O podkładkach i nawożeniu
advertisement
agrotechnika 26 fot. M. Strużyk O podkładkach i nawożeniu Podczas piętnastego już spotkania w Sadzie Doświadczalnym SGGW w Wilanowie (4 września ub. r.) można było nie tylko zapoznać się z ofertą firm z branży sadowniczej, lecz także z prowadzonymi tam badaniami. W tym roku zwiedzanie sadu było związane głównie z omówieniem prowadzonych tam doświadczeń podkładkowych i nawozowych. Fot. 1. Prof. Andrzej Sadowski omówił doświadczenie dotyczące doboru podkładek dla odmiany ‘Alwa’ miesięcznik praktycznego sadownictwa fot. 1–8 M. Strużyk Podkładki dla ‘Alwy’ i… Podkładki karłowe są podstawą nowoczesnego sadownictwa. Obecnie standardem jest podkładka ‘M.9’, która dobrze sprawdza się w naszych warunkach klimatycznych pod warunkiem, że drzewka na niej nie są okulizowane na wysokości 20–30 cm nad ziemią (wówczas istnieje ryzyko jej przemarznięcia). Na glebach żyznych, takich jak mady w Wilanowie czy Wildze, podkładka ‘M.9’ dla odmian z natury silnie rosnących (np. ‘Alwa’, ‘Gloster’, ‘Rubin’) jest jednak zbyt silna – informował prof. Andrzej Sadowski (fot. 1). Przed trzema laty założono doświadczenie z odmianą ‘Alwa’, z wykorzystaniem 14 podkładek, m.in. ‘Don 7049’, ‘Pure 1’ (siewka z wolnego zapylenia ‘B 9’), ‘B 9’, ‘P 63’, ‘P 61’, ’P 65’, ‘P 59’ i ‘M.9’ (kontrola) – fot. 2, aby określić, która z dostępnych obecnie podkładek jest bardziej przydatna w takich warunkach glebowych dla tego typu odmian. W trzecim roku prowadzenia doświadczenia stwierdzono m.in., że podkładka ukraińska ‘Don 7049’, uznawana na Ukrainie za karłową, wytrzymałą na mróz, jest nieprzydatna dla tej odmiany. W naszych warunkach glebowych należy zaliczyć ją do podkładek półkarłowych – drzewa na niej rosną silnie, mają znaczne przyrosty i niewiele owoców. 2/2012 27 a d b e Fot. 2. Drzewa odmiany ‘Alwa’ na podkładkach: ‘P 61’ (a), ’P 63’ (b), ’P 65’ (c), ‘Pure 1’ (d), ‘P 59’ (e) Mocniej niż ‘M.9’ wzrost drzew ‘Alwy’ ograniczają np. podkładki ‘P 61’ – drzewa rosną umiarkowanie (w drugim roku zebrano około 4 kg owoców z drzewa), a także ‘P 63’ i ‘P 65’, zaś w przypadku ‘P 59’ problemem może być drobnienie owoców. Na uwagę zasługuje też podkładka ‘B 9’ – drzewa na niej rosną słabiej niż na ‘M.9’. Z powodzeniem jest ona wykorzystywana w niemieckich szkółkach. c Na podstawie uzyskanych wyników okazało się, że badane podkładki w dużym stopniu zróżnicowały siłę wzrostu drzew odmiany ‘Rubin’, owocowanie i wartość współczynnika plenności, zaś w małym stopniu średnią masę jabłek. Prawie wszystkie istotnie osłabiły siłę wzrostu drzew, w porównaniu do ‘M.9’, np. drzewa na ‘P 66’ są prawie o połowę mniejsze niż na ‘M.9’, a plon podobny (około 60 t/ha), natomiast na podkładce ‘P 62’ wykazują podobne cechy jak na ‘M.9’ – informował dr Cezary Piestrzeniewicz (fot. 3) z SGGW w Warszawie. Otrzymane wyniki wskazują, że najbardziej przydatne dla ‘Rubina’ (oczywiście w warunkach Wilanowa, gdzie gleby są bardzo żyzne) są podkładki o sile wzrostu pośredniej pomiędzy karłowymi a bardzo karłowymi, szczególnie ‘P 66’, ‘P 16’, ‘P 65’ i ‘P 63’, a także niektóre podkładki bardzo karłowe, jak ‘P 59’ czy ‘P 22’. Natomiast do uprawy tej odmiany na żyznej glebie mało przydatna jest podkładka ‘M.9’ oraz podkładki o podobnej do niej sile wzrostu, jak ‘P 62’ lub ‘Arm 18’, gdyż ‘Rubin’ rośnie na …dla ‘Rubina’ Odmiana ‘Rubin’ ma bardzo smaczne owoce, ale jest trudna w prowadzeniu. Jej drzewa rosną silnie i mają tendencję do przenoszenia owocowania na końce pędów. Podczas 10-letnich badań nad znalezieniem podkładek najlepszych dla tej odmiany i poprawiających jej produktywność, oceniano 19 typów podkładek (‘Arm 18’, ‘PB-4’, ‘J-TE-G’, ‘Unima’, ‘P 16’, ‘P 22’, ‘P 59’, ‘P 62’, ‘P 63’, ‘P 64’, ‘P 65’, ‘P 66’, Nr 387, ‘PJ 629’, ‘B 146’, ‘B 491’, ‘M.27’, ‘M.9 EMLA’ – jako standardową). 2/2012 Fot. 3. Wyniki 10-letnich badań nad doborem podkładek najlepszych dla odmiany ‘Rubin’ przedstawił dr Cezary Piestrzeniewicz miesięcznik praktycznego sadownictwa fot. M. Strużyk nich zbyt silnie. Nieprzydatna dla tej odmiany jest również podkładka najbardziej karłowa ‘PJ 629’ – drzewa na niej są zbyt małe. Oczywiście na glebach słabszych korzystne może być też zakładanie sadów z tej odmiany na ‘M.9’ – zwrócił uwagę dr C. Piestrzeniewicz. ‘Alwa’ – odmiana zimowa wyhodowana w ISK w Skierniewicach. Jest to siewka z wolnego zapylenia odmiany ‘Macoun’. Drzewo rośnie początkowo bardzo silnie, w późniejszych latach silnie, tworząc rozłożystą i szerokokulistą koronę, z niewielką liczbą krótkopędów. W okres owocowania wchodzi średnio wcześnie, owocuje obficie z tendencją do owocowania przemiennego. Kwitnie średnio późno. Owoc jest średniej wielkości do dużego, kulisty lub kulistospłaszczony, wyraźnie żebrowany przy kielichu. Skórka gładka, zielonożółta, pokryta prawie w całości karminowoczerwonym, rozmytym rumieńcem. Przetchlinki duże, bardzo wyraźne, żółtawe. Miąższ kremowobiały, ścisły, soczysty, kwaskowatosłodki, aromatyczny, orzeźwiający, smaczny. Dojrzałość zbiorczą owoce osiągają od początku do połowy października, zaś dojrzałość konsumpcyjną – od grudnia. Jabłka te można przechowywać w przechowalni do lutego, w chłodni – do kwietnia, a w chłodni KA – do maja. Drzewa są wytrzymałe na mróz, mało podatne na mączniaka jabłoni, a liście i owoce w średnim stopniu są porażane przez parcha jabłoni. Wrażliwość na choroby kory i drewna – mała. fot. M. Strużyk agrotechnika 28 ‘Rubin’ – odmiana otrzymana w Czechosłowacji z odmian ‘Lord Lambourne’ i ‘Golden Delicious’. Drzewo w pierwszych latach po posadzeniu, a także po wejściu w okres owocowania, rośnie dość silnie. Tworzy dużą, kulistą, nieco zagęszczoną koronę. U starszych drzew boczne pędy zwisają. Wykazuje tendencję do ogołacania się pędów. ‘Rubin’ zaczyna owocować niezbyt wcześnie, plonuje corocznie, niezbyt obficie, ale regularnie, głównie na długopędach oraz na nielicznych krótkopędach. Owoc jest duży lub bardzo duży, kulisty, o gładkiej powierzchni, wyrównany pod względem kształtu i wielkości. Skórka gładka, żółta, pokryta w 50–80% pomarańczowoczerwonym lub czerwonawym rumieńcem z ciemniejszymi prążkami. Miąższ żółtawy, kruchy, delikatny, bardzo soczysty, słodko winny, lekko aromatyczny, smaczny. Jabłka osiągają dojrzałość zbiorczą kilka dni przed odmianą ‘Starkrimson’, dojrzałość konsumpcyjną – w listopadzie. W chłodni można przechowywać je do lutego, a nawet do marca. Odmiana średnio wrażliwa na mróz, parcha jabłoni i mączniaka. miesięcznik praktycznego sadownictwa Z białek roślinnych W tym roku w sadzie doświadczalnym SGGW zaprezentowano m.in. wyniki doświadczenia z nawozem Metalosate Calcium firmy Albion (dystrybutorem tego produktu w Polsce jest firma Agrosimex) na odmianie ‘Šampion’ (fot. 4). Głównym celem stosowania tego nawozu jest poprawa zdolności przechowalniczej owoców, a także ich wielkości i wybarwienia. W doświadczeniu nawóz ten stosowano 4-krotnie w dawce 2 l/ha – pierwszy zabieg wykonano w lipcu, a kolejne przeprowadzano co 14 dni. Uzyskane wyniki wskazują, że nawóz ten wpłynął korzystnie na wielkość owoców (80% jabłek miało powyżej 7,5 cm) i ich wybarwienie w stosunku do owoców z drzew nietraktowanych tym preparatem – informowała Iwona Polewska-Jankowiak (fot. 5) z działu nawozów firmy Agrosimex. Nawóz ten zawiera 6% wapnia rozpuszczalnego w wodzie, skompleksowanego aminokwasami z białek roślinnych, co zapewnia maksymalną przyswajalność zawartych w nim składników oraz wysoką skuteczność w podnoszeniu zawartości Ca w owocach i liściach nawożonych rośli. Nawóz ten efektywnie zaopatruje rośliny w wapń, dzięki czemu zabezpiecza owoce przed wystąpieniem gorzkiej plamistości podskórnej oraz poprawia ich zdolność przechowalniczą. Działanie tego nawozu jest już „widoczne” po 3 godzinach od wykonania zabiegu – informowała Iwona Polewska-Jankowiak z działu nawozów firmy Agrosimex. Natomiast w celu łatwiejszego i skutecznego regulowania stosunku potasu do wapnia p. Iwona polecała stosowanie nawozu Metalosate Potassium, szczególnie w mokrych i ciepłych latach. Potas ma bowiem duży wpływ na gromadzenie cukrów i wybarwienie owoców, przyspiesza też drewnienie pędów. Jednak z racji antagonizmu z wapniem i ryzyka pogorszenia zdolności przechowalniczej owoców, nawóz ten należy stosować tylko w sadach założonych na glebach ubogich w potas lub takich, w których zastosowano niskie nawożenie potasem. Wolne aminokwasy i peptydy Nawozy z serii Protifert (m.in. Protifert LMW, Protifert Ca, Protifert Fe, Protifert K, NaturCal, NaturBor) to produkty naturalne o silnym 2/2012 29 Fot. 5. O działaniu nawozów zawierających aminokwasy z białek roślinnych informowała Iwona Polewska-Jankowiak Fot. 4. Doświadczenia prowadzone na odmianie ‘Šampion’ miały na celu m.in. poprawę zdolności przechowalniczej owoców, a także ich wielkości i wybarwienia działaniu biostymulującym, produkowane z surowców pochodzenia organicznego. Zawierają stabilną mieszaninę wolnych aminokwasów i peptydów o niskiej masie cząsteczkowej – informował Jacek Majewski, przedstawiciel firmy Arjo. Na przykład nawóz Protifert LMW, dzięki całkowitej rozpuszczalności w wodzie, charakteryzuje się szybkim wchłanianiem i systemiczną translokacją w roślinie. Stymuluje pobieranie składników pokarmowych i przemieszczanie się mikroelementów w roślinie. Nawóz ten – jak informował J. Majewski (fot. 6) – wykazuje działanie zbliżone do działania hormonów roślinnych i wewnętrznych regulatorów reklama Podmiot wprowadzający środek ochrony roślin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 2/2012 miesięcznik praktycznego sadownictwa agrotechnika 30 pozytywnie na wzmocnienie pąków, a przez to na poprawę jakości owoców. FoliQ CalMax zawiera wapń i azot – pierwiastki potrzebne do polepszenia wzrostu zawiązków oraz zapewnienia odpowiedniej jakości owoców podczas przechowywania. W kwaterach, w których był Fot. 6. O nawozach z serii Protifert mówił Jacek Fot. 7. Paweł Prokop prezentował efekty użycia stosowany, zmniejszyły się Majewski nawozów z serii FoliQ straty z powodu wystąpienia gorzkiej zgnilizny owoców – wzrostu roślin. Podnosi odporność roślin na informował P. Prokop. FoliQ Aminocal, którego stres (m.in. susza, zasolenie gleby, niska tempe- głównym składnikiem jest wapń, ale również ratura, przymrozek). Natomiast nawóz Naturcal mangan, cynk i dodatki aminokwasów, które zawiera wapń związany aminokwasami i pepty- ułatwiają przyswajanie wapnia oraz wspomagają dami o krótkich łańcuchach, które uczestniczą wybarwienie się owoców, stosowano w drugiej w pobieraniu i transporcie wapnia w roślinie. połowie lata. Jego użycie ma na celu poprawę Działają też jak biostymulatory pobudzające jakości przechowalniczej traktowanych owoców, aktywność enzymów i biologicznych regula- natomiast brak azotu w tym nawozie nie stymutorów wzrostu w roślinach. Nawóz ten ma też luje wzrostu drzew przed zimą i sprzyja dobrepozytywne działanie antystresowe pobudzając mu przygotowaniu ich do spoczynku zimowego. naturalne mechanizmy obronne w roślinie. Na- P. Prokop zaznaczył, iż nawozy z serii FoliQ tomiast Naturbor zawiera bor skompleksowany można mieszać z większością środków ochrony aminokwasami, a wysoka zawartość proliny (na- roślin, co podano w etykietach-instrukcjach ich turalny α-aminokwas) wykazuje synergiczne stosowania. działanie z borem na płodność kwiatów (bor i prolina są niezbędne roślinie do wytworzenia Specjalistyczne nawozy płynne… płodnego pyłku i zalążni). Na zachodzie Europy Naturcal i Naturbor stosuje się łącznie z więk- …z serii Timac Fertileader do stosowania szością herbicydów i fungicydów, z wyjątkiem dolistnego o działaniu biostymulującym i efekśrodków zawierających miedź lub tych o odczy- ty ich działania prezentował Karol Młyński nie zasadowym (np. organofosforowych). Nie na- (fot. 8) – przedstawiciel firmy Timac Agro. Poleleży ich też stosować z adiuwantami i środkami cany przez niego Fertileader Leos (zawiera m.in. ochrony roślin zawierającymi olej mineralny. bor i cynk, substancje aktywne pochodzące z alg morskich, IPA oraz aminokwasy), dzięki czemu Nanocząsteczki w służbie roślin… działa antystresowo i podnosi odporność roślin. Stymuluje intensywność podziałów komórko…to innowacyjność nawozów z serii FoliQ. Do- wych, fotosyntezę i sprzyja rozwojowi pąków świadczenie prowadzone w kwaterze jabłoni kwiatowych. Fertileader Gold-BMo przeznaodmiany Gala Must® omówił Paweł Prokop (fot. czony do stosowania w uprawach wymagających 7) z firmy Kazgod. Zastosowano kombinację zasilania w bor i molibden wpływa na lepsze pięciu produktów z linii FoliQ, składających kwitnienie, większą produkcję i transport cusię na podstawowy program nawożenia, który kru. Fertileader Vital-954 stosuje się podczas w przypadku wystąpienia niedoborów może całego okresu wegetacji w celu poprawy syntezy być uzupełniony pojedynczymi składnikami. i magazynowania białek oraz cukrów w orgaZ przedstawionych danych wynika, że FoliQ nach generatywnych. Jak sama nazwa wskazuje, AscoVigor w dawce 3 l/ha, zastosowany trzy- podnosi witalność i wpływa na efektywne odżykrotnie – na początku, w trakcie oraz po kwit- wianie roślin. Fertileader Axis dostarcza azot, nieniu jabłoni, przyczynił się do zwiększenia po- fosfor, cynk i mangan – niezbędne dla rozwoju działu komórek, co przekłada się na zwiększenie roślin. Zapobiega stresom w fazie intensywśrednicy jabłek. FoliQ AminoVigor jest nawozem nego wzrostu owoców, podnosi odporność na o działaniu biostymulującym, podnoszącym od- niekorzystne warunki środowiskowe, zapewnia porność roślin na choroby i stresy fizjologiczne, optymalne zaopatrzenie w energię, poprawia wspomagającym procesy regeneracyjne, szcze- wybarwienie owoców. Natomiast Fertileader gólnie w okresach stresowych, np. po wystąpie- Elite to preparat wieńczący odżywianie dolistne niu przymrozków. Natomiast FoliQ Bor wpłynął w technologii Timac Agro dla sadów, który miesięcznik praktycznego sadownictwa 2/2012 31 dzięki – przede wszystkim – wysokiej zawartości wapnia, wpływa na parametry jakościowe i handlowe owoców (wyższy plon, wyrównanie owoców, wybarwienie) oraz podnosi zdolność przechowalniczą owoców. W wilanowskim sadzie można było zobaczyć efekty zastosowania następującego programu: faza zielonego pąka – Fertileader Leos (3 l/ha), faza początku kwitnienia – Fertileader Gold-BMo (4 l/ ha), faza zawiązków owoców – Fertileader Vital 954 (3 l/ha), faza wzrastania owoców – Fertileader Axis (3 l/ha dwa razy), faza dojrzewania owoców – Fertileader Elite (3,33 l/ha trzy razy). Działanie składników pokarmowych podanych w tych nawozach płynnych, a także korzystny wpływ na proces fotosyntezy oceniano w lipcu, badając liście za pomocą Fluorymetru. Liście z drzew, na których stosowano ww. program, zawierały optymalną ilość składników pokarmowych, tym samym wskazywały na dobre odżywienie drzew, ważne również było to, iż proces fotosyntezy przebiega bez zakłóceń. Zaobserwowano jedynie nieznaczne niedobory azotu oraz magnezu. Natomiast liście z kwatery kontrolnej po zastosowaniu innych preparatów wykazywały niedobór m.in. żelaza, potasu, wapnia i boru. Ograniczyć zachwaszczenie Od tego roku firma Agrosimex wzbogaciła swoją ofertę o nowy, działający nawet 10 miesięcy po zabiegu, herbicyd – Chikara 25 WG. Efekty jego zastosowania można było także zobaczyć podczas dnia otwartego w Wilanowie. Środek ten wykazuje działanie systemiczne. Substancja aktywna tego preparatu (flazasulfuron) pozostaje po zabiegu w górnej warstwie gleby i pobierana jest zarówno przez korzenie, jak i liście zwalczanych chwastów. Obecnie, zgodnie z rejestracją, jest przeznaczony do zwalczania chwastów na terenach nieużytkowanych rolniczo. W wilanowskim sadzie prowadzone jest jednak doświadczenie nad możliwością jego zastosowania także w sadach. Wstępne wyniki wskazują, że użyty w mieszaninie z herbicydem zawierającym glifosat skutecznie ogranicza zachwaszczenie w tego typu uprawach – informował Robert Binkiewicz z firmy Agrosimex. Fot. 8. Działanie specjalistycznych nawozów płynnych z serii Fertileader omówił Karol Młyński Monika Strużyk reklama 2/2012 miesięcznik praktycznego sadownictwa 32 agrotechnika Europejskie Święto Jabłka Na początku września ub.r. w Obrazowie, w powiecie sandomierskim, odbyła się druga edycja Europejskiego Święta Jabłka. Tradycyjnie już pierwszego dnia Oddział Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Sandomierzu zorganizował Międzynarodową Naukową Konferencję Sadowniczą. Podczas spotkania przedstawiono m.in. zagadnienia związane z ochroną jabłoni przed szkodnikami, w tym z możliwością ich ograniczania metodami biologicznymi, a także przybliżono zalety stosowania nawozów z tzw. wartością dodaną. Ochrona przed szkodnikami Zagrożenie ze strony zwójek liściowych i owocówek nigdy nie jest modelowe, ponieważ ich rozwój zależy od przebiegu warunków atmosferycznych w danym sezonie. Dlatego tylko regularny monitoring lotu ich motyli poprzez obserwację odłowów samców na pułapkach feromonowych może dać wymierne rezultaty i pomóc w wyznaczeniu właściwego terminu przeprowadzenia zabiegu chemicznego zwalczającego tę grupę szkodników – informowała dr Zofia Płuciennik z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Szczególnie ważny, jak stwierdziła dr Z. Płuciennik, jest monitoring obecności tych szkodników na początku sezonu w celu określenia: momentu wylotu, nasilenia lotu motyli i wielkości zagrożenia ze strony stadium szkodliwego. Dużą rolę w ograniczaniu populacji tych szkodników, choć często niedocenianą przez sadowników, odgrywają organizmy pożyteczne, których populacja przy nieprzemyślanej ochronie i stosowaniu nieselektywnych środków ochrony jest często znacznie ograniczona. Możliwości wykorzystania naturalnych substancji wytwarzanych przez owady, tzw. feromonów, a także wirusów i bakterii do ochrony roślin przed szkodnikami przybliżył dr Michał Pniak z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Feromony to naturalne substancje służące owadom do przekazywania informacji. Znając te substancje oraz zachowania wywołane ich pojawieniem się, można wykorzystać je do indukowania nienaturalnych dla określonej grupy owadów zachowań, np. wpływanie na gromadzenie się na wspólne żerowanie (feromony agregacyjne), odstraszania (feromony antyagregacyjne). Najpopularniejsze miesięcznik praktycznego sadownictwa Fot. 1. Martyn Pearce z EcoCulture z Hiszpanii zastosowanie feromonów jest w pułapkach feromonowych wykorzystywanych do monitorowania aktywności określonego gatunku szkodników należących do rodzaju motyli poprzez wabienie ich samców (zwójki liściowe i owocówki). Feromony wykorzystywane są również do dezorientacji samców prowadzącej do nieodnalezienia przez nich samicy (np. zarejestrowany w Polsce Ekodian-CP VP, w innych krajach Isomate C plus, Isomate CLR – zawierający feromony kilku szkodników). Z preparatów biologicznych dr M. Pniak wymienił zarejestrowane do zwalczania owocówki jabłkóweczki Madex SC i Carpovirusine Super SC. Wapń łatwiej dostępny Nowatorski nawóz dla sadownictwa BioCal, który jest dostępny na naszym rynku od 2012 r. (jego dystrybutorem w Polsce jest BioAgris Piotr Zajkowski Sp. j.) zaprezentował Martyn Pearce z EcoCulture z Hiszpanii (fot. 1). Nawóz ten oparty jest na technologii CalFlux firmy EcoCulture i ma zapobiegać skutkom niedoboru wapnia w owocach (zawiera 5% wapnia i 1% cynku). Wprawdzie ilość wapnia w tym nawozie jest niewielka, ale nie ma to znaczenia, gdyż jego innowacja polega na poprawie zaopatrzenia roślin w ten pierwiastek poprzez ułatwienie jego pobierania przez komórki oraz transport na poziomie komórkowym. Szczególnie korzystne jest pobieranie wapnia przez komórki w owocach, nawet w okresie zmniejszonej w nich ilości auksyn, np. na skutek intensywnego wzrostu wegetatywnego – informował M. Pearce. 2/2012 100 95 reklama 33 75 25 5 0 Fot. 2. Objawy gorzkiej Niedobór wapnia wynika często nie z problemów jego dostępności, ale ze złej dystrybucji w roślinie. Jest on bowiem transportowany przez ksylem dzięki transpiracji. Ta droga w owocach jest jednak ograniczona, ze względu na bardzo małą transpirację. Według M. Pearce`a, zastosowanie BioCal-u zapobiega temu problemowi i nawet mimo braku auksyn w owocach wapń jest do nich transportowany i pobierany przez komórki owoców, gdyż technologia CalFlux uruchamia ten sam mechanizm co naturalne auksyny. Optymalne zaopatrzenie jabłek w wapń jest podstawowym czynnikiem ich wysokiej jakości, dobrego przechowywania się, zmniejszenia utraty jędrności oraz braku objawów gorzkiej plamistości podskórnej (fot. 2) i fizjologicznych chorób przechowalniczych. Po zastosowaniu BioCal-u – jak podał M. Pearce – następuje stymulacja produkcji antocyjanów w jabłkach, odpowiedzialnych za kolor rumieńca, a szczególnie flawonoidów (czerwonych i fioletowych). Antocyjany podnoszą odporność komórek roślinnych na stres oksydacyjny i chronią skórkę owoców przed promieniami UV. Przeciwnie natomiast – jak podał M. Pearce – nawóz ten oddziałuje na drugą grupę barwników roślinnych (żółtych i pomarańczowych karetonoidów), wpływa bowiem na zmniejszenie ich ilości w komórkach roślin. Pojawienie się i wytwarzanie karotenoidów w komórkach roślinnych towarzyszy zazwyczaj stresowi oksydacyjnemu. Obecność karetonoidów powoduje z kolei stymulowanie wytwarzania etylenu, którego zadaniem jest uwolnienie wapnia ze ścian komórkowych w celu zminimalizowanie efektów stresu i zmniejszenie oddziaływania oksydantów. Dzięki zastosowaniu BioCal-u, stres ten jest ograniczony poprzez zoptymalizowanie poziomu wapnia w komórkach, ograniczona jest też produkcja karotenoidów, natomiast zwiększa się produkcja antocyjanów. 2/2012 plamistości podskórnej Tradycyjnie niedobory wapnia w roślinach są niwelowane przez dostarczanie go w postaci chelatów wapniowych lub w postaci soli (np. z saletry wapniowej). Aby komórki roślinne mogły pobrać wapń, konieczna jest w nich obecność auksyn. W momencie wzrostu zawiązków owocowych stężenie auksyn w komórkach zawiązków jednak zmniejsza się, a wzrasta 100 w stożkach wzrostu pędów i młodych 95 liściach. Dlatego 75 wapń w pierwszej kolejności 25 transportowany jest do pędów i liści, 5 a nie do owoców.0 miesięcznik praktycznego sadownictwa 34 agrotechnika Nawozy z algami Fot. 3. Jean-Claude Yvin z TimacAgro z Francji Fot. 4. David Medina z AgriTecno w Hiszpanii reklama fot. 1–4 A. Łukawska Ekstrakty z brązowych alg morskich stosowane dolistnie, np. w sadach, wykazują działanie biostymulujące – ograniczają stres spowodowany np. suszą, niską temperaturą; podnoszą jakość plonu i wpływają na lepsze przechowywanie się owoców – informował Jean-Claude Yvin z firmy TimacAgro z Francji (fot. 3). Natomiast działanie nawozów zawierających ekstrakt z alg morskich stosowanych doglebowo koncentruje się głównie na stymulowaniu metabolizmu roślin. Nawozy firmy TimacAgro zawierają opatentowany kompleks Seactiv (kompleks wyselekcjonowanych cząsteczek na bazie alg morskich) zawierający cytokininy, aminokwasy, w tym glicynę-betainę. Kompleks ten zawiera m.in. nawóz Fertileader Elite, który wzbogacony jest dodatkowo o takie pierwiastki jak: N, K, Ca i B. Aby nawóz ten był w pełni pobrany i wykorzystany przez rośliny, powinien być stosowany, gdy aparaty szparkowe w liściach i owocach są otwarte, najlepiej między 8.00 a 10.00 rano – powiedział J.C. Yvin. Nawóz ten charakteryzuje się małymi cząsteczkami, dzięki czemu zawarte w nim pierwiastki wnikają bez większych problemów do wnętrza liści przez otwarte aparaty szparkowe i przestrzenie międzykutikularne. Owoce z drzew traktowanych tym nawozem są większe, mniej podatne na uszkodzenia mechaniczne, szczególnie pojawiające się podczas zbioru, a także lepiej się przechowują (wolniejsza utrata jędrności). PRODUKCJA I SPRZEDAŻ OPRYSKIWACZY SADOWNICZYCH S E R W I S • R AT Y • N I S K I E C E N Y ZHU ARGO Paweł Kaliński Witusza 24, 99-412 Kiernozia miesięcznik praktycznego sadownictwa tel. 600 829 514 604 940 429 Z aminokwasami roślinnymi David Medina z firmy AgriTecno z Hiszpanii (fot. 4) omówił nawozy organiczne o charakterze ekologicznym, zawierające aminokwasy pochodzenia roślinnego, dystrybuowane w Polsce przez firmę AgroConsult. Nawozy te mają charakter biostymulujący, wpływają korzystnie na wiele procesów zachodzących w roślinie. Są wśród nich produkty do stosowania doglebowego i dolistnego. Wśród doglebowych D. Medina wymienił m.in. Agriful Antisal (redukujący zasolenie gleby), Agrifulhumic (zawierający kwasy humusowe poprawiające właściwości sorpcyjne gleby), Tecamin Raiz (stymulator wytwarzania korzeni włośnikowych – szczególnie zalecany do szkółek i szklarni). Nawóz Tecamin Max zawiera m.in. 12% aminokwasów i 60% niezbędnych roślinom substancji m.in. kwasów huminowych i fulwowych, witamin, polisacharydów, betainy. Jak informował D. Medina, w przypadku wystąpieniu stresu substancje zawarte w tym nawozie pomagają powrócić roślinie do równowagi, jednocześnie pobudzając i aktywizując ją do wzrostu. Natomiast nawóz Tecamin Brix korzystnie wpływa na wybarwienie się owoców przed zbiorem. D. Medina polecał również mikroelementowe nawozy kompleksowane aminokwasami przeznaczone do stosowania dolistnego w celu szybkiego dostarczenia roślinom brakującego w danym okresie składnika pokarmowego (Tecnokel Amino B, Tecnokel Amino Ca, Tecnokel Amino Cu, Tecnokel Amino Zn-Mn, Tecnokel Amino Mn, Tecnokel Amino Mg, Tecnokel Amino Mo, Tecnokel Amino Zn), a także tego typu nawozy do stosowania doglebowego (Tecnokel Fe i Tecnokel Mix). Według D. Medina, podawanie dolistnie aminokwasów (pochodzenia roślinnego) roślinom ogranicza straty energii, którą musiałyby one zużyć na ich wyprodukowanie, ponadto stymuluje też proces fotosyntezy. Nawozy tego typu zwiększają też efektywność korzeni, podnoszą odporność roślin na stres (wywołany nadmiarem lub brakiem wody w glebie, zasoleniem, wysokim pH gleby, wysoką lub niską temperaturą), nie powodują oparzeń liści ani owoców, zwiększają jakość i wielkość plonu oraz wpływają na przedłużenie jakości i trwałości owoców podczas przechowywania. Anita Łukawska 2/2012
