Określenie przedsiębiorstwa

Nauka o przedsiębiorstwie ściąga 01
Określenie
przedmiotu
nauki
o
przedsiębiorstwie.
Przedmiotem NOP jest proces gospodarowania w
jednostkach gospodarczych, które zajmują się
wytwarzaniem dóbr i usług, w celu zaspokojenia
potrzeb (zazwyczaj cudzych) oraz maksymalizacji
zysku.
Przedsiębiorstwa
nastawione
na
zaspokajanie cudzych potrzeb są wyodrębnione
ekonomiczne, mają więc wyznaczony przez
właścicieli kapitał do prowadzenia działalności
gospodarczej i maksymalizacji zysku. Warunkiem
powstania przedsiębiorstwa jest wydzielenie dla
jego
potrzeb kapitału. NOP
zajmuje się
problemami gospodarowania, tj. podejmowania i
realizacji decyzji dotyczących celu, środków i
metod działania w obrębie przedsiębiorstwa i w
stosunkach z jego otoczeniem zewnętrznym.
Co bada nauka o przedsiębiorstwie?
NOP zajmuje się badaniem relacji ekonomicznych
oraz społecznych wewnętrznych przedsiębiorstwa,
wynikających z jednostkowego i zawodowego
podziału pracy, form i koncepcji kooperacji
wewnętrznej, która związana jest z procesem
pracy, kombinacją siły roboczej, środków pracy
oraz przedmiotu pracy.
NOP bada relacje ekonomiczne i społeczne z
otoczeniem
zewnętrznym,
tj.
z
innymi
podmiotami gospodarczymi, więc bada relacje
wynikające
z
ogólnego,
szczególnego
i
zawodowego pochodzenia pracy, formy oraz
koncepcji kooperacji zewnętrznej, które związane
są z: zaopatrywaniem się przedsiębiorstwa w
czynniki produkcji, ze sprzedażą gotowych
produktów, z oddziaływaniem przedsiębiorstwa na
elementy infrastruktury ekonomicznej, społecznej
i ekologicznej.
Relacje ekonomiczne i społeczne, wynikające z
realizacji
przez
przedsiębiorstwo
funkcji
kierowania, to: relacje planowania; relacje
organizowania; relacje motywowania; relacje
kontroli.
Relacje te wynikają z rozdziału kompetencji,
szczebli, podejmowania i realizacji decyzji, ze
stopnia podporządkowania pracy wykonawczej
pracy kierowniczej.
Relacje ekonomiczne i społeczne wynikające z
uniwersalnych
i
specyficznych
zasad
funkcjonowania przedsiębiorstw:
- zasada gospodarności (dwa warianty:
maksymalnej
wydajności
i
maksymalnej
oszczędności) – musi być właściwa każdemu
podmiotowi gospodarczemu.
zasada
równowagi
finansowej
(samofinansowania) – w gospodarce rynkowej
wszystkie przedsiębiorstwa muszą zdobywać
środki do własnego rozwoju.
- zasada autonomii – podmiot gospodarczy ma
największą autonomię w gospodarce rynkowej,
ponieważ ma do wyboru wszelkie możliwe rodzaje
wolności gospodarczej.
- zasada dochodowości i maksymalizacji
zysku – przedsiębiorstwo musi maksymalizować
zysk by zwiększać swój udział w rynku. Jest to
główny motyw wszelkich działań przedsiębiorstwa.
- zasada własności prywatnej – gospodarka
rynkowa oparta jest na własności prywatnej. Jest
to dominująca i najbardziej ceniona forma
własności.
NOP jest to nauka stosowana, tzn., że jest bliska
praktyki gospodarczej. Wyniki badań NOP mają
znaczenie praktyczne. NOP nie jest wiedzą
potoczną i zdroworozsądkową, bo stanowi
uogólnienie doświadczenia przedsiębiorstwa oraz
jest wynikiem weryfikacji statystycznych, czyli
NOP musi zawierać zbiór twierdzeń, tez i
informacji
naukowych
o
uogólnionych
własnościach funkcjonowania przedsiębiorstw.
NOP można podzielić na dwie dziedziny:
1. NOP ogólna, która bada problemy wszystkich
przedsiębiorstw.
2. Można patrzeć na NOP jako naukę
wyspecjalizowaną,
o
określonych
rodzajach
przedsiębiorstw
(nauka
o
przedsiębiorstwie
przemysłowym,
budowlanym,
handlowym,
transportowym, nauka o bankowości).
NOP rozpatrujemy także z punktu widzenia
aspektów funkcjonalnych (nauka o produkcji, o
finansach, o inwestycjach).
NOP powstała dopiero w XX w. Najpierw
przedmiotem badania były przedsiębiorstwa
handlowe,
później
nastąpił
rozwój
zainteresowania
przedsiębiorstwami
przemysłowymi.
NOP jest wynikiem pewnego połączenia teorii
organizacji,
teorii
zarządzania,
socjologii,
psychologii i prakseologii.
Podstawowe cechy przedsiębiorstw.
W ujęciu normatywnym przedsiębiorstwo to
jednostka prowadząca działalność gospodarczą na
własny rachunek w celu osiągnięcia zysków i w
związku
z
tym
ponosząca
ryzyko
i
odpowiedzialność wynikające z obowiązującego
prawa gospodarczego i stosunków rynkowych.
Za przedsiębiorstwo uważa się jednostkę, która
działa w sektorze produkcji lub usług, czyli
wytwarza
dobra i
usługi
dla
odbiorców,
konsumentów lub innych przedsiębiorców.
Przedsiębiorstwo ma podmiotowość ekonomiczną
oraz osobowość prawną.
Przedsiębiorstwo
działa
(jest
aktywne),
a
głównym motywem działania jest maksymalizacja
zysku.
Ekonomiczną podstawą siły przedsiębiorstwa jest
posiadany
kapitał.
Kapitał
przedsiębiorstwa
angażowany jest w określone przedsięwzięcia,
które
wymagają
określonych
kombinacji
czynników produkcji.
Przedsiębiorstwo
uruchamiane
jest
przez
przedsiębiorcę,
który
podejmuje
określone
decyzje kapitałowe.
Metody badawcze stosowane w nauce o
przedsiębiorstwie.
W nauce o przedsiębiorstwie stosowane są
podobne metody badawcze jak w innych naukach
ekonomicznych. Można zwrócić uwagę na sposoby
analizowania procesów i zjawisk wewnątrz
przedsiębiorstwa oraz zachodzących pomiędzy
przedsiębiorstwem a otoczeniem zewnętrznym.
1. Analiza czynnikowa – bada się czynniki
wpływające na działanie przedsiębiorstwa i na
jego efekty. Te czynniki dzielimy na dwa zbiory:
a) czynniki elementarne (czynniki produkcji)
b) czynniki dyspozycyjne (związane są z
poziomem,
jakością
kierownictwa
i
pracy
kierowniczej)
2. Analiza przebiegu procesów decyzyjnych
przedsiębiorstwa – dotyczy tego, w jaki sposób
kreuje się decyzje, podejmuje oraz egzekwuje.
Przedsiębiorstwo
to
system
społecznoekonomiczny,
fundamentalne
znaczenie
przypisuje się czynnikowi ludzkiemu (grupa
kierownicza, kadra wykonawcza oraz relacje
zachodzące między nimi).
3.
Podejście
systemowe
–
traktujące
przedsiębiorstwo
jako
system
ekonomiczny
odrębnie izolowany (posiada system wejścia,
system transformacji oraz system wyjścia).
4. Podejście sytuacyjne – badanie szczególnych
przypadków,
szczegółowa
analiza
każdego
elementu przedsiębiorstwa.
5. Podejście zorientowane na pracownika
wykonawczego
–
traktujące
najemnika
podmiotowo (pracodawca mający najemników
zakłada, że mają oni swój rozum, potrafią
reagować w określony sposób, mają pewne
uczucia, itd.).
6. Podejście marketingowe – orientacja na
odbiorcę, na rynek (odbiorca to najważniejszy
podmiot). Przedsiębiorstwo odbiera sygnały z
rynku
od
odbiorców
w
sposób
czuły,
natychmiastowy (gdy tylko na rynku zwiększa się
popyt na dane dobro, przedsiębiorstwo zwiększa
produkcję tego dobra), interesy przedsiębiorstwa
podporządkowane są wymaganiom rynku. W
postawie kadry wykonawczej uwypukla się
służebniczą rolę.
7. Podejście ekologiczne – przedsiębiorstwo
działa
zgodnie
z
koncepcją
ekorozwoju,
działalność przedsiębiorstwa nie może szkodzić
środowisku, wręcz przeciwnie – przedsiębiorstwo
powinno wspomagać środowisko.
MODELE PRZEDSIĘBIORSTW:
1. Model neoklasyczny – przedsiębiorstwo musi
samodzielnie funkcjonować w życiu gospodarczym
w taki sposób, żeby nie zbankrutować. Cechy:
maksymalizacja zysku, systematyczna kontrola
relacji
między
efektami
a
nakładami,
poszukiwanie metod optymalizacji, konsekwentne
dążenie do stosowania zasady gospodarności,
często zapominają o wewnętrznej strukturze
rzeczowej przedsiębiorstwa.
2. Model menedżerski – właściciel nie jest w
stanie objąć majątku, który jest jego własnością,
więc najmuje kadrę, ludzi do pomocy. Odnosi się
to do wielkich korporacji. Cechy: następuje tu
oddzielenie
własności
od
zarządzania,
ograniczenie maksymalizacji zysku na rzecz
maksymalizacji udziału przedsiębiorstwa w rynku i
na rzecz maksymalizacji korzyści najemnych
menedżerów.
3. Model behawiorystyczny – przedsiębiorstwo
podejmuje decyzje w warunkach złożoności i
niepewności środowiska działania. Taki rodzaj
przedsiębiorstwa nie jest zawsze nastawiony na
optymalne rozwiązanie, wystarczy
działanie
zadowalające. Ważny jest poziom aspiracji kadry
kierowniczej, poziom osiągnięć i poziom nacisku,
rozpiętość pomiędzy poziomem aspiracji a
poziomem osiągnięć (najlepsza jest sytuacja, w
której aspiracje są nieco większe od osiągnięć).
4.
Model
przedsiębiorstwa,
które
koncentruje uwagę na mechanizmie alokacji
zasobów – wyróżniamy dwa mechanizmy:
mechanizm zewnętrzny (rynkowy) – dotyczy
wszystkiego, co reguluje rynek; mechanizm
wewnętrzny (nierynkowy) – wynika z systemu
podejmowania decyzji przez kadry. Mechanizm
wewnętrzny
nie
może
być
sprzeczny
z
mechanizmem zewnętrznym, musi się do niego
dopasować.
5. Model agencji – opiera się na analizie relacji
pomiędzy
pryncypałem
(agent)
a
współpracownikami
i
ich
wzajemnych
zachowaniach (np. relacje wierzyciele – dłużnicy,
właściciel – dzierżawca, kierownik – pracownicy,
itp.). Wynik tych relacji jest wynikiem dwóch
zmiennych: starania agenta i zmienna losowa.
Wady polegają na tym, że występuje asymetria
informacji
(agent
jest
zazwyczaj
lepiej
poinformowany od współpracowników). Działanie
tego modelu jest zależne od relacji interesu
własnego agenta, interesu tych, którzy świadczą
usługi i tych, którzy korzystają.
GENEZA PRZEDSIĘBIORSTWA.
Przedsiębiorstwo
powstaje
w
warunkach
rozwiniętej gospodarki rynkowej i upowszechnia
się
na
przełomie
XVIIIXIX
wieku.
Przedsiębiorstwo jest jedną z największych
innowacji
gospodarki
kapitalizmu.
Przedsiębiorstwo jest jednostką gospodarczą
której formy i skala zmieniają się wraz z
rozwojem gospodarki rynkowej. przedsiębiorstwo
jest jednostką która w sposób istotny różni się od
innych pomiotów i jednostek gospodarczych
(gospodarstwa
domowego,
samorządu
terytorialnego, gospodarki narodowej, gospodarki
narodowej
zintegrowanej).
Przedsiębiorstwo
kształtowało się wówczas kiedy definitywnie
nastąpiło oddzielenie się zarobkowania od pracy w
gospodarstwie domowym.
OKREŚLENIE PRZEDSIĘBIORSTWA
Przedsiębiorstwo
to
podmiot
gospodarczy
prowadzący działalność w dziedzinie produkcji lub
usług zaspokajający cudze potrzeby, który ma
osobowość prawną, odrębność ekonomiczną i
który realizuje określoną wiązkę celów i zadań.
Kategorie odrębności przedsiębiorstwa:
1. Odrębność techniczno-produkcyjna –
oznacza ona wyposażenie przedsiębiorstwa w
rzeczowe i osobowe czynniki produkcji i
zastosowanie
w
działalności
produkcyjnej
określonej
techniki.
2.
Odrębność
organizacyjna – oznacza budowę i zastosowanie
określonego systemu organizacji i zarządzania w
przedsiębiorstwie; wyraża się to w ustaleniu
określonych stanowisk pracy, linii produkcyjnych,
oddziałów, wydziałów, zakładów, komórek i ogniw
i określoną obsługę administracyjną systemu
organizacji
i
zarządzania.
3.
Odrębność
przestrzenna
–
oznacza
lokalizację
przedsiębiorstwa w przestrzeni; geograficzne i
dokładne wyznaczenie obszaru, który znajduje się
w wyłącznym użytkowaniu przedsiębiorstwa. 4.
Odrębność
w
znaczeniu
prawa
–
przedsiębiorstwo ma osobowość prawną, co
oznacza zdolność przedsiębiorstwa do zawierania
umów, transakcji kupna i sprzedaży, zaciągania
kredytów zgodnie z prawem. Oznacza więc
zdolność przedsiębiorstwa do wstępowania w
stosunki ekonomiczne, które mają charakter
stosunków cywilno- prawnych. 5. Odrębność
ekonomiczna – wyraża się w wyposażeniu
przedsiębiorstwa w kapitał, w wyodrębnieniu jego
majątku, w zdolności odnawiania i pomnażania
majątku,
w
zdolności
powodzenie
w
sformalizowaniu
rachunku ekonomicznego, co
oznacza zdolność do zaciągania kredytów,
zdolność do działania w warunkach ryzyka,
oznacza
zdolność
do
podejmowania
samodzielnych decyzji, co oznacza niezależność
od
jakichkolwiek
jednostek
gospodarczych.
Odrębność ekonomiczna wymaga uzyskiwania
zysków, odpowiedniego stopnia rentowności.
Wiązki celów przedsiębiorstwa:
1. Wiązka celów rynkowych: udział w rynku
(jak największy), dynamika obrotów (dynamika
sprzedaży wyrobów gotowych, dynamika zakupu
czynników produkcji), pozyskiwanie nowych
rynków, klientów, możliwości. 2. Wiązka celów
efektywnościowych:
wielkość
zysków,
rentowność i stopa rentowności, rentowność
obrotu, stopa zysku kapitału własnego, obcego
(całkowitego). 3. Wiązka celów finansowych:
zdolność
kredytowa,
płynność
pieniężna,
gromadzenie funduszy amortyzacyjnych na cele
odnowy majątku. 4. Wiązka celów związanych
z płynnością majątkową – chodzi tu o: odnowę
zużytego majątku, zdolność przedsiębiorstwa do
pomnażania jego zdolność wytwórczych. 5.
Wiązka celów socjalnych – chodzi tu o to żeby:
tworzyć odpowiednie środowisko pracy dla
pracowników najemnych, chodzi o bezpieczeństwo
warunków pracy, o integrację pracowników
najemnych i właściciela przedsiębiorstwa, o
stwarzanie warunków do sytemu motywacyjnego
pracowników najemnych i systemu awansów. 6.
Wiązka
celów
prestiżowych:
żeby
przedsiębiorstwo miało dobra renomę w otoczeniu
tj. u innych podmiotów gospodarczych i klientów,
żeby miało dobre stosunki z samorządem
terytorialnym, dbanie o marketing, promocje tj.
oblicze
przedsiębiorstwa,
żeby
firma
była
wzorcotwórcza
dla
otoczenia,
bo
takie
przedsiębiorstwo ma duże wpływy polityczne i
społeczne i może dużo załatwić dla siebie.
Zadania przedsiębiorstwa: 1. Zaspokajanie
określonych potrzeb społecznych tj. produkować
to co potrzebne, 2. Zaspokajanie potrzeb
pracowników
najemnych,
3.
Korzystne
oddziaływanie na otoczenie, zwłaszcza na
środowisko naturalne, 4. Dostosowanie wielkości
struktury i jakości produkcji do zmieniającego się
popytu , upodobań i preferencji nabywców, 5.
Racjonalne
gospodarowanie
potencjałem
kadrowym,
6.
Powiększanie
i
stałe
modernizowanie
majątku
trwałego
przedsiębiorstwa, 7. Minimalizowanie nakładów,
8. Aktywizowanie gospodarcze i społeczne regionu
w którym przedsiębiorstwo jest zlokalizowane, 9.
Zadania związane z ochroną i kształtowaniem
środowiska naturalnego.
Jeżeli mówimy o przedsiębiorstwie to musimy
mówić o przedsiębiorcy. Przedsiębiorstwo łączy się
kategorią przedsiębiorcy. Przedsiębiorca to
właściciel zasobów niezbędnych do prowadzenia
działalności
produkcyjnej
lub
usługowej
prowadzący
tę
działalność
przy
pomocy
pracowników najemnych, na własny rachunek, na
swoje
ryzyko
i
według
własnego
nieprzymuszonego wyboru. Przedsiębiorca spełnia
funkcję organizatora przedsiębiorstwa i funkcję
organizacji produkcji, która polega na łączeniu i
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
1
Nauka o przedsiębiorstwie ściąga 01
kombinowaniu rzeczowych i osobowych czynników
produkcji, polega na wyborze techniki produkcji,
na transformacji czynników w produkty, na
zasilaniu rynku w towary i usługi. Zatem
przedsiębiorca to ten kto podejmuje i egzekwuje
decyzje ekonomiczne, które dotyczą procesu
tworzenia, zakładania przedsiębiorstwa , procesu
wprowadzania nowych technik i technologii,
wprowadzania nowych wyrobów, zdobywanie
nowych rynków przez przedsiębiorstwo i wreszcie
podejmuje decyzje o likwidacji przedsiębiorstwa.
Cechy dobrego przedsiębiorcy: musi być
aktywny, twórczy, inteligentny, mieć skłonność do
działania w warunkach niepewności (być więc
odważny), rozważny, mieć wyobraźnie przy
podejmowaniu decyzji, być przewidujący, stale
analizujący
różne
warianty
rozwiązania
określonych
zadań,
mieć
zdolność
minimalizowania skutków działań niepewnych, być
innowatorem czyli mieć zdolność zarządzania i
dokonywania nowatorskich kombinacji
Typy przedsiębiorcy:
1. Przedsiębiorca pełny – to właściciel
przedsiębiorstwa który sam aktywnie i nowatorsko
kieruje przedsiębiorstwem
i wykonuje funkcje
przedsiębiorcy. 2. Przedsiębiorca ograniczony
– tj. ograniczony przez warunki w których działa
(pracuje) np. najemny manager , oddzielenie
własności od funkcji zarządzania. Cechy: jest on
wynikiem występowania właścicieli pasywnych.
Managerowie
najemni
są
przedsiębiorcami
ograniczonymi z następujących powodów: nie są
wyłącznymi
lub
w
przedsiębiorstwa,
podejmowaniu
kontrolowani
nie
decyzji
przez
radę
ogóle
mają
właścicielami
autonomii
ekonomicznych,
nadzorczą,
do
w
są
rady
nadzorczej właściciel powołuje super eksperta, ma
inny typ motywacji niż właściciel (chcąc pomnażać
swój dochód musi rozwijać przedsiębiorstwo).
Chcąc przeciwdziałać negatywnym zjawiskom w
przypadku przedsiębiorcy ograniczonego daje się
nagrody
w
postaci
np.
pakietu
akcji
przedsiębiorstwa, w którym zarządza manager,
których
jednak
nie
może
sprzedać.
Jeszcze
bardziej ograniczony przedsiębiorca występuje w
sektorze publicznym. Z kategorią przedsiębiorcy
wiąże się kategoria przedsiębiorczości.
Przedsiębiorczość to specyficzny typ zdolności
kadry kierowniczej stymulowany określonym
systemem motywów do działalności gospodarczej,
do profesjonalnego wykonywania zadań tj. do
podejmowania racjonalnych decyzji. Głównym
motywem
przedsiębiorczości
w
gospodarce
rynkowej
jest
siła
sprawcza
zmuszająca
przedsiębiorcę do takiego działanie aby osiągnąć
zyski.
Rodzaje przedsiębiorczości:
1. Przedsiębiorczość zdobywcza – ma
bogactwo idei, posiada zdolność do pozyskiwania
do swoich planów dużych ilości ludzi, oznacza się
wytrwałością, siłą duchową stałością woli. 2.
Przedsiębiorczość
organizatorska
–
umiejętności przywódcze, pozyskiwania posłuchu,
umiejętności dysponowania ludźmi, wyszukiwania
takich ludzi, którzy się najlepiej nadają do
określonych
zajęć.
3.
Przedsiębiorczość
kupiecka – zdolności do prowadzenia sklepów.
GRUPY
INTERESÓW
DZIAŁALNOŚCI
PRZEDSIĘBIORSTWA
Interes ekonomiczny jest podstawą działania
każdego podmiotu gospodarczego. Interes to tyle
co
bussines,
korzyść,
chęć
osiągnięcia
określonego
celu
ekonomicznego.
Interesy
ekonomiczne przedsiębiorstwa pojawiają się w
momencie
gdy
wchodzi
ono
w
relacje
ekonomiczne z innymi podmiotami gospodarczymi
(innymi
przedsiębiorstwami,
pracownikami,
samorządami itp.)
Interesy przedsiębiorstwa przejawiają się: w
charakterze rynku tj. zależą od struktury rynku;
dziedzictwie kulturowym społeczeństwa w którym
działa
przedsiębiorstwo,
zależy
więc
od
mentalność społeczeństwa w dziedzinie pracy
(umiejętności, moralność).
Interesy wyrażają stosunek: do pracy,
Interesy tych trzech grup są różne dlatego nie
dziwne jest że na tle realizacji tych interesów
dochodzi do konfliktów. Gdy dochodzi do konfliktu
to musi być zastosowana metoda kompromisu,
konsensusu, konsyliacji tzn. wybaczenie i
upodobnienie swoich interesów.
Głównym
czynnikiem
który
różnicuje
interesy w przedsiębiorstwie jest własność
majątku przedsiębiorstwa.
Interesy
w
przedsiębiorstwie
mogą
być
rozpatrywane
z
różnych
punktów
widzenia,
różnych kryteriów:
1. Kryterium horyzontu czasu (interesy
strategiczne,
taktyczne,
operacyjne);
2.
Kryterium
przynależności
(interesy
wewnętrzne przedsiębiorstwa, zewnętrzne); 3.
Kryterium
podmiotowe
(interesy
przedsiębiorstwa
i
jego
właścicieli,
kadry
kierowniczej, pracowników najemnych o wysokich
kwalifikacjach i bez nich); 4. Kryterium
przedmiotowe
(interesy
techniczne,
produkcyjne,
handlowe,
społeczne);
5.
Kryterium ekonomiczne (interesy związane z
przetrwaniem, ze stabilnością przedsiębiorstwa, z
efektywnością
produkcji,
z
optymalnością
działań); 6. Kryterium ciągłości występowania
interesów (interesy związane z rentownością, z
pozycją
rynkową
przedsiębiorstwa,
z
produktywnością
majątku,
innowacyjnością
przedsiębiorstwa)
Przedsiębiorstwo
jako
jednostkę
gospodarczą
cechują
pewne
rodzaje
celowości:
1. Celowość morfologiczna – poszczególne
wyodrębnianie części przedsiębiorstwa aby dobrze
współpracowały
ze
sobą
i
gwarantowały
prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako
całości; 2. Celowość organizacyjna – wymaga
ustalenia
określonych
form,
sposobów
podporządkowania
poszczególnych
części
przedsiębiorstwa , przedsiębiorstwu jako całości;
3. Celowość homeostatyczna – wyraża się ona
w zdolności przedsiębiorstwa do utrzymywania, a
jeżeli jest naruszona do przywracania zewnętrznej
i wewnętrznej równowagi przedsiębiorstwa; 4.
Celowość
behawioralna
–
zdolność
przedsiębiorstwa do dostosowywania się do zmian
jakie zachodzą w jego otoczeniu; 5. Celowość
prawna – zdolność przedsiębiorstwa do działań
gospodarczych zgodnych z wcześniej ustalonym
prawem działania.
TYPY WŁASNOŚCIOWE PRZEDSIĘBIORSTW
1. Przedsiębiorstwa prywatne, rodzinne
(familijne) – bez zatrudniania najemnej siły
roboczej. Nie ma w nich podziału na właścicieli,
kierowników,
pracowników
wykonawczych.
Podział na funkcje zarządcze i wykonawcze ma
charakter wtórny, z reguły nie ma konfliktów,
rozbieżności interesów; 2. Przedsiębiorstwa
prywatne jednoosobowe – występują tu dwie
grupy właściciele i pracownicy najemni. Między
nimi dochodzi często do sprzeczności interesów.
Przedsiębiorca chce maksymalizować dochód
kosztem
pracowników
najemnych
których
interesuje zaś maksymalizacja wynagrodzeń; 3.
Przedsiębiorstwa prywatne spółki – tu
własność składa się z części ułamkowych tj.
wartości akcji. Występują interesy ekonomiczne
właścicieli kapitału przedsiębiorstwa (aktywnych i
pasywnych),
wynagrodzenie
managerów
i
pracowników
najemnych,
wynagrodzenia
członków Rad Nadzorczych. Występują tutaj
konflikty; 4. Przedsiębiorstwa korporacje –
składają się z części ułamkowych, są właściciele
aktywni, pasywni jest kadra menedżerska,
pracownicy najemni – i też są konflikty; 5.
Przedsiębiorstwo spółka pracownicza –
pracownicy
zdołali
wykupić
majątek
przedsiębiorstwa,
występuje
tutaj
jedność
interesów osób posiadających kapitał i jedność
interesów
pracowników
wykonawczych;
6.
Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne –
są
marne
bo
występuje
tylko
manager
ograniczony, ma nad sobą Radę Nadzorczą,
związki zawodowe, polityków wszystkich szczebli,
niezadowolonych klientów. Nie są nastawione na
maksymalizację zysków a na to by mieć zdolność
przetrwania. Dobrze jest jak mają wynik
finansowy zerowy.
określają jakość pracy i są jej wynikiem, do
bogactwa, do modelu konsumpcji, do skłonności
do współpracy, do ekspansji, do ryzyka.
Głównym interesem każdej organizacji jest
przetrwanie,
czyli
istnienie,
konieczność
pomnażania rynku. Przedsiębiorstwo wyznacza
środki i cele dzięki którym możliwe jest jego
przetrwanie
i
osiąganie
korzyści.
Cele
przedsiębiorstwa są skutkiem oddziaływania
interesów poszczególnych grup występujących w
różnych typach jednostek gospodarczych.
Grupy
występujące
w
każdym
typie
przedsiębiorstwa:
właściciele,
zarządcy,
pracownicy najemni.
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
2