionośne, które mają za zadanie doprowadzenie krwi bogatej w tlen i substancje odżywcze do komórek serca oraz odprowadzenie dwutlenku węgla i ubocznych produktów metabolizmu z tych komórek. Serce Serce - centralny narząd układu krwionośnego położony w klatce piersiowej, w śródpiersiu środkowym, wewnątrz worka osierdziowego. Funkcje serca : pompuje krew do naczyń transportowanie tlenu i substratów odżywczych do tkanek usuwanie dwutlenku węgla i produktów przemiany materii ze wszystkich tkanek organizmu transport hormonów opracował Piotr Barański Ogólny schemat krążenia krwi Żyły (prowadzą krew od tkanek i narządów) do prawego przedsionka do prawej komory do tętnic płucnych do naczyń włosowatych w płucach do żył płucnych do lewego przedsionka do lewej komory do aorty do tętnic prowadzących krew do tkanek i narządów w narządach i tkankach do naczyń włosowatych opracował Piotr Barański Cykl pracy serca 1. Skurcz przedsionków tłoczy krew do komór przez otwarte zastawki trójdzielną i dwudzielną. Zastawki półksiężycowate są zamknięte. 2. Początek skurczu komór, wzrasta w nich ciśnienie krwi, co powoduje zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych. Towarzyszy temu pierwszy ton serca. 3. Ciśnienie krwi w komorach wzrasta, więc otwierają się zastawki półksiężycowate i krew tłoczona jest do aorty i tętnicy płucnej. W czasie rozkurczu komór, gdy ciśnienie w tętnicach staje się większe niż w komorach, zastawki półksiężycowate zamykają się, czemu towarzyszy drugi ton serca. 4. Następuje faza spadku ciśnienia krwi. Krew z żył wpływa do rozkurczonych przedsionków i cykl powtarza się. opracował Piotr Barański Czynność elektryczna serca Serce nigdy nie znajduje się w spoczynku, poza krótkimi, powtarzającymi się okresami, kiedy komory lub przedsionki znajdują się w okresie rozkurczu. Prawidłowa czynność serca zależy w dużym stopniu od impulsów elektrycznych powstających w nim samym, niezależnie od układu nerwowego. Układ nerwowy wpływa na jego czynność głównie przez przyspieszanie, bądź zwalnianie akcji serca. Serce człowieka posiada zdolność wytwarzania bodźców elektrycznych, które rozchodząc się w sercu, pobudzają je do skurczu. Wyspecjalizowana w układ przewodzący tkanka mięśnia sercowego, tzw. tkanka nerwowo-mięśniowa, układa się w dwa węzły: zatokowy i przedsionkowo-komorowy i odchodzące od nich włókna. W warunkach fizjologicznych bodźce do skurczów mięśnia sercowego powstają w węźle zatokowo-przedsionkowym. Jest on głównym rozrusznikiem serca, a impulsy w nim powstałe rozchodzą się do przedsionków i następnie przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór, pobudzając je do skurczu. Impulsy te przewodzone są również przez inne tkanki aż na powierzchnię skóry, gdzie można je zarejestrować w postaci elektrokardiogramu. opracował Piotr Barański Schemat krążenia krwi Strzałki: kierunek, w którym płynie krew Kolor czerwony: krew utlenowana, Kolor niebieski: odtlenowana. D – zastawka trójdzielna C – pnia płucnego A – mitralna B – aorty opracował Piotr Barański Krwiobieg mały Odtlenowana krew wypompowywana jest z prawej komory serca przez zastawkę pnia płucnego do pnia płucnego, który rozgałęzia się na dwie tętnice płucne: lewą i prawą. Te w płucach rozgałęziają się na sieć naczyń włosowatych oplatających pęcherzyki płucne, tam dochodzi do wymiany gazowej. Utlenowana krew powraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka serca, a tam przez zastawkę dwudzielną krew wpływa do lewej komory serca. opracował Piotr Barański Krwiobieg duży Krew wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze tętnice, dalej na tętniczki, a następnie przechodzi przez sieć naczyń włosowatych we wszystkich narządach ciała. Naczynia włosowate przechodzą w drobne żyłki, które przechodzą w żyły większego kalibru i żyłę główną górną i dolną. Krew powracająca żyłami jest odtlenowana i przechodzi do prawego przedsionka serca, po czym przez zastawkę trójdzielną wpływa do prawej komory. opracował Piotr Barański Żyły i tętnice Żyły – wszystkie naczynia krwionośne prowadzące krew do serca. Tętnica – prowadzi krew z serca do narządów ciała. opracował Piotr Barański Krążenie wieńcowe Krążenie wieńcowe – naczynia krwionośne, które mają za zadanie doprowadzenie krwi bogatej w tlen i substancje odżywcze do komórek serca oraz odprowadzenie dwutlenku węgla i ubocznych produktów metabolizmu z tych komórek. Po prawej stronie tętnica wieńcowa opracował Piotr Barański Krążenie wrotne Krążenie wrotne wątroby - w którym żyła wrotna zbierająca krew z narządów jamy brzusznej np. żołądka, jelit, trzustki i śledziony doprowadza ją do wątroby. Krążenie wrotne przysadki mózgowej - w którym parzyste żyły wrotne długie, zbierające krew z włośniczek podwzgórza, tworzą wtórny układ włosowaty w obrębie gruczołowej części przysadki mózgowej. opracował Piotr Barański Fizjologiczny sens układu wrotnego: Krew z całego układu pokarmowego, nim trafi do żyły głównej dolnej musi przebyć drogę przez wątrobę W tym narządzie magazynowany jest chwilowy nadmiar substratów energetycznych np. cukry Elementy morfotyczne krwi Elementy morfotyczne krwi – upostaciowane składniki krwi. Wyróżnia się następujące składniki: erytrocyty, trombocyty, leukocyty. Elementy morfotyczne krwi są wytwarzane w układzie krwiotwórczym. opracował Piotr Barański Układ krwiotwórczy Układ krwiotwórczy – grupa narządów odpowiedzialnych za powstawanie wszystkich elementów morfotycznych krwi. opracował Piotr Barański Układ limfatyczny Układ limfatyczny – otwarty układ Funkcje układu limfatycznego : odpornościowa w węzłach limfatycznych powstają niektóre białe ciałka krwi neutralizująca zwalczanie ciał oraz substancji obcych odprowadzająca odprowadzenie limfy z powrotem do krwi naczyń i przewodów, którymi płynie limfa. Układ naczyń chłonnych połączony jest z układem krążenia krwi. Oprócz układu naczyń chłonnych w skład układu limfatycznego wchodzą także narządy i tkanki limfatyczne. Najważniejszą funkcją układu chłonnego jest obrona przed zakażeniami oraz cyrkulacja płynów ustrojowych. Po prawej stronie układ limfatyczny opracował Piotr Barański Choroby układu limfatycznego Słoniowacizna - nasilony obrzęk kończyn na skutek utrudnionego odpływu chłonki (limfy). Spowodowany zaczopowaniem pni chłonnych, masywną niedrożnością węzłów chłonnych lub mniejszych naczyń limfatycznych. Najczęściej występuje w rozległych przerzutach raka sutka do węzłów chłonnych pachowych lub po ich operacyjnym usunięciu. opracował Piotr Barański Zapalenie naczyń chłonnych to stan zapalny powierzchownych naczyń chłonnych, spowodowany najczęściej przerwaniem ciągłości skóry lub powstaniem ropnia. Wokół uszkodzonej skóry pojawia się zaczerwienienie, a następnie pojawia się linijne zaczerwienie o nieregularnych obrysach, biegnące od miejsca zakażenia w kierunku pobliskich węzłów chłonnych. Funkcje układu krwionośnego transport: gazów oddechowych substancji odżywczych zbędnych produktów przemiany materii hormonów pełni rolę odpornościową utrzymanie stałej temperatury ciała uczestniczy w utrzymaniu stałego pH = 7,35-7,45 opracował Piotr Barański Choroby układu krwionośnego Przykładami chorób układu krwionośnego są: tętniak i żylak miażdżyca żylna choroba zakrzepowo-zatorowa choroba Bürgera czyli zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic zespół Takayasu choroba Kawasaki choroba Raynauda opracował Piotr Barański
