ADHD

ADHD
zespół nadpopudliwości
psychoruchowej
Marek Bożena
Przyczyny
Biologiczne
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zespołem zaburzeń o podłożu genetycznym, który
powoduje powstawanie objawów z trzech grup impulsywności, nadruchliwości i zaburzeń
koncentracji uwagi, spowodowany jest zaburzeniami równowagi pomiędzy dopaminą i
noradrenaliną w CUN.
Objawy nadpobudliwości mogą również występować w wyniku uszkodzenia centralnego układu
nerwowego, a także przy innych zespołach objawowych np. u pacjentów z łamliwym
chromosomem X.
Korelacja czynników biologicznych ze społecznymi
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej ma podłoże biologiczne to znaczy, że nie wynika on z
błędów wychowawczych, czy czynników psychogennych.
Niektóre objawy podobne do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej mogą występować u dzieci
wychowywanych bez systemów zasad i konsekwencji, ale także np. u dzieci maltretowanych
fizycznie, psychicznie lub seksualnie.
Objawy
Sfera ruchowa
* wyraźny niepokój ruchowy w zakresie dużej i małej motoryki
* niemożność pozostawania w bezruchu przez nawet krótki czas
* podrywanie się z miejsca
* bezcelowe chodzenie
* zwiększona szybkość i częsta zmienność ruchów (wrażenie ciągłego pośpiechu)
* bieganie
* przymusowe wymachiwanie rękami
* podskakiwanie
* wzmożone drobne ruchy kończyn (machanie nogami, głośne deptanie, poruszanie palcami
rąk, ciągłe zajmowanie się rzeczami, które leżą w zasięgu rąk lub nóg, kiwanie się na
krześle itp.)
* bieganie bez celu
Sfera poznawcza
* trudności w skupieniu uwagi (uwaga chwiejna, wybitnie zależna od czynników afektywnych)
* brak wytrwałości w przypadku małego zainteresowania i niedostrzegania bezpośredniej
korzyści z działania
* wzmożony odruch orientacyjny
* pochopność
* znaczna męczliwość w pracy intelektualnej i związana z tym nierównomierna wydajność
* pobieżność myślenia
* przerzucanie uwagi z obiektu na obiekt (udzielanie nieprawidłowych, nieprzemyślanych
odpowiedzi na pytania lub nieprawidłowe rozwiązywanie zadań)
* w badaniach inteligencji niektórzy autorzy stwierdzają poziom "poniżej spodziewanego",
głównie w skalach wykonawczych
* trudności wizualno-motoryczne
* trudności syntetyzowania w myśleniu
* brak umiejętności planowania
* u wielu dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi występują pewnego rodzaju zaburzenia mowy
lub języka, do których należą:
- opóźnienie rozwoju mowy
- kłopoty z artykulacją
- problemy ze strukturą zdania
- nieprawidłowe układanie dźwięków
* Trudności stanowi również pisemne wyrażanie myśli i słowa ,pamięć krótkotrwała
Sfera emocjonalna
* nieopanowane, nieraz bardzo silne reakcje emocjonalne
* wzmożona ekspresja uczuć
* zwiększona wrażliwość emocjonalna na bodźce otoczenia
* wybuchy złości
* impulsywność działania
Diagnoza i wykrywanie
We wczesnym dzieciństwie
Diagnoza ADHD możliwa jest we wczesnym dzieciństwie na podstawie wymienionych niżej
wystarczających objawów:
* ciągła aktywność ruchowa
* opóźniony rozwój mowy
* problemy ze snem
* problemy z jedzeniem, łącznie z występowaniem wymiotów, lub słaby odruch ssania
* ataki kolki, które mogą wynikać z uczulenia, ale również mogą być wynikiem zaburzeń
koncentracji uwagi
* dzieci nadpobudliwe nie lubią (wg opinii wielu rodziców), gdy się je przytula
W wieku szkolnym
* niedostosowanie do wymagań szkolnych (zajęcia w pozycji siedzącej)
* nadmierna gadatliwość i impulsywność, która narzuca dziecku rolę błazna w oczach klasy
* problemy z koordynacją objawiające się przede wszystkim nieprawidłowym chwytaniem
ołówka lub brakiem umiejętności zabawy w grupie
* coraz wyraźniejsze problemy z mową
Ogólne zasady dotyczące postępowania wychowawczego
1. Cel, do którego ma prowadzić działanie dziecka, nie może być zbyt odległy (niecierpliwość).
2. Konsekwentne przyzwyczajanie dziecka do kończenia każdego rozpoczętego zadania.
3. Stała kontrola i przypominanie o zobowiązaniach:
* zakres określonych obowiązków musi być dostosowany do możliwości i ograniczeń
dziecka
* trzeba zaoszczędzić wystąpienia dodatkowych niepotrzebnych bodźców
* nie dać się zdominować dziecku
* należy przygotować dziecko do przezwyciężania trudności (a nie chronić przed nimi)
* po wystąpieniu konfliktu – należy go przedyskutować z dzieckiem w atmosferze spokoju i
rzeczowości, po uspokojeniu dziecka
* należy unikać agresji słownej i fizycznej, która bardzo mocno pobudza dodatkowo dziecko
4. Pomoc w nauce
* czytanie – ze względu na małą zdolność koncentracji, opowiadania powinny być ciekawe
* czytanki powinny być opowiedziane przez dziecko (w celu skontrolowania zapamiętanego
tekstu)
* odrabianie lekcji powinno się odbywać o regularnych porach (w domu powinien wtedy
panować względny spokój)
* dziecko powinno wykonywać prace zręcznościowe (uczą cierpliwości, a także
skrupulatności)
* zasada trzy R: rutyna, regularność, repetycja.
Nauka powinna odbywać się pod kontrolą rodziców.
Aby móc stwierdzić u dziecka ADHD, muszą wystąpić wszystkie trzy
kluczowe objawy (choć w różnym stopniu i nasileniu), utrzymywać się
przez dłuższy czas (w Polsce co najmniej 2 – 6 miesięcy, w USA
pół roku, w Wielkiej Brytanii jeden rok) oraz występować w różnych
sytuacjach (dom, szkoła, grupa rówieśnicza).