PROGRAM KONFERENCJI XVII DNI INTERDYSCYPLINARNE „Między sacrum a profanum – święci w kulturze” TERMIN 7 – 9 listopada 2016 r. MIEJSCE OBRAD Wydział Teologii, ul. Hozjusza 15, Olsztyn MSZA ŚW. I KONCERT ul. Staszica 5, Olsztyn – Stare Miasto ORGANIZATORZY Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie: Wydział Teologii i Wydział Sztuki Wyższe Seminarium Duchowne Metropolii Warmińskiej Hosianum Wyższe Seminarium Duchowne w Ełku Muzeum Archidiecezji Warmińskiej PATRONAT HONOROWY Wielki Kanclerz Wydziału Teologii Biskup Warmiński Arcybiskup Józef Górzyński Arcybiskup Senior Wojciech Ziemba Biskup Elbląski Jacek Jezierski Biskup Ełcki Jerzy Mazur Rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Ryszard Górecki Strona TVP3, Radio Plus, Gość Niedzielny, Radio UWM FM 1 PATRONAT MEDIALNY Poniedziałek, 7 listopada 2016 r. GODZ. 9.00 POWITANIE GOŚCI I ROZPOCZĘCIE KONFERENCJI – SALA 2 DO GODZ. 11.00 SESJA PLENARNA – SALA 2 PRELEKCJE O. prof. dr hab. Jacek Salij OP [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UKSW W WARSZAWIE]: Kult świętych jako potwierdzenie jednoznacznego monoteizmu Ks. prof. dr hab. Jerzy Szymik [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UŚ W KATOWICACH]: Scientia sanctitati subalternata. Świętość w teologii jako kulturze wiary wg J.Ratzingera/Benedykta XVI Ks. dr hab. Lucjan Świto, prof. UWM [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Kanoniczna droga do uznania heroiczności cnót Ks. dr hab. Andrzej Adamski, prof. WSIiZ [WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA W RZESZOWIE]: Czy praca w mediach może być drogą do świętości? GODZ. 11.00–11.15 PRZERWA OD GODZ. 11.15 DO GODZ. 16.00 OBRADY W SEKCJACH Wspólnotowy charakter świętości – SALA 2 Szkice hagiograficzne – SALA 6 Wspólnotowy charakter świętości SALA 2 PRELEKCJE Ks. prof. dr hab. Jan Wiśniewski [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Święta czy grzeszna? Kobieta w średniowieczu Prof. dr hab. Anna Zellma [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: (Nie)kwestionowane granice decyzyjności pedagoga w kształtowaniu obrazu świętości wśród dzieci? Dr hab. Jarosław Horowski [UMK W TORUNIU]: Świętość a budowanie wspólnoty Mgr lic. Jacek Rafał Szewczyk [WYDZIAŁ TEOLOGII KUL JANA PAWŁA II]: Święci w Kościele. Kim są? Jak ich czytać? Czemu służą? Refleksja zainspirowana myślą teologiczną Benedykta XVI Ks. dr hab. Marek Żmudziński [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Święty Kościół grzeszników według papieża Franciszka GODZ. 13.15–13.45 PRZERWA 2 SESJA I, PROWADZI: ks. dr hab. Jarosław Babiński, prof. UKSW Strona GODZ. 11.15–13.15 GODZ. 13.45–16.00 SESJA II, PROWADZI: dr hab. Jarosław Horowski PRELEKCJE Ks. dr hab. Jarosław Babiński, prof. UKSW [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UKSW W WARSZAWIE]: Święci czy herosi? Znaczenie wybitnych osobowości dla rozwoju kultury w interpretacji ks. Franciszka Sawickiego Dr Aleksy Kucy [UMCS W LUBLINIE]: Koncept obrazu Bożego w ujęciu antropologii prawosławnej: patrystyka, hezychazm, teologia współczesna Mgr, mgr Sergiusz Anoszko [UKSW W WARSZAWIE]: Problematyka sacrum w nowych ruchach religijnych: koncepcja ośmiu dynamik w Kościele Scjentologicznym Dr Stefan Pastuszewski [BYDGOSKA SZKOŁA WYŻSZA]: Święci prawosławni – łączą i dzielą Dr Maciej Samolej [MŁODZIEŻOWY OŚRODEK WYCHOWAWCZY NR 3 IM. MARII GRZEGORZEWSKIEJ W ŁODZI]: Camino de Santiago czyli miejsce św. Jakuba we współczesnej kulturze ludzi młodych ludzi, widziane z perspektywy filologa, historyka, etyka, bibliotekarza, pisarza. Po prostu pielgrzyma Szkice hagiograficzne SALA 6 GODZ. 11.15–13.15 SESJA I, PROWADZI: o. dr hab. Szczepan Praśkiewicz OCD GODZ. 13.15–13.45 PRZERWA Strona 3 PRELEKCJE Dr Zbigniew T. Szmurło [WYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA W POZNANIU]: Ormiańscy święci – ich wkład w tworzenie narodowej tożsamości i kultury Dr Grzegorz Wodziński [INSTYTUT NAUK HISTORYCZNYCH UKSW W WARSZAWIE]: Święci Pańscy w liturgii Kościoła Ewangelicko-reformowanego w Polsce w XVI-XVII w. S. dr Bożena Leszczyńska OCV [UNIWERSYTECKI SZPITAL DZIECIĘCY W KRAKOWIE]: Mądrość krzyża. Święci patronowie ojczyzny w twórczości ks. Karola Antoniewicza SJ (1807-1852) Mgr Damian Szweda [INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH UWM W OLSZTYNIE]: Najczęściej spotykani święci patronowie na terenie państwa Zakonu Niemieckiego w czasach Ulryka von Jungingen Dr hab. Janusz Hochleitner, prof. UWM [INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH UWM W OLSZTYNIE]: Warmińscy patronowie w potrydenckiej kulturze chłopskiej GODZ. 13.45–16.00 SESJA II, PROWADZI: dr hab. Katarzyna Parzych-Blakiewicz, prof. UWM PRELEKCJE Mgr Dominic Sheridan [INSTYTUT ANGLISTYKI I AMERYKANISTYKI UG]: Saint Mary Mackillop – A Saint for the Vast Horizon Dr hab. Krzysztof Kowalik, prof. PO [POLITECHNIKA OPOLSKA]: Życie i działalność bł. Marii Luizy Merkert z Nysy w religijnym i kulturowym dorobku miasta i regionu Ks. mgr Grzegorz Oleksik [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Osoba Sługi Bożego Stanisława Kardynała Hozjusza Ks. dr hab. Jan Nowak [UNIWERSYTET PAPIESKI JANA PAWŁA II W KRAKOWIE]: Historia życia niezłomnego Pasterza ks. W. Bukowińskiego Dr hab. Szczepan T. Praśkiewicz OCD [KRAKÓW]: „Złączyła ich miłość Boga, Ojczyzny i bliźnich” – Święci przyjaciele Rafał Kalinowski i Albert Chmielowski Dr Iwona Gosik-Kapelińska [UNIWERSYTET WARSZAWSKI]: Literacki wizerunek świętego Kazimierza Jagiellończyka Bazylika konkatedralna św. Jakuba w Olsztynie – Stare Miasto, ul. Staszica 5 GODZ. 19.00 Msza św., GODZ. 20.00 Koncert pt. Śpiewne modlitwy W programie utwory sakralne kompozytorów polskich i zagranicznych WYKONAWCY: Chór CANTORES VARMIENSES przy Filharmonii WarmińskoMazurskiej w Olsztynie Hanna Zajączkiewicz – sopran; Anna Reszczyńska – organy Benedykt Błoński – dyrygent i prowadzenie Wtorek, 8 listopada 2016 r. PRELEKCJE Prof. dr hab. Urszula Mazurczak [INSTYTUT HISTORII SZTUKI KUL JANA PAWŁA II]: Odzienie – ubiór czy szata, skromność czy bogactwo materialnego przepychu w scenach Pasji Chrystusa i hagiografii. Wybrane przykłady malarstwa XV wieku Prof. dr hab. Zenona Rondomańska [AKADEMIA MUZYCZNA IM. FELIKSA NOWOWIEJSKIEGO W BYDGOSZCZY]: O zapomnianych świętych w pieśniach Dr Agnieszka Jezierska-Wiśniewska [INSTYTUT GERMANISTYKI UW]: Obraz matki w literaturze niemieckiej 4 SESJA PLENARNA – SALA 2 Strona OD GODZ. 9.00 DO GODZ. 10.30 GODZ. 10.30 Prezentacja wystawy pt. ŚWIATŁEM MALOWANE. Witraże w kościołach warmińskich w fotografii studentów Instytutu Sztuk Pięknych OD GODZ. 11.15 DO GODZ. 18.00 OBRADY W SEKCJACH Literacka i literaturoznawcza perspektywa sacrum w kulturze – SALA 2 Artystyczna perspektywa i społeczny wymiar sacrum w kulturze – SALA 6 Literacka i literaturoznawcza perspektywa sacrum w kulturze SALA 2 GODZ. 11.15–13.15 SESJA I, PROWADZI: prof. dr hab. Zenona Rondomańska PRELEKCJE Dr Marta M. Kacprzak [BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA W WARSZAWIE, UW]: Św. Teresa od Jezusa w XIX-wiecznej kulturze polskiej. Wokół publikacji terezjańskich (edycji pism Świętej, żywotów, nowenn, litanii, pieśni) i ich roli w życiu Polaków XIX wieku Mgr Katarzyna Zwieczorowska [UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU]: Prostym językiem o mistycznym zjednoczeniu z Bogiem – literackie obrazowanie w Twierdzy wewnętrznej św. Teresy z Ávili Dr Joanna Lekan-Mrzewka [KATEDRA LITERATURY MODERNIZMU, KUL JANA PAWŁA II]: Galeria postaci świętych w wydawnictwach lwowskiej „Macierzy Polskiej” Mgr Łukasz Krzyszczuk [INSTYTUT STUDIÓW KLASYCZNYCH, ŚRÓDZIEMNOMORSKICH I ORIENTALNYCH UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO]: „Ciceronianus es, non Christianus” (Ep. XXII 30). Stosunek św. Hieronima do literatury antycznej na przykładzie jego pracy translatorskiej Mgr Anna Komendzińska [INSTYTUT FILOLOGII POLSKIEJ I KLASYCZNEJ UAM]: O Józefie! – Czego chcecie? Józef „stary” w dawnych kolędach i pastorałkach. Święty – nieświęty 5 PRZERWA Strona GODZ. 13.15–13.45 GODZ. 13.45–15.45 SESJA II, PROWADZI: dr hab. Marta Kowalczyk PRELEKCJE Dr Zoja Kuca [INSTYTUT GERMANISTYKI I LINGWISTYKI STOSOWANEJ, UMCS W LUBLINIE]: Sacrum i profanum w literaturze emigrantów rosyjskich „I fali” (B. Zajcew i I. Szmielow) Dr Magdalena Łaguna [WYDZIAŁ HUMANISTYCZNY UWM W OLSZTYNIE]: Pomiędzy ziemią a niebem. O przestrzeniach sacrum w cyklu lirycznym Marii Konopnickiej „Madonna” Mgr Małgorzata Wojtowicz [UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU]: Postać św. Anny – matki Maryi w najdawniejszej literaturze polskiej Dr Marta Łukaszewicz [INSTYTUT RUSYCYSTYKI UW]: „Nieświęci święci” archimandryty Tichona (Szewkunowa): reinterpretacja świętości we współczesnej literaturze rosyjskiej Mgr Katarzyna Wasińczuk [KUL JANA PAWŁA II]: „Nieświęci” święci. O kategorii świętości w prozie Ludmiły Ulickiej („Daniel Stein, tłumacz”, „Przypadek doktora Kukockiego”) GODZ. 15.45–16.00 PRZERWA GODZ. 16.00–18.00 SESJA III, PROWADZI: dr Magdalena Łaguna Strona 6 PRELEKCJE Mgr Katarzyna Kuchowicz [WYDZIAŁ POLONISTYKI UJ W KRAKOWIE]: Święty Oślowski i inni. Literacki obraz górnośląskiej religijności Ks. dr Marek Jodkowski [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Święci piórem sportretowani. Refleksje na temat warmińskiej twórczości pisarskiej o. Ludwiga Barbiana SVD (1901-1978) Dr hab. Marta Kowalczyk [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Wszyscy święci w wizjach wybranych mistyczek średniowiecznych Dr Piotr Koprowski [INSTYTUT HISTORII, UNIWERSYTET GDAŃSKI]: Jezus z Nazaretu, św. Paweł i początki chrześcijaństwa w interpretacji Ignacego Radlińskiego Artystyczna perspektywa i społeczny wymiar sacrum w kulturze SALA 6 GODZ. 11.15–13.15 SESJA I, PROWADZI: prof. dr hab. Urszula Mazurczak PRELEKCJE Dr Grażyna Kobrzeniecka-Sikorska [WYDZIAŁ SZTUKI UWM W OLSZTYNIE]: Ikona jako obiekt kultu i dzieło sztuki Mgr Sabina Anna Kostecka [WYDZIAŁ SZTUKI I WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Motyw osoby duchownej w malarstwie polskim Mgr Anna Kornelia Jędrzejewska [MUZEUM TORUŃSKIEGO PIERNIKA – MUZEUM OKRĘGOWE W TORUNIU]: Wizerunki świętych na dawnych formach piernikarskich Dr Małgorzata Burta [UKSW W WARSZAWIE]: Święci z dziewiętnastowiecznych ołtarzyków GODZ. 13.15–13.45 PRZERWA GODZ. 13.45–15.45 SESJA II, PROWADZI: dr Grażyna Kobrzeniecka-Sikorska PRELEKCJE Dr Monika Kulesza [KATEDRA LITERATURY I MODERNIZMU, KUL JANA PAWŁA II]: Święta Marcelina Darowska a sztuki plastyczne Dr Jowita Jagla [MUZEUM MIKOŁAJA KOPERNIKA WE FROMBORKU] i ks. dr Jacek Maciej Wojtkowski [MUZEUM POMNIKA HISTORII – „FROMBORK ZESPÓŁ KATEDRALNY”]: Ikonosfera świętych i błogosławionych w sanktuarium w Licheniu Dr Barbara Maria Gawęcka [KATEDRA HISTORII SZTUKI, UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY]: Ikonografia św. Emeryka Dr Maria Piechocka-Kłos [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Święci w heraldyce 7 PRZERWA Strona GODZ. 15.45–16.00 GODZ. 16.00–18.00 SESJA III, PROWADZI: ks. dr Paweł Rabczyński PRELEKCJE Dr Sylwia Górzna [AKADEMIA POMORSKA W SŁUPSKU]: Inkulturacja w nauczaniu papieża Jana Pawła II i w dokumentach Kurii Rzymskiej Mgr Magdalena Kolańska [WYDZIAŁ PEDAGOGIKI UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI, WYDZIAŁ PSYCHOLOGII I SOCJOLOGII KUL JANA PAWŁA II]: Jakie miejsce w kulturze zajmują święci? Dr Paweł Maciąg [ASP W KATOWICACH]: Sacrum przesłaniające profanum według Marka Ivana Rupnika Mgr Ewa Garstka [UKSW W WARSZAWIE]: Święta Hildegarda z Bingen dietetyczką celebrytów czyli o recepcji XII-wiecznej medycyny holistycznej we współczesnym świecie. Konteksty socjologiczne Dr Izabela Wyszowska [WYDZIAŁ TURYSTYKI I REKREACJI AWF W POZNANIU], dr inż. Tadeusz Jędrysiak [FUNDACJA OKO-LICE KULTURY, ZBLEWO (NA KOCIEWIU)]: Sanktuaria świętych w perspektywie turystyki pielgrzymkowej Środa, 9 listopada 2016 r. OD GODZ. 9.00 DO GODZ. 11.00 SESJA PLENARNA – SALA 2 PRELEKCJE Ks. dr hab. Jan Klinkowski, prof. PWT [PAPIESKI WYDZIAŁ TEOLOGICZNY WE WROCŁAWIU]: Święta matka w Biblii i kulturach starożytnych Ks. prof. dr hab. Marek Pyc [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UAM W POZNANIU]: Posłuszeństwo Chrystusa w pismach Hansa Ursa von Balthasara O. prof. dr hab. S.C. Napiórkowski OFM [KUL JANA PAWŁA II]: Święci w kulcie? Tak! Ale jak? Prof. dr hab. Stanisław Achremczyk [UWM W OLSZTYNIE, OBN IM. WOJCIECHA KĘTRZYŃSKIEGO W OLSZTYNIE]: Święty Jakub – patron Olsztyna 8 PRZERWA Strona GODZ. 11.00–11.15 OD GODZ. 11.15 DO GODZ. 16.00 OBRADY W SEKCJACH Hagiograficzna przestrzeń kultury – SALA 2 Teologiczna, filozoficzna i kulturowa kwestia sacrum i profanum – SALA 6 Hagiograficzna przestrzeń kultury SALA 2 GODZ. 11.15–13.15 SESJA I, PROWADZI: ks. dr hab. Jan Klinkowski, prof. PWT PRZERWA GODZ. 13.45–16.00 SESJA II, PROWADZI: prof. dr hab. Eugeniusz Sakowicz PRELEKCJE Ks. dr hab. Henryk Nadrowski MIC [POZNAŃ]: Święte, święty, święto Ks. mgr Krzysztof Ordziniak [SANKTUARIUM ŚWIĘTEGO ROCHA W MIKSTACIE]: Święty Roch – patron codziennych trudnych spraw (analiza próśb i podziękowań nowennowych z Diecezjalnego Sanktuarium Świętego Rocha w Mikstacie) Dr Małgorzata Strzelec [WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY I ARTYSTYCZNY, UNIWERSYTET JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH]: Funkcje kultu Świętego Rocha w społeczności mikstackiej Mgr Seweryn Pauch [UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY]: Wybrane przejawy kultu św. Rocha na terenie byłej diecezji chełmińskiej Mgr inż. Zbigniew Borkowski [PORTAL ŚWIĘTEGO JACKA ODROWĄŻA, WWW.JACEK.IQ.PL]: Popularność św. Jacka Odrowąża na świecie Dr hab. Katarzyna Parzych-Blakiewicz, prof. UWM [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: „Rycerz ewangelii” – św. Jacek Odrowąż jako patron dla współczesnych dzieł odnowy chrześcijańskiej Strona GODZ. 13.15–13.45 9 PRELEKCJE Prof. dr hab. Artur Milian [WYDZIAŁ SZTUKI UWM W OLSZTYNIE]: Teologia ludzkiego myślenia Mgr Magdalena Garnczarska [INSTYTUT HISTORII SZTUKI UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO]: Wzorzec świętości zaprezentowany w „Historii budującej o Barlaamie i Jozafacie” i jego recepcja w kręgu kultury bizantyńskiej Prof. dr hab. Eugeniusz Sakowicz [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UKSW W WARSZAWIE]: Wszyscy Święci (kanonizowani i niekanonizowani) w Kościele i kulturze Ks. dr Przemysław Nowak [DIECEZJA RATYZBOŃSKA, NIEMCY]: Bavaria sancta. Obecność wybranych świętych Bawarii we współczesnym społeczeństwie Bawarii Dr hab. Monika Przybysz, prof. UKSW [INSTYTUT EDUKACJI MEDIALNEJ I DZIENNIKARSTWA UKSW W WARSZAWIE]: Święta Matka Teresa z Kalkuty w sieci miłosierdzia Mgr Dorota Lekka [UKSW W WARSZAWIE]: Święci w kulturze i kulcie chrześcijańskim. Analiza teologicznych aspektów sztuki baroku na przykładzie obrazów św. Jerzego, św. Katarzyny i św. Antoniego Padewskiego Teologiczna, filozoficzna i kulturowa kwestia sacrum i profanum SALA 6 GODZ. 11.15–13.15 SESJA I, PROWADZI: ks. dr hab. Krzysztof Bielawny PRZERWA GODZ. 13.45–16.00 SESJA II, PROWADZI: ks. dr Karol Jasiński PRELEKCJE Mgr Krzysztof Habdas [BIURO KONSULTINGOWE „KH” DR INŻ. KRYSTYNA HABDAS]: Nestinarstwo – szansą na potwierdzenie przyrodopoznawczego błędu ateizmu? Dr Zbigniew Landowski [UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ HISTORYCZNY]: „Nieświęci święci” w sufizmie. Kult mistrzów sufickich Mgr Magdalena Pelc [WYDZIAŁ FILOLOGICZNY, UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU]: Od świętego do idola... czyli jak przedstawiani są niezwykli ludzie Kościoła w popkulturze Ks. dr hab. Dariusz Pater [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UKSW W WARSZAWIE]: Odzyskanie zdrowia jako proces integralny w myśli Hildegardy z Bingen Ks. dr hab. Krzysztof Bielawny [OLSZTYN-GIETRZWAŁD]: Sacrum i profanum na przykładzie ewangelickich kościołów jubileuszowych w byłych Prusach Wschodnich Ks. dr Józef Kożuchowski [WYŻSZE SEMINARIUM DUCHOWNE W ELBLĄGU]: Stawanie się świętym: stanowisko Hansa Eduardo Hengstenberga GODZ. 16.00 PODSUMOWANIE OBRAD KONFERENCYJNYCH I ZAKOŃCZENIE – SALA 2 Strona GODZ. 13.15–13.45 10 PRELEKCJE Mgr lic. Anna Zajączkowska-Żyszkiewicz [WYDZIAŁ TEOLOGICZNY, UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI]: Czym jest świętość Boga i człowieka, czym różnią się i w czym są podobni święci różnych epok? Ks. dr hab. Janusz Mączka, prof. UJPII [UP JANA PAWŁA II W KRAKOWIE]: Czy nauka jest profanum dla teologii? Ks. dr Paweł Rabczyński [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Historia sacra i historia profana. Szkic o teologii historii O. dr Sergiusz R. Niziński [UAM W POZNANIU]: Sacrum odkryte w profanum – rola wiary. Perspektywa filozoficzna Ks. dr Karol Jasiński [WYDZIAŁ TEOLOGII UWM W OLSZTYNIE]: Sacrum i profanum w myśli M. Bubera Mgr Wiesław Setlak [WYDZIAŁ FILOLOGICZNY, UNIWERSYTET RZESZOWSKI]: Antropologia i historiozofia Aureliusza Augustyna. Kilka uwag o istocie myśli filozoficznej doktora Kościoła i jej kulturotwórczej mocy