Słownik Internetowy

Opr. Ewa A.Paulo
SŁOWNIK INTERNETOWY
Adres e-mail
Zob. e-mail.
Adres IP (ang. IP address)
Unikatowy adres maszyny w sieci Internet. Format adresu to cztery jednobajtowe liczby
oddzielone kropkami, np. 148.81.83.98.
Algorytm DES (ang. DES Encrypt)
Standard szyfrowania, algorytm służący m.in. do szyfrowania załączników w poczcie
elektronicznej.
Anonimowy ftp (ang. Anonymous FTP)
Anonimowy FTP pozwala na skorzystanie z ogromnych zasobów sieciowych
rozmieszczonych na serwerach na całym świecie. Do takiego sewera można się zalogować
używając klienta ftp, na konto użytkownika Anonymous, jako hasło podając swój adres email.
Aplet (ang. Applet)
Krótki program (mała aplikacja, "aplikacyjka"), stanowiący część dokumentu internetowego.
Pojęcie applet jest odnoszone w Internecie do małych programów (skryptów) napisanych za
pomocą języka programowania Java, firmy Sun. Applet wykonuje jakieś zadanie, np.
pozwala wyświetlać animację. Applety Javy są interpretowane (akceptowane) przez
przeglądarkę Netscape Navigator 2.0.
Archie
Sieć baz danych zawierających listy wszystkich plików dostępnych w internecie poprzez
anonimowego ftp. Aby odnaleźć żądany plik trzeba podłączyć się do tzw. archie serwera i
zadać pytanie o plik.
Artykuł (ang. article)
List lub wiadomość konkretnego użytkownika przeznaczona dla grupy dyskusyjnej.
Attachment
Zob. Załącznik
Baza danych (ang. database)
Uporządkowany zbiór danych, dający się łatwo przeszukiwać. W szczególności w
Internecie bazą danych może być zbiór artykułów list dyskusyjnych, spis użytkowników
danej sieci, interaktywne bazy danych dostępne przez WWW itp.
BBS (ang. Bulletin Board System)
Elektroniczna "tablica ogłoszeniowa", system komputerowy, w którym użytkownicy mogą
wymieniać między sobą informacje i pliki, prowadzić rozmowy, wysyłać i odbierać pocztę.
Niektóre systemy oferują bardziej zaawansowane usługi, m.in. dostęp do Inernetu (np.
Maloka BBS w Warszawie).
Bod (ang. baud)
Jednostka miary szybkości transmisji danych.
Bookmark
Zob. Zakładka.
1
Opr. Ewa A.Paulo
Bramka
Zob. Gateway.
Browser
Zob. Przeglądarka WWW
Brydż (ang. bridge)
Zob. Most.
Bundle
Zob. Zestaw internetowy.Cache
Specjalny katalog w przeglądarce WWW, gromadzący grafikę wczytywaną w trakcie
przeglądania zasobów sieci. Gdy po raz kolejny sięgamy do tej samej strony, przeglądarka
wczytuje na ekran grafikę z cache'a, a nie z, Internetu, co znacznie przyspiesza wczytanie
całej strony i oszczędza czas. Im większy cache, tym większa możliwość magazynowania
grafiki. Optymalna wielkość powinna sięgać 10-15 megabajtów.
COM
Zob. Port szeregowy.
Czcionka fizyczna
Atrybut czcionki zmieniający jej wygląd w przeglądarce WWW, np. czcionka pochylona,
pogrubiona, podkreślona, powiększona, zmniejszona, superskrypt, subskrypt itp.
Czcionka logiczna
Atrybut czcionki, zmieniający jej wygląd w przeglądarce WWW, związany z jej
zastosowaniem, np. kod, zmienna, cytat, akronim. Do poszczególnych atrybutów są
zwyczajowo przypisane style fizyczne, które są generowane w przeglądarce. Niektóre
przeglądarki pozwalają użytkownikowi samodzielnie zmienić atrybuty fizyczne przypisane
poszczególnym czcionkom logicznym.
Demon (ang. Daemon)
Program serwera usług, pracujący zazwyczaj w tle na serwerze Unixowym i obsługujący
zapytania klientów. Przykłady to demon ftp, demon http, demon IRC itp.
Dial-up
Połączenie z Internetem realizowane przez modem podłączony do komputera domowego i
dzwoniący do usługodawcy internetowego.
DNS (ang. Domain Name Service)
System nazewnictwa domen w sieci Internet. Pozwala nadawać komputerom nazwy
zrozumiałe dla człowieka i tłumaczy je na numery IP.
Dokument źródłowy lub źródło dokumentu (ang. source document Oryginalna postać
dokumentu internetowego, zapisana w kodach języka HTML. Zaawansowane przeglądarki
pozwalają obejrzeć postać źródłową oglądanego dokumentu, co pozwala użytkownikowi
zorientować się w konstrukcji wybranych elementów, jeśli z jakichś powodów interesuje go
sposób przedstawienia danych.
Domena (ang. domain)
Nazwa podsieci, czyli też część nazwy adresu e-mail. Niektóre domeny posiadają
poddomeny. Np. domeną jest .pl, .ch, .su, itp. Poddomena to np. .edu, .gov, .mil.
Przykładowy adres składa się z nazwy użytkownika i domeny z poddomenami, np.
[email protected].
2
Opr. Ewa A.Paulo
Download
Pobieranie pliku z innego komputera.
E-mail (ang. Electronic Mail)
Poczta elektroniczna. Usługa pozwalająca na przesyłanie w Internecie listów. Każdy list
musi być zaadresowany wg. schematu nazwa_użytkownika@adres_maszyny. Przykładowo
użytkownik Jacek Kowalski posiadający konto w firmie xyz w Polsce mógłby mieć adres:
[email protected]. Do czytania i pisania listów służą specjalne programy takie jak np.
PMail dla DOS-u i Windows, Elm lub Pine dla Unixa i inne. Poza tekstami można przesyłać
pocztą elektroniczną, także pliki binarne odpowiednio przetworzone na format tekstowy. Do
tego celu służą programy uuencode/uudecode.
Edytor HTML
Program służący do tworzenia dokumentów internetowych w standardzie HTML. Chociaż
jest możliwe zbudowanie dokumentu internetowego za pomocą każdego, nawet
najprostszego edytora tekstów, edytory HTML są tworzone, aby przyspieszać i
automatyzować proces konstruowania stron WWW, uwalniając użytkownika od ręcznego
wprowadzania poleceń HTML. Większość edytorów pracuje w trybie "tekstowym",
wyświetlając wszystkie znaki sterujące (polecenia) HTML, niektóre pozwalają tworzyć
dokumenty w trybie "graficznym", masując kody języka, a stosowane są też edytory
pozwalające wprowadzać poszczególne elementy w sposób całkowicie zautomatyzowany,
za pomocą zestawiania "klocków".
Emoticon
Zob. Smiley.
Ethernet
Jeden ze standardów sieci lokalnych. Wykorzystuje metodę dostępu CSMA/CD (and.
Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection) polegającą na dostępie wielostacyjnym i
detekcji kolizji. Użytkownik sieci nadaje tylko wtedy kiedy nikt więcej nie nadaje. Jeżeli
wykryta zostanie kolizja (czyli zacznie nadawać dwóch lub więcej użytkowników) to
transmisja jest wznawiana po losowym odstępie czasu. Prędkość w sieci ethernet wynosi
10 lub 100 Mbps (tzw. Fast Ethernet).
Extensions
Zob. Rozszerzenia.
FAQ (ang. Frequently Asked Questions)
Pliki tekstowe krążące w sieci internet, a zawierające wszystkie odpowiedzi na najczęściej
zadawane pytania z danej dziedziny. Każda lista dyskusyjna ma swój własny FAQ. Akronim
celowo kojarzy się z wulgarnym wyrazem z języka angielskiego.
FDDI (ang. Fiber Distributed Data Interface)
Standard sieci lokalnych i miejskich. Wykorzystuje metodę dostępu polegającą na
przekazywaniu tokena. Nadawać może jedynie stacja posiadająca token, ale zaraz po
nadaniu powinna wysłać token w sieć, aby umożliwić nadawanie innej stacji. Do transmisji
używa się światłowodu, a prędkość wynosi 100 Mbps. Całość tworzy podwójna pętla
światłowodowa. W przypadku poprawnej pracy sieci wykorzystywany jest tylko jeden kabel,
natomiast w razie awarii jednego z urządzeń, sieć dalej działa, gdyż z dwóch pierścieni
automatycznie tworzy się jeden omijający uszkodzone urządzenie.
Filtr (ang. filter)
Klucz pozwalający ignorować na liście dyskusyjnej, artykuły na dany temat lub pochodzące
od danej osoby.
3
Opr. Ewa A.Paulo
Finger
Usługa pozwalająca stwierdzić, kto w danej chwili jest zalogowany na danym serwerze. lub
zebrać informacje o użytkowniku danego serwera. Przykładowo: finger @ia.pw.edu.pl
podaje listę, zalogowanych na serwerze o tym adresie, użytkowników. Natomiast finger
[email protected], podaje informacje o użytkowniku beata na serwerze ia.pw.edu.pl.
Flame
Obraźliwa wiadomość w poczcie elektronicznej lub na liście dyskusyjnej.
Flamer
Osoba generująca obraźliwe wiadomości.
Folder
Kontener zawierający np. zbiór listów. Użytkownik może przerzucać swoją pocztę do
definiowanych przez siebie folderów. Każdy użytkownik na serwerze ma też swój folder, w
którym umieszczane są przychodzące do niego listy.
Formularz
Dokument internetowy, który pozwala czytelnikowi strony w interakcyjny sposób pobierać
lub przesyłać informacje. Przykładem formularza może być ankieta prowadzona przez
autora strony, który zbiera od czytelników informacje pewnego typu (np. wiek, płeć,
wykonywany zawód, posiadany sprzęt itp.). Formularzem jest strona Ankieta w niniejszym
kursie, która zawiera pola wyboru i pola tekstowe.
Forum
Odpowiednik listy dyskusyjnej.
FTP (ang. File Transfer Protocol)
Protokół transmisji plików. Zazwyczaj usługa ftp służy do kopiowania plików z odległej
maszyny do lokalnej lub odwrotnie. Działa na zasadzie klient-serwer i przeważnie z usługi
korzystamy przy użyciu interaktywnej aplikacji. Zapewnia ochronę przy użyciu haseł
dostępu.
Gateway
Komputer lub urządzenie tłumaczące komunikaty przesyłane między dwoma systemami
(sieciami) korzystającymi z różnych sposobów kodowania lub formatu danych, czy też
protokołów komunikacyjnych. Także: komputer pośredniczący w wysyłaniu zapytań w sieci
Internet. Dostawcy usług internetowych stosują często osobne bramki dla przeglądarek
WWW, poczty elektronicznej i list dyskusyjnych.
Gopher
System oparty o menu wspomagający poszukiwanie informacji w Internecie. Jest to
poprzednik WWW, gdyż w chwili obecnej wszelkie możliwości gophera zostały wbudowane
w przeglądarki WWW. Z hostami typu gopher można się bez problemów łączyć klientem
WWW i czytać je analogicznie do klienta gopher.
GIF
Format graficzny powszechnie stosowany w Internecie. Pliki w formacie GIF są w wysokim
stopniu skomprymowane, dzięki czemu zajmują mało miejsca i są szybciej transmitowane
w trakcie przeglądania dokumentów WWW, co oszczędza czas i koszt połączeń.
Grupa dyskusyjna (ang. newsgroup)
(Zob. też: Listy dyskusyjne) wyodrębnione formalnie miejsce w którym można wymieniać z
innymi osobami informacje i poglądy na określone tematy, zdefiniowane przez zawartość
grupy dyskusyjnej. Grupą dyskusyjną nazywamy także osoby uczestniczące w tej
4
Opr. Ewa A.Paulo
wymianie, które dokonały subskrypcji.
Grupa (lista) moderowana
Grupa (lista) dyskusyjna lub lista wysyłkowa kontrolowana przez określoną osobę
decydującą, jakie informacje mogą być udostępniane użytkownikom.
Hasło (ang. password)
Ciąg znaków znanych posiadaczowi konta, służący do jego autoryzacji przy wchodzeniu do
systemu. Znajomość hasła jest niezbędna, aby odpowiedzieć na pytanie o nie np. przy
procedurze logowania się.
Hipertekst (ang. hypertext)
System połączeń między dokumentami, pozwalający za pomocą kliknięcia myszką na
zaznaczonym obszarze przenosić się w inne miejsce dokumentu lub w ogóle do innego
dokumentu.
Home page
Dokument WWW wyświetlany jako pierwszy po połączeniu się pod żądany adres. Także:
własna strona użytkownika, strona macierzysta.
Host
Maszyna w sieci posiadająca własny adres IP, nazwę i należąca do domeny. Często także:
komputer podłączony do bezpośrednio do Internetu, pozwalający świadczyć usługi
internetowe klientom.
Host lokalny (ang. local host)
Nazwa określa komputer, z którego łączymy się z inna maszyną - tzw. hostem odległym.
Pojęcie to jest względne i zależy od tego, z której strony danego połączenia się znajdujemy.
Host odległy (ang. remote host)
Nazwa określa odległy komputer, z którym ustaliliśmy połączenie.
HTML (ang. HyperText MarkUp Language)
Język hipertekstowy używany do tworzenia dokumentów używanych przez WWW.
Polecenia tekstowe pozwalają na realizację tzw. linków (odsyłaczy), wyświetlanie różnych
fontów, grafiki itp. itd. Obowiązującym standardem jest HTML 2, natomiast w trakcie
dyskusji znajduje się standard HTML 3, powszechnie jednak używany i coraz częściej
interpretowany przez przeglądarki WWW.
HTTP (ang. HyperText Transfer Protocol)
Jeden z protokołów internetowych, używany do transferu stron WWW.
Internet
Ogólnoświatowa sieć komputerowa, łącząca większość podłączonych do jakiejkolwiek sieci
komputerów. Skupia tysiące sieci lokalnych, setki miejskich, miliony komputerów i
użytkowników (w grudniu było ich ok. 33 mln). W sieci udostępnione są ogromne zasoby,
do których między innymi należą spisy literatury, kopie obrazów, treści książek, utwory
muzyczne, informacje na dowolne tematy itp. itd. Poza tym możliwe jest porozumiewanie
się pomiędzy użytkownikami za pomocą poczty elektronicznej oraz programów typu IRC.
Dostęp do sieci uzyskuje się łącząc się, modmem do lokalnego usłgodwacy internetowego
(ang. internet provider), który oferuje dostęp do całej reszty świata lepszymi niż modem
łączami.
Internet Provider
5
Opr. Ewa A.Paulo
Zob. Usługodawca internetowy.
Intranet
Wewnętrzna, wydzielona sieć firmy oparta na rozwiązaniach Internetu.
IP (ang. Internet Protocol)
Protokół, dzięki, któremu działa sieć.
IRC (ang. Internet Relay Chat)
Program typu klient-serwer, dzięki któremu osoby z dowolnego miejsca na świecie mogą
porozmawiać w czasie rzeczywistym ze sobą. W tym celu łączą się z tzw. IRC Serwerem i
dołączają do kanału, na którym chcą dyskutować. Możliwe jest również przesyłanie plików
pomiędzy rozmówcami.
JPG - JPEG
Format graficzny stosowany w Internecie - Zob. GIF.
Katalog
Zob. Folder.
Katalog poczty nadchodzącej (ang. incoming mail folder)
Katalog zawierający pocztę elektroniczną otrzymywaną od innych użytkowników sieci.
Katalog poczty skasowanej (ang. deleted mail folder)
Katalog zawierający tymczasowo (do momentu ostatecznego usunięcia - ręcznego lub
automatycznego) skasowane listy elektroniczne.
Katalog poczty wychodzącej (ang. outgoing mail folder)
Katalog zawierający listy elektroniczne przygotowane do wysłania, ale jeszcze nie wysłane.
Katalog poczty wysłanej
Katalog zawierający kopię wysłanej do innych użytkowników poczty elektronicznej.
Klient-serwer (ang. client/server)
Architektura systemu komputerowego, umożliwiająca korzystanie z serwerów baz danych,
czy aplikacji. Serwer służy do przetrzymywania danych, przyjmowania zgłoszeń od klientów
i świadczenia usług na ich rzecz. Klienci zgłaszają się do serwera z konkretnym zapytaniem
i oczekują na odpowiedź. Ułatwiają użytkownikowi sieci zadanie, jeżeli są wyposażone w
interfejs graficzny użytkownika. Zasadniczą zaletą architektury klient-serwer jest to, że
przez sieć biegną jedynie konkretne odpowiedzi na konkretne pytania, a nie całe pliki, czy
aplikacje do wykonania lokalnego, jak to miało miejsce w dawnych architekturach
serwerowych.
Kompresja (ang. compression)
Metoda redukcji liczby danych. Istnieją metody kompresji plików "w locie", tzn. przed
transmisją plik się komprymuje, a z drugiej strony, przesłany plik, dekomprymuje się.
Pozwala to zaoszczędzić na czasie i kosztach transmisji, gdyż jak wiadomo mniej danych
przesyła się szybciej. Powszechnie znane i stosowane metody kompresji to ZIP i ARJ.
Konto (ang. account)
Każdy sieciowy system operacyjny pozwala na zakładanie kont użytkownikom. Na definicje
konta składa się nazwa użytkownika, hasło, dane o użytkowniku i jego prawa dostępu.
Użytkownik nieposiadający konta w danym systemie nie może się do niego dostać, chyba,
że korzysta z usługi FTP i przewidziano anonimowego użytkownika.
6
Opr. Ewa A.Paulo
Kopia poczty elektronicznej (ang. carbon copy)
Kopia listu, wysłana do innej osoby niż odbiorca. Odbiorca listu wie, do jakich innych osób
zostały wysłane kopie.
Książka adresowa (ang. address book)
Katalog lub lista stron internetowych osób i instytucji w poczcie elektronicznej lub programie
wspomagającym nawigację w Internecie LAN (ang. Local Area Network)
Sieć lokalna. Grupa komputerów rozmieszczona w niewielkiej odległości od siebie.
Linia dzierżawiona (ang. leased line)
Stałe połączenie telekomunikacyjne pomiędzy dwoma odległymi punktami. Linia taka może
mieć różną przepustowość i w zależności od niej cenę. Cena zależy również od długości
takiej linii, natomiast nie ma znaczenia liczba przesłanych danych.
Link
Zob. Odsyłacz
Lista
Zob. Wykaz.
Lista subskrypcyjna (ang. subscription list)
Lista osób, które zapisały się do danej listy dyskusyjnej pocztowej.
Lista wysyłkowa (ang. mailing list)
Lista użytkowników sieci, do których ma być wysłana poczta elektroniczna lub artykuł.
Listy dyskusyjne
Coraz bardziej powszechny sposób prowadzenia publicznych rozmów w Internecie. Istnieją
dwa rodzaje list dyskusyjnych, tzw. Usenet News oraz listy pocztowe. Listy pocztowe
działają tak, że osoba, która chce brać udział w dyskusji zapisuje się do listy wysyłając
zgłoszenie pod pewien adres i otrzymuje wszystkie teksty przysłane na listę. Jej odpowiedzi
są odsyłane do wszystkich uczestników listy. Do list typu Usenet podłączamy się
korzystając ze specjalnego programu klienta (newsreadera).
Listserwer (ang. listserver)
Zautomatyzowany system dystrybucji poczty dla potrzeb list dyskusyjnych.
Logowanie (ang. login, logon)
Wejście do sieciowego systemu operacyjnego. Logowanie zazwyczaj polega na podaniu
nazwy użytkownika i hasła celem identyfikacji. Hasło powinno być tajne, natomiast nazwa
użytkownika może być powszechnie znana
MAN (ang. Metropolitan Area Network)
Sieć miejska. Łączy sieci lokalne w obrębie miasta. Oparta jest zazwyczaj o główne łącze
dużej przepustowości, do którego podłączani są klienci.
Marquee
Specjalna animacja, wprowadzona przez Microsoft do języka HTML i interpretowana
jedynie przez Microsoft Internet Explorer 2.0. Polecenie Marquee, wraz z parametrami,
pozwala wprowadzać do dokumentu "pływający" w poprzek ekranu tekst.
Microsoft Extensions
Zob. Rozszerzenia
7
Opr. Ewa A.Paulo
MIME (ang. Multi Purpose Internet Mail Extension)
Metoda łączenia kodu binarnego w poczcie elektronicznej.
Modem (ang. MOdulator/DEModulator)
Urządzenie pozwalające na transmisje danych z komputera poprzez linie telefoniczną do
drugiego modemu. Modem może być urządzeniem wewnętrznym (w postaci karty) lub
zewnętrznym podłączanym kablem do interfejsu w komputerze.
Most (ang. bridge)
Urządzenie sieciowe służące do łączenia segmentów danej sieci. Potrafi filtrować adresy i
przepuszczać tylko te pakiety, które są przeznaczone do segmentu po drugiej stronie
mostu. Takie działanie odciąża sieć. Ponadto most działa w warstwie łącza danych (ang.
data link) modelu ISO/OSI, a więc możliwe jest dzięki niemu połączenie ze sobą sieci w
różnych architekturach, np. Ethernet i Token Ring.
MUD (ang. Multi User Dungeon)
Gra rozgrywana poprzez internet. Biorą w niej udział żywi ludzie i to właśnie oni są
bohaterami gry. Mogą ze sobą rozmawiać, przekazywać sobie przedmioty, zabijać się itp.
itd. Całość przebiega w trybie tekstowym i od gier typu Role Playing różni się tylko tym, że
gracze nie widzą się nawzajem, reszta jest podobna.
Nagłówek (ang. header)
Część listu elektronicznego lub artykułu w grupie dyskusyjnej, zawierająca podstawowe
informacje o liście (artykule), nadawcy, dacie, temacie, itp. W dokumencie HTML jest to
wyróżniony fragment tekstu, wprowadzany za pomocą specjalnego polecenia,
interpretowany przez przeglądarkę za pomocą innej czcionki, zazwyczaj bezszeryfowej.
Istnieje sześć stopni nagłówków, różniących się od siebie stopniem pisma. Nagłówków nie
należy mylić z tytułem strony, który pojawia się w listwie tytułowej przeglądarki i jest
wprowadzany odrębnym poleceniem TITLE.
Nazwa użytkownika (ang. username)
Nazwa użytkownika na serwerze. Nazwa użytkownika jest unikatowa w skali serwera i
niezbędna do założenia konta.
Netscape Extensions
Zob. Rozszerzenia
Netiquette
Kodeks dobrych obyczajów, zbiór grzecznościowych zasad postępowania (etykieta
sieciowa) w sieci Internet, szczególnie istotny w przypadku grup dyskusyjnych.
NewsSerwer
Komputer obsługujący listy dyskusyjne Usenet News. Do tego celu używa się specjalnego
protokołu NNTP.
Numer IP (ang. IP number)
Unikatowy numer identyfikacyjny każdej maszyny podłączonej do Internetu. Format numeru
IP to cztery ośmiobitowe liczby rozdzielone kropkami. Przykładowy adres IP może
wyglądać tak: 148.81.83.98.
Odpowiedź (ang. reply)
Wiadomość elektroniczna wysłana w odpowiedzi na czyjś artykuł lub list, bezpośrednio i
wyłącznie do nadawcy.
8
Opr. Ewa A.Paulo
Odsyłacz (ang. link)
Polecenie, które pozwala czytelnikowi dokumentu hipertekstowego przenieść się do
miejsca wskazanego przez punkt docelowy odsyłacza. Odsyłacz jest zazwyczaj
sygnalizowany niebieskim kolorem i podkreśleniem. Kliknięcie na nim spowoduje skok do
innego miejsca na tej samej stronie, do innej strony WWW, do serwera FTP, wywoła moduł
poczty elektronicznej itp.
Pakiet (ang. packet)
Najmniejsza porcja danych przesyłanych w sieci. W protokole TCP/IP dane grupuje się w
pakiety, aby ułatwić i przyśpieszyć przesyłanie informacji.
Parser
Specjalny serwis w Internecie, który sprawdza poprawność składniową dokumentu HTML i
jego zgodność z oficjalną specyfikacją języka HTML. Użytkownik podaje adres
weryfikowanej strony, po czym parser przetwarza zawarte na niej informacje i wyświetla
listę błędów wraz z komentarzem. Przykładem parsera jest specjalny serwis W3C, badający
zgodność strony ze specyfikacją HTML 4.
Ping
Komenda pozwalająca sprawdzić połączenie internetowe poprzez wysłanie kontrolnego
pakietu do i ze zdalnego hosta. Przy uzyskanym połączeniu istnieje możliwość
pokazywania statystyk transmisji.
Plik ASCII (ang. ASCII file)
Typ pliku składającego się ze znaków ASCII (ang. American Standard Code for Information
Interchange). Każdy znak ASCII jest zapisany za pomocą 7 bitów. Formatu pliku ASCII
używa się do wysyłania poczty, artykułów na listach USENET itp.
Plik binarny (ang. binary file)
Typ pliku składającego się z ciągu bitów danych. Pliki tego typu to np. kody programów i
zakodowane dane, bezpośrednio nieczytelne dla człowieka. Aby przesłać plik binarny
używając e-maila należy go zakodować metodą uuencode, a aby go odczytać zdekodować metodą uudecode.
Plug-in
Dosł. wtyczka. Program wspomagający przeglądarkę WWW, rozszerzający jej możliwości.
Na przykład plug-in Adobe Acrobat Amber pozwala oglądać z poziomu Netscape
Navigatora pliki publikacji elektronicznych Acrobata (PDF), czego nie potrafi zrobić sam
Navigator. Obecnie istnieje już (w końcu marca br.) ok. 40 programów tego typu, głównie
współpracujących z Navigatorem. Pojawiają się jednak także "wtyczki" dla Internet
Explorera. Plug-iny pozwalają oglądać pliki animacji, wideo, 3D, virtual reality, dokumenty
Worda, grafikę wektorową itd., zwalniając z konieczności posiadania oprogramowania
natywnego dla danego typu pliku (np. Corela dla plików CMX czy Worda lub Word Viewera
dla DOC) i bardzo wzbogacają możliwości przeglądarki.
Poczta elektroniczna
Zob. e-mail.
Pogawędka (ang. chat)
Bezpośrednia, prowadzona na bieżąco rozmowa dwóch lub więcej użytkowników,
prowadzona za pomocą tekstu wpisywanego w specjalnym okienku. Zob. również IRC.
9
Opr. Ewa A.Paulo
Połączenie (ang. connection)
Skomunikowanie się dwóch komputerów np. w sieci Internet. Aby włączyć się do Internetu,
należy nawiązać połączenie z komputerem już obecnym w Internecie.
Port szeregowy (ang. serial port)
Interfejs w komputerze, służący podłączeniu modemu lub drukarki. Zazwyczaj rozróżnia się
porty nazwami COM1, COM2, itp.
PPP (ang. Point to Point Protocol)
Internetowy protokół komunikacyjny umożliwiający przesyłanie pakietów danych różnych
formatów dzięki pakowaniu ich do postaci PPP. Podobnie jak SLIP także PPP działa
poprzez łącze szeregowe. Protokół doskonale nadaje się do pracy z modemem.
Preferencje (ang. preferences)
Zestaw ustawień, pozwalający zdefiniować sposób zachowania programu, np. przeglądarki
WWW czy edytora HTML. Zaawansowane przeglądarki pozwalają zdefiniować kilkanaście
różnych parametrów, np. stronę początkową, domyślne kolory czcionki i odsyłaczy,
wielkość cache'a, częstotliwość odświeżania danych, czcionki dla poszczególnych
elementów tekstowych (ważne dla polskiego użytkownika), sposób wczytywania grafiki,
aplikacje zewnętrzne obsługujące pewne rodzaje sesji (np. Telnet), aplikacje
wspomagające, które są uruchamiane przy napotkaniu w Internecie pliku o nietypowym
formacie, język, adresy serwerów poczty elektronicznej i grup dyskusyjnych, hasło, adres
zwrotny poczty użytkownika, hasło.
Projekt (ang. project)
W edytorze HTML, zestaw powiązanych ze sobą stron, które będą tworzyć witrynę
internetową lub jej fragment. Objęcie grupy stron ramą w postaci projektu ułatwia
zarządzanie nimi, przyspiesza ich otwieranie, upraszcza wyszukiwanie informacji i
weryfikowanie odsyłaczy, posyłanie na serwer.
Protokół (ang. protocol)
Zbiór sygnałów używanych przez grupę komputerów podczas wymiany danych (wysyłania,
odbierania i kontroli poprawności informacji). Komputer może używać kilku protokołów. Np.
jednego do komunikacji z jednym systemem, a drugiego z innym. W Internecie mamy do
czynienia z wieloma protokołami, a najważniejsze z nich to TCP/IP, SLIP, PPP.
Provider
Zob. Usługodawca internetowy.
Przeglądarka WWW (ang. browser)
Program pozwalający przeglądać strony w World Wide Web, w trybie tekstowym lub
graficznym. Najpopularniejszym programem jest obecnie Netscape Navigator. Przeglądarki
różnią się zakresem interpretowanych znaczników języka HTML i szeregiem dodatkowym
możliwości - obsługa dodatkowych aplikacji, nawigacja, konfigurowanie itp.
Ramka (ang. frame)
Specjalny element dokumentu internetowego, wprowadzony w ramach Netscape
Extensions i interpretowany jedynie przez Netscape Navigatora (wiadomo też, że będą one
widoczne, w Internet Explorerze 3.0). Użycie ramek pozwala dzielić ekran dokumentu na
kilka odrębnych okienek, zwykle powiązanych ze sobą odsyłaczami, co ułatwia
nawigowanie w skomplikowanych konstrukcyjnie dokumentach. Przykładem użycia ramek
jest niniejszy kurs - stale widoczna ramka ze spisem treści pozwala szybko sięgać do
10
Opr. Ewa A.Paulo
różnych stron całego kursu, wprowadzanych za pomocą odsyłaczy do drugiej ramki. Użycie
ramek nie pozbawia użytkowników innych przeglądarek możliwości czytania dokumentu,
dzięki konstrukcji NOFRAMES, która zawiera "lustrzane" odbicie treści ramek.
Repeater
Urządzenie sieciowe pracujące w warstwie fizycznej modelu ISO/OSI. Pozwala na
wzmocnienie sygnału w kablu sieciowym, a więc przedłużenie segmentu.
Rlogin (ang. remote login)
Zdalne logowanie się do innego komputera, na którym mamy konto, bez konieczności
podawania hasła.
Router
Urządzenie działające w warstwie sieciowej modelu ISO/OSI. Pozwala na kierowanie
pakietów zgodnie z zawartą w nich informacją adresową. Urządzenie stosuje się do
łączenia sieci LAN i sieci rozległych.
RFC (ang. Request for Comment)
Dokumenty opisujące wszelkie standardy związane, z
znaleźć na wielu serwerach, również w Polsce.
internetem. Ich zbiór można
Rozszerzenia (ang. extensions)
Zestawy poleceń wprowadzone do języka HTML przez firmy, Netscape i Microsoft (można
tutaj także dodać najnowsze rozszerzenia, Javy), wykraczające poza standardy HTML 2 i 3.
Rozszerzenia obejmują polecenia, realizujące przede wszystkim specjalne efekty, np.
kolory komórek i obramowania tabeli, animacja Marquee, migający tekst, ramki, dźwięk w
tle, indeksowanie strony, wybór czcionki, applety Javy itd. Rozszerzenia są coraz
powszechniej interpretowane przez przeglądarki, a ich tworzenie wspomagane przez coraz
większą liczbę edytorów HTML. Rozszerzenia są częściowo wprowadzane do specyfikacji
HTML 4.
Serwer
Dedykowany system komputerowy wydzielony z sieci w celu realizowania usług na rzecz
innych. Przykładowo mogą to być usługi typu podawanie plików, obsługa drukarek,
archiwizacja danych, translacja protokołów, itp.
Shell
Interpreter poleceń. Po zalogowaniu się do systemu zazwyczaj nasze działania nadzoruje
proces shella. W zależności od tego, jaki to shell, możemy stosować różne polecenia.
Sieć (ang. network)
Grupa komputerów połączona ze sobą w sposób umożliwiający wymianę informacji.
Przykładem największej sieci jest Internet.
Sieć lokalna
Zob. LAN.
Sieć miejska
Zob. MAN..
Sieć rozległa
Zob. WAN.
11
Opr. Ewa A.Paulo
Site
Dowolny komputer, z którym można się skontaktować w sieci Internet.
Site name
Nazwa komputera w sieci Internet.
Skrypt logowania (ang. login script)
Automatyczna procedura wykonująca uruchamiana podczas logowania się użytkownika do
sieci.
Skrzynka pocztowa (ang. mailbox)
Plik, w którym są przetrzymywane wszystkie otrzymane, kopie wysyłanych, jeszcze nie
wysłane oraz usunięte listy.
SLIP (ang. Serial Line Interface Protocol)
Protokół transmisji poprzez łącze szeregowe. Protokół uzupełnia TCP/IP tak, aby można
było przesyłać dane poprzez łącza szeregowe.
Smiley
Także emoticon, specjalny symbol, używany w poczcie elektronicznej oraz irc i listach
dyskusyjnych, reprezentujący stan emocjonalny osoby przekazującej wiadomość. Symbol
składa się ze znaków dostępnych bezpośrednio z klawiatury.
SNMP (ang. Simple Network Management Protocol)
Protokół zarządzania sieciami komputerowymi. Pozwala na zdalne, aczkolwiek
ograniczone, monitorowanie sieci i zdalną konfigurację pewnych elementów.
Strona macierzysta
Zob. Home Page.
Strona WWW (ang. Web page)
Dokument zapisany w formacie HTML, dostępny do powszechnego użytku w sieci Internet
poprzez przeglądarki WWW.
Strona początkowa
Strona automatycznie wczytywana po uruchomieniu przeglądarki WWW. Netscape
Navigator pozwala ustalić stronę początkową (home page), ale jednocześnie uruchamiać
przeglądarkę z pustą stroną, bez konieczności łączenia się z siecią. Jest to wygodne np.
wtedy, gdy sami konstruujemy dokument internetowy i kontrolujemy jego wygląd w
pracującej w tle przeglądarce.
Subskrypcja
Przyłączenie się (bezpłatne) do istniejącej grupy dyskusyjnej. Wymaga to wybrania
odpowiedniego serwera (np. news.nask.org.pl), przejrzenia dostępnych tam grup
dyskusyjnych i zaznaczenia tych, które zamierzamy regularnie czytać.
Suite
Zob. Zestaw internetowy
Sygnatura (and. signature)
Podpis użytkownika, wstawiany pod treścią listu lub artykułu; zawiera zazwyczaj imię i
nazwisko, a niekiedy także dodatkowe informacje identyfikujące, np. adres elektroniczny,
firmę, tytuł, stanowisko, itp.
12
Opr. Ewa A.Paulo
System wyszukiwawczy
Narzędzie do wyszukiwania informacji w Internecie, oparty na zindeksowanych danych;
bardziej zaawansowane systemy pozwalają wykorzystywać warunki logiczne i
ograniczające. Największymi i najszybszymi systemami w Internecie są Hot Bot i AltaVista
indeksujące dane z kilkudziesięciu mln stron internetowych, dokonując "obrotu" w ciągu 1-2
tygodni. Inny duży system - Lycos - gromadzi dane z ponad 10 mln stron. Istnieją też
systemy off-line - przykładem jest uproszczona baza Lycos na dysku kompaktowym,
dostarczana z programem Internet Mania firmy Corel, która zawiera indeks ok. 400 tys.
ważniejszych stron internetowych. System taki pozwala wyszukiwać informacje bez
konieczności łączenia się z siecią.
Szyfrowanie (ang. encrypting)
Przekształcanie informacji do postaci nieczytelnej, dla zapewnienia jej poufności.
Szyfrowanie wymaga dostarczenia klucza do odszyfrowania informacji przez odbiorcę.
Ślepa kopia poczty elektronicznej (ang. blind carbon copy)
Kopia listu wysłana do innej osoby, niż odbiorca poczty. Odbiorca listu nie wie, do jakich
innych osób zostały wysłane kopie.
Tabela
Element dokumentu internetowego, pozwalający wprowadzać informacje w bardziej
usystematyzowany sposób. Tabela składa się z kolumn i wierszy (zwykle obramowanych),
które tworzą sieć komórek. Do komórek wprowadza się zazwyczaj dane liczbowe lub
krótkie informacje tekstowe. Tabele mogą także posłużyć do symulowania szpalt.
Tag
Zob. Znacznik
TAR (ang. Tape ARchive)
Format archiwizacji plików w systemach Unix.
TCP/IP
Protokół komunikacyjny używany przez wszystkie komputery podłączone do Internetu.
TELNET
Program pozwalający na zdalne logowanie się do innego komputera i emulowanie
zawartości jego ekranu tekstowego na ekranie maszyny lokalnej.
Temat (ang. subject)
Część nagłówka listu elektronicznego lub artykułu, zawierająca informację o temacie listu
lub arykułu. Temat pozwala odbiorcy szybko zorientować się w charakterze informacji.
Token Ring
Jeden ze standardów sieci lokalnych. Działa w oparciu o przesyłanie tokena w kablu w
formie pierścienia. Pierwszy standard przewidywał przesyłanie z szybkością 4 Mb/s,
natomiast w obecnych sieciach osiągana prędkość to 16 Mb/s.
Tytuł
W dokumencie HTML jest to ciąg znaków, który przeglądarka WWW wyświetla w swojej
belce tytułowej (w naszym kursie jest to napis "Kurs języka HTML"). Tytułu nie należy mylić
z nagłówkami, które są wprowadzane do treści dokumentu.
13
Opr. Ewa A.Paulo
Unix
System operacyjny stosowany dawniej na komputerach typu mainframe, a teraz nawet na
personal. Na początku Internet bazował na systemach unixowych, ale w chwili obecnej do
połączeń można używać nawet PC pracujący w DOS lub Windows czy też Macintosh.
Upload
Przesłanie pliku z komputera lokalnego na odległy.
URL (ang. Uniform Resource Locator)
Próba standaryzowania formatu zapisu adresów i lokacji w Internecie. Najczęściej używany
dla opisania stron WWW. Przykładowe URL-e to: ftp://ftp.funet.fi/, http://www.gazeta.pl/,
news://news.nask.org.pl/, mailto:[email protected].
USENET, USENET NEWS
Listy dyskusyjne w Internecie. Nie są to listy rozsyłane pocztą do wszystkich
zainteresowanych użytkowników, ale usługa typu klient-serwer. Osoba, która chce
dyskutować podłącza się do tzw. News Serwera i czyta żądane listy.
Usługodawca inernetowy (ang. internet provider)
Dostawca usług internetowych. Zazwyczaj firma posiadająca szybkie łącze ze światem i
wiele podłączeń telefonicznych (numerów dostępowych). Modemem podłączamy się do
takiej firmy i dzięki niej łączymy się z dowolnym miejscem na świecie za cenę połączenia
lokalnego. Usługodawca internetowy zazwyczaj oferuje szeroką gamę usług, za które
pobiera odpowiednie opłaty, choć wiele z nich jest oferowanych niekiedy za darmo (np.
konta pocztowe, liczniki, statystyki, książki gości itp.)
UUCP (ang. Unix-to-Unix Copy)
Protokół służący dawniej do przesyłania poczty przy pomocy połączeń modemowych typu
dial-up. Co jakiś czas dane maszyny łączyły się ze sobą dzwoniąc i przekazując wzajemnie
oczekującą pocztę.
Uudecode
Metoda dekodowania plików ASCII do postaci binarnych, jeżeli wcześniej zakodowano je
poprzez uuencode.
Uuencode
Metoda kodowania plików binarnych do postaci plików ASCII. Używając tej metody możliwe
jest przesyłanie plików binarnych za pomocą poczty elektronicznej.
W3=World Wide Web
Walidacja
Proces weryfikowania poprawności składniowej dokumentu HTML. Wyróżnia się
sprawdzanie poprawności składniowej połączone z kontrolą zgodności z oficjalną
specyfikacją HTML, oraz sprawdzanie wyłącznie poprawności składniowej, nawet jeśli
użyte polecenia wykraczają poza oficjalny HTML. W pierwszym przypadku stosowane są
zazwyczaj serwisy sieciowe (tzw. parsery), w drugim na ogół specjalne programy
instalowane na dysku (np. CSE 3310 HTML Validator).
WAN (ang. Wide Area Network)
Sieć złożona z komputerów znajdujących się w dużych odległościach od siebie (np. sieć
internet). Wymagane jest zaangażowanie publicznej sieci telekomunikacyjnej. Sieć rozległa
łączy sieci lokalne i miejskie.
14
Opr. Ewa A.Paulo
Wątek (ang. thread)
Część artykułów w grupie dyskusyjnej, dotycząca tego samego tematu.
Wtyczka
Zob. Plug-in.
WWW (ang. World Wide Web)
Światowa pajęczyna. Rodzaj usługi polegającej na łączeniu się z różnymi miejscami na
świecie za pomocą interfejsu graficznego lub tekstowego i oglądaniu tak zwanych stron
WWW. Główną zaletą usługi jest jej bardzo wygodny interfejs, a co za tym idzie prosty
sposób poruszania się po sieci i znajdowania dowolnych informacji.
Wykaz
Element dokumentu internetowego, składający się z kolejnych wierszy (punktów wykazu),
zazwyczaj równoważników zdań. Stosowane są wykazy uporządkowane (wiersze są
numerowane) i nieuporządkowane (opatrzone znakiem graficznym - kółeczkiem,
kwadratem). Wykazy są przydatne przy tworzeniu hipertekstowego spisu treści czy
wyliczaniu jakichś elementów.
Zakładka (ang bookmark)
Oznakowanie miejsca w Internecie, do którego chcemy szybko sięgnąć w następnych
sesjach. Kliknięcie na zakładce pozwala wykonać skok do jakiegoś miejsca, zwalniając z
konieczności ręcznego wpisywania adresu lub przechodzenia do niego poprzez inne
strony. Zakładki pełnią rolę podręcznej książki adresowej, a w codziennej pracy wystarcza
zazwyczaj kilkanaście-kilkadziesiąt zakładek. Istnieją też programy wspomagające, które
służą do budowania obszernych i bardzo wygodnych w obsłudze książek adresowych przykładem jest SmartMarks, współpracujący ściśle z Netscape Navigatorem.
Załącznik (ang. attachment)
Przesyłka w postaci pliku, dołączana do poczty elektronicznej, wysyłana zwykle dla
oszczędzenia czasu w postaci skomprymowanej.
Zestaw internetowy (ang. Internet suite)
Zintegrowany zestaw programów obsługujących Internet. Zestawem jest np. Microsoft
Internet Suite, Netscape Communicator, Quarterdeck Internet Suite i Delrina Cyberjack,
które zawierają programy do obsługi WWW, FTP, poczty elektronicznej, grup dyskusyjnych
itp. Zestawy są na ogół programami znacznie większymi objętościowo od zwykłych
przeglądarek WWW i mogą należeć do kategorii oprogramowania komercyjnego.
Znacznik (ang. tag)
Polecenie języka HTML, wstawiane do dokumentu internetowego, które jest następnie
interpretowane we właściwy sposób przez przeglądarkę WWW. Na przykład polecenie <P>
powoduje utworzenie nowego akapitu, oddzielonego od poprzedzającego go elementu (np.
tekstu) interlinią, polecenie <HR> powoduje wstawienie do dokumentu poziomej linii itd.
Przeglądarki WWW różnią się zakresem interpretowanych znaczników, a największe
możliwości oferuje tutaj Netscape Navigator.
Znaki specjalne (ang. special characters)
W szerokim rozumieniu jest to zestaw znaków (na ogół niedostępnych bezpośrednio z
klawiatury) wprowadzanych do dokumentu HTML w specjalny sposób (np. ", &, < >, ?, §, ?,
?, ?, ?), z użyciem ich kodów. Niektóre znaki (np. nawiasy ukośne) są kodami sterującymi w
dokumentach HTML, a więc ich odzwierciedlenie w dokumencie wymaga innego sposobu
wprowadzenia.
15