Praca z dzieckiem z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej w
advertisement
Diagnoza zaburzeń zachowania dzieci i młodzieży grupy diagnostyczne zaburzenia w sferze emocji zaburzenia w sferze zachowania zaburzenia w rozwoju zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w okresie dzieciństwa i w wieku młodzieńczym wg ICD- 10 • zaburzenia hiperkinetyczne ( zespoły nadpobudliwości psychoruchowej) • zaburzenia zachowania (m.in. zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji, opozycyjno-buntownicze) • mieszane zaburzenia zachowania i emocji ( m.in. depresyjne zaburzenia zachowania) • zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie ( lęk przed separacją, zaburzenia lękowe w postaci fobii, lęk społeczny i inne) • zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym ( mutyzm wybiórczy, zaburzenia przywiązania) • tiki ( przemijające , przewlekłe, ruchowe i głosowe) • inne zaburzenia zachowania i emocji ( moczenie, zanieczyszczanie się, zaburzenia odżywiania, stereotypie ruchowe, jąkanie) Zaburzenia zachowania • cechują powtarzające się i utrwalone wzorce zachowania aspołecznego, agresywnego i buntowniczego. • zachowania te powodują przekroczenie oczekiwań społecznych dla danego wieku poważne i norm W okresie półrocznym występowanie przynajmniej 3 spośród n/w zachowań: • więcej niż jedna kradzież bez kontaktu z ofiarą • kradzież przy istniejącym kontakcie z ofiarą ( np. szantażowanie) • przynajmniej 2 ucieczki na noc z domu lub jedna bez samodzielnego powrotu • częste kłamstwa • znaczne zaangażowanie w podpalenie • częste wagarowanie • częste inicjowanie bójek • włamanie do czyjegoś domu, budynku publicznego lub samochodu • znaczne zniszczenie czyjejś własności • okrucieństwo fizyczne wobec ludzi i zwierząt • użycie broni ( łańcuchy, pałki,) w więcej niż jednej bójce Zespół nadpobudliwości psychoruchowej i zaburzeń koncentracji uwagi (Atention Deficit Hyperactivity Disorder) – ADHD, ADD ADHD • występuje on u 3-20% dzieci • częściej u chłopców • chłopcy objawy nadruchliwości i impulsywności, dziewczęta zaburzenia koncentracji • trwałe wzorce zachowania, utrzymują się przynajmniej przez 6 miesięcy • Objawy niewspółmierne do wieku i poziomu rozwoju • utrudniają one funkcjonowanie dziecka w otoczeniu. Grupy objawów • Zaburzenia koncentracji uwagi • Nadmierna ruchliwość, nadpobudliwość • Nadmierna impulsywność Typy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej • z dominacją nadpobudliwości, nadruchliwości i impulsywności • z dominacją zaburzeń koncentracji uwagi • typ mieszany połączenie zaburzeń koncentracji oraz nadruchliwości Diagnoza ADHD- lekarz psychiatra • analizie informacji o rozwoju i zachowaniu się dziecka w domu, przedszkolu lub szkole, • badaniu lekarskim pediatrycznym, • konsultacji neurologicznej z wykonaniem niezbędnych badań dodatkowych (EEG, NMR), • konsultacji psychologicznej i pedagogicznej, • wskazana jest często opieka psychiatry dziecięcego najlepiej w wyspecjalizowanej placówce. Kryteria Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM IV 6 objawów trwających przez 6 miesięcy Zaburzenia koncentracji uwagi • [dziecko] nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych, pracy lub w czasie wykonywania innych czynności. Popełnia błędy wynikające z niedbałości • często ma trudności z utrzymaniem uwagi na zadaniach i grach • często wydaje się nie słuchać tego, co się do niego mówi • często nie stosuje się do podawanych kolejno instrukcji i ma kłopoty z dokończeniem zadań szkolnych i wypełnieniem codziennych obowiązków, jednak nie z powodu przeciwstawiania się lub niezrozumienia instrukcji • często ma trudności ze zorganizowaniem sobie pracy lub innych zajęć • nie lubi, ociąga się lub unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego jak nauka szkolna lub odrabianie zajęć domowych • często gubi rzeczy niezbędne do pracy lub innych zajęć np.: zabawki, przybory szkolne, ołówki, książki, narzędzia • łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrznych bodźców • często zapomina o różnych codziennych sprawach Nadruchliwość • [dziecko] ma często nerwowe ruchy rąk lub stóp, bądź nie jest w stanie usiedzieć w miejscu • wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w innych sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia • często chodzi po pomieszczeniu lub wspina się na meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe - w szkole, w pracy , w domu • często ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczywaniem • często jest w ruchu; "biega jak nakręcone„ • często jest nadmiernie gadatliwe Impulsywność • często wyrywa się z odpowiedzią zanim pytanie zostanie sformułowane w całości • często ma kłopoty z zaczekaniem na swoją kolej • często przerywa lub przeszkadza innym (np. wtrąca się do rozmowy lub zabawy) Kryteria wspólne • Niektóre upośledzające funkcjonowanie dziecka objawy zaburzeń koncentracji uwagi lub nadpobudliwości psychoruchowej (nadruchliwości, impulsywności) ujawniły się przed 7 rokiem życia dziecka • Upośledzenie funkcjonowania dziecka spowodowane tymi objawami występuje w dwóch lub więcej sytuacjach (np. w szkole i w domu) • Stwierdza się klinicznie istotne upośledzenie funkcjonowania społecznego, zawodowego lub szkolnego (w zakresie edukacji) • Objawy u dziecka nie występują w przebiegu przetrwałych zaburzeń rozwojowych, schizofrenii lub innych psychoz i nie można ich trafniej uznać za objawy innego zaburzenia psychicznego (np. zaburzeń nastroju, lękowych, dysocjacyjnych lub nieprawidłowej osobowości) Konsekwencje • Problemy z nauką – pomimo stosunkowo dużych możliwości intelektualnych- oceny gorsze od potencjalnie możliwych • Często nie kończą szkoły, zdobywają gorsze wykształcenie od swoich rówieśników, więc trudniej im znaleźć pracę • Słabsza dojrzałość społeczna ( wynik niskiej samooceny: ) • Zaburzenia zachowania • Częściej wykazują zachowania antyspołeczne • Kontakt z negatywnymi grupami młodzieżowymi • Wpadają w konflikt z prawem, grupy przestępcze • Używają środków uzależniających ( alkohol, narkotyki) • Agresja, popadanie w konflikty • Stany depresyjne • Stany wycofania się z kontaktów • Rezygnacja z podejmowania działań: i tak mi się nie uda, jestem przecież najgorszy • Większe ryzyko popełnienia samobójstwa ( nieumiejętność wytyczenia sobie planów życiowych) • Częste wypadki komunikacyjne, urazy fizyczne • Niemożność bycia w trwałych związkach emocjonalnych: partnerskich, małżeńskich Sposoby leczenia • praca z dzieckiem w zespole: rodzic, nauczyciel, lekarz, psycholog • trening zachowań, • socjoterapia • psychoterapia indywidualna i rodzinna • edukacja • farmakoterapia, dieta • terapia zajęciowa • terapia pedagogiczna • sport ( zwłaszcza indywidualny), zajęcia plastyczne Zasady pracy z dzieckiem • • • • • • • powoli- krok po kroku systematycznie konsekwentnie rutynowo, schematycznie cierpliwie ciekawie tolerancyjnie i życzliwie Otoczenie dziecka z ADHD • konieczność uporządkowania świata zewnętrznego w szkole i w domu • ład i porządek • ograniczenie bodźców zewnętrznych, dążenie do skupienia na jednej czynności • jasne normy postępowania • dzielenie zadań na etapy • proste komunikaty • przewidywanie za dziecko • • • • rozwijamy zainteresowania częste przypominanie o obowiązkach zaangażowanie całej rodziny uczenie realizacji zadań opracował : mgr Wojciech Żywczok
