Substancje roslinneo działaniu psychostymulujacym i

Psychostymulujące
i halucynogenne substancje
pochodzenia roślinnego
Dr hab. Przemysław Mikołajczak
Zakład Farmakologii i Biologii Doświadczalnej
Instytut Włókien Naturalnych
i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Katedra i Zakład Farmakologii
Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego
w Poznaniu
1
Psychostymulujące
i halucynogenne substancje pochodzenia roślinnego
Dopalacze - definicja, skala problemu
Szkodliwość substancji psychoaktywnych
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć substancjami (lekami)
psychoaktywnych
Uzależnienia – definicje
Teorie uzależnień
Psychostymulanty
Enaktogeny
Psychostymulujące
i halucynogenne substancje pochodzenia roślinnego (c.d.)
Lista roślin o działaniu enaktogennympsychodelicznym-halucynogennym:
• A. Rośliny zawierające kannabinoidy
• B. Rośliny zawierające dimetylotryptaminę (DMT)
• C. Rośliny zawierające meskalinę
• D. Rośliny zawierające alkaloidy beta-karbolinowe
• E. Rośliny zawierające inne substancje halucynogenne
Charakterystyka wybranych roślin o działaniu
psychoaktywnym spotykana w dopalaczach
W ostatnich latach pojawiła się duża liczba nowych,
nieobjętych kontrolą psychoaktywnych związków
syntetycznych.
Substancje te są sprzedawane w internecie jako „legalne
dopalacze” i mają na celu omijanie kontroli narkotyków.
Stanowią więc one wyzwanie dla obecnego podejścia do
monitorowania
i
kontroli
nowych
substancji
psychoaktywnych.
4
Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, 2010
Dopalacze
(ang. „smart drugs” lub „legal highs”)
Termin ten to określenie potoczne, stosowane wobec substancji do
niedawna dostępnych legalnie w tzw. „smart shops”, gdzie
oferowane były jako „produkty kolekcjonerskie”.
Dopalacze stanowią olbrzymią grupę różnorodnych środków lub ich
mieszanek o działaniu pobudzającym lub odurzającym.
Są wśród nich zarówno substancje pochodzenia naturalnego
pozyskiwane z roślin, jak i wiele produktów syntetycznych.
Większość ze sprzedawanych preparatów ma nieznany dla
kupującego skład chemiczny, wielokrotnie jest on odmienny od
deklarowanego.
5
Klimaszyk 2010
Skala problemu
W 2010 r. zidentyfikowano 170 internetowych sklepów z
narkotykami, z których:
30 oferowało zarówno „legalne dopalacze”, jak i grzyby
halucynogenne, zazwyczaj z szerokim wyborem produktów
należących do obu grup,
34 oferowały wyłącznie grzyby halucynogenne,
106 sprzedawało „legalne dopalacze”, ale nie grzyby
halucynogenne.
6
Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, 2010
Zjawisko „spice”
„Spice” jest sprzedawany w internecie i w specjalistycznych
sklepach jako mieszanka do palenia.
W 2008 r. odkryto, że nie jest to nieszkodliwy produkt
ziołowy, za który jest podawany.
Stwierdzono, że prawdziwe psychoaktywne składniki „spice”
to dodatki syntetyczne; substancje, takie jak agonista
receptora kannabinoidowego (155) JWH-018, który naśladuje
działanie tetrahydrokannabinolu (THC) w konopiach
indyjskich.
W 2009 r. zgłoszono dziewięć nowych kannabinoidów
syntetycznych.
7
Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, 2010
W ciągu ostatnich kilku lat syntetyczne katynony były coraz
częściej zgłaszane poprzez systemy wczesnego ostrzegania.
Obecnie monitorowanych jest 15 tych substancji, w tym
mefedron, metylon, metedron i MDPV (151).
Te „autorskie” składniki są pochodnymi katynonu, który jest
jednym ze związków obecnych w czuwaliczce jadalnej (khat,
qat, Catha edulis) i wykazuje strukturalne podobieństwo do
amfetaminy.
8
Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, 2010
Ogólna szkodliwość (skala 0-100 wg Multicriteria Decision Analysis
Approach) dla poszczególnych środków psychoaktywnych z
uwzględnieniem szkodliwości u zażywających dany środek (harm to
users) oraz oddziaływanie „społeczne” danego środka (harm to others)
9
Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 1558–65
Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg których
przydzielono stopień szkodliwości (0-100) dla poszczególnych
rodzajów oddziaływania danego środka (Meeting of the UK Advisory
Council on the Misuse of Drugs (ACMD))( wg Nutt et al. , Lancet
2010; 376: 1558–65)
10
Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg
których
przydzielono
stopień
szkodliwości
(0-100)
dla
poszczególnych rodzajów oddziaływania danego środka (Meeting of
the UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))(wg Nutt et al.
, Lancet 2010; 376: 1558–65)
Śmiertelność specyficzna dla środka (Drug-specific mortality)–
śmiertelność wyrażona jako współczynnik dawki letalnej vs. dawka standardowa
(dla dorosłych)
Śmiertelność względna dla środka (Drug-related mortality) – podczas
stosowania śmiertelność wzrasta ze względu na wzrost prawdopodobieństwa
innych zdarzeń (wzrost ryzyka wypadków drogowych, nowotworów płuc, zakażeń
HIV, samobójstw)
Szkodliwość specyficzna dla środka (Drug-specific damage) - wzrost
prawdopodobieństwa objawów somatycznych np. uszkodzenie wątroby, drgawki,
wylewy, kardiomiopatie, wrzody żołądka
Szkodliwość względna dla środka (Drug-related damage) - wzrost
prawdopodobieństwa innych objawów niekorzystnych np. zakażenia infekcjami
przenoszonymi przez stosowanie niesterylnych igieł czy konsekwencje stosunków
płciowych z osobami zainfekowanymi
11
Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg
których
przydzielono
stopień
szkodliwości
(0-100)
dla
poszczególnych rodzajów oddziaływania danego środka (Meeting of
the UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))(wg Nutt et al.
, Lancet 2010; 376: 1558–65) (cd)
Uzależnienia (Dependence) - stosowanie środków mimo pojawienia
się konsekwencji lekozależności (wg ICD 10 czy DSMIV)
Zmiany w OUN specyficzne dla środka (Drug-specific impairment of
mental functioning) – zaburzenia działania OUN np. indukowane amfetaminą
psychozy, objawy niepożądane po ketaminie
Zmiany w OUN względne dla środka (Drug-related impairment of
mental functioning)– np. zmiany nastroju jako drugorzędowe w stosunku do
sposobu życia czy stosowania danego środka
Straty materialne (Loss of tangibles) – utrata dochodów, pracy, możliwości
studiowania,
Utrata więzi rodzinnych i przyjaźni (Loss of relationships)
Kryzys funkcjonowania rodziny (Family adversities) – zanik więzi
rodzinnych, brak zainteresowania się dziećmi
12
Kryteria (tzw. Multicriteria Decision Analysis Approach) wg
których
przydzielono
stopień
szkodliwości
(0-100)
dla
poszczególnych rodzajów oddziaływania danego środka (Meeting of
the UK Advisory Council on the Misuse of Drugs (ACMD))(wg Nutt et
al. , Lancet 2010; 376: 1558–65) (cd)
Różnego rodzaju krzywdy (Injury) – np. przemoc domowa, wypadki
drogowe, uszkodzenia płodu
Kryminogenność (Crime)
Zanieczyszczenie środowiska (Environmental damage) – wywołane
działaniem np. nielegalnych wytwórni amfetaminy, wyrzucaniem zakażonych igieł
Szkody o znaczeniu międzynarodowym (International damage )– np.
wycinanie drzew pod uprawę roślin (np. konopie), destabilizacja danego kraju (ze
względu na wzrost znaczenia upraw konopi, maku)
Koszty ekonomiczne (Economic cost):
– bezpośrednie – np. konieczność wzrostu nakładów na leczenie osób
uzależnionych, utrzymywania specjalnych
jednostek policji;
– pośrednie – spadek produktywności, absencja
Inne koszty społeczne (Community) – spadek poczucia wspólnoty, 13
spadek aktywności obywatelskiej
Udział poszczególnych kryteriów w w szkodliwym działaniu
poszczególnych substancji
14
Nutt et al. , Lancet 2010; 376: 1558–65
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć:
śpiączka:
benzodiazepiny (np. diazepam, estazolam, lorazepam,
alprazolam), zolpidem, zopiklon, opioidy naturalne i
syntetyczne (np. dekstrometrofan- DXM, kodeina, metadon,
morfina,
fentanyl,
petydyna,
heroina),
tramadol,
karbamazepina, lamotrygina, tiagabina, trójcykliczne leki
przeciwdepresyjne, barbiturany, selektywne inhibitory
wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), inhibitory MAO,
pochodne fenotiazyny, olanzapina, baklofen, klozapina, etanol,
alkohole niespożywcze (metanol, glikol etylenowy), tlenek
węgla, γ- butyrolakton (GBL).
15
Klimaszyk 2010
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć:
Pobudzenie psychoruchowe:
amfetamina i jej pochodne (np. metylenodioksymetamfetaminaMDMA= ecstasy, metamfetamina), dekstrometorfan,
„dopalacze” z grupy piperazyn (np. BZP, TFMPP, mCPP),
kokaina, skopolamina, teofilina, salicylany, baklofen, olanzapina,
karbamazepina, kwetiapina, klozapina, bieluń dziędzierzawa,
szałwia wieszcza.
16
Klimaszyk 2010
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć:
Ostra niewydolność oddechowa:
opioidy, etanol i benzodiazepiny- szczególnie w zatruciach
„mieszanych”, tramadol, baklofen, barbiturany, alkohole
karbamazepina,
trójcykliczne
leki
niespożywcze,
przeciwdepresyjne, gazy toksyczne, drażniące i duszące.
Drgawki:
karbamazepina i trójcykliczne leki przeciwdepresyjne- ciężkie
zatrucia, baclofen, alkohole.
17
Klimaszyk 2010
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć:
Halucynacje:
pochodne amfetaminy o działaniu halucynogennym (MDMA),
fencyklidyna=tzw.„anielski pył”, ketamina, dekstrometrofan,
baklofen, halucynogenne grzyby (łysiczka lancetowata,
muchomor czerwony, muchomor plamisty), atropina, kwas γhydroksymasłowy-GHB,
γ-butyrolakton-GBL,
bieluń
dziędzierzawa, szałwia wieszcza, LSD.
18
Klimaszyk 2010
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć:
Niepamięć następcza:
flunitrazepam, midazolam, alprazolam, GHB, ketamina
Zwężenie źrenic:
opioidy,
tramadol,
pochodne
fenotiazyny,
fosforoorganiczne, barbiturany.
związki
Rozszerzenie źrenic:
etanol, amfetamina i pochodne, atropina, skopolamina,
hioscyjamina, kannabinole (marihuana, haszysz, syntetyczne
pochodne kannabinoli), karbamazepina, trójcykliczne leki
przeciwdepresyjne, BZP.
Oczopląs:
etanol, karbamazepina, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne,
19
olanzapina, kwetiapina, dekstrometorfan. Klimaszyk 2010
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć
Bradykardia:
związki fosforoorganiczne, leki z grupy β- blokerów i blokerów
kanałów wapniowych, baklofen.
Tachykardia:
amfetamina i pochodne, kokaina, teofilina, atropina, efedryna,
wilcza jagoda, bieluń dziędzierzawa.
Hipotonia:
leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi (np. β-blokery, blokery kanału
wapniowego), leki moczopędne (diuretyki pętlowe, tiazydowe),
barbiturany.
Hipertonia:
amfetamina, kokaina, „dopalacze” o działaniu stymulującym.
Ostra niewydolność krążenia z nagłym zatrzymaniem krążenia:
β-blokery, blokery kanału wapniowego, leki antyarytmiczne,
trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, klozapina, barbiturany. 20
Klimaszyk 2010
Wybrane objawy charakterystyczne dla często
występujących ostrych zatruć
Obrzęk płuc:
gazy drażniące (tlenki azotu, chlor), tlenek węgla, glikol etylenowy,
związki fosforoorganiczne, heroina, salicylany.
Hipertermia:
amfetamina i jej pochodne, kokaina, neuroleptyki np. pochodne
fenotiazyny (toksydrom neuroleptyczny), SSRI + inhibitory MAO
(toksydrom serotoninowy)
Hipotermia:
pochodne fenotiazyny, etanol.
Zlewne poty:
związki fosforoorganiczne, amfetamina i pochodne, kokaina,
teofilina, efedryna, kofeina, alkoholowy zespół abstynencyjny,
Sucha, czerwona skóra:
atropina, pochodne tropinowe (alkaloidy muchomora czerwonego i
21
plamistego), karbamazepina, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne.
Choć zatrucia mieszankami roślinnymi są rzadko
dokumentowane (prawdopodobnie liczba tych
przypadków jest niedoszacowana) ich użytkownicy
opisują wywoływane przez nie przykre doznania tj.
bóle głowy i bóle klatki piersiowej, znużenie,
problemy z koncentracją, stany lękowe czy niechęć
do działania (amotywacja).
22
Klimaszyk 2010
UZALEŻNIENIE (zależność)
- najważniejszymi kryteriami wg DSM IV (Diagnostic and
Statistical Manual of Medical Disorders, Four Edition)
charakteryzującymi ten stan jest występowanie zjawisk:
TOLERANCJI oraz ODSTAWIENIA
(withdrawal syndrome, abstinence syndrome)
Zależność FIZYCZNA - zjawisko, będące konsekwencją
uprzedniego długotrwałego narażenia na działanie substancji,
których obecność jest konieczna do “normalnego”
funkcjonowania ustroju
Zależność FIZYCZNA - jest zwykle definiowana poprzez
zespół objawów towarzyszących zaprzestaniu stosowania
(narażenia) substancji wywołujących uzależnienie, które mogą
prowadzić do zmian w funkcjonowaniu organizmu zarówno w
23
obrębie mózgowia jak i tkankach obwodowych.
Długotrwałe zażywanie związków psychoaktywnych (w tym
leków) może prowadzić do powstania TOLERANCJI, stanu
zmniejszonej odpowiedzi na dany lek (substancje) w
porównaniu do pierwotnej reakcji po zażyciu jednorazowym.
Zjawisko to czasem jest także nazywane TOLERANCJĄ
NABYTĄ, w przeciwieństwie tolerancji wrodzonej
(związanej z predyspozycją genetyczną).
TOLERANCJA KRZYŻOWA - dwie substancje wykazują
względem siebie tolerancję krzyżową jeśli rosnąca z czasem
stosowania tolerancja na jedną z nich powoduje także
wzrost tolerancji na drugą.
24
SENSYTYZACJA (SENSITIZATION) - “UCZULENIE” zwana czasem odwrotną tolerancją.
Opisywane w przypadku amfetaminy lub kokainy u gryzoni
i prymatów zjawisko nadaktywności, tzw. stereotypii
zachowania (np. katalepsja) lub drgawek spontanicznych
powstających podczas długotrwałego podawania, a nie
obserwowanych po pierwszym podaniu.
Sugeruje się, że zjawisko lęku napadowego obserwowane u
ludzi zażywających długotrwale kokainę może być
spowodowane przez tego rodzaju reakcję (sensytyzację).
25
TYPY ZALŻNOŚCI FIZYCZNEJ.
ZALEŻNOŚĆ TYPU DEPRESYJNEGO (sedatywnego)
(depressant-type physical dependence) - zwana też
etanolowo-barbituranowo-benzodiazepinową.
Drgawki są najbardziej dominującą składową tego
nie
wdrożenie
postępowania
uzależnienia
przeciwdrgawkowego charakteryzuje się bardzo dużym
odsetkiem śmiertelności.
Chociaż istnieją różnice pomiędzy działaniem objawami
powstającymi podczas zażywania poszczególnych substancji
należących do tej grupy, większość objawów odstawienia
może być likwidowana przez podawanie odpowiedniej dawki
innego leku należącego do tej grupy (np. leczenie zespołu
odstawienia alkoholowego przez stosowanie diazepamu). 26
ZALEŻNOŚĆ TYPU OPIOIDOWEGO (morfinowego,
narkotyczno-przeciwbólowego)
Objawy odstawienia głównie wywołane są przez pobudzenie
(hiperaktywność) układu autonomicznego.
Inne formy ZALEŻNOŚCI FIZYCZNEJ
Wiadomo, że również substancje nieopioidowe czy pozbawione
działania sedatywnego mogą dawać objawy zależności
fizycznej.
Przykładem może być stosowanie długotrwałe klonidyny (α
α2
agonisty).
Nagłe zaprzestanie stosowania prowadzi do silnego wzrostu
27
nadciśnienia, jako przejaw zespołu odstawienia.
UZALEŻNIENIE PSYCHICZNE
Uzależnienie psychiczne jest często związane z przymusem
stosowania substancji w celu zmniejszenia lub zapobiegania
objawom lęku powstającego podczas zaprzestania stosowania
danej substancji uzależniającej.
Jednak wiele autorytetów naukowych podkreśla także inne
aspekty tej zależności.
Wg nich słowo CRAVING (niepohamowanie, nienasycone
pragnienie, „chcica”) jest objaśnieniem, które lepiej oddaje
stany psychiczne związane z występowaniem zależności
psychicznej, nie zawsze związanej z występowaniem stanów
lękowych, podczas zaprzestania stosowania danej substancji.
28
Rodzaje (typy) SUBSTANCJI UZALEZNIAJĄCYCH:
1.
Etanolowo-barbituranowo-benzodiazepinowy - np. etanol,
barbiturany, benzodiazepiny i inne leki sedatywne np. wodzian
chloralu, meprobamat czy metakwalon
2. Typ amfetaminowy (pobudzający) - np. amfetamina,
deksamfetamina, metamfetamina, metylfenidat i fenmetrazyna
3. Typ Cannabis (preparaty z Cannabis sativa L.) takie jak marihuana
i haszysz
4. Typ kokainowy - kokaina i liście coca
5. Typ halucynogenny - np. dietyloamid kwasu α-lizergowego (LSD),
meskalina (peyotl) i psylocybina
6. Typ Khat - preparaty z Catha edulis Forssk, (+)-norpseudoefedryna
7. Typ Opioidowy - np. opiaty takie jak morfina, heroina, czy kodeina
oraz poch. syntetyczne (opioidy) o działaniu typu morfinowego
(metadon czy petydyna)
8. Typ rozpuszczalnikowy - np. toluen, aceton, czterochlorek węgla,
chloroform, eter
9. Typ nikotynowy - papierosy, cygara, fajki, tytoń do żucia, guma do
żucia zawierająca nikotynę
10. Typ fencyklidynowy - fencyklidyna, ketamina (?)
11. Kofeina
29
PRZEGLĄD KONCEPCJI I HIPOTEZ WYJAŚNIAJĄCYCH
NATURĘ UZALEŻNIEŃ (wg Kostowski 2006)
Teoria „sensytyzacji zachęt”
(Robinson i Berridge 1993, 200, 2001)
Podczas rozwoju uzależnienia narasta rozdźwięk między
subiektywnym odczuwaniem nagród (liking)
a pożądaniem ich zdobywania (wanting).
Środki uzależniające wywołują długotrwałe zmiany w organizacji
funkcji mózgu.
Zmiany te są związane z sensytyzacją układu nagrody.
Szczególnej sensytyzacji podlegają nie te elementy układu
nagrody, które są związane z bezpośrednim subiektywnie
przyjemnym, pozytywnym odczuciem nagrody („lubienie”, liking),
lecz te związane z pożądaniem nagrody („chcenie”, wanting).
Ich nadmierna aktywacja prowadzi do przymusowych zachowań
apetytywnych, nakierowanych na kontakt z narkotykiem, może
30 też
być odpowiedzialna za zjawisko nawrotów.
Wzmocnienie negatywne jako mechanizm uzależnienia
(Baker i wsp. 2004)
Ważnym mechanizmem motywacyjnym indukującym nawrót jest
wzmocnienie negatywne.
Zasadniczy postulat to uznanie, że motywem używania
substancji uzależniających jest uniknięcie doznań negatywnych.
W ciągu kolejnych cykli używania substancji i następujących
okresów abstynencji, organizm zaczyna podświadomie reagować
na sygnały zwiastujące doznania negatywne, w wyniku czego
powstaje głód narkotykowy prowadzący do nawrotu.
W początkowym okresie rozwoju uzależnienia decydujące znaczenie
ma wzmocnienie pozytywne.
Do utrwalenia uzależnienia i nawrotów w decydującym stopniu
31
przyczynia się natomiast wzmocnienie negatywne.
Teoria allostazy (Koob i LeMoal 1997)
Zgodnie z teorią allostazy uzależnienie rozwija się w spiralnym
cyklu zmian, prowadzących do rozregulowania układu nagrody i
ustalenia równowagi poza granicami homeostazy.
Dochodzi do tego w wyniku działania wzmocnień wtórnych i
mechanizmów stresowych, prowadzących do zmian
neuroadaptacyjnych.
Szczególne znaczenie mają procesy przeciwstawne, których
naturalną rolą jest przeciwdziałanie nadmiernemu, długotrwałemu
stymulowaniu tego układu.
W wyniku narastających zaburzeń, procesy te zmieniają stan
równowagi układu nagrody i w miejsce stanu homeostazy –
powstaje stan allostazy.
Uzależnienie rozwija się w wyniku złożonego cyklu procesów,
prowadzących do rozregulowania układu nagrody.
Równowaga utrzymywana jest przez stan allostazy, utrzymujący
stabilność układu nagrody poza granicami równowagi fizjologicznej.
32
Hipoteza allostazy = zakładająca występowanie
przeciwstawnych motywacji skorelowanych ze zmianami
nastroju uzyskiwanymi podczas picia alkoholu
33
Koob i Le Moal 2001, Koob 2003, Le Moal i Koob 2007
Uzależnienie a mechanizmy uczenia i pamięci
(Di Chiara, 1999)
Omawianą teorię można podsumować krótko: uzależnienie rozwija
się w procesie zaburzenia uczenia asocjacyjnego zależnego od
dopaminy.
1. Przyczyną mogą być zaburzenia procesu uczenia asocjacyjnego i
dominacji wtórnych wzmocnień warunkowych, czyli sygnałów
pierwotnie obojętnych, które kojarzone z bodźcem
bezwarunkowym (nagrodą) nabrały cech wzmacniających.
Przypisuje dopaminie szczególną rolę w mechanizmie
prowadzącym do uzależnienia.
34
Uzależnienie a mechanizmy uczenia i pamięci
(Di Chiara, 1999) (cd)
2. Uważa, że substancje uzależniające, jak i nagrody naturalne
nasilają przekaźnictwo dopaminergiczne, z tą jednak różnicą, że na
działanie nagród naturalnych rozwija się habituacja
(przywykanie),a na substancje uzależniające – nie.
Działanie tych ostatnich prowadzi zatem do nasilenia procesów
asocjacyjnych i wytwarzania się silnych wzmocnień warunkowych,
przejmujących stopniowo kontrolę nad zachowaniami
apetytywnymi.
Kofeina – środek chętnie używany i nadużywany, lecz nie
wywołujący uzależnienia (w tym rozumieniu) – nie powoduje
wyraźnego wpływu na przekaźnictwo dopaminergiczne w jądrze
półleżącym.
Uzależnienie rozwija się w wyniku przejęcia kontroli nad
zachowaniem przez wzmocnienia wtórne indukowane nadmiernie
35
przez pobudzone mechanizmy dopaminergiczne
Procesy neuroadaptacyjne, mechanizmy uczenia
i pamięci a uzależnienia
Obecnie rola zmian w układach pamięciowych jest postulowana
coraz silniej i wysuwana na plan pierwszy w rozważaniach na temat
neurobiologii uzależnień.
Plastyczność synaptyczna, polegająca na zmianie funkcji i ilości
synaps, leży u podstaw tworzenia się pamięci, ale również, jak się
przypuszcza – procesu uzależnienia.
Zmiany o tym charakterze zachodzą bowiem na neuronach
glutaminianergicznych, związanych z rozwojem uzależnień.
Badania mózgu osób zdrowych i uzależnionych metodami
obrazowania wydają się potwierdzać udział układów pamięciowych,
w tym hipokampa i kory czołowej, w powstawaniu uzależnienia.
Stwierdzano np. nadmierną aktywność kory czołowej w okresie
głodu narkotycznego, proporcjonalną do natężenia głodu i ryzyka
36
nawrotu.
Uzależnienie jako wynik upośledzenia zaspokojenia
popędu (deficytu „antynapędu”)
(oryginalna teoria Prof. W. Kostowskiego)
Procesy nerwowe kierujące zachowaniami organizmu i
czynnościami bezwarunkowymi i warunkowymi określane są nazwą
popędów, dawniej też niekiedy – napędów (drives).
Popędy są więc wewnętrznym źródłem działań i zachowań ludzi i
zwierząt.
Znane są popędy apetytywne (np. głód, pragnienie, popęd
seksualny, popęd ciekawości) ukierunkowane na zaspokojenie
określonej potrzeby oraz popędy awersyjne (np. strach).
Popędom mogą więc towarzyszyć stany i procesy przeciwstawne –
fazowe stany zaspokojenia (drive satisfaction) oraz toniczne
stany nasycenia (sytości, drive satiation).
Mechanizmy związane z tymi stanami określone zostały przez
37
Konorskiego jako „antynapędy” (antidrives).
Gdy popęd zostaje zaspokojony przez odpowiednią czynność
konsumacyjną, pojawia się stan zadowolenia, odprężenia i
zaspokojenia.
Jego podłożem może być „antynapęd”, który w przeciwieństwie do
popędu (a więc stanu mobilizacji i aktywacji organizmu), cechuje
odprężenie i pewnego rodzaju „demobilizacja”.
Stan zaspokojenia popędu (a więc „antynapęd”) ma jeszcze jedną
bardzo ważną cechę: toruje drogę innym popędom, uprzednio
zahamowanym reakcjami konsumacyjnymi, związanymi z
funkcjonującym popędem.
Biorąc pod uwagę charakterystyczne motywacyjno-popędowe
cechy uzależnienia, Prof. Kostowski zaproponował hipotezę, zgodnie
z którą ważnym podłożem tego zaburzenia jest dysfunkcja
mechanizmu nasycenia popędów.
Zaburzenie to może wynikać z upośledzenia, wspomnianego wyżej,
hipotetycznego „antynapędu”.
Uzależnienia mogą być związane z upośledzeniem zaspokajania
38
popędu, szczególnie indukowanego substancjami uzależniającymi.
Postęp w wyjaśnieniu natury uzależnienia
zależy od integracji wysiłków badaczy,
analizujących zjawiska behawioralne oraz
neuroadaptację na poziomie
komórkowym i molekularnym.
39
Neurobiologia uzależnień
Postulowany udział spośród 130 genów kandydujących
40
Hodgkinson i wsp. 2008
Schematyczny udział czterech układów związanych z
powstawaniem uzależnień
NAcc - nucleus accumbens - jądro
półleżace
VP - ventral pallidum – cześć brzuszna
gałki bladej
HIP - hipcampus - hipokamp
Amyg - amygdala - ciało migdałowate
OFC - orbitofrontal cortex - kora
orbitofrontalna
PFC - prefrontal cortex - kora
przedczołowa
ACG - anterior cingulate gyrus – przednia
część zakrętu obręczy
Układ NAcc-VP- związek z odczuwaniem przyjemności
Układ Amyg-HIP - związek z procesami pamięci i uczenia oraz
warunkowania (udział stresu, lęku)
Układ OFC - związek z motywacją, napędem i pobudzeniem
PFC - ACG - związek z kontrolą (hamowaniem) pragnień, działań o
41
charakterze przyjemnościowym (popędów)
Baler i Volkow 2006
Hipotetyczny model uzależnień jako rezultat zaburzonego
przepływu informacji wewnątrz czterech układów
związanych z ich powstawaniem
Nacc --VP - przesterowany ↑
OFC - przesterowany ↑
PFC - ACG - zahamowanie (zmniejszenie) kontroli
42
Baler i Volkow 2006
43
Oddziaływanie substancji uzależniających w
układzie mezolimbicznym (VTA – NAc)
44
Hyman et al. 2006
45
46
O’Brien i Gardner, Pharmacology & Therapeutics, 2005, 108, 18 – 58
Uzależnienie jako proces zmian plastyczności
neuronalnej indukowanej długotrwałym działaniem
(obecnością) np. psychostymulantów czy alkoholu
47
Chao i Nestler 2004
Psychostymulanty
KOKAINA
AMFETAMINA
Pochodne :
MDA = 3,4-metylenedioksyamfetamina ("love drug")
MDMA= 3,4-metylenedioksymetamfetamina ("Ecstasy”)
DOB = 4-bromo-2,5-dimetoksyamfetamina
DOET = 2,5-dimetoksy-4-etylofenyloizopropylamina
PMA = 4-metoksyfenyloizopropylamina
EFEDRYNA
48
Kokaina daje krótkotrwałe, zależne od dawki pobudzenie z
podniesieniem nastroju, nadaktywnością, pobudliwością,
gadatliwością i wzrostem szybkości pracy serca (tachycardia)
jak i wzrostem ciśnienia krwi.
Temperatura ciała zwykle również wzrasta, a dawki >50 mg
mogą wywołać śmiertelne w skutkach zmiany temperatury
ciała oraz silną hipertensję.
49
50
U pacjentów długotrwale zażywających kokainę znane są
objawy paranoido-pseudohalucynogenne (związane z
dotykiem
- “zwierzątka kokainowe” na skórze oraz
wzrokowe “jasny śnieg”).
U takich pacjentów występują też zmiany nastroju, lęki,
agresja, objawy depresji.
Częste zmiany skórne, okołonosowe oraz krwawienia z nosa,
perforacja przegrody nosowej.
Częsty spadek masy ciała.
U ludzi długotrwale stosujących kokainę euforyzujący efekt
działania ulega znacznemu skróceniu, stąd częste zażywanie
(2-3 razy na godzinę ).
51
Ryzyko samobójstwa
Czynnik Ryzyka
Wzrost ryzyka
Kokaina
62 razy
Choroba afektywna
jednodnobiegunowa
Alkoholizm
41 razy
Rozwód
11 razy
8 razy
(wg NIMH / NIDA ECA)
52
OBJAWY ODSTAWIENIA KOKAINY
Zespół odstawienia rozwija się w ciągu od kilku godzin do
kilku dni od zaprzestania stosowania.
Objawy (zwykle co najmniej dwa z nich lub więcej):
pojawienie się objawów dysforycznych oraz towarzyszących
im takich symptomów jak - zmęczenie, nieprzyjemne
marzenia senne, bezsenność lub ciągła , nieprzeparta potrzeba
snu, wzrost apetytu, psychomotoryczne zahamowanie.
53
AMFETAMINA
Klasa amfetaminy obejmuje substancje typu amfetaminowego:
• poch. fenyloetylenoaminowe - amfetamina,
dexamfetamina, metamfetamina
• substancje strukturalnie różniące się od amfetaminy,
ale wykazujące podobne do niej działanie np.
metylfenidat (RITALIN) czy fenmetrazyna
(PRELUDIN) - (środki zmniejszające łaknienie).
Substancje te zażywane są przeważnie per os, i.v.,
chociaż metamfetamina bywa też “wciągana” (donosowo).
54
Pozytywne efekty:
Środek stosowany do leczenia:
Narkolepsji (niekontrolowane napady snu)
Leczenia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).
Zwiększa wydajność poznawczą u ludzi zmęczonych w niektórych
zadaniach - może poprawiać planowanie i niektóre typy
pamięci roboczej (working memory) związanej z
wykonywaniem nudnych, powtarzających się czynności,
pogarsza jednak sprawność wykonywania skomplikowanych
zadań.
55
Efekty amfetaminowe:
•Wzrost nastroju (euforia), poczucie wzrostu zdolności
umysłowych i fizycznych (ultrainteligencja).
•Apetyt i potrzeba snu znacznie maleje.
We wczesnych stadiach stosowanie, objawy “wzrostu energii”
i większej komunikatywności są zwykle pozytywnie odbierane
przez otoczenie.
Te pozytywne doświadczenia zwykle stymulują do dalszego
zażywania tych środków.
Pozostałe efekty są podobne do kokainy, ale znacznie dłużej
trwają w czasie (również dłużej trwające napady psychoz i
stanów lękowych po dłuższym czasie stosowania).
56
AMFETAMINOWA TOLERANCJA
Tolerancja na działanie amfetaminy się rozwija stosunkowo
szybko i prowadzi do stosowania coraz wyższych dawek w
celu otrzymania określonych efektów (np. euforyzujących,
anorektycznych, hipertermicznych).
Wysokie dawki amfetaminy mogą prowadzić, ze względu na
zmniejszenie łaknienia, do ketozy
i stąd,
ponieważ lek ten jest szybciej wydalany w środowisku
zakwaszonego moczu, obserwuje się zjawisko tolerancji
farmakokinetycznej.
Znane są też zjawiska sensytyzacji (“uwrażliwienia”) na
działanie amfetaminy (wg niektórych zjawisko to miałoby
tłumaczyć pojawianie się lęku napadowego po dłuższym
57
stosowaniu tych środków).
ENAKTOGENY
(psychomimetyki, psychedeliki, halucynogeny)
Grupa zawiera trzy główne podtypy:
1) Cannabis - marihuana i haszysz
2) Meskalina = 3,4,5-trimetoksyfenetylamina
TMA
= 3,4,5-trimetoksyfenylizopropylamina
DOM(STP)= 2,5-dimetoksy-4-metylophenyloizopropylamina
MDA
= 3,4-metylenedioksyamfetamina ("love drug")
MDMA
= 3,4-metylenedioksymetamfetamina ("Ecstasy”)
DOB
= 4-bromo-2,5-dimetoksyamfetamina
DOET
= 2,5-dimetoksy-4-etylofenyloizopropylamina
PMA
= 4-metoksyfenyloizopropylamina
3) LSD (dietyloamid kwasu lizergowego),
DMT (dimetylotryptamina), psylocybina, psylocyna,
harmina, harmalina, bufotenina
58
termin enaktogenny jest połączeniem :
greckiego „ en” – wewnątrz
„gen” - produkować
łacińskiego ”tactus” – dotknąć
Działanie
enaktogenne jest stanem określanym jako dającym poczucie
rozluźnienia,
osiągania stanu medytacji,
wglądu retrospektywnego we własną psyche
przy jednoczesnym wzroście lepszego poznawania fizycznie
istniejącego otoczenia ze względu na
odczucie lepszego (“jaśniejszego”) działania zmysłów.
59
Lista roślin o działaniu
enaktogennym-psychodelicznym-halucynogennym
A. Rośliny zawierające kannabinoidy
B. Rośliny zawierające dimetylotryptaminę (DMT)
C. Rośliny zawierające meskalinę
D. Rośliny zawierające alkaloidy beta-karbolinowe
E. Rośliny zawierające inne substancje halucynogenne
60
A. Rośliny zawierające kannabinoidy
Cannabis sativa (konopie siewne)
Kannabinoidy (kanabinole) są substancjami otrzymywanymi z
konopii indyjskich (haszysz – głównie żywica) lub meksykańskich
(marihuana – liście i kwiatostany) i w większości są używane
(palone) w postaci papierosów, choć znane są też zjawiska
spożywania ich w herbacie.
Głównym związkiem aktywnym odpowiedzialnym za powstawanie
działania psychoaktywnego jest delta-9-tetrahydrokanabinol (THC,
∆-9-THC).
Zawartość THC w marihuanie może się różnić znacznie przeciętny papieros może zawierać od 5-20 mg THC, choć znane są
61
przypadki wykrycia 100 mg THC .
Naturalne i syntetyczne ligandy receptorów kannabinoidowych
62
Klein et al. J Neuroimmune Pharmacol 1, 50–64, 2006
Mechanizm
Mechanizm działania kanabinoli nie jest dobrze poznany, choć
w ostatnim dziesięcioleciu postuluje się receptorowy
mechanizm działania (wykryto specyficzne 2 receptory - CB12).
Proponowany mechanizm także obejmuje oddziaływanie z
błoną komórkową i jej upłynnianie.
Wpływ na uwalnianie GABA w neuronach hipokampu jest
także rozważany.
63
Cerebral cortex – kora mózgowa; Basal ganglia – jądra podstawne mózgu;
Hippocampus - hipokamp; Hypothalamus – podwzgórze; Cerebellum –
móżdżek; Medulla – rdzeń przedłużpny
64
Spinal cord – rdzeń kręgowy
Uważa się, że receptory CB1 odgrywając fizjologiczną rolę w mózgu,
a receptory CB2 oprócz działania w OUN także w układzie
immunologicznym.
Mogą brać udział zarówno w centralnych jak i obwodowych
procesach fizjologicznych, takich jak:
rozwój neuronalny,
neurotransmisja,
działanie układu:
sercowo-naczyniowego,
oddechowego
rozrodczego,
mogą uczestniczyć w uwalnianiu hormonów,
formowaniu kości
metabolizmie energetycznym (w tym udział w regulacji masy
ciała),
w proliferacji komórek,
adhezji
w procesach apoptozy,
65
w rozwoju procesu zapalnego.
Di Marzo Pharmacol Res. 60:77–84, 2009
DZIAŁANIE KANABINOLI
Działanie euforyzujące może pojawiać się z:
śmiechem,
sedacją,
apatią,
stanem
nieadekwatnym
letargicznym, osłabieniem pamięci krótkotrwałej, trudnością
wykonywania skomplikowanych zadań związanych z uczeniem,
zahamowaniem psychomotorycznym, poczuciem, iż czas
upływa znacznie wolniej.
66
Czasami pojawiają się napady lęku i dysforii.
Działanie objawia się w ciągu kilku minut od wypalenia danego
środka i zwykle trwa ok. 3-4 godzin.
Tym objawom psychoaktywnym towarzyszy zwykle (w ciągu 2
godzin od zażycia kanabinolu):
wzrost apetytu, suchość jamy ustnej, tachycardia.
Podczas stosowania doustnego efekty pojawiają się później i
mogą trwać do 24 godzin (THC - b. dobrze rozpuszcza się
tłuszczach stąd też efekty redystrybucji)
67
UZALEŻNIENIE TYPU KANABINOLU
Nie obserwuje się rozwoju uzależnienia typu fizycznego,
chociaż opisywane są przejawy tolerancji na niektóre efekty
(np. tachycardia).
Istnieją także doniesienia o powstawaniu niektórych objawów
odstawienia (np.. drżenia, pocenie się, biegunka, kłopoty z
zasypianiem), ale są one znacznie mniej intensywne i rzadziej
występujące,
gdy
porówna
się
z
odpowiednimi
obserwowanymi po opioidach czy alkoholu i rzadko
wymagają interwencji medycznej.
68
Osoby używające marihuanę czy haszysz często poświęcają wiele
czasu na zdobycie i palenie tego narkotyku, a więc raczej
opisywana zależność jest typu psychicznego.
Ponadto czynności te są powtarzane mimo posiadanej wiedzy o
możliwości powstawania wielu problemów (np. chroniczny kaszel
ze względu na palenie, wzrost działania sedatywnego jako
rezultat stosowania długotrwałego wysokich dawek tych
środków).
69
Nie-psychotropowe działanie kanabinoidów
∆9-THC- ∆9-tetrahydrocannabinol; ∆8-THC - ∆8-tetrahydrocannabinol; CBN - cannabinol; CBD cannabidiol; ∆9-THCV - ∆9-tetrahydrocannabivarin; CBC - cannabichromene; CBG - cannabigerol; ∆9THCA - ∆9-tetrahydrocannabinolic acid; CBDA - cannabidiolic acid
70
Izzo et al.. TiPS, 30 (10) 515-527, 2009
B. Rośliny zawierające:
dimetylotryptaminę (DMT)
C. Rośliny zawierające:
meskalinę
D. Rośliny zawierające:
alkaloidy beta-karbolinowe
E. Rośliny zawierające:
inne substancje halucynogenne
71
ENAKTOGENY - HALUCYNOGENY
DMT (dimetylotryptamina), bufotenina
beta karbolinowe alkaloidy (harmina, harmalina),
LSD (dietyloamid kwasu lizergowego), psylocybina, psylocyna,
oraz meskalina
Działanie enaktogenne jest stanem określanym jako dającym
poczucie rozluźnienia, osiągania stanu medytacji, wglądu
retrospektywnego we własną psyche przy jednoczesnym wzroście
lepszego poznawania fizycznie istniejącego otoczenia ze względu na
odczucie lepszego (“jaśniejszego”) działania zmysłów.
Ponadto obserwuje się w wyższych dawkach może dochodzić do
pobudzenia sympatomimetycznego, pojawienia się wyraźnych
halucynacji wzrokowych.
72
Frontal cortex – kora czołowa; Basal ganglia – jądra podstawne mózgu
Thalamus – wzgórze; Hypothalamus – podwzgórze; Cerebellum – móżdżek
73
Raphe nuclei – jądra szwu, VTA – brzuszne pole nakrywki
Mechanizm
Enaktogeny działają głównie (bezpośrednio lub pośrednio)
agonistycznie poprzez serotoninę (5-HT)
a zwłaszcza receptory typu 5-HT1 i 5-HT2A
74
Bezpośrednio pobudzają neurony kory czołowej;
Pośrednio pobudzają neurony kory czołowej, poprzez wpływ na
inne struktury mózgu i zaburzenie przekaźnictwa 5-HT, NA, DA;
Zaburzają pracę miejsca sinawego uważanego za „detektor
nowości” (novelty detector) – ignorowane na co dzień obiekty
stają się niezwykle fascynujące;
•Zaburzają filtracyjną funkcję wzgórza
przeładowania informatycznego kory.
prowadząc
75
do
OBJAWY HALUCYNOGENÓW
Działanie zwykle rozpoczyna się z objawami pobudzenia
takimi jak uczucie braku zmęczenia i stymulacją układu
autonomicznego.
Odczuwanie euforii może ulec szybko zmianie w depresję lub
lęk.
Początkowe zmiany odczuwania kształtu i wyglądu otoczenia
lub wzmożenie “siły’ działania zmysłów (wyraźniejsze
odbieranie barw, kształtów, itp.) może stanowić wstęp do
halucynacji.
Halucynacje są zwykle wzrokowe, często w formie figur
geometrycznych, czasem osób lub obiektów, znacznie rzadziej
pojawiają się halucynacje słuchowe czy związane z dotykiem.
Te zmiany obejmują również wzrost intensywności percepcji zmysłów,
czasem prowadząc do depersonalizacji i odrealnienia.
76
Oprócz tego często pojawiają się objawy fizyczne
halucynogenów (układ autonomiczny):
rozszerzenie źrenic, tachykardia, pocenie się, drżenia,
zaburzenia koordynacji ruchów, wzrost ciśnienia krwi,
piloerekcja.
Działanie LSD i innych środków może trwać do 12 godzin
(czasem nawet dłużej) mimo względnie krótkiego t0.5 (3 godz.
dla LSD).
77
Po zażyciu bardzo dużych dawek
(w praktyce się jednak b. rzadko) może zostać wywołany –
Zespół serotoninowy
Zaburzenia świadomości
Mioklonie
Niepokój
Drżenie mięśniowe
Wzmożenie odruchów
Zaburzenia koordynacji
Dreszcze, poty
Hipertermia
Drgawki
UZALEŻNIENIE HALUCYNOGENNE
Większość kryteriów stosowanych dla określenia uzależnienia
nie stosuje się do tych środków.
Tolerancja szybko rozwija się na działanie euforyzujące i
psychedeliczne ale zupełny jest brak na tolerancji na objawy
fizyczne (układ autonomiczny).
Istnieje tolerancja krzyżowa na LSD i inne halucynogeny (np.
psylocybina czy meskalina).
Tolerancja rozwija się szybko, gdy środki zażywane są jeden
do kilku razy dziennie przez okres kolejnych 4 dni.
79
NAWRACAJĄCE OBJAWY ZMIAN ZWIĄZANYCH Z
PERCEPCJĄ PO HALUCYNOGENACH
Pojawianie się przejściowych zmian w percepcji (Flashbacks) jest
pozostałością związaną z uprzednim zażywaniem halucynogenów (u
15-70%!!!).
Objawy te mogą pojawiać się nawet po wielu miesiącach (czy nawet
latach) od zaprzestania stosowania halucynogenów i mogą trwać od
minut po kilka dniu (zwykle kilka godzin).
Epizody te obejmują pojawianie się form geometrycznych, dziwnych
obiektów widzianych jakby w oddali, zmian kolorów przedmiotów,
aureoli dookoła przedmiotów czy osób.
Realność odczuwania świata jednak pozostaje, czyli osoba taka zdaje
sobie sprawę, iż taka zmiana odczuwania percepcji jest wynikiem
działania tych środków i nie reprezentuje rzeczywistości obiektywnie
80
istniejącej.
DMT (dimetylotryptamina – 97 roślin )
Generalnie po podaniu doustnym w dawkach stosowanych nie
działa, inne drogi podania (parenteralne lub donosowo) powodują
wyraźny efekt halucynogenny i enaktogenny, który utrzymuje się
przez stosunkowo krótki czas (30-60 min).
81
B. Rośliny zawierające dimetylotryptaminę (DMT)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1. Fittonia albivenis, Acatnaceae
2. Justicia pectoralis, Acatnaceae
3. Acer saccharinum, Aceraceae
4. Delosperma acuminatum,
Aizoaceae
5. Delosperma cooperi,
6. Delosperma ecklonis,
7. Delosperma esterhuyseniae,
8. Delosperma hallii,
9. Delosperma harazianum,
10. Delosperma harazianum Shibam,
11. Delosperma hirtum,
12. Delosperma hallii aff. Litorale
13. Delosperma lydenbergense,
14. Delosperma nubigenum,
15. Delosperma pageanum,
16. Delosperma pergamentaceum,
17. Delosperma tradescantioides,
18. Prestonia amazonica:
Apocynaceae
19. Voacanga africana: Apocynaceae
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
20. Acacia acuminata, Fabaceae
(Leguminosae)
21. Acacia alpina,
22. Acacia angustissima,
23. Acacia aroma,
24. Acacia auriculiformis,
25. Acacia baileyana,
26. Acacia beauverdiana,
27. Acacia berlandieri,
28. Acacia catechu,
29. Acacia caven,
30. Acacia chundra,
31. Acacia colei,
32. Acacia complanata,
33. Acacia confusa,
34. Acacia cornigera,
35. Acacia cultriformis,
36. Acacia cuthbertsonii,
37. Acacia decurrens,
38. Acacia delibrata,
39. Acacia falcata,
40. Acacia farnesiana,
41. Acacia floribunda,
82
B. Rośliny zawierające dimetylotryptaminę (DMT)
(cd) • 62. Acacia rigidula,
• 42. Acacia georginae,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
43. Acacia horrida,
44. Acacia implexa,
45. Acacia jurema,
46. Acacia karroo,
47. Acacia laeta,
48. Acacia longifolia,
49. Acacia maidenii,
50. Acacia mangium,
51. Acacia melanoxylon,
52. Acacia mellifera,
53. Acacia nilotica,
54. Acacia nilotica subsp.
adstringens,
55. Acacia obtusifolia,
56. Acacia oerfota,
57. Acacia penninervis,
58. Acacia phlebophylla,
59. Acacia podalyriaefolia,
60. Acacia polyacantha,
61. Acacia polyacantha ssp.
campylacantha,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
63. Acacia sassa,
64. Acacia schaffneri,
65. Acacia senegal,
66. Acacia seyal,
67. Acacia sieberiana,
68. Acacia simplex,
69. Acacia vestita,
70. Acacia victoriae,
71. Albizia inundata
72. Anadenanthera colubrina,
73. Anadenanthera colubrina var.
cebil .
74. Anadenanthera peregrina,
75. Anadenanthera peregrina var.
peregrina,
76. Desmanthus illinoensis,
77. Desmanthus leptolobus,
78. Desmodium caudatum(syn.
Ohwia caudata ),
79. Desmodium intortum,
83
80. Codariocalyx motorius(syn.
Desmodium gyrans),
B. Rośliny zawierające dimetylotryptaminę (DMT)
(cd)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
81. Desmodium racemosum,
82. Desmodium triflorum,
83. Lespedeza capitata,
84. Lespedeza bicolor,
85. Lespedeza bicolor var.
japonica,
86. Mimosa ophthalmocentra,
87. Mimosa scabrella,
88. Mimosa somnians,
89. Mimosa tenuiflora (syn.
"Mimosa hostilis"),
90. Mimosa verrucosa,
91. Mucuna pruriens,
92. Petalostylis casseoides,
93. Petalostylis labicheoides var.
casseoides,
94. Phyllodium pulchellum(syn.
Desmodium pulchellum),
95. Erythrina flabelliformis, other
Erythrina species,
96. Petalostylis cassioides:
97.Petalostylis labicheoides,
84
Meskalina – 16 roślin
Średnia dawka meskaliny waha się w przedziale 300-400 mg.
Efekty działania meskaliny utrzymują się do 12 godzin po
zażyciu.
Wysokie dawki (400-600 mg) wywołują silne zmiany
percepcyjne. Pomiędzy meskaliną a DMT, LSD i psylocybiną
występuje zjawisko tolerancji krzyżowej.
85
C. Rośliny zawierające meskalinę
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1. Echinopsis lageniformis (syn.
Trichocereus bridgesii)
2. Echinopsis scopulicola (syn.
Trichocereus scopulicola) ,
3. Echinopsis pachanoi (syn.
Trichocereus pachanoi),
4. Echinopsis spachiana (syn.
Trichocereus spachianus),
5. Lophophora williamsii (Peyote),
6. Opuntia acanthocarpa
7. Opuntia basilaris
8. Austrocylindropuntia cylindrica
(syn. Opuntia cylindrica),
9. Cylindropuntia echinocarpa
(syn. Opuntia echinocarpa),
10. Cylindropuntia spinosior (syn.
Opuntia spinosior),
11. Echinopsis macrogona (syn.
Trichocereus macrogonus),
12. Echinopsis peruviana (syn.
Trichocereus peruvianus),
•
•
•
•
13. Echinopsis tacaquirensis
subsp. taquimbalensis (syn.
Trichocereus taquimbalensis),
14. Echinopsis terscheckii (syn.
Trichocereus terscheckii,
Trichocereus werdemannianus)
15. Echinopsis valida ,
16. Pelecyphora aselliformis,
86
Pochodne beta-karboliny (znane są co najmniej 64 pochodne – 123 rośliny)
Nazwa
Czerwone
wiązanie
Niebieskie
wiązanie
R1
R6
R7
β-Karbolina
×
×
H
H
H
Tryptolina
H
H
H
Pinolina
H
OCH3
H
Harman
×
×
CH3
H
H
Harmina
×
×
CH3
H
OCH3
Harmalina
×
CH3
H
OCH3
CH3
H
H
Tetrahydroharmina
87
OCH3
D. Rośliny zawierające alkaloidy beta-karbolinowe
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1. Amsonia tabernaemontana,
Apocynaceae
2. Aspidosperma exalatum,
3. Aspidosperma polyneuron,
4. Apocynum cannabinum,
5. Ochrosia nakaiana,
6. Pleicarpa mutica,
7. Newbouldia laevis,
Bignoniaceae
8. Calycanthus occidentalis,
Calycanthaceae
9. Hammada leptoclada,
Chenopodiaceae
10. Kochia scoparia,
11. Guiera senegalensis,
Combretaceae
12. Carex brevicollis, Cyperaceae
13. Carex parva,
14. Elaeagnus angustifolia,
Elaeagnaceae
15. Elaeagnus commutata,
16. Elaeagnus hortensis,
17. Elaeagnus orientalis,
18. Elaeagnus spinosa,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
19. Hippophae rhamnoides,
20. Shepherdia argentea,
21. Shepherdia canadensis,
22. Arundo donax, Gramineae
23. Festuca arundinacea,
24. Lolium perenne,
25. Phalaris aquatica,
26. Phalaris arundinacea,
27. Nectandra megapotamica,
Lauraceae
28. Acacia baileyana,
Leguminosae
29. Acacia complanata,.
30. Burkea africana,.
31. Desmodium gangeticum,
32. Desmodium gyrans,
33. Desmodium pulchellum,
34. Mucuna pruriens,
35. Petalostylis labicheoides,
36. Prosopis nigra,
37. Shepherdia pulchellum,
88
D. Rośliny zawierające alkaloidy beta-karbolinowe
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
38. Strychnos melinoniana,
Loganiaceae
39. Strychnos usambarensis,
40. Banisteriopsis argentia, ,
Malpighiaceae
41. Banisteriopsis caapi,
42. Banisteriopsis inebrians,
43. Banisteriopsis lutea,
44. Banisteriopsis metallicolor,
45. Banisteriopsis muricata,
46. Diplopterys cabrerana,
47. Cabi pratensis,
48. Callaeum antifebrile(syn. Cabi
paraensis),
49. Gymnacranthera paniculata,
Myristicaceae
50. Horsfieldia superba
51. Virola cuspidata,
52. Virola rufula,
53. Virola theiodora,
54. Testulea gabonensis,
Ochnaceae
55. Plectocomiopsis geminiflora,
Palmae
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
56. Meconopsis horridula,
Papaveraceae
57. Meconopsis napaulensis,
58. Meconopsis paniculata,
59. Meconopsis robusta,
60. Meconopsis rudis,
61. Papaver rhoeas,
62. Passiflora actinia,
Passifloraceae:
63. Passiflora alata,
64. Passiflora alba,
65. Passiflora bryonoides,
66. Passiflora caerulea,
67. Passiflora capsularis,
68. Passiflora decaisneana,
69. Passiflora edulis,
70. Passiflora eichleriana,
71. Passiflora foetida,
72. Passiflora incarnata (with
bee),
73. Passiflora quadrangularis,
Passiflora ruberosa,
75. Passiflora subpeltata,
76. Passiflora warmingii,
89
D. Rośliny zawierające alkaloidy beta-karbolinowe
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
77. Calligonum minimum, Polygonaceae
•
78. Leptactinia densiflora,
•
79. Ophiorrhiza japonica,
•
80. Pauridiantha callicarpoides,
•
81. Pauridiantha dewevrei,
•
82. Pauridiantha lyalli,
•
83. Pauridiantha viridiflora,
•
84. Simira klugei,
•
85. Simira rubra,
•
86. Borreria verticillata, Rubiaceae •
87. Leptactinia densiflora,
•
88. Nauclea diderrichii,
•
89. Ophiorrhiza japonica,
•
90. Pauridiantha callicarpoides,
•
91. Pauridiantha dewevrei,
•
92. Pauridiantha yalli,
•
93. Pauridiantha viridiflora,
•
94. Pavetta lanceolata,
•
95. Psychotria carthagenensis,
•
96. Psychotria viridis
•
97. Simira klugei,
•
98. Simira rubra,
•
99. Uncaria attenuata,
•
100. Uncaria canescens
101. Uncaria orientalis,
102. Tetradium (syn. Evodia) Rutaceae
103. Euodia leptococca
104. Araliopsis tabouensis,
105. Flindersia laevicarpa,
106. Xanthoxylum rhetsa,
107. Chrysophyllum lacourtianum, Sapotaceae
108. Ailanthus malabarica, Simaroubaceae
109. Perriera madagascariensis,
110. Picrasma ailanthoides,
111. Picrasma crenata,
112. Picrasma excelsa,
113. Picrasma javanica,
114. Vestia foetida, (Syn V. lycioides), Solanaceae
115. Vestia foetida
116. Symplocos racemosa, Symplocaceae
117. Grewia mollis, Tiliaceae
118. Fagonia cretica, Zygophyllaceae
119. Nitraria schoberi,
120. Peganum harmala,
121. Peganum nigellastrum,
122. Tribulus terrestris,
90
123. Zygophyllum fabago,
E. Rośliny zawierające
inne substancje halucynogenne
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1. Acorus calamus, asarone
2. Salvia divinorum, aalvinoryna
A, B C
3. Catha edulis
4. Artemisia vulgaris, thujone
5. Mitragyna speciosa,
mitragynina
6. Laurelia novae-zelandiae,
pukateine
7. Turnera diffusa, damianin
8. Magnolia virginiana
9. Corydalis solida,
10. Corydalis cava, bulbocapnine,
nantenine, tetrahydropalmatine
11. Piper methysticum,
kavalaktony
12. Tagetes lucida
13. Lactuca virosa, lactucarium
14. Glaucium flavum, glaucine
15. Galbulimima belgraveana 28
alkaloidów
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
16. Zornica latifolia
17. Argemone mexicana
18. Argyreia nervosa, ergine
19. Tabernanthe iboga, ibogaina
20. Tabernanthe orientalis
21. Tabernanthe pubescens
22. Tabernanthe montana
23. Trachelospermum jasminoides
24. Nymphaea caerulea,
aporphine
25. Leonatis leonurus, leonurine
26. L. nepetifolia
27. Calea zacatechichi
28. Silene capensis
29. Ipornoea tricolor
30. Alchornea floribunda,
31. Pausinystalia yohimbe
91
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
ACACIA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Acacia spp.
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1) analog Ayahuasca,
2) piwo
(Africa – Dolo,
Mexico – Pulque,
Mayan – Balche),
3) kadzidła,
4) Betel Quids
Do picia,
do palenia
Mescaline
DMT
afrodyzjak;
działanie
depresyjne,
uspokajające
halucynogenne
Uwagi:
Związki czynne
są objęte
kontrolą
92
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
AYAHUASCA
Ayahuasca rytualny
psychodelik
Indian
Południowoamerykańskich
zażywany w
formie napoju
Banisteriopsis
caapi
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Ayahuasca
(“Wino
duszy”),
2) Enema,
3) Smoking
Blends,
4) tabaka
(Snuff )
Do picia
Do wąchania
ZWIĄZKI
CZYNNE
DMT
Alkaloidy
pochodne
harmanu
Bufotenine
5-Meo-DMT
N-etylotryptamina
OPIS
Działanie
stymulujące,
halucynogen.
Alkaloidy są
Inhibitorami
MAO
93
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
ANGELS
TRUMPET
AMAZONIAN
TREE
DATURA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Canavalia
maritima,
C. rosea
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1) Marijuana
Canarosine? Substytut kawy,
Substitute,
nasiona jadalne.
2) Ex-Ses,
W Meksyku
3) Spike,
nasiona są
4) Ice Bud,
palone i
5) Blueberry Haze,
służą jako
6) Dream Incense,
Substytut
7) Dutch Haze
marihuany
94
Canavalia maritima, Canavalia rosea
canarosine
Trudno wskazać na przyczyny działania na OUN. Być ostatnie
prace nad zidentyfikowaniem nowych alkaloidów guanidynowych w
tej roślinie pozwolą odpowiedzieć na to pytanie.
Nowy alkaloid – canarosine (kanarozyna?), o charakterze liganda
dla receptorów dopaminowych D1 może wyjaśnić to działanie.
95
Pattamadilok et al. Journal of Asian Natural Products Research, 10 (10), 915–918, 2008
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
BELLADONNA
ATROPA,
DEATH’S
HERB,
DEVIL’S
BERRY
NAZWA
ŁACIŃSKA
Atropa
belladonna
Pokrzyk
wilcza
jagoda
(lecznicza)
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
1) kadzidła,
2) psychoaktywne
piwa, wina, miody
nazywane
“Witches
Ointments”,
3) Smoking
Blends
(mieszanki dla
niepalących)
Alkaloidy
tropanowe:
Hyoscyami
na,
atropina,
skopolamina
.
OPIS
Objawy
atropinopodobne
(m.in. zaburzenie
akomodacji,
rozszerzenie źrenic,
wysuszenie
Błon
śluzowych jamy
ustnej,
tachykardia,
wzrost ciśnienia
tętniczego,
pobudzenie
psychoruchowe,
halucynacje,
zaburzenia
świadomości,
zatrzymanie96
moczu)
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
BETEL NUT,
ARECA NUT
NAZWA
ŁACIŃSKA
Areca catechu
Palma
betelowa
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
1) Oriental Joy Pills Alkaloidy:
i podobne
Arecaidin
Arecaine,
Arecolidin
Arecoline
OPIS
Działanie
pobudzające.
(stosowana np.
na Filipinach)
Surowiec nie
kontrolowany
Uwaga:
8 – 10g dawka
letalna
(narkolepsja,
Sedacja, śmierć)
97
Areca catechu, palma betelowa
arekolina
Zawiera m.in. alkaloid arekolinę.
Arekolina
jest
środkiem
parasympatykomimetycznym
pobudzającym układ przywspółczulny.
Powoduje między innymi przyspieszenie perystaltyki przewodu
pokarmowego i pobudza czynność gruczołów wydzielniczych.
Arekolina jest agonistą receptorów muskarynowych M1, M2 i M3.
98
Yang et al. Chin J Physiol. 43 (1): 23–28, 2000.
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
BITTER
ORANGE
NAZWA
ŁACIŃSKA
Citrus
aurantium
Pomarańcza
gorzka
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Ekstrakty, kapsułki Olejek
I tabletki
eteryczny
1) preparaty
Flawonoidy
odchudzające
2) Turbo III,
3) Pure Bliss,
4) Nirvana,
5) Happy Caps,
6) Diablo,
7) Stargate,
8) Stargate
Resurrection,
9) Crank Powder,
10)Red Zone Caps,
11) Blowout,
12) Snow Blow,
13) Charge Plus
OPIS
Działanie
depresyjne,
sedatywne
Zawiera związki
chemiczne
nie
kontrolowane
99
Citrus aurantium L., pomarańcza gorzka
p-synefryna
Być może ze względu na związki (w skórce) wykazujące
aktywność adrenegiczną zarówno poprzez receptory α jak i β
(p-synefryna, m-synefryna) (Haaz i wsp. 2006). Stosowane
m.in.. w preparatach odchudzających.
Brak jednoznacznych badań klinicznych wskazujących na
właściwą zależność dawka–efekt u pacjentów, niedostateczne dane
na temat bezpieczeństwa (wpływ na metabolizm) (Haaz i wsp.
100
2006).
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
BLACK
PEPPER,
COMMON
PEPPER,
INDIAN
PEPPER
NAZWA
ŁACIŃSKA
Piper nigrum
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Nirvana,
2) Stargate,
3) Stargate
Resurrection,
4) Strawberry
Fields,
5) Trip2night,
6) U4-E,
7) Benzoberries
ZWIĄZKI
CZYNNE
Olejek
eteryczny
Flawonoidy
Zawiera
safrol
klasyfikowany
do grupy
prekursorów
OPIS
Działanie
stymulujące,
halucynogenne
Afrodyzjak
101
Piper nigrum, pieprz czarny
safrol
Safrol - prekursor do syntezy m.in. otrzymywania MDMA.
Safrol otrzymywany przez ekstrahowanie zarówno z korzenia
jak i owoców (jako olejek). Safrol ma mieć działanie
stymulujące , halucynogenne oraz działać jako afrodyzjak w
bardzo dużych dawkach (powyżej 500m mg??). Działa także
hepatotoksycznie.
Stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym.
102
Liu et al. Food and Chemical Toxicology, 37, 697-702, 1999
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
CACTI
CONTAINING
MESCALINE
(kaktusy
zawierające
meskalinę)
NAZWA
ŁACIŃSKA
Trichocereus/Echin
opsis spp
Trichocereus
bridgesii,
T. cuzcoensis,
T. fulvinanus,
T. macrogonus,
T. pachanoi,
T. peruvianus,
T. taquibalensis,
T.tersheckii,
T. validus,
T. werdermannius
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1)San Pedro,
2) Smoking
Blends
Meskalina
Działanie
halucynogenne,
psychodeliczne,
Pobudzające.
Powoduje
psychozy
Na mocy
nowelizacji z dnia
20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie roślin
żywych, suszu,
nasion, wyciągów
oraz
ekstraktów z
Echinopsis
pachanoi jest
103
nielegalne.
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
CALIFORNIAN
POPPY
CALIFORNIA
POPPY,
GOLDEN CUP,
GOLD POPPY,
OPIUM OF THE
INDIANS
NAZWA
ŁACIŃSKA
Eschscholzia
californica
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1)Smoking Blends,
2) Marijuana
Substitute,
3) Entropy
Alkaloidy
(kodeina,
morfina,
berberyna,
chelidonina i
inne)
Działanie
hipnotyczne,
narkotyczne
Surowiec
kontrolowany w
UE
Do palenia i
do picia (nalewki,
ekstrakty)
104
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
CEBIL & YOPO
Anadenanthera
colubrina
A. peregrina
1) Maize Beer
(Indians),
2) Wine,
3) Enema,
4) Ayahuasca,
5) Smoking Blends
Do żucia,
Do palenia,
Jako tabaka
ZWIĄZKI
CZYNNE
Bufotenina
Tryptamina
DMT.
5-hydroksy
NMonometylotryptamina
OPIS
Działanie
Halucynogenne.
Zawiera
objęty
kontrolą
DMT
105
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
CHACRUNA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Psychotria
viridis
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Ayahuasca
Do picia,
Do palenia,
Jako tabaka
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
DMT
Alkaloidy
pochodne
betakarboli
ny
Działanie
halucynogenne.
Zawiera objęty
kontrolą DMT
Na mocy
nowelizacji z
dnia 20 marca
2009 r. ustawy
Posiadanie
roślin
żywych, suszu,
nasion,
wyciągów oraz
ekstraktów z tej
rośliny jest
nielegalne.
106
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
CHALIPONGA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Diplopterys
cabrerana
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Ayahuasca
2) ekstrakty
Do picia,
Do palenia,
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Liście:
DMT
5-MeO-DMT,
Bufotenina,
Alkaloidy
Pochodne
betakarboliny
Działanie
Halucynogene
Zawiera objęty
kontrolą DMT
107
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
CHINESE
FO-TI
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Polygonum
multiflorum
1) Sake Trip2Night,
2) Turbo III Rave,
3) Comet,
4) Cockstar,
5) Diablo,
6) Ecstacy Original
Herbal Formula
Do picia, Do palenia,
Ziele:
Rhaponticin
Rhapontin,
Rhein,
Scopoletin
i inne
Działanie
uspokajające,
Depresyjne,
pobudzajace?
Zawiera związki
chemiczne nie
kontrolowane
108
Polygonum multiflorum, Rdest wielokwiatowy
rapontycyna
skopoletyna
Rhaponticin (rapontycyna) – należy do grupy poch.
hydroksystylbenu o działaniu estrogenowym. Wg niektórych
danych ma również działać przeciwlękowo (sedatywnie?).
Niektórzy wykryli działanie antyapoptotyczne (Misiti et al. Brain Research
Bulletin 71, 29-36, 2006).
Scopoletin (skopoletyna) - należąca do kumaryn ma mieć
działanie pobudzające OUN poprzez hamowanie aktywności
acetylocholinesterazy (Rollinger et al. J. Med. Chem., 47 (25), 6248–6254, 2004).
109
Imwalle et al.. Physiol Behav 2005, 84(1):157-163, 2005, Vollmer et al. Chinese Medicine , 5:7, 2010
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
CORAL TREE
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Erythrina spp.
(drzewo
koralowe)
1)Ayahuasca,
2) Smoke,
3) Smoke Plus, 4)
Smoke X,
5) Smoke XX, 6)
Smoke XXX
Do picia,
Do palenia,
ZWIĄZKI
CZYNNE
Alkaloidy
OPIS
Działanie
pobudzające,
afrodyzjak
Zawiera związki
chemiczne nie
kontrolowane
110
Erythrina spp., drzewo koralowe
erytrawina
erytralina
Erytrawina jest tertahydroizochinolinowym alkaloidem, który w
warunkach modelowych wykazuje działanie anksolityczne (Flausino et al.
Biol Pharm Bull., 30(2), 375-378, 2007).
Erytralina i
erytrynina - ekstrakty z nasion Erythrina spp.
wywierają dzięki obecności tych spirocyklicznych- izochinolinowych
alkaloidów działanie pobudzające typu kuraro-podobne (Picki i Unna,
JPET, 83: 59-70, 1945; Hider et al., Journal of Medicinal Chemistry-Chemical Therapy, 21, 231, 1986).
O tyle niebezpieczne, że kurara w wysokich dawkach ma działanie
111
prodrgawkowe.
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
COUNTRY
MALLOW
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Alkaloidy:
Sida Cordifolia 1) Ex-1,
Efedryna
2) Ecstacy
3) Original Herbal pseudoefedryna
Formula,
4) Lust,
5)Road Runner,
6) Space Cadets,
7) Speedos
Do picia,
Do palenia,
112
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
DAMIANA
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Turnera
aphrodisiaca,
Turnera
diffusa
1) Librex,
2) Liquid Speed,
3) Magic Silver
and
Gold,
4) Red Ball,
5) Rise – Blue,
6)SexE,
7) Activate.
Do picia
(napary,
herbatka)
Do palenia
oraz
kapsułki
ZWIĄZKI
CZYNNE
Olejek
eteryczny
Apigenina,
Damianina
OPIS
Działanie
depresyjne,
halucynogennie,
pobudzająco lub
uspokajająco
(zależnie od
dawki)
Zawiera związki
chemiczne nie
kontrolowane
113
Turnera aphrodisiaca, Turnera diffusa,
damiana (krzew, Meksyk)
apigenina
W olejku wykryto karyofylen, δ-kadinen, elemen i 1,8-cineol.
Działa jako afrodyzjak, wykazuje też działanie anksjolityczne,
estrogenopodobne oraz adaptogenne (antystresowe) (Rowland et al. J. Sex
Marital Ther., 29(3), 185-205, 2003; Mendes et al. J. Ethnopharmacol. 109(3), 493-500, 2007.; Zava et
al. Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 217(3), 369–378, 1998, Kumar et al. J. Herb Pharmacother., 5(4): 13-21,
2005).
Za to działanie najprawdopodobniej odpowiada obecność flawonu
apigeniny (anksolityczne) (Kumar i Sharma, Pharmaceutical Biology, 44, 84-90, 2006),
damianiny – jednak dokładny mechanizm (johimbino-podobny?)
114
działania jest jak na razie nieznany (Estrada-Reyes et al. J. Ethnopharmacol.
123(3), 423-429. 2009).
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
DREAM HERB
Bitter Grass,
Dog’s Grass
Ziło snu
Liście Boga
NAZWA
ŁACIŃSKA
Calea
zacatechichi
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Marijuana
Substitute,
2) Sence
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Laktony
Seskwiterpe
nowe
Alkaloidy:
Calaxin,
Caleicin A,
Caleicin B,
Caleins,
Działanie
pobudzająco,
halucynogennie,
Na mocy
nowelizacji z dnia
20 marca
2009 r. ustawy o
posiadanie roślin
żywych, suszu,
nasion, wyciągów
oraz
ekstraktów z Calea
zacatechichi jest
nielegalne.
115
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
EPHEDRA
MA HUANG
Ephedra
sinica
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1)Trip2Night,
2) Herbal
Ecstasy,
3) Smoking
Blends.
Tabletki,
kapsułki,
nalewki,
ekstrakty
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Alkaloidy
Efedryna,
Pseudoefedryna
Norefedryna,
Metylefedryna
Metylopseudoefedryna,
oraz safrol;
Działanie
pobudzające,
halucynogennie
Objęte kontrolą,
związki
klasyfikowane do
grupy
prekursorów
116
Przęsl (suszone młode gałęzie) (Ephedra
sinica Stapf).
efedryna
Efedryna - kora mózgowa – działanie niewybiórcze na receptory
alfa i beta-adrenrgiczne,
podniecenie psychiczne, w
większych dawkach niekiedy uczucie niepokoju i lęku,
bezsenność, pobudzenie ruchowe, w większych dawkach
drgawki.
Ośrodki wegetatywne – pobudzenie ośrodka oddechowego,
termogeneza.
Relatywnie szybka tolerancja (tachyfilaksja) – stąd przy
powtarzanym częstym stosowaniu efekty coraz słabsze. 117
Kovacs i Mela 2006
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
EVODIA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Evodia
rutaecarpa
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
1)Liquid Speed,
2)Red Zone Caps.
Proszek, kapsułki
herbatka
Rutaecarpine
5-MeO-DMT
OPIS
5-MeODMT objęty
kontrolą
118
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
FLY AGARIC,
AGA,
BENI
TENGUTAKE,
MAGIC
MUSHROOMS,
NAZWA
ŁACIŃSKA
Amanita
muscaria
Muchomor
czerwony
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Cohoba,
2) ecstacy herbal
formula,
3) piwo, wino,
kykeon,
4) smoking
blends.
Do palenia
Do picia
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Acetylcholine,
Bufotenine,
Ibotenic Acid,
LHyoscyamine,
Muscaridine,
Muscarine,
Muscazone,
Muscimol,
Psilocin,
Psilocybin
Halucynacje
Efekt
psychodeliczny
Psilocyna
objęta kontrolą
119
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
GIANT CANE
ARUNDO,
ARUNDO
GRASS,
BAMBOO
REED,
NAZWA
ŁACIŃSKA
Arundo donax
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Ayahuasca
Do picia
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
DMT
5-methoxylated
N
demethylated
analogue,
5-MeO-NMT
Alkaloidy
Halucynacje
Efekt
psychodeliczny
DMT, N-N-DMT,
objęte kontrolą
120
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
GINGER LILY
AROMATIC
GINGER,
GALANGA,
NAZWA
ŁACIŃSKA
Kaempferia
galanga,
kenkur
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Oriental Joy Pills
Genie.
ZWIĄZKI
CZYNNE
Olejek
eteryczny
OPIS
Zawiera związki
chemiczne nie
kontrolowane
121
Kaempferia galanga, Kenkur
Za działanie pobudzające być może odpowiedzialne są olejki
ekstrahowane z kłączy, a zwłaszcza ethyl-p-methoxy-transcinnamate
(ester
etylowy
kwasu
p-metoksy-transcynamonowego) , który był inhibitorem aktywności MAO (Noro et
al.. Chemical & Pharmaceutical Bulletin, 31(8), 2708-2711, 1983).
Wykryto również sedatywne działanie tego związku i jego
analogów (Huang et al. Journal of Ethnopharmacology, 120(1), 123-125, 2008).
122
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
GUARANA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Paullinia
cupana
Guarana,
cierniopląt
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1) Herbal Ecstasy,
2) Energy Drinks,
3)Weight Loss
Remedies,
4) Punk Pills,
5) Pure XS,
6) Pure Bliss,
7) Rise – Blue,
8) Road Runner,
9) Snow Blow.
Kofeina,
Teofilina
Teobromina
Catechins,
Catechol,
Catechutannic
-Acid,
Guanine,
Guaranine,
Malic
Acid,
Zawiera
związki
chemiczne nie
kontrolowane
123
Guarana, paulinia, cierniopląt Paullinia cupana H.B.K
Nasiona zawierają ok. 6% kofeiny.
Działanie pobudzające ze względu na obecność kofeiny i związków
pokrewnych. Kofeina z guarany wchłania się stosunkowo wolno
(działanie utrzymuje się do 6 godz.) a więc ok. 50% dłużej niż
kofeina wypijana z kawą.
124
Kovacs i Mela 2006
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
HAWAIIAN
BABY
WOODROSE
Argyreia
nervosa
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Utopian Bliss
Balls,
2) Ayahuasca,
3) Soma,
4) Druids Fantasy,
5) Dionysos, Happy
Caps Mister-E
6) Trip E.
ZWIĄZKI
CZYNNE
Alkaloidy
pochodne
kwasu
Dlizergowego
Kwas
lizergowy
OPIS
Działanie
pobudzające,
halucynogenne,
psychodeliczne
Związki
kontrolowane
Na mocy
nowelizacji z dnia
20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie roślin
żywych, suszu,
nasion, wyciągów
oraz
ekstraktów jest
nielegalne.
125
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
HORNY GOAT
WEED
Epimedium
Sagittatum
Kozie ziele
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1) Alcoholic “Spring
Wine”,
2) Librex – Sex Pills,
3) Cockstar,
4) Sex-E Happy
Caps.
Chrysoeriol,
Epimedin B,
Epimedokoreanoside
Epimedoside A,
Icariin,
IcarisidIi,
Ikarisoside A,
Magnoflorin,
Yinyanghuo A - E
Pobudzająco
halucynogennie
Związki
Nie
kontrolowane
126
Epimedium sagittatum, kozie ziele
icariin
Icariin – związek o charakterze flawonoidu wykazuje
prawdopodobnie działanie viagro-podobne (sindenafil) dzięki
hamowaniu odmiany fosfodiestarazy typu PDE5 w badanich
modelowych (Chen i Chiu, Urology, 67, 631-635, 2006; Ning et al., Urology, 68, 1350-1354,
2006).
Niemniej wydaje się, ze aby uzyskać wyraźny efekt należałoby
wchłonąć bardzo duże ilości (ok. 200 razy mniej aktywny od
sindenafilu).
127
. .
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
JIMSONWEED
ANGEL’S
TRUMPET,
DEVIL’S
APPLE,
DEVIL’S
WEED, DEVIL
NAZWA
ŁACIŃSKA
Datura
stramonium
Bieluń
dziędzierzawa
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1)
Smoking
Blend,
2)
Zombie
Poison,
3)
kadzidła,
4) piwo,
5) San Pedro,
6) Balche,
7) Betel
8) Quids,
9) Enema,
10) Oriental Joy
11) tabaka
ZWIĄZKI
CZYNNE
Alkaloidy
tropanowe:
Apoatropina
Atropina
Hyoscyna,
Hyoscyamina
Skopolamina
OPIS
Objawy
atropinopodobne
4 – 5g suchych
liści – śmiertelne
0.3g – toksyczne
128
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
JUREMA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Mimosa
hostilis
(inna nazwa
Mimosa
tenuiflora)
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
1) Ayahuasca
Kora:
DMT
Analogs,
5-Meo-DMT
2) Marijuana
Substitute,
3) kadzidła,
4) Smoking Blends
OPIS
DMT, NN-DMT
objęte kontrolą
Na mocy
nowelizacji z dnia
20 marca
2009 r. ustawy w
Polsce posiadanie
roślin
żywych, suszu,
nasion, wyciągów
oraz
ekstraktów z
Mimosa tenuiflora
jest
nielegalne.
129
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
KANNA
Sceletium
tortuosum
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1) Marijuana
Substitute,
2) Smoking Blends,
3) Empathy,
4) Sence
5) tabaka
6) piwo
N,N-DMT
Mesembrenol,
Mesembrenone
Mesembrine,
Mesembrinine
Działanie
narkotyczne
psychodeliczne
NN-DMT
objęty kontrolą
130
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
KAVA KAVA
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI CZYNNE
Piper
methysticum
Pieprz
metystynowy
1) Betel Quid,
2) Soma (Drink
of
Gods),
3) Wack-E,
4)
Benzoberries,
5) Druids
Fantasy,
6) Nirvana
7) tabaka
Do picia
Do palenia
Kapsułki
Kawalaktony
m.in.
Dehydrokawain,
Dehydromethysticin,
Demethoxyyangonin
Dihydrokawain,
Dihydrokawain-5-ol,
Dihydromethysticin
Pipermethysticin
OPIS
Na mocy
Nowelizacji
z dnia 20
marca
2009 r.
posiadanie
roślin
żywych,
suszu,
nasion,
oraz
Ekstraktów
Z
Piper
methysticum
jest
131
nielegalne.
Pieprz metystynowy (Piper methysticum), Kava kava
kawalaktony
Działanie psychoaktywne głównie ze względu na obecność
kawalaktonów. Wykazuje aktywność anksjolityczną i
przeciwdepresyjną działając poprzez blokowanie kanałów
wapniowych zależnych od potencjału oraz pewnych odmian
kanałów sodowych (Martin et al.. Planta Medica 68 (9), 784– 789, 2002; Singh i
Singh, CNS Drugs 16 (11), 731– 743, 2002).
Wycofany ze stosowania w lecznictwie ze względu na duże
prawdopodobieństwo działania hepatotoksycznego (Fu et al.. Journal
of Environmental Science & Health Part C Environmental Carcinogenesis & Ecotoxicology
132
Reviews, 26(1), 89-112, 2008)
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Catha edulis
KHAT
AFRICAN TEA, Czuwaliczka
jadalna
AFRICAN
SALAD,
ARABIAN TEA,
BUSHMAN’S
TEA,
CATHA,
CHAT,
KAT
Smoking Blends
Do palenia
Do Ŝucia
Alkaloidy:
Cathidine,
Cathine,
Cathinine,
Cathinone,
Ephedrine,
Norpseudoe
phedrine
Posiadanie jest
nielegalne
Surowiec zawiera
związki
chemiczne objęte
kontrolą
Na mocy
nowelizacji z dnia
20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie roślin
żywych, suszu,
nasion, oraz
ekstraktów z
Catha edulis jest
nielegalne.
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
133
Czuwaliczka jadalna, khat (Catha edulis,
Vahl)
katynon
Katynon jest – głównym alkaloidem tej rośliny, poch.
fenyloetyloaminy, wykazując podobieństwo strukturalne do
efedryny. Ma działanie stymulujące, o mechanizmie
analogicznym do efedryny i amfetaminy (Patel, East African Medical
Journal, 77(6), 329-332, 2000).
Wykazuje też powinowactwo do transportera dla serotoniny
(Fleckenstein et al. European Journal of Pharmacology 382, 45–49, 1999.
134
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
KLIPP DAGGA
DZIKA DAGGA;
OGON LWA;
UCHO LWA
NAZWA
ŁACIŃSKA
Leonotis
nepetifolia
L. leonurus
Leonotis
kocimiętko
listny
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Marijuana
Substitute,
2) Genie,
3) Magic Silver
and
Gold
Do picia,
Do palenia
ZWIĄZKI
CZYNNE
Leonityna
Leonuryna
Marrubina
OPIS
Na mocy
nowelizacji z dnia
20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie roślin
żywych, suszu,
nasion, wyciągów
oraz
ekstraktów z
Leolotis leonurus
jest
nielegalne.
135
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
KRATOM
KRATOM,
ITHANG,
KAKUAM,
THORN,
BIAK,
KETUM
NAZWA
ŁACIŃSKA
Mitragyna
speciosa
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
1) Palm Wine,
2) Betel Quids,
3) Blueberry Haze,
4)Dutch Haze
Alkaloidy:
Mitragynin
i jej
pochodne
(ponad 20)
Na mocy
nowelizacji z
dnia 20 marca
2009 r. ustawy o
przeciwdziałaniu
narkomanii w
Polsce
posiadanie roślin
żywych, suszu,
nasion,
wyciągów oraz
ekstraktów z
Mitragyna
speciosa
jest nielegalne.
Do picia
Do palenia
Do Ŝucia
Kapsułki
136
Mitragyna speciosa Korth., Kratom
mitragynina
Liście są często stosowane jako substytut opium [Chittrakarn i wsp., 2010].
Główny alkaloid to mitragynina [Chittrakarn i wsp., 2005]. Inne alkaloidy
to mitrafylina, speciogynina, 7-hydroksymitragynina [Chittrakarn i
wsp., 2010]. Mitragynina wykazuje działanie przeciwbólowe jako
agonista receptorów opioidowych (gł. typu µ) [Matsumoto i wsp., 1996;
Kikura-Hanajiri i wsp., 2009; Chittrakarn i wsp., 2010]. Wpływa także na
137 et al.,
przekaźnictwo noradrenergiczne i serotoninergiczne [Matsumoto
1996].
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
MUSHROOMS
MAGIC
MUSHROOMS,
SACRED
MUSHROOMS
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Psilocybe
semilanceata
Łysiczka
lancetowata
StrawberryFields
Herbal High Pills
Do palenia
Do jedzenia na
surowo lub
gotowane
Psilocybin,
psilocin
OPIS
Objawy:
rozszerzenie źrenic,
przyspieszony
puls, wysokie
ciśnienie krwi,
suchość w ustach,
wysoka
Temperatura
ciała, dreszcze,
niepokój,
Drętwienie
twarzy,
zawroty głowy,
dezorientacja,
paranoja, silne
pobudzenie,
138
Omamy i ostre
psychozy, drgawki
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
MEXICAN
MARIGOLD
ANISE
MARIGOLD,
CHILI
MARIGOLD,
MEXICAN
MINT
MARIGOLD,
MEXICAN
TARRAGON,
PERICON
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Tagetes lucida
Smoking Blends,
Balche (Drink)
Incense,
Sence
Olejek
eteryczny:
Tageton,
Tagetyna
OPIS
Zawiera związki
chemiczne nie
kontrolowane
Do palenia
Do picia
Jako przyprawa
139
Tagetes lucida, tarragon
Działanie psychotropowe być może wywiera dzięki składnikom
olejku eterycznego oraz flawonoidom tageton, tagetyna. Ostatnio
udowodniono
w
warunkach
modelowych
aktywność
przeciwdepresyjną, chociaż nie jest jasne które związki za ten fakt
są odpowiedzialne (Guadarrama-Cruz, Journal of Ethnopharmacology, 120(2), 277-281,
2008).
140
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
MORNING
GLORY
MEXICAN
MORNING
GLORY
NAZWA
ŁACIŃSKA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Ipomoea
Rubrocaerulea,
I. tricolor,
I. violacea
1) Enema,
2) Druids Fantasy,
3) Dionysos,
4) Space Cadets,
5) Strawberry
Fields,
6) BC2
Mindscaping
Do picia
Do Ŝucia
Alkaloidy
pochodne
kwasu
lizergowego
(?)
Ergotamina ?
Wilce z
rodziny
powojowatych
OPIS
Halucynacje,
reakcje
psychotyczne
141
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NETTLE
STINGING
NETTLE,
DOG NETTLE,
CALIFORNIA
NETTLE
NAZWA
ŁACIŃSKA
Urtica dioica
Pokrzywa
zwyczajna
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Smoking Blends, 5Experience – Red Hydroksytry
-ptamina
Ball
(serotonina)
OPIS
Zawiera związki
chemiczne nie
objęte kontrolą
142
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NUTMEG
NAZWA
ŁACIŃSKA
Myristica
Fragrans
Gałka
muszatołowa
Do wąchania
Do palenia
Do picia
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
1) Marijuana
Substitute,
2)Smoking Blend,
3) Herbal Ecstasy,
4) Ayahuasca,
5) Betel Quids,
6) Oriental Joy
Pills &Related
Preparations,
7) Ecstacy
8) Tabaka (Snuff)
ZWIĄZKI
CZYNNE
Olejek
eteryczny
w tym
safrol
OPIS
safrol jest
klasyfikowany
do grupy
Prekursorów (np..
Synteza MDMA)
143
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
POPPY
OPIUM POPPY,
PLANT OF JOY,
MAWSEED,
GARDEN
POPPY
NAZWA
ŁACIŃSKA
Papaver
somniferum
Mak lekarski
Opium
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Dutch Haze,
Oriental Joy Pills,
Betel Quids,
Enema,
Incense,
Smoking Blends,
Soporific Sponge,
Alkaloidy:
Morfina
Apomorfina
Kodeina
Dopamina
tryptofan
I inne
Na mocy
nowelizacji z
dnia 20 marca
2009 r. ustawy o
przeciwdziałani
u
narkomanii w
Polsce
koncentraty
oraz
wyciągi ze słomy
makowej są
nielegalne.
144
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
PUNCTURE
VINE
CALTROP,
CAT’S HEAD
NAZWA
ŁACIŃSKA
Tribulus
terrestris
Buzdyganek
naziemny
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Ayahuasca,
Cockstar,
Dreamweaver,
Librex,
Tabaka
Proszek, odwar
Do picia
Do wąchania
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Saponiny
Zawiera związki
chemiczne nie
steroidowe:
Diosgenin,
objęte kontrolą
Diosgin
Terrestroside
Tribuloside,
Tribulosin
145
Tribulus terrestris, buzdyganek naziemny
protodioscyna
Stosowany ze względu na postulowane właściwości jako
afrodyzjak. Udowodniono w warunkach modelowych
(szczury), że za to działanie ma być odpowiedzialna saponina
protodioscyna, poprzez wpływ na syntezę NO (działanie
viagro-podobne) oraz wzrost testostreonu i jego pochodnych
(Gauthaman et. al. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 9 (2), 257–265, 2003).
146
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
SALVIA
DIVINERS
SAGE,
SALLY-D,
SHEPHERDESS’
S
HERB,
SKA MARIA
PASTORA,
SKA PASTORA,
YERBA DE
MARIA
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Salvia
divinorum
Smoking Blends,
Incense
Szałwia
wieszcza
Sz. czarownika
Sz. divinorum
Sz. prorocza
Do żucia
Do picia
Do palenia
Do inhalacji
Związki
diterpenowe
Salvinorin A
(głównie)
NAZWA
ŁACIŃSKA
OPIS
Na mocy
nowelizacji z
dnia 20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie
roślin
Ŝywych, suszu,
nasion,
wyciągów oraz
ekstraktów z
Salvia
divinorum jest
nielegalne.
147
Salvia
divinorum,
wieszcza,
szałwia
Salwinoryna A
Za działanie psychoaktywne szałwii wieszczej mają odpowiadać
związki diterpenowe zwane salwinorynami. Salwinoryna A
należy do najsilniejszych znanych naturalnych związków
psychoaktywnych już w dawkach 0.1 – 0.2 mg. Działa głównie
poprzez receptory opoidowe typu κ (KOR). Dłuższe stosowanie
powoduje zjawisko sensytyzacji (Prisinzano, Life Sciences, 78, 527 – 531, 2005,
Yan et al.. Biochemistry. 44(24), 8643-8651, 2005).
148
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
SYRIAN RUE
AFRICAN RUE,
PEGANUM,
RUE,
SYRIAN RUE,
HARMAL
SHRUB,
ESPAND,
ISBAND
Peganum
harmala
Poganek
rutowaty, ruta
stepowa
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
ZWIĄZKI
CZYNNE
Ayahuasca
Incense,
Smoking Blends,
Snuff,
Soma
Alkaloidy
harmanowe
OPIS
Na mocy
nowelizacji z
dnia 20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie
roślin
żywych, suszu,
nasion,
wyciągów oraz
ekstraktów
z Peganum
harmala
jest nielegalne.
Peganum
harmala
149
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
NAZWA
ŁACIŃSKA
VELVET BEAN Mucuna
BENGAL BEAN, pruriens
BUFF ALO
BEAN,
CHIPORRO
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANI
A
Zombie
Poison,
Cockstar,
Sex-E
Do picia
(herbatka
nalewka
ekstrakty)
Do palenia
ZWIĄZKI CZYNNE
OPIS
5-Hydroksytryptamina,
5-Meo-DMT
6-Metoksyharman
Nikotyna
Dopamina
Substancje
kontrolowa
ne
5-MeoDMT
N,N-DMT
150
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
WATER LILY
NAZWA
ŁACIŃSKA
Nymphaea
caerulea
N. ampla
N. alba
Różne gatunki
grzybieni
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANI
A
Do palenia
Do picia
ZWIĄZKI
CZYNNE
Apomorphine,
Aporphine,
Nuciferine,
Nornuciferin
OPIS
Na mocy
nowelizacji z
dnia 20 marca
2009 r. ustawy
posiadanie
roślin
żywych, suszu,
nasion,
wyciągów oraz
ekstraktów z
Nymphaea
caerulea jest
nielegalne.
151
ZWYCZAJOWA
ANGIELSKA
YOHIMBE
NAZWA
ŁACIŃSKA
Corynathe
yohimbe,
Pausinystalis
yohimbe
PRODUKTY/
METODA
STOSOWANIA
Activate,
Happy Caps Mister E,
Trip E,
Spacee,
Xplode,
Phat Freddie Tripstar
Do palenia
Do picia
Jako tabaka
ZWIĄZKI
CZYNNE
OPIS
Alkaloid
johimbina –
antagonista
receptorów
alfa2
Inne alkaloidy:
Ajmaline,
Ajmalicine
152
Johimba lekarska (Pausinystalia yohimbe)
Kora johimby lekarskiej - zawiera alkaloidy –
do 1,5%: johimbina, izojohimbina,
alojohimbina, ajmalina.
Mechanizm działania - antagonista presynaptycznych α2adrenoreceptorów (słaby inhibitor MAO). Uważa się, że
niebezpieczne jest stosowanie johimby dłużej niż 2-3 tygodnie ze
względu na działania niepożądane takie jak: silne pobudzenie,
wzrost ciśnienia krwi, bóle i zawroty głowy, zwiększoną
częstotliwość oddawania moczu (Krotkiewski 2006 ).
153
Dziękuję
154