KOŁO NAUKOWE POLSKIEGO TOWARZYSTWA PIELĘGNIARSKIEGO KONFERENCJA NAUKOWA ŁÓDŹ , 14 CZERWCA 2010 REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA PROWADZONA PRZEZ PIELĘGNIARKI W PROFILAKTYCE POWIKŁAŃ ZESPOŁU UNIERUCHOMIENIA W OPIECE DŁUGOTERMINOWEJ MGR PIEL. DANUTA KOZŁOWSKA REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA - RUCHOWA JEST TO KOMPLEKSOWE USPRAWNIANIE OSÓB UNIERUCHOMIONYCH W ŁÓŻKU, PRZEWLEKLE LUB CZASOWO PROWADZONE PRZEZ PIELĘGNIARKI W RAMACH ZAWODOWEJ FUNKCJI REHABILITACYJNEJ. KOMPLEKSOWOŚĆ USPRAWNIANIA DOTYCZY FIZYCZNEGO I PSYCHOSPOŁECZNEGO OBSZARU ŻYCIA CZŁOWIEKA. PROWADZENIE JEJ ZAPOBIEGA OBJAWOM ZESPOŁU UNIERUCHOMIENIA SPOWODOWANEGO BRAKIEM LUB OGRANICZENIEM RUCHU. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA = R.P. podział R.P. TO BODŹCOWANIE / STYMULACJA UKŁADÓW / NARZĄDÓW, NA PRACĘ KTÓRYCH BEZRUCH / OGRANICZENIE RUCHU CZŁOWIEKA WPŁYWA BARDZO NIEKORZYSTNIE: 1. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA- UKŁADOWA: * RUCHOWA, * ODDECHOWA, 2. REHABILITACJA PRZYŁÓKOWA NARZĄDOWA : * JELIT – brak pokarmu i płynów w procesie pielęgnowania upośledza funkcje jelit, * PĘCHERZ MOCZOWY - zastój moczu sprzyja zakażeniu dróg moczowych. UNIERUCHOMIENIEM NAZYWA SIĘ FIZYCZNE OGRANICZENIE CAŁEGO CIAŁA LUB POJEDYNCZYCH JEGO CZĘSCI W ZAKRESIE OBRACANIA SIĘ NA BOKI, SIEDZENIA I CHODZENIA. UNIERUCHOMIENIE JEST NASTĘPSTWEM: ZLECONEJ SPOCZYNKOWEJ METODY LECZENIA. UNIERUCHOMIENIA ZEWNETRZNEGO JAKO METODY LECZENIA W CHIRURGII REKONSTRUKCYJNEJ. DŁUGOTRWAŁEGO POZOSTAWANIA W POZYCJI ZMNIEJSZAJĄCEJ SIŁĘ GRAWITACJI TO JEST W POZYCJI SIEDZĄCEJ LUB LEŻĄCEJ. POSTĘPUJĄCEGO PROCESU STARZENIA SIĘ ORGANIZMU CZŁOWIEKA. CHORÓB PRZEWLEKŁYCH OGRANICZAJĄCYCH AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ I PSYCHICZNĄ CZŁOWIEKA. KORZYSTNE SKUTKI UNIERUCHOMIENIA SEN I WYPOCZYNEK. ODZYSKIWANIE SIŁ. USTABILIZOWANIE CZYNNOŚCI UKŁADU KRĄŻENIA I ODDECHOWEGO. ZMNIEJSZENIE ZUŻYCIA TLENU. SPADEK PRODUKCJI DWUTLENKU WĘGLA. MINIMALIZACJA URAZÓW. UŁATWIENIE PROCESÓW NAPRAWCZYCH. POPRAWA SAMOPOCZUCIA. UTRZYMANIE W FIZJOLOGICZNEJ OSI ODŁAMÓW KOSTNYCH. NIEKORZYSTNE SKUTKI UNIERUCHOMIENIA = ZESPÓŁ UNIERUCHOMIENIA NIEDOCIŚNIENIE ORTOSTATYCZNE. ZMNIEJSZENIE OBJĘTOŚCI OSOCZA. SPADEK ZUŻYCIA TLENU. ZABURZENIE MECHANIKI ODDYCHANIA. RYZYKO NIEDODMY. ZAPALENIE PŁUC. ZACHŁYŚNIĘCIE. ZASTÓJ ŻYLNY. ZASTÓJ MOCZU + ZDM. HYPERKALCEMIA, OSTEOPOROZA Z UNIERUCHOMIENIA. NIETOLERANCJA GLUKOZY. ZAPARCIA. ZABURZENIA ŁAKNIENIA. NIEDOŻYWIENIE. ZESPÓŁ UNIERUCHOMIENIA –c.d. ZABURZENIA SENSORYCZNE. OBJAWY PSYCHOZY SOMATYCZNEJ. DEPRESJA + LĘK. ZNIECHĘCENIA, BEZSILNOŚĆ. APATIA, BRAK ZAINTERESOWAŃ. OSAMOTNIENIE, KRYTYKA BLISKICH / OPIEKUNÓW. ZANIKI MIĘŚNIOWE, PRZYKURCZ MIĘŚNI. USZTYWNIENIE STAWÓW, ZNIESIENIU RUCHU W STAWACH. ZANIK MASY KOSTNEJ. ZABURZENIA CHODU, ZMIANA POSTAWY. UTRATA ELASTYCZNOŚCI SKÓRY, SUCHOŚĆ SKÓRY. ZANIK SKÓRY, ODLEŻYNY. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 1. * * * * * 2. * * * * * * UŁOŻENIE PACJENTA W ŁÓŻKU WIELOFUNKCYJNYM: materac do terapii pulsacyjnej i p/ odleżynowej, udogodnienia –wałki, półwałki, kliny, krążki, uchwyty usprawniające pionowe i poziome, haczyki na worki z układów drenujących, statyw, półki, barierki boczne, TERAPIA UŁOŻENIOWA Z ZACHOWANIEM FIZJOLOGICZNEGO UŁOŻENIA CIAŁA PACJENTA W RÓŻNYCH POZYCJACH PIELĘGNACYJNYCH: płaska = grzbietowa, boczna- lewa, prawa, NATO – SIMSA = bezpieczna, Trendelenburga do 22*, anty- Trendelenburga do 22* , wysoka- Fowlera, półwysoka – semi Fowlera, krzesło kardiologiczne, woźnicy, brzuszna = prone = na pływaka POKÓJ PODOPIECZNYCH I JEGO INFRASTRUKTURA KCI Austria KCI Austria KCI Austria DEFORMACJA CIAŁA DEFORMACJA CIAŁA TERAPIA UŁOŻENIOWA ZASPOKOJENIE BIOLOGICZNEJ POTRZEBY RUCHU W SPOSÓB BIERNY, A W MIARĘ STOPNIOWEGO UAKTYWNIANIA FIZYCZNEGO UMOŻLIWIA ZMIANĘ UŁOŻENIA Z WYKORZYSTANIEM UCHWYTÓW I BARIEREK. K.G , K.D. UKŁADAĆ FIZJOLOGICZNIE. PODEPRZEĆ FIZJOLOGICZNE KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA ZAPOBIEGANIE DEFORMACJOM CIAŁA. DO BEZPIECZNEJ TERAPII UŁOŻENIOWEJ STOSOWAĆ TECHNIKI BEZPIECZNEGO PRZEMIESZCZANIA PACJENTÓW LEŻĄCYCH: HAMAKA, MATY ŚLIZGOWE, ROLKI, DŹWIG, REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 3. PROWADZENIE ĆWICZEŃ USPRAWNIAJĄCYCH: * bierne= przenoszenie ruchu z kończyny pielęgniarki na koniczynę pacjenta, * czynne = wykonywane samodzielnie przez pacjenta w istniejącym zakresie ruchu, w płaszczyźnie strzałkowej: - na leżąco - stopy, dłonie, K.G. K.D. , hantle, taśma, drążek, - na siedząco, - przemieszczanie się w łóżku, wstawanie, - rotor, przeciąganie się, podpieranie się na łokciach, na dłoniach opartych na materacu, - ćwiczenia Burgera K.D. = p/zakrzepowe; ułożenie K.D. w 3 pozycjach: Trendelenburga, pośredniej i anty-Trendelenburga, - mięśni brzucha – masaż jelit ( bez unoszenia wyprostowanej K.D.) - IZOMERTYCZNE – 3 skurcz/ 6 rozkurcz bez ruchu w stawie 10x/4h, - IZOTONICZNE - 3- skurcz / 6 rozkurcz z ruchem w stawie 10x / 4 h, - równowagi w pozycjach leżącej, siedzącej z otwartymi i zamkniętymi oczami, - ćwiczenia oddechowe i ćw. oddechowe + p zakrzepowe. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI • • 4. REHABILITACJA ODDECHOWA = POPRAWIENIE MECHANIKI ODDYCHANIA = ROZPRĘŻANIE KLATKI PIERSIOWEJ, WYMIANA POWIETRZA W PRZESTRZENI MARTWEJ, POPRAWA TORU ODDYCHANIA. Skutkiem R.O jest naturalne, swobodne i świadome oddychanie. R.O. to: - gimnastyka oddechowa bez przyrządowa i przyrządowa np. Triflo, Spiroflo, gwizdek, - ćwiczenia odprężające twarz, westchnienia, ziewanie, zaciskanie ust, ćwiczenia na puf, potrząsanie wargami brrrrrr, wydech przy zaciśniętych ustach, - oklepywanie klatki piersiowej z oliwką w pozycji woźnicy, - masowanie klatki piersiowej z oliwką i maściami rozgrzewającymi, - inhalacja / nebulizacja, - tlenoterapia, - drenaż ułożeniowy, - edukacja w zakresie higieny kaszlu i kichania. PODUSZKA MASUJĄCA, KASZLATOR EMERSON APARAT TRIFLO I APARAT DO TLENOTERAPII REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 5. CHRONA SKÓRY PACJENTA PRZED ZMIANAMI TYPU ATROFIA, ODLEŻYNA, ODPARZENIE: - terapia ułożeniowa i pulsacyjna w łóżku wielofunkcyjnym, - codzienne słanie łóżka doskonałymi technikami, - wykonywanie zabiegów higienicznych poza łóżkiem w przystosowanej łazience, - stosowanie dobrej jakości pościeli i bielizny osobistej, - masowanie ciała, - stosowanie fizykoterapii na miejsca ucisku ciała, - stosowanie dobrej jakości preparatów do pielęgnacji skóry pacjentów leżących nawilżające, odwaniające, do użycia bez wody, tworzące filtr ochronny, - stosowanie nowoczesnych opatrunków na rany odleżynowe, - podawanie wysokoenergetycznych posiłków i płynów zgodnie z zapotrzebowaniem, - monitorowanie skóry i gojenia się ran odleżynowych, - fotodokumentacja. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 6. USPRAWNIANIE JELIT – wczesne podjęcie karmienia pacjenta naturalną drogą pokarmową, jest to bodźcowanie przewodu pokarmowego pokarmem i płynami w celu podtrzymania jego roli: - założyć zgłębnik do żołądka i zbliżyć żywienie enteralne do modelu fizjologicznego czyli podawać małe porcje w 5 sekwencjach z małą szybkością podawania posiłków i płynów, * profilaktyka odleżyny błony śluzowej jamy nosowej, * profilaktyczna toaleta jamy ustnej, której funkcja została upośledzona. 7. USPRAWNIANIE PĘCHERZA MOCZOWEGO – profilaktyka ZDM to: - wczesne uruchamianie pacjenta, sadzanie, zmiana pozycji, masowanie łona, - ćwiczenia Kegla = mięśni dna miednicy, - wkładki urologiczne dla K i M, penileksy dla M = cewniki zewnątrzne - profilaktyka zakażenia D.M.- podawanie soków / herbatek z aronii, żurawiny, czarnej porzeczki albo witaminy C – 200mg na noc, - obfite pojenie doustne/ przez sondę, - cewnikowanie. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 8. PSYCHOTERAPIA ELEMENTARNA – TO TWORZENIE PRZYJAZNEGO, TERAPEUTYCZNEGO ŚRODOWISKA W WYNIKU PRZEKSZTAŁCANIA NAJBLIŻSZEGO OTOCZENIA PACJENTA WE WSPIERAJĄCE GO W PIELĘGNOWANIU, USPRAWNIANIU I TERAPII. TO: - łagodzenie napięć, - eliminowanie negatywnych uczuć, OSAMOTNIENIA, - dodawanie otuchy, - wskazywanie na osiągnięte sukcesy w usprawnianiu, - motywowanie do wysiłku, - wsparcie – rzeczowe, psychiczne, instytucjonalne, - informowanie dla celów pielęgnowania, wyjaśnianie, - tworzenie zaufania, - zachęcanie do wyrażania uczuć, - budowanie więzi w oparciu o dobrą komunikację i uczciwość. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 9. EDUKACJA PACJENTA I JEGO BLISKICH – inicjuje podjęcie przez pacjenta/ rodzinę koniecznej aktywności i nieskomplikowanego usprawniania, chronią przed przeciążeniem i bólem: * bliscy uczestniczą w rehabilitacji w czasie odwiedzinzagospodarowują pożytecznie czas odwiedzin: - nadzorują ćwiczenia np: stóp – liczą, kontrolują czas wypoczynku mięśni po skurczu, - masują stopy, - zmieniają ułożenie, nadzorują ułożenie K.D. - okresowo modelują łóżko, - masują oliwką punkty ucisku ciała o podłoże, - ćwiczą oddechy, - asekurują czynnie i biernie w czasie przemieszczania w łóżku. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI 10. MONITOROWANIE STANU ZDROWIA W CZASIE REHABILITACJI czyli parametrów świadczących o dobrej lub złej kondycji pacjenta usprawnianego w łóżku: - ciśnienia tętniczego, tętna, oddechu , - samopoczucia, poczucia równowagi, poziomu zmęczenia, - jakości dolegliwości bólowych, siły mięśniowej, - wielkość przykurczu i zniekształcenia w stawach, - ustawienia głowy w czasie pionizowania w łóżku, - samodzielności w łóżku, - samokontrola nad własnym ciałem. KONTROLA STANU SKÓRY I PUNKTÓW UCISKU CIAŁA O PODŁOŻE. REHABILITACJA PRZYŁÓŻKOWA – program realizowany przez PIELĘGNIARKI PROWADZENIE DOKUMENTACJI PIELĘGNIARSKIEJ – rzetelne, czytelne, konkretne, z identyfikacją osoby notującej fakty z usprawniania pacjenta unieruchomionego: notowanie cofania lub zaostrzania się objawów zespołu unieruchomienia, osiągnięte cele i nabyte umiejętności motoryczne, ocena aktywności w łóżku, posługiwanie się skalą Bartela. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.