wirusowe zapalenie wątroby typu c

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A) jest chorobą zakaźną przenoszoną
drogą pokarmową. Stąd bierze się popularna nazwa choroby, ‘żółtaczka pokarmowa’.
Poprawa warunków sanitarno-higienicznych w Polsce sprzyja ograniczeniu
rozprzestrzenienia wirusa WZW typu A w środowisku, w związku z tym wzrasta liczba
osób bez odporności (przeciwciał), czyli wrażliwych na zachorowanie na WZW typu A.
Prowadzi to do zagrożenia wystąpienia tzw. epidemii wyrównawczych, do których
najczęściej dochodzi w wyniku kontaktu większej społeczności mogącej np. korzystać z
placówek żywienia zbiorowego, z chorym zakażonym, czy zakażoną żywnością.
Zachorowalność epidemiczna (dotyczy grupy osób a nie pojedynczej osoby)
charakterystyczna jest dla regionów o średniej endemiczności zakażeń wirusem WZW typu
A. Takim krajem jest również Polska. Epidemiolodzy przewidują, że już w najbliższych
latach istnieje wysokie ryzyko wystąpienia epidemii wyrównawczych, ponieważ
zdecydowana większość osób młodych, a więc prowadzących najbardziej aktywny tryb
życia i mających najwięcej kontaktów w różnych grupach (szkoły, obozy, koncerty,
wycieczki, itp.) nie jest uodporniona przeciwko wirusowi WZW typu A. Ponad 70% osób
do 30 roku życia nie posiada przeciwciał ochronnych, które nabywa się po szczepieniu
lub przechorowaniu. Przy czym odsetek ten systematycznie rośnie. Liczby zachorowań
podczas epidemii wyrównawczych przewyższają wielokrotnie liczby zachorowań
spotykanych w odpowiednim okresie poza epidemią. Narażenie na kontakt z wirusem
ciągle wzrasta z powodu wzmagania ruchu turystycznego i handlowego ze wschodem,
czyli z regionami o wysokiej endemiczności WZW typu A. Epidemie wyrównawcze
występują najczęściej sezonowo; w październiku i listopadzie.
Wirus HAV (Hepatitis A virus) jest niezwykle odporny na warunki środowiska, m. in.
wysokie i niskie temperatury, niskie pH, rozpuszczalniki i inne środki chemiczne. Sprawia
to, że zwalczanie wirusa przez rutynowe zabiegi higieniczne i dezynfekcyjne jest bardzo
trudna:
Zakażenie następuje zwykle poprzez spożycie zanieczyszczonej wirusami wody pitnej,
oraz surowych pokarmów w niej mytych. Istnieje jednak więcej dróg przenoszenia wirusa:
 droga pokarmowa
95%

przez kontakt z osobą zakażoną

zakażona woda

zakażona żywność

żywność (np. warzywa, owoce myte/płukane w zakażonej wodzie)

ryby, owoce morza z wód zanieczyszczonych zakażonymi fekaliami

zakażona krew/osocze
<5%

droga seksualna
<5%
Objawy choroby są dokuczliwe i mogą utrzymywać się nawet pół roku. Zachorowaniu
sprzyja bliski kontakt z osobą zakażoną we wczesnym, bezobjawowym okresie choroby,
kiedy zakażony nie jest jeszcze świadomy infekcji. Chociaż WZW typu A uważane jest
często jako łagodna choroba to jednak u 75-90% dzieci i dorosłych występują kliniczne
objawy zapalenia wątroby (bóle brzucha, wymioty, gorączka, żółtaczka, luźne odbarwione
stolce, ciemny mocz), 20% chorych leczonych jest w szpitalu.
Przebieg choroby zależy od wieku. W porównaniu z grupą małych dzieci, wśród
nastolatków i dorosłych częściej występują zachorowania o cięższym przebiegu. W tej
grupie wieku występuje również kilka rzadkich postaci WZW typu A, które w znacznym
procencie prowadzą do zgonu (w ok. 80%); są to cholestatyczne, piorunujące-nadostre oraz
przewlekające się zapalenia wątroby. Poważne pozawątrobowe postacie zapalenia wątroby
typu A zdarzają się również u dzieci i są wynikiem procesów autoimmunologicznych, są
to: ostra anemia aplastyczna, ostra ataksja módżkowa, zespół Guillain-Barre, kłębkowe
zapalenie nerek, ostra niewydolność nerek, zespół nerczycowy, wysięk w osierdziu i w
opłucnej, martwicze zapalenie naczyń skóry, ostre zapalenie trzustki i zapalenie
pęcherzyka żółciowego. Śmiertelność z powodu WZW typu A jest niska, jednak z pośród
wszystkich transplantacji wątroby we Francji 10% stanowią przypadki WZW typu A, zaś
20% w Argentynie.
Profilaktyka zalecana jest m. in. u osób bezpośrednio zatrudnionych przy
produkcji i obrocie żywnością, ponieważ zakażone osoby mogą stać się źródłem
masowych, szybko rozprzestrzeniających się zachorowań. Szczepienie takich
pracowników eliminuje bądź w pozwala skutecznie zapobiegać drodze szerzenia
się wirusa poprzez sieć dystrybucji żywności.
Coraz więcej krajów wprowadza szczepienie przeciwko WZW typu A jako obowiązkowe.
W ostatnich latach zdecydowały się na to Stany Zjednoczone, Hiszpania, Włochy i Izrael.
Natomiast masowe szczepienia dzieci propaguje Międzynarodowa Rada Zapobiegania
Wirusowemu Zapaleniu Wątroby. Polscy specjaliści również podkreślają konieczność
upowszechnienia szczepień przeciwko WZW typu A. W Polsce szczepienie przeciwko
WZW A jest wymienione w Programie Szczepień Ochronnych (PSO) jako szczepienie
zalecane, tzn. państwo nie refunduje zakupu szczepionki. Grupami, gdzie PSO zaleca
szczepienie przeciwko WZW A, są:
 dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży; szczególnie zalecane dzieciom
rozpoczynającym naukę w szkole podstawowej, które nie chorowały na WZW A
 osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej zapadalności na WZW A

osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest następstwem zakażenia wirusami zapalenia wątroby.
Zakażenie wirusem typu B nazywane jest często „żółtaczką wszczepienną”. Nazwa ta określa
drogę przenoszenia wirusów.
Jak dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia wirusem typu B dochodzi na drodze pozajelitowej . Najczęściej wirus zostaje
przeniesiony poprzez zakażoną krew lub skażone nią narzędzia stosowane w trakcie zabiegu
medycznego /zabiegi chirurgiczne, stomatologiczne, zastrzyki/ lub podczas zabiegów np.
w salonie fryzjerskim czy gabinecie kosmetycznym. Wirus obecny jest w moczu, ślinie,
łzach, wydzielinie pochwy, spermie.. Do zakażenia może dojść także podczas stosunku
płciowego. Źródłem zakażenia WZW B są chorzy oraz tzw. nosiciele czyli osoby, które nie
mając objawów choroby są źródłem zakażenia innych.
Jakie są objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B?
Większość infekcji wywoływanych wirusem zapalenia wątroby przebiega bezobjawowo.
Główne objawy WZW : bóle głowy, mięśni, brzucha, nudności, wymioty, brak apetytu,
czasem biegunka pojawiają się częściej u dzieci. W okresie pełnego rozwoju choroby
/szczególnie u dorosłych/ dochodzi do zażółcenia skóry i spojówek, pojawia się ciemna barwa
moczu i odbarwienie stolca. Choroba może mieć przebieg łagodny, sporadycznie ostry, ale u
wszystkich pacjentów /w różnym stopniu/ dochodzi do uszkodzenia wątroby. Zakażenie
wątroby wirusem typu B /po długim okresie wylęgania od 6 tygodni do 6 miesięcy/ w
około10% może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przewlekłe lub aktywne
zapalenie wątroby lub jej marskość. U części chorych przewlekle zakażonych WZW B
dochodzi do rozwoju pierwotnego raka wątroby.
Jak można uchronić się przed zachorowaniem na WZW B?
Jak dotąd nie istnieje skuteczne leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu B, dlatego
zapobieganie jest najlepszą formą ochrony i kontroli nad rozprzestrzenianiem się choroby,
zabezpiecz także przed poważnymi następstwami tzn. marskością i pierwotnym rakiem
wątroby.
Przeciwko WZW B dostępna jest szczepionka.
Schemat szczepienia składa się z trzech dawek podawanych domięśniowo w określonych
odstępach czasu. Wielkość dawki zależy od wieku pacjenta. W Polsce nieodpłatnym
szczepieniom przeciwko WZW B podlegają osoby z grup zwiększonego ryzyka , np.
pracownicy placówek służby zdrowia, współmieszkańcy chorego. Wprowadza się szczepienia
osób przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi, a szczepienia noworodków przeciwko
WZW B jest obowiązkowe.
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C
WZW typu C wywołuje wirus HCV, który rozmnaża się w cytoplazmie komórek
jednojądrowych krwi obwodowej i komórek wątroby /hepatocytach/.Rezerwuarem wirusa
oraz źródłem zakażenia HCV jest człowiek. Wirus szerzy się drogą naruszenia ciągłości
tkanek. Do jego przeniesienia wystarczy 0,00005 ml. zakażonej krwi.
Do zakażenia HCV może dojść:
- podczas zabiegów medycznych dokonanych bez dbałości o bezpieczeństwo ,
z użyciem niewłaściwie zdezynfekowanego sprzętu
- podczas zabiegów niemedycznych /tatuowanie, przekłuwanie uszu itp./
- poprzez przeszczepianie zakażonych narządów i tkanek
- w wyniku bliskiego kontaktu /głównie seksualnego/ z osoba zakażoną
- w czasie ciąży i porodu od matki na dziecko /rzadko/
- w
wyniku
przetaczania
niedokładnie
przebadanej
krwi.
Od 1993 roku po wprowadzeniu testów anty-HCV ryzyko zakażenia potransfuzyjnego
wynosi 1/100000 przetoczeń.
Okres wylęgania w organizmie człowieka waha się od 1 do 5 miesięcy, przeciętnie trwa 7-8
tygodni .WZW typu C w 80% przypadków w ostrej fazie zakażenia ma przebieg
bezobjawowy. U chorych z postacią kliniczną jawną objawy są głównie typu niestrawności.
Żółtaczka występuje rzadko /u 10-25 % chorych/. Po ostrej fazie choroby wyzdrowienie
następuje w 15-20% przypadków. Pozostały odsetek przypadków /80-85 % / może
przechodzić w fazę przewlekłą zakażenia HCV. W postaci przewlekłej u 20-30% chorych
rozwija się marskość wątroby po upływie 5-15 lat od zakażenia dając niewydolność wątroby
lub rozwój pierwotnego raka wątroby. W przebiegu zakażenia HCV może dojść nie tylko do
uszkodzenia wątroby lecz także wielu innych narządów.
Przechorowanie WZW typu C nie zabezpiecza przed ponownym zakażeniem innym typem
HCV. Brak jest szczepionki przeciwko WZW C, trudności w jej otrzymywaniu są
spowodowane dużą zmiennością budowy wirusa HCV.
Szczegółowe informacje można znaleźć w internecie na stronach:
www.gis.gov.pl
www.wsse.olsztyn.pl
www.szczepienia.pl
lub dzwoniąc na infolinię: 0 801 109 509