Dr n. med. Beata Całyniuk Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Identyfikacja oraz wybór najlepszych praktyk pomiędzy państwami uczestniczącymi w JANPA pozwala: oszacować koszty ekonomiczne związane z nadwagą i otyłością udoskonalić wdrażanie zintegrowanych działań promujących zdrowe odżywianie i aktywność fizyczną ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży i rodzin z małymi dziećmi wspomóc kreowanie lepszych warunków opieki nad dzieckiem w rodzinie, przedszkolu i szkole poprawić sposób gromadzenia i wykorzystywania przez organy zdrowia publicznego, interesariuszy i rodziny informacji o wartości odżywczej produktów spożywczych W Europie liczba dzieci z nadwagą lub otyłością jest coraz większa: obecnie dotyka aż 1 z 3 dzieci w wieku 6-9 lat. Otyłość jest związana z różnymi schorzenia i stanowi obciążenie nie tylko dla zdrowia, ale także dla systemu opieki społecznej. Długofalowe podejście jest konieczne, ponieważ promowanie zdrowego odżywiania I aktywności fizycznej rozpoczyna się już w okresie prenatalnym i wczesnodziecięcym. Wdrażane polityki i działania wymagają podejścia multisektorowego, w tym lepiej skoordynowanych działań na szczeblu rządowym pomiędzy sektorem społecznym, zatrudnienia, edukacji, zdrowia, rolnictwa, transportu i sektorem prywatnym. Żywienie i aktywność fizyczna związane są z warunkami społecznymi. Zmniejszenie nierówności społecznych uważane jest za kluczowy aspekt projektu. Mobilizacja społeczna i polityczna ułatwi podejmowanie spójnych działań na wszystkich poziomach dotyczących poprawy odżywiania i aktywności fizycznej wśród dzieci w Europie. Konieczne jest zawiązywanie partnerstw przede wszystkim pomiędzy ekspertami z zakresu zdrowia publicznego, władzami regionalnymi i samorządowymi, instytucjami oświaty, społecznościami, uniwersytetami, przedstawicielami przemysłu żywnościowego, organizacjami trzeciego sektora. Cele szczegółowe: Zdefiniowanie najlepszych praktyk w zakresie kompleksowego działania w zapobieganiu oraz ograniczaniu nadwagi i otyłości u dzieci Przeprowadze nie analizy dobrych praktyk z udziałem interesariuszy z różnych sektorów Zebranie krajowych dobrych praktyk według znormalizowa nego protokołu Opracowanie wytycznych i zestawu narzędzi dla decydentów, organizatorów oraz realizatorów Dokonanie przeglądu i analizy zebranego materiału Na podstawie kwerendy literatury sklasyfikowano ogółem 47 kryteriów dobrych praktyk w zakresie zapobiegania otyłości u dzieci skategoryzowanych w 3 obszarach: forma interwencji, wdrażanie oraz monitorowanie i ewaluacja. Działanie, które zastosowane w praktyce przynosi wymierne pozytywne rezultaty (m.in. w oparciu o przeprowadzoną ewaluację) i może być zastosowane jako model. Jest efektywnym przedsięwzięciem z klarownymi celami oraz jasno określoną grupą odbiorców. Działanie to wykorzystuje istniejące struktury i wszystkie kanały dotarcia do docelowej populacji. Może być również przekazywane oraz wdrażane przez większą grupę osób. Forma interwencji • Działanie jest efektywne (z sukcesem oddziałuje na jednostki lub całe społeczeństwa) • Cele są przejrzyste i określone zgodnie z regułą SMART • Grupa docelowa jest jasno określona (m.in. wiek, płeć, status socjoekonomiczny) Wdrażanie • Działanie wykorzystuje istniejące struktury • Działanie przyczynia się do wzmocnienia grupy odbiorców poprzez podnoszenie ich poziomu edukacji, wiedzy, umiejętności, kompetencji oraz umożliwienie podejmowania niezależnych decyzji) • Wsparcie na wszystkich poziomach Monitoring i ewaluacja • Przeprowadzona ewaluacje wskazuje na duże oddziaływanie działań na grupę docelową w pożądanym kierunku • Realizacja zaplanowanych działań oraz osiągnięcie założonych celów • Efektywność finansowa Zbieranie i analiza istniejących rozwiązań politycznych i programów na poziomie krajowym, projektów, inicjatyw i działań mających na celu poprawę żywienia i / lub aktywności fizycznej lub zapobiegania otyłości u dzieci w przedszkolach i szkołach. 2 główne dokumenty: 1. Charakterystyka kraju 2. Formularz zbierania danych dotyczących dobrych praktyk Na podstawie zebranych danych (zadanie 6.2) przeprowadzenie oceny skuteczności oraz efektywności wykorzystania zasobów i środków w działaniach dotyczących prewencji otyłości u dzieci w oparciu o dwa narzędzia: 1. Kwestionariusz internetowy (na poziomie podstawowym) 2. Wywiad wśród interesariuszy (przedstawicieli wiodących organizacji i decydentów ) Opracowanie wyników w postaci przewodnika oraz narzędzia internetowego dla decydentów, planistów i realizatorów programów prewencji otyłości u dzieci i młodzieży. Kierownik Projektu: Dr hab. n. farm. Elżbieta Grochowska-Niedworok Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Ul. Piekarska 18 41-902 Bytom www.janpa.eu Skład zespołu JANPA-SUM: Dr n.med. Beata Całyniuk Dr n.med. Elżbieta Szczepańska Dr n.med. Agata Kiciak Mgr Katarzyna Brukało