Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm zalacznik do Uchwaly
advertisement
Załącznik do Uchwały Nr XXIII/259/12 Rady Miasta Chełm z dnia 26 września 2012 r. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012 – 2015 z perspektywą do 2019 r. Chełm, 2012 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełma na lata 2012 - 2015 z perspektywą do 2019 r. został opracowany przez Eko Usługi K.B. ul. Wileńska 2E/9, 20 - 603 Lublin, tel. 81 534 26 62 www.eumaak.pl [email protected] Autorzy opracowania składają podziękowania za współpracę wszystkim, którzy pomogli w uzyskaniu informacji niezbędnych do wykonania Programu. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Spis treści 1 Wstęp ..................................................................................................................................................6 2 Uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne Programu ........................................................................8 2.1 Uwarunkowania zewnętrzne ........................................................................................................8 2.2 Uwarunkowania wewnętrzne .....................................................................................................10 3 Diagnoza stanu wyjściowego ............................................................................................................15 3.1 Charakterystyka Miasta .............................................................................................................15 3.1.1 Infrastruktura ......................................................................................................................17 3.1.1.1 Gospodarka wodno-ściekowa .................................................................................17 3.1.1.2 System utrzymania czystości i porządku w gminie - gospodarka odpadami komunalnymi ............................................................................................................20 3.1.1.2.1 System odbioru i zbierania odpadów komunalnych.........................................21 3.1.1.2.2 System przetwarzania odpadów ......................................................................26 3.1.1.3 Zaopatrzenie w gaz .................................................................................................29 3.1.1.4 Zaopatrzenie w ciepło ..............................................................................................30 3.2 Walory środowiskowe ................................................................................................................33 3.2.1 Położenie geograficzne ......................................................................................................33 3.2.2 Budowa geologiczna i charakterystyka gleb ......................................................................34 3.2.3 Wody powierzchniowe i podziemne ...................................................................................35 3.2.4 Charakterystyka roślin i zwierząt .......................................................................................37 3.2.5 Obszary chronione .............................................................................................................44 3.2.6 Walory kulturowe................................................................................................................46 3.3 Struktura funkcjonalno – przestrzenna ......................................................................................47 4 Główne problemy środowiskowe .......................................................................................................48 4.1 Zagrożenia dla wód podziemnych i powierzchniowych .............................................................48 4.2 Zagrożenia środowiskowe związane z gospodarką odpadami .................................................50 4.3 Zagrożenia dla stanu jakości powietrza.....................................................................................52 4.4 Zagrożenia dla stanu jakości klimatu akustycznego .................................................................57 4.5 Zagrożenia dla świata roślin i zwierząt ......................................................................................60 4.6 Efektywność edukacji ekologicznej społeczeństwa ...................................................................63 4.7 Szanse i ograniczenia rozwojowe .............................................................................................64 5 Strategia działań w zakresie ochrony środowiska w okresie obowiązywania Programu ..................69 6 Główne cele Programu ......................................................................................................................72 7 Kierunki działań i plan zadań na okres 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 .............................73 7.1 Ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno – ściekowa .................................73 7.2 Ochrona wód powierzchniowych i wykorzystanie ich walorów rekreacyjno – krajobrazowych ..........................................................................................................................77 7.3 Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców ........................................................................................................80 1 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 7.4 Realizacja działań na rzecz zmniejszenia wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji ..........................................................88 7.5 Realizacja działań na rzecz zmniejszenia emisji hałasu ...........................................................92 7.6 Rozwój terenów zielonych .........................................................................................................93 7.7 Edukacja ekologiczna społeczeństwa .......................................................................................97 8 Zarządzanie Programem ...................................................................................................................99 8.1 Uczestnicy Programu.................................................................................................................99 8.2 Monitoring ................................................................................................................................100 8.3 Harmonogram wdrażania Programu .......................................................................................101 8.4 Lista celów i zadań szczegółowych .........................................................................................102 8.5 Finansowanie realizacji Programu...........................................................................................126 Spis tabel Tabela 1 Sposób użytkowania terenu w Mieście Chełm ....................................................................... 16 Tabela 2 Sposób realizacji zbiórki odpadów komunalnych przez MPGK Sp. z o.o. w Chełmie (dane ankietowe stan na 31.12.2011 r.) .............................................................................. 23 Tabela 3 Sposób realizacji zbiórki odpadów komunalnych przez PUM Sp. z o. o. w Chełmie (dane ankietowe stan na 31.12.2011 r.) ........................................................................................ 23 Tabela 4 Ocena jakości wód powierzchniowych na rzece Uherce .................................................... 50 Tabela 5 Klasyfikacja miasta Chełm w ocenie jakości powietrza dokonanej ze względu na ochronę zdrowia .................................................................................................................. 53 Tabela 6 Klasa strefy lubelskiej uzyskana w ocenie jakości powietrza dokonanej ze względu na ochronę roślin oraz ochronę zdrowia dla ozonu .................................................................. 54 Tabela 7 Klasa strefy lubelskiej uzyskana w ocenie jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia i roślin ..................................................................................................................... 54 Tabela 8 Zestawienie wyników za lata 2008 – 2011 dla pyłu PM10 na terenie miasta Chełm .......... 54 Tabela 9 Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza dla miasta Chełm według stanu na koniec 2011 r................................................................................................................................... 55 Tabela 10 Wyniki pomiarów długookresowych hałasu drogowego w 2010 roku .................................. 57 Tabela 11 Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego w 2010 roku ................................. 58 Tabela 12 Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu kolejowego w 2010 roku ................................. 59 Tabela 13 Zestawienie mocnych i słabych stron miasta ....................................................................... 67 Tabela 14 Zestawienie szans i ograniczeń dla miasta .......................................................................... 68 Tabela 15 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Skierowanie wszystkich ścieków do kanalizacji i oczyszczania .................................................................................................... 74 Tabela 16 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Ograniczenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń ................................................................................................................... 75 Tabela 17 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Racjonalne gospodarowanie zasobami wód podziemnych ....................................................................................................................... 76 2 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 18 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych .................................................................................................................. 77 Tabela 19 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Oczyszczanie wód deszczowych oraz prawidłowa eksploatacja istniejących urządzeń podczyszczających wody opadowe ......... 78 Tabela 20 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków do rzeki .................................................................................................................. 79 Tabela 21 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Wykorzystanie walorów rekreacyjnokrajobrazowych wód powierzchniowych.............................................................................. 80 Tabela 22 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko ........... 84 Tabela 23 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Organizacja systemu wspomagającego prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania ............................................................................................................... 87 Tabela 24 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie zużycia produkowanej energii ... 88 Tabela 25 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie „niskiej emisji” ............................ 89 Tabela 26 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza związanych z ruchem pojazdów ......................................................................... 90 Tabela 27 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie emisji pyłów i gazów z ciepłowni miejskich i kotłowni zakładowych...................................................................... 91 Tabela 28 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Kontynuacja zmian technologicznych zmierzających do minimalizacji oddziaływania na środowisko ........................................... 91 Tabela 29 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie uciążliwości powodowanych ruchem samochodowym na terenie miasta ......................................................................... 92 Tabela 30 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wprowadzenie działań do poprawy klimatu akustycznego miasta ........................................................................................................... 92 Tabela 31 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Racjonalna gospodarka zielenią ...................... 93 Tabela 32 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Podniesienie atrakcyjności terenów zieleni w zakresie pełnienia funkcji rekreacyjno-wypoczynkowych ................................................ 94 Tabela 33 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wykorzystanie terenów zieleni jako miejsc prowadzenia zajęć dydaktycznych z zakresu ochrony przyrody i kultury oraz elementu produktu turystycznego ....................................................................................................... 94 Tabela 34 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wyrównanie dysproporcji pomiędzy terenami zurbanizowanymi a terenami zielonymi................................................................ 96 Tabela 35 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wykorzystanie zieleni do celów związanych z poprawą stanu środowiska w mieście .............................................................................. 96 Tabela 36 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Rozwój bazy dydaktycznej................................ 97 Tabela 37 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Inspirowanie działań proekologicznych ............ 97 Tabela 38 Harmonogram wdrażania Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm .................. 101 3 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 39 Zestawienie zadań do realizacji celów ogólnych: Ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno-ściekowa oraz ochrona wód powierzchniowych i wykorzystanie ich walorów krajobrazowych ...................................................................... 102 Tabela 40 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców, cel szczegółowy: Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko ................................................................ 107 Tabela 41 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców, celu szczegółowy: Organizacja systemu wspomagającego prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania ........................ 108 Tabela 42 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zmniejszenie wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji, cel szczegółowy: Rozpoczęcie realizacji niezbędnych zadań ujętych w „Programie ochrony powietrza dla miasta Chełma” na lata 2009 - 2020 ............................................. 110 Tabela 43 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zmniejszenie wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji, celu szczegółowy: Ograniczenie emisji punktowych ze źródeł spalania paliw oraz procesów technologicznych w zakładach przemysłowych Chełma ................................................... 114 Tabela 44 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zmniejszenie emisji hałasu na terenie miasta ................................................................................................................................ 115 Tabela 45 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Rozwój terenów zieleni, cele szczegółowe: Ochrona zieleni na terenach ogólnodostępnych, Ochrona zieleni na terenach osiedli mieszkaniowych, Zieleń jako element służący ochronie środowiska na terenie miasta .................................................................................................................... 121 4 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Objaśnienie skrótów stosowanych w treści Programu: BIM Biuro Inwestycji Miejskich CLA Sp. z o.o. Chełmskie Linie Autobusowe Sp. z o.o. ChBP Chełmska Biblioteka Publiczna ChDK Chełmski Dom Kultury ChTN Chełmskie Towarzystwo Naukowe LAŚ Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska MDK Młodzieżowy Dom Kultury MOSiR Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji MPEC Chełm Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. MPGK Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. MPRD Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych Sp. z o.o. PGO Sp. z o.o Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o PFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PSSE Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna PUM Sp. z o.o Przedsiębiorstwo Usług Mieszkaniowych Sp. z o.o SM Straż Miejska TKKF Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska WZMiUW Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych ZDM Zarząd Dróg Miejskich ZLPK Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych ZKGZCh Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej ZPOK Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych bd brak danych 5 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 1 Wstęp Celem głównym niniejszego Programu Ochrony Środowiska podobnie jak Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do 2016 roku i Programu Ochrony Środowiska województwa lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Poprzedni Program Ochrony Środowiska dla Chełma na lata 2008 – 2011 autorstwa Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej był poświęcony idei: „Chełm – miasto, w którym chcę żyć”. Z uwagi na fakt, że główne problemy środowiskowe, które zidentyfikowano na terenie Miasta Chełm są związane z łamaniem zapisów aktów prawa miejscowego w zakresie zagospodarowania nieczystościami proponuje się uwzględnienie przy realizacji Programu wykorzystania metod partycypacji społecznej. Jeśli mieszkańcy miasta Chełm będą świadomie działać na rzecz miasta, mają szansę stworzyć miejsce w którym chcą żyć. Wypracowanie systemu dialogu społecznego będzie drogą do wspólnego decydowania o celach i kierunkach działań Programu Ochrony Środowiska Miasta Chełm. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 roku został opracowany zgodnie z ustawą z dnia 17 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) oraz wytycznymi do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym wydanymi przez Ministerstwo Środowiska w Warszawie w grudniu 2002 r. Program Ochrony Środowiska zawiera następujące informacje: – uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne Programu, – diagnozę stanu wyjściowego, – charakterystykę głównych problemów środowiskowych, – strategię działań w zakresie ochrony środowiska w okresie obowiązywania Programu, – główne cele, – kierunki działań i plan zadań na okres 2012-2019, – informację o zarządzaniu Programem. 6 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Chełm jest jednym z czterech miast w województwie lubelskim na prawach powiatu. Zgodnie z art. 17 ww. ustawy Projekt Programu Ochrony Środowiska opracowywany na szczeblu gminnym podlega zaopiniowaniu przez organ wykonawczy powiatu. Prezydent Miasta Chełm jest zobowiązany do zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa w opiniowaniu projektu Programu Ochrony Środowiska na zasadach określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.). Na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z wykonania programów ochrony środowiska organ wykonawczy gminy sporządza, co 2 lata raporty, które przedstawia Radzie Miasta. Informacje niezbędne do realizacji Programu zebrano na podstawie danych ankietowych uzyskanych od poszczególnych osób, instytucji i źródeł: – Urzędu Miasta Chełm, – Stowarzyszenia Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej, – Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., – Przedsiębiorstwa Usług Mieszkaniowych Sp. z o.o., – Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami Sp. z o.o., – Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, – Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lublinie, Oddział w Chełmie, – Zarządu Dróg Miejskich, – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, – Pana Roberta Wróblewskiego, – Chełmskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, – Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska, Delegatura w Chełmie, – Centrum Informacji o Środowisku, www.ekoportal.gov.pl. 7 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 2 Uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne Programu Założenia wyjściowe do opracowania niniejszego Programu wynikają z: – uwarunkowań zewnętrznych dotyczących dokumentów strategicznych na poziomie krajowym i regionalnym, – uwarunkowań wewnętrznych, wynikających z zamierzeń rozwojowych, determinujących przyszły kształt gospodarczo-społeczny, a także środowiskowoprzestrzenny Miasta Chełm. Analiza uwarunkowań stanowiła podstawę do sformułowania Programu Ochrony Środowiska, strategii działań w zakresie ochrony środowiska oraz konkretnych zadań zmierzających do poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, ochrony dziedzictwa przyrodniczego, a także racjonalnego Ochrony Środowiska użytkowania zasobów przyrody na terenie Miasta Chełm. Podczas opracowywania niniejszego Programu uwzględniono postanowienia niżej scharakteryzowanych dokumentów. 2.1 1. Uwarunkowania zewnętrzne Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Polityka Ekologiczna Państwa oparta jest na zasadzie zrównoważonego rozwoju. Oznacza to konieczność uwzględniania tej zasady we wszystkich dokumentach strategicznych oraz programach przygotowywanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Planowane działania w obszarze ochrony środowiska w Polsce wpisują się w priorytety w skali Unii Europejskiej i w cele Wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego. Zgodnie ze wspólnotową polityką ochrony środowiska do najważniejszych wyzwań należy zaliczyć: – działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju, – przystosowanie do zmian klimatu, – ochrona różnorodności biologicznej. 8 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 2. Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015 oraz Projekt „Programu ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019" Celem strategicznym polityki ekologicznej województwa lubelskiego, podobnie jak polityki ekologicznej państwa, jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego województwa (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Cel ten będzie osiągany poprzez cele realizacyjne, którymi są: – zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami, – zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych w tym racjonalne gospodarowanie wodą, – zmniejszenie energochłonności gospodarki, ekologiczne formy działalności w rolnictwie, – poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego oraz podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej, – utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych, – współpraca przygraniczna w zakresie ochrony środowiska, – udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska (edukacja ekologiczna). W związku z wejściem w życie zapisów ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 152, poz. 897 z późn.zm.) Plan gospodarki odpadami stanowiący element Programu ochrony środowiska dla Miasta Chełm nie podlega już aktualizacji. Plany gospodarki odpadami uchwalane są jedynie na szczeblu krajowym i wojewódzkim. Dlatego też gospodarka odpadami wpisująca się w działania na rzecz ochrony środowiska została ujęta w niniejszym dokumencie w zakresie ogólnym. Planowanie gospodarki odpadami dla regionu Chełm, do którego przynależy Miasto Chełm zostało przeprowadzone w projekcie Planu Gospodarki Odpadami województwa lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019. Zarząd Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej współuczestniczył w tworzeniu Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami poprzez udostępnienie danych dotyczących swojego obszaru oraz wnikliwą analizę projektu WPGO i przekazanie opinii dotyczącej dokumentu. 9 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 2.2 1. Uwarunkowania wewnętrzne Strategia Rozwoju Miasta Chełm na lata 2009 – 2015 wraz z Wieloletnim Planem Inwestycyjnym Miasta Chełm na lata 2009-2015 z projekcją na lata późniejsze Strategia Rozwoju Miasta Chełm na lata 2009–2015 określa wizję i misję rozwoju miasta, wyznacza cele strategiczne (obszarów priorytetowych), definiuje cele operacyjne oraz kierunki działań i zadania konieczne do realizacji na poziomie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. Realizacja zamierzeń strategicznych ma na celu poprawę społecznej, przestrzennej, gospodarczej i środowiskowej spójności miasta oraz jego zrównoważony rozwój. Kierunki działań określone w Strategii rozwoju mające na celu osiągnięcie poszczególnych celów strategicznych i operacyjnych są zgodne z kierunkami działań określonymi w niniejszym Programie Ochrony Środowiska. Poniżej przedstawiono cele strategiczne i operacyjne określone w Strategii, a także uwzględnione w niniejszym Programie Ochrony Środowiska. Cel Strategiczny: Rozbudowa oraz unowocześnienie infrastruktury technicznej Cel operacyjny: Optymalizacja i integracja systemu transportowego Kierunki działań: – przebudowa dróg i drogowych obiektów inżynierskich, – podniesienie jakości funkcjonowania publicznego transportu miejskiego, – rozbudowa szlaków pieszych i ścieżek rowerowych, Cel operacyjny: Rozbudowa i unowocześnienie systemów energetycznych Kierunki działań: – zastępowanie tradycyjnych źródeł ciepła rozwiązaniami alternatywnymi opartymi o energię odnawialną, – promocja odnawialnych źródeł energii, Cel operacyjny: Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej Kierunki działań: – rozbudowa i przebudowa kanalizacji sanitarnej, – modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków, – rozbudowa sieci wodociągowej i ujęć wody, 10 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Cel operacyjny: Poprawa jakości środowiska naturalnego Kierunki działań: – edukacja ekologiczna mieszkańców miasta, – objęcie dokumentów strategicznych, w tym: polityk, strategii, planów i programów strategicznymi ocenami oddziaływania na środowisko, – stworzenie aktywnego systemu rozpoznawania zagrożeń związanych z postępującymi zmianami klimatycznymi, – poprawa jakości wód poprzez budowę i przebudowę oczyszczalni i systemów kanalizacyjnych, – wspieranie systemu segregacji, recyklingu i utylizacji odpadów, – ochrona i utrzymanie różnorodności biologicznej, – kształtowanie systemu przyrodniczego miasta, – wspieranie działań na rzecz poprawy jakości powietrza atmosferycznego, – realizacja działań na rzecz poprawy klimatu akustycznego miasta, – współdziałanie wydziałów merytorycznych i jednostek organizacyjnych w zakresie działań na rzecz ochrony środowiska. W Wieloletnim Planie Inwestycyjnym na lata 2009-2015 z projekcją na lata późniejsze zaplanowano szereg zadań, których wykonanie przyczyni się do osiągnięcia poszczególnych celów określonych w Strategii oraz realizacji poszczególnych działań zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska. 2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Chełm wraz z późniejszymi aktualizacjami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Chełm jest podstawowym dokumentem planistycznym sporządzonym w latach 1995 – 1999 z późn. zm., określającym politykę przestrzenną miasta, wskazującym główne kierunki gospodarowania przestrzenią, stanowiący akt kierownictwa wewnętrznego i podstawę opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Chełm w ekorozwoju zrównoważonym przyjętym jako podstawę rozwoju miasta należy kierować się następującymi zasadami ogólnymi: – likwidacją istniejących zagrożeń u ich źródła, – minimalizacją zmian w środowisku przy wprowadzaniu nowych inwestycji, 11 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. – ochroną obszarów o wskazanych wartościach przyrodniczych, – stosowaniem ustalonych zasad gospodarowania na obszarach objętych ochroną prawną. 3. Program Ochrony Środowiska na lata 2008-2011 Niniejszy dokument jest spójny z poprzednią aktualizacją Programu Ochrony Środowiska na lata 2008-2011. Strategia działań w zakresie ochrony środowiska oraz plan zamierzeń określone w poprzednim Programie będą w kolejnych latach kontynuowane w zależności od stopnia ich realizacji w poprzednim okresie 20082011, a także aktualnych potrzeb wynikających z rozwoju miasta oraz z konieczności poprawy jakości środowiska przyrodniczego. 4. Program usuwania i unieszkodliwiania azbestu na lata 2008-2032 Program usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest z terenu Miasta Chełm na lata 2008 – 2032 przedstawia informacje o ilości azbestu na terenie miasta, wskazuje metody realizacji programu, a także przedstawia finansowe aspekty realizacji programu. 5. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Chełm na lata 2009-2015 Celem Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Chełm jest pobudzenie działalności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu w obszarach miast zagrożonych patologiami. W Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Chełm na lata 2009-2015 w latach 2011-2015 zaplanowano poszczególne działania spójne z niniejszym dokumentem: – działania dotyczące rozwoju infrastruktury technicznej, w tym przebudowę sieci cieplnej, – działania dotyczące rozwoju transportu, – działania dotyczące remontów i renowacji istniejących zasobów mieszkaniowych, w tym termomodernizację budynków mieszkaniowych, – działania dotyczące rozwoju infrastruktury społecznej, kulturalnej, turystycznej, w tym termomodernizację obiektów użyteczności społecznej. 12 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 6. „Program ochrony powietrza dla miasta Chełma” opracowany przez firmę ATMOTERM S.A. we wrześniu 2008 r. „Program ochrony powietrza dla miasta Chełma” powstał w związku z corocznym występowaniem na terenie miasta przekroczeń wartości dopuszczalnych dla pyłu PM10, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281). Ww. dokument składa się z 3 części. Pierwsza część – opisowa określa przede wszystkim główne założenia i działania naprawcze, mające na celu poprawę stanu jakości powietrza w Chełmie. Druga część – określająca ograniczenia i obowiązki zawiera spis podmiotów odpowiedzialnych za realizację Programu oraz sposób monitorowania wdrażania przewidzianych zadań. Ostatnia część – uzasadniająca przedstawia dane świadczące o przekroczeniach w postaci wyników pomiarów i map z naniesionymi wartościami stężeń. Opracowanie „Programu ochrony powietrza dla miasta Chełma” wymagało sporządzenia harmonogramu pracy nad dokumentem, podzielonego na etapy. W pierwszej kolejności przeprowadzono inwentaryzację, tj. zebranie danych zawartych w dostępnych materiałach. Kolejnymi krokami było zbudowanie modelu emisyjnego i imisyjnego strefy. W czwartym etapie zaproponowano działania naprawcze dla ograniczenia wielkości stężeń w mieście Chełm i sporządzono harmonogram ich realizacji wraz z określeniem szacunkowych kosztów. 7. Aktualizacja inwentaryzacji flory i fauny dla miasta Chełm Miasto Chełm posiada „Inwentaryzację przyrodniczą miasta Chełm” sporządzoną przez Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne w Lublinie w 1998 r. Opracowanie zawiera ogólną charakterystykę zagospodarowanej przestrzeni miasta Chełm ze wskazaniem ustanowionych i proponowanych do wyznaczenia form ochrony przyrody. Ponadto w inwentaryzacji wyszczególniono główne zagrożenia dla świata roślin i zwierząt oraz przedstawiono zalecenia ochrony środowiska przyrodniczego. W formie tabel zestawiono gatunki flory i fauny z wyszczególnieniem rzadkich i chronionych okazów występujących na terenie miasta Chełm. 13 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 8. Koncepcja maksymalnego wykorzystania wód z odwodnienia kopalni na cele gospodarcze i do zaopatrzenia ludzi z uwzględnieniem potrzeb sąsiednich gmin Obecnie, małymi krokami, przez MPGK Sp. z o.o. jest wdrażana Koncepcja maksymalnego wykorzystania wód z odwodnienia kopalni… Zostało wykonane połączenie sieci wodociągowej miasta Chełm z siecią wodociągową gminy Chełm. Przy dużych rozbiorach wody na terenie gminy Chełm, miejscowość Okszów może być zasilana z miejskiego ujęcia wody. Przewiduje się połączenie sieci wodociągowej miasta Chełm z siecią wodociągową gminy Kamień. Gmina Chełm Ujęcie Nowosiółki Gmina Kamień Ujęcie Kamień Gmina Kamień Ujęcie Wolawce Gmina Chełm Miejscowość Okszów Miasto Chełm Ujęcie Bariera Gmina Chełm Ujęcie Pokrówka Planowane połączenie sieci wodociągowej Istniejące połączenie sieci wodociągowej Rysunek 1 Połączenie sieci wodociągowej Miasta Chełm z siecią wodociągową gmin sąsiednich 14 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 9. Plan działań ograniczających straty wody „Plan działań ograniczających straty wody” został zrealizowany w 2010 r. W ramach ww. Planu została utworzona jednostka odpowiedzialna za monitoring i detekcję przecieków wody. Plan będzie kontynuowany w latach 2012-2015. 10. Inne dokumenty Przy opracowaniu Programu wykorzystano również informacje i wnioski zawarte w dokumentach przedstawiających stopień realizacji planowanych zadań tj.: – Sprawozdanie z realizacji „Strategii rozwoju Miasta Chełm na lata 2009 – 2015 za rok 2011, – Raport z realizacji w latach 2010 – 2011 „Programu Ochrony Środowiska dla Chełma na lata 2008 – 2011”, Chełm 2012, – Informacja z realizacji uchwały Nr XLI/492/06 Rady Miasta Chełm z dnia 7 czerwca 2006 roku w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Chełm za trzy kwartały 2011 r., Chełm, listopad 2011 r. 3 Diagnoza stanu wyjściowego 3.1 Charakterystyka Miasta Chełm jest ważnym ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i edukacyjnym regionu. Miasto zlokalizowane jest we wschodniej części województwa lubelskiego. W 1999 roku Chełm utracił status stolicy województwa i stał się siedzibą władz powiatowych (grodzkich i ziemskich). W województwie lubelskim Chełm jest jednym z czterech miast na prawach powiatu obok Lublina, Zamościa i Białej Podlaskiej. Miasto zlokalizowane jest w pobliżu granicy z Ukrainą. Odległość do przejść granicznych wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych wynosi: Ukraina – Dorohusk 26,1 km, Zosin 72 km, Hrebenne 92 km, Białoruś – Sławatycze ok. 75 km, Terespol 112 km. Przez Chełm przebiegają ważne węzły komunikacyjne: drogi wojewódzkie (812, 843 i 844), krajowe (DK12) i międzynarodowe (E373) oraz linie kolejowe (nr 7, nr 69), które łączą zachód Europy ze Wschodem. 15 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Pod względem powierzchni Chełm jest trzecim miastem województwa lubelskiego, jego powierzchnia wynosi 35,27 km2, w tym największą powierzchnię zajmują grunty zabudowane i zurbanizowane 1 916 ha, a także użytki rolne 1 290 ha. Poniżej przedstawiono sposób użytkowania terenu w mieście. Tabela 1 Sposób użytkowania terenu w Mieście Chełm Wyróżnienie Użytki rolne, w tym: sady grunty orne pastwiska łąki pozostałe Grunty leśne lasy grunty zakrzewione Grunty zabudowane i zurbanizowane tereny mieszkaniowe tereny przemysłowe pozostałe Grunty pod wodami Nieużytki Tereny różne Ogółem Powierzchnia [ha] 1 290 46 846 52 289 57 276 273 3 1 916 605 280 1031 14 18 13 3 527 Chełm jest ważnym ośrodkiem szkolnictwa wyższego. Przodującą pod tym względem jest Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa. Obecnie funkcjonuje tam 5 instytutów (Matematyki, Informatyki, Nauk Technicznych i Lotnictwa, Neofilologii, Nauk Humanistycznych i Nauk Rolniczych). Na uczelni kształci się ok. 2,5 tys. studentów. Na terenie Chełma znajduje się także Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego – Wydział Zamiejscowy w Chełmie, Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych. Dominującą branżą w gospodarce Chełma jest handel i usługi. Cenne środowisko przyrodnicze i walory kulturowe przyczyniają się także do rozwoju turystyki. Innymi ważnymi branżami na rynku chełmskim są: obsługa nieruchomości i firm, transport, gospodarka magazynowa i łączność, przemysł i budownictwo. Największe zakłady przemysłowe to: CEMEX Polska Sp. z o.o, Zakład Cementownia Chełm, Spółdzielnia Mleczarska BIELUCH, Ybbstaler Fruit Polska Polska Sp. z o.o. Zakłady Meblarskie Meblotap S.A. 16 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 3.1.1 Infrastruktura 3.1.1.1 Gospodarka wodno-ściekowa Siecią wodociągową objęte jest niemal całe miasto Chełm. Brak sieci wodociągowej występuje na nowo budowanych osiedlach domków jednorodzinnych na obrzeżach miasta. Miasto zaopatrywane jest w wodę pitną dwoma komunalnymi ujęciami wód podziemnych – „Trubaków” i „Bariera”. Podstawowym ujęciem wody pitnej jest ujęcie „Bariera”, które zabezpiecza ponad 80% zapotrzebowania. Ujęcie wody „Bariera” to zespół 15 studni zlokalizowanych na terenie kopalni kredy Zakładu Cementownia Chełm. Wydajność ujęcia – Qdśr = 22 000 m3/d; Qhmax = 930 m3/h przy głębokości użytkowego poziomu wodonośnego – zwierciadła wody w studni – od 150 do 145 m n.p.m., awaryjnie 140 m n.p.m. Woda z ujęcia przesyłana jest za pomocą magistrali wodociągowej do przepompowni wody w Strupinie, gdzie poddawana jest uzdatnianiu. Ujęcie eksploatowane jest przez MPGK Sp. z o.o. w Chełmie i spełnia podwójną funkcję: dostarczania wody pitnej dla miasta i odwodnienia kopalni kredy. W 1999 r. MPGK Sp. z o.o. uzyskało pozwolenie Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie na zwiększony pobór wody, umożliwiający podanie wody pitnej do sieci miejskiej i odwodnienie kopalni kredy Zakładu Cementownia Chełm. Potencjalnym źródłem zanieczyszczenia wód ujęcia było zlokalizowane na terenie Zakładu Cementownia Chełm składowisko cegły magnetyzowo - chromitowej, z której wypłukiwany był chrom. Rozpoczęta w lipcu 2004 r. przez CEMEX Sp. z o. o w Chełmie likwidacja składowiska odpadów poszerzona o prace rekultywacyjno niwelacyjne zakończona została w maju 2007 roku. Powyższa inwestycja pozwoliła wyeliminować ze środowiska zanieczyszczenia chromem. W latach 2010 - 2012 nie wykryto związków chromu w wodzie z ujęcia „Bariera”. MPGK Sp. z o. o. prowadzi monitoring jakościowy i ilościowy wód w obszarze zasobowym oraz monitoring osłonowy rezerwatów „Bagno Serebryskie”, „Brzeźno” i „Rozkosz”, polegający między innymi na wykonywaniu badań ujmowanej wody na zawartość chromu z częstotliwością dwa razy w roku. Pomiar poziomu lustra wody odbywa się ciągle za pomocą elektronicznego układu sterowania studniami. Ponadto, poziom lustra wody całego ujęcia mierzony jest za pomocą 24 piezometrów z częstotliwością 1 raz w miesiącu. 17 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Ujęcie eksploatowane jest zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym wydanym przez Urząd Marszałkowski w Lublinie znak: RŚ. V.AG 6260/24/10 z dnia 22 grudnia 2010 roku. Obecnie utrzymywana jest rzędna zwierciadła wody w studniach „Bariery” na poziomie 150 m n.p.m. 145 m n.p.m., awaryjnie 140 m n.pm. Utrzymywanie większych depresji jest konieczne nie tylko ze względu na kopalnię kredy ale również z powodu występowania gruntów, które w przeszłości zostały zanieczyszczone związkami chromu. Studnie ujęcia pracują bez przestojów, pokrywając zapotrzebowanie miasta Chełma na cele socjalne, a pozostała ilość zrzucana jest do cieku Słyszówka i dalej do rzeki Uherki. Jakość wody badana jest zgodnie z harmonogramem przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną od szeregu lat w ramach “Monitoringu jakości wód podziemnych przez Wodociąg Publiczny – ujęcie „Bariera”. Ujęcie wody „Bariera” posiada wyznaczoną strefę ochrony pośredniej i bezpośredniej. Zgodnie z ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo Wodne: „Strefy ochronne ujęć wody ustanowione przed dniem 1 stycznia 2002 r. wygasają z dniem 31 grudnia 2012 r. Przedsiębiorstwo opracowuje niezbędną dokumentację do ustanowienia stref ochronnych ujęć wody (bezpośredniej i pośredniej). Ujęcie wody „Trubaków” zaopatruje w wodę ok. 20 % miasta. Ujęcie znajduje się w zachodniej części miasta Chełm. Pobór wód podziemnych odbywa się z 9 studni głębinowych. Wydajność ujęcia Qdśr = 3 000 m3/d, Qdmax = 8 400 m3/d, Qhmax = 350 m3/h przy głębokości użytkowego poziomu wodonośnego – zwierciadła wody w studni – zasoby eksploatacyjne w wysokości Qe = 350 m3/h przy depresji s - 2,6÷16,5 m. Strefy ochrony (pośredniej, bezpośredniej) ujęcia „Trubaków” ustanowiono decyzją z dnia 5 września 2000 r. Decyzja została wydana na czas nieokreślony. Do decyzji były wprowadzone drobne zmiany. Stan sieci wodociągowej na koniec 2011 roku przedstawia się następująco: – długość sieci wodociągowej: 209,40 km, – ilość przyłączy: 4 771,00 szt., – % zwodociągowania miasta (liczba mieszkańców podłączonych do sieci wodociągowej/ogólna liczba mieszkańców miasta): 95%. 18 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Sieć kanalizacji sanitarnej obejmuje prawie całe miasto. Najmniejszy stopień skanalizowania jest na peryferiach miasta: od wschodu okolice ul. Świerkowej, od zachodu okolice ul. Włodawskiej. Stan sieci kanalizacyjnej na koniec 2011 roku był następujący: – długość sieci kanalizacji sanitarnej: 139,60 km, – ilość przyłączy: 2 946,00 szt., – % skanalizowania miasta (liczba mieszkańców podłączonych do sieci kanalizacyjnej/ogólna liczba mieszkańców miasta): 87%. Poniżej przedstawiono charakterystykę oczyszczalni ścieków komunalnych: – chełmska oczyszczalnia ścieków zlokalizowana jest w północnej części miasta Chełm ul. Bieławin 5a, – zarządzającym oczyszczalnią jest Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, – przepustowość: Qdśr = 19 300 m3/d, Qdmax = 25 300 m3/d, – obszar, z którego oczyszczane są ścieki komunalne: ścieki z miasta Chełm oraz z gminy Chełm. Wody deszczowe z terenu miasta zrzucane są do rzeki Uherki poprzez 11 wylotów kanalizacji deszczowej i 2 do cieku Słyszówka. Kanalizacja deszczowa jest administrowana przez Zarząd Dróg Miejskich. Kanalizacją deszczową jest objęte ok. 81% miasta. Lokalizacja oraz opis urządzeń do zrzutu ścieków przedstawia się następująco: – zrzut ścieków do rzeki Uherki. Wylot o średnicy 1500 mm z piaskownikiem poniżej mostu na ulicy Rejowieckiej w km 31+478 (strona lewa), – zrzut do rzeki Uherki w km 31+842 (strona lewa) średnica wylotu 500 mm, – zrzut do rzeki Uherki w km 30+822 (strona lewa), średnica wylotu 1600 mm z piaskownikiem, – zrzut do rzeki Uherki pod mostem drogowym na ulicy Lubelskiej w km 32+636 (strona lewa), średnica wylotu 500 mm, – zrzut do rzeki Uherki w km 31+546 (strona prawa) średnica wylotu 1200 mm, – wylot do cieku Słyszówka w km 5+000 (strona lewa) ulica Rampa Brzeska, średnica wylotu 1500 mm, – wylot cieku do rzeki Uherki w km 29+425 (strona prawa), – wylot do rzeki Uherki w km 31+007 (strona prawa), średnica wylotu 800 mm, 19 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. – zrzut do rzeki Uherki w km 32+370 (strona prawa) przy ulicy Kąpieliskowej, średnica wylotu 1000 mm, – zrzut do rzeki Uherki w km 31+977 (strona prawa) przy ulicy Zielnej, średnica wylotu 1200 mm, – wylot do cieku Słyszówka w km 5+000 średnica wylotu 2x1500 mm, – zrzut do rzeki Uherki w km 34+587 (strona prawa) z ulicy 15 Sierpnia, średnica wylotu 1700 mm, – zrzut do rzeki Uherki w km 33+817 (strona prawa) z ulicy Ogrodowej, średnica wylotu 1200 mm. 3.1.1.2 System utrzymania czystości i porządku w gminie - gospodarka odpadami komunalnymi Władze Miasta Chełm zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania. Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Chełm określający obowiązki właścicieli nieruchomości, mieszkańców, osób przebywających czasowo na terenie miasta oraz podmiotów świadczących usługi w zakresie utrzymania czystości i porządku został przyjęty w dniu 7 czerwca 2006 r. uchwałą Nr XLI/492/06 przez Radę Miasta Chełm. Wypełnianie obowiązków użytkowników systemu gospodarowania odpadami nadzoruje Prezydent. Miasto Chełm zrealizowało zadanie polegające na budowie i uruchomieniu regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Instalacja – Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych od 14 grudnia 2011 r. posiada pozwolenie na użytkowanie i zajmuje się przetwarzaniem odpadów komunalnych z terenu Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. Miasto podejmuje działania polegające na objęciu wszystkich właścicieli nieruchomości systemem gospodarowania odpadami. Nadzoruje gospodarowanie odpadami powierzone podmiotom odbierającym odpady. Podaje do publicznej wiadomości informacje na temat: – lokalizacji punktów zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, – lokalizacji miejsc w których ustawione są pojemniki na przeterminowane leki, – lokalizacji jednostek z terenu miasta Chełm selektywnie zbierających odpady komunalne. 20 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Odpady komunalne z wyjątkiem zebranych selektywnie przeterminowanych leków oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego są poddawane w Zakładzie Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu odzyskowi w procesie R 15. Proces ten polega na przetwarzaniu odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym recyklingu. Odpady są następnie poddawane dalszemu przetwarzaniu pod kątem najlepszego wykorzystania ich właściwości materiałowych i energetycznych. 3.1.1.2.1 System odbioru i zbierania odpadów komunalnych Zgodnie z art. 3 ustawy o odpadach, komunalne odpady stanowią odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Na terenie miasta Chełm źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są: – gospodarstwa domowe, – instytucje, – podmioty gospodarcze, – drogi, – obiekty infrastruktury, – tereny rekreacyjne i sportowe, – tereny zieleni miejskiej. Po uruchomieniu Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu, na terenie miasta Chełm wdrażany jest system selektywnego zbierania odpadów komunalnych w podziale na: 1. odpady suche: – metale żelazne i nieżelazne (np.: puszki po napojach, konserwy), – papier i tektura, – tworzywa sztuczne (np.: butelki PET, worki foliowe, opakowania po produktach spożywczych, chemii gospodarczej), – odpady wielomateriałowe (np.: kartony po napojach), – inne (np.: obuwie, tekstylia), 21 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 2. mokre: – odpady kuchenne, – rośliny cięte, doniczkowe i ich elementy, – odpady trwale zanieczyszczone żywnością, mokre. Wdrożenie systemu dualnego związane z technologią przyjętą w ZPOK, ma na celu zwiększenie odzysku materiałów i zasobów z odpadów, zmniejszenie ilości odpadów kierowanych do składowania a także prowadzi do obniżenia kosztów transportu odpadów. Odbiór odpadów komunalnych z miasta Chełm jest realizowany przez uprawnione do tego celu podmioty. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Chełm Nr 115/07 z dnia 29 maja 2007 r. określono wymagania, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych. Od wielu lat usługi w zakresie odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości świadczy Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. na przeważającym terenie miasta oraz Przedsiębiorstwo Usług Mieszkaniowych Sp. z o.o. na terenie którym zarządza (najemcy lokali komunalnych i wspólnoty mieszkaniowe). Baza danych zawierająca wykaz umów na odbiór odpadów komunalnych jest aktualizowana na bieżąco. Na podstawie danych za 2011 r. ok.60 % nieruchomości ma uregulowany stan prawny w zakresie gospodarki odpadami w postaci tzw. „aktywnych umów”. W 2011 r. przedsiębiorstwa zajmujące się odbiorem i transportem odpadów komunalnych z terenu miasta Chełm odebrały od właścicieli nieruchomości ok. 16 971 Mg odpadów, w tym ok. 701 Mg zgromadzonych selektywnie. W zabudowie jednorodzinnej dominują pojemniki o pojemności 110 l i 1100 l., natomiast w zabudowie wielorodzinnej wprowadzono pojemniki POK o pojemności 2,2 m3 oraz pojemniki o pojemności 7 m3. W październiku 2011 r. została zakończona inwentaryzacja wszystkich „gniazd na odpady”. Jednocześnie przedstawiciele spółek prowadzących działalność w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi dokonali wyboru miejsc przeznaczonych pod rozstawienie pojemników na frakcję suchą. W zabudowie wielorodzinnej funkcjonują jeszcze pojemniki do rozdzielnej selektywnej zbiórki odpadów ale będą one sukcesywnie wymieniane na pojemniki do gromadzenia 22 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. frakcji suchej. Do zbierania frakcji suchej zakupiono 400 pojemników typu dzwon o pojemności 2,5 m3 i 100 pojemników 1,5 m3. Jednocześnie na terenie miasta zostaną rozstawione ogólnodostępne gniazda do zbiórki odpadów szklanych. Istniejący system zbiórki odpadów został przedstawiony w poniższych tabelach. Tabela 2 Sposób realizacji zbiórki odpadów komunalnych przez MPGK Sp. z o.o. w Chełmie (dane ankietowe stan na 31.12.2011 r.) Odbiór w zabudowie jednorodzinnej 2 x w miesiącu Odbiór z pojemników przy zab.wielorodzinnej wg. grafiku wywozu odpady opakowaniowe tzw. frakcja sucha papier 2 x w miesiącu 2 x w miesiącu 2 x w miesiącu 2 x w miesiącu tworzywa sztuczne 2 x w miesiącu 2 x w miesiącu metal --- --- szkło 2 x w miesiącu 2 x w miesiącu --- --- Grupa odpadów odpady zmieszane opak. wielomateriałowe odpady ulegające biodegradacji odpady wielkogabarytowe odpady niebezpieczne − ZSEiE odpady budowlane wg. grafiku wywozu wg. grafiku wywozu punkt zbiórki punkt zbiórki zgłoszenie tel. na zgłoszenie tel. Odbiór odpadów z wyjątkiem przeterminowanych leków i azbestu może być realizowany przez MPGK Sp. z o.o. na zgłoszenie telefoniczne Tabela 3 Sposób realizacji zbiórki odpadów komunalnych przez PUM Sp. z o. o. w Chełmie (dane ankietowe stan na 31.12.2011 r.) Odbiór z pojemników przy zab.wielorodzinnej pojemnik KP-7 odbiór na zgłoszenie telefoniczne pojemnik typu dzwon odbiór na zgłoszenie telefoniczne odbiór na zgłoszenie telefoniczne Grupa odpadów odpady zmieszane odpady opakowaniowe tzw. frakcja sucha odpady wielkogabarytowe odpady niebezpieczne − baterie − przeterminowane leki − ZSEiE − inne (jakie) − azbest nie jest realizowane przez PUM Sp. z o.o. pojemnik KP-7 odbiór na zgłoszenie odpady budowlane telefoniczne 23 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Przedsiębiorstwo Usług Mieszkaniowych Sp. z o.o. rozpoczęło odbiór odpadów komunalnych segregowanych i gromadzonych selektywnie od dnia 6 sierpnia 2007 r. Odpady komunalne odebrane od właścicieli nieruchomości są transportowane do Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. Zbiórka odpadów z dróg i terenów miejskich jest realizowana jako zbiórka odpadów zmieszanych i nie planuje się wprowadzania zmian w tym zakresie. Za utrzymanie czystości i porządku na drogach publicznych w granicach w miasta Chełm odpowiada Zarząd Dróg Miejskich w Chełmie. Łączna powierzchnia pasów drogowych przeznaczonych do porządkowania wg stanu na koniec 2011 r. wynosi: 180 ha w tym 63 ha zieleńców. Długość dróg na terenie miasta wynosi 158 km. ZDM zadania związane z utrzymaniem dróg publicznych zleca spółkom: – Miejskiemu Przedsiębiorstwu Robot Drogowych Spółka z o.o. w zakresie utrzymania czystości i porządku oraz zimowego oczyszczania na drogach krajowych, wojewódzkich i powiatowych, – Miejskiemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w zakresie utrzymania czystości i porządku oraz zimowego oczyszczania na drogach gminnych. W ramach utrzymania czystości i porządku realizowane jest odśnieżanie, usuwanie odpadów, remonty i montaże koszy ulicznych w ciągach ulic, bieżące oczyszczanie słupów i tablic ogłoszeniowych oraz zagospodarowanie terenów zielonych i ich pielęgnacja. Utrzymaniem zadrzewień i zieleni w pasach drogowych ulic krajowych, wojewódzkich i powiatowych zajmowało się MPRD Sp. z o.o., zaś na drogach gminnych MPGK Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w Chełmie zajmuje się również oczyszczaniem terenów otwartych (nieużytków miejskich) o nawierzchni utwardzonej i nieutwardzonej, miejskich placów i dróg dojazdowych o łącznej powierzchni 64 ha oraz pielęgnacją terenów zieleni miejskiej, tj. parków, skwerów i zieleńców o łącznej powierzchni 40 ha. MPGK Sp. z o.o. zajmuje się bieżącym likwidowaniem nielegalnych składowisk, tzw. „dzikich wysypisk”. Do zadań MPGK Sp. z o.o. należy również utrzymanie i konserwacja miejsc pamięci narodowej. Utrzymaniem czystości i porządku, utrzymaniem terenów zielonych na terenach miejskich międzyosiedlowych o łącznej powierzchni 25 ha zajmuje się 24 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Przedsiębiorstwo Usług Mieszkaniowych Spółka z o.o. w Chełmie. Na zlecenie Miasta Chełm PUM Sp. z o.o. zajmuje się również utrzymaniem cmentarzy wojennych i grobów znajdujących się na terenie miasta Chełm. Zbieranie odpadów komunalnych wytworzonych przez mieszkańców na terenie miasta Chełm jest realizowane przez: – 9 podmiotów w różnym zakresie m.in.: zbierany jest złom, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie, odpady ulegające biodegradacji, akumulatory, opony, odpady wielkogabarytowe, gruz, ziemia i kamienie, świetlówki, tworzywa sztuczne, szkło, makulatura, – 30 jednostek zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, – 12 miejsc w których ustawione są pojemniki na odpady medyczne (leki przeterminowane). Pojemniki do zbiórki selektywnej przeterminowanych leków powstających w gospodarstwach domowych zakupił w 2008 Urząd Miasta. W 2011 r. w ramach zbiórki zebrano 0,47 Mg odpadów tego rodzaju, które następnie zostały nieodpłatnie odebrane i przetransportowane do miejsc przetwarzania przez uprawnionego odbiorcę – LUBFARM S.A. w Lublinie. Wykaz jednostek z terenu miasta Chełm selektywnie zbierających odpady komunalne dostępny jest na stronie internetowej Urzędu Miasta Chełm (www.chelm.pl). Placówki oświatowe oraz handlowe prowadzą zbiórkę baterii przy współpracy z organizacjami odzysku. Opakowania po środkach ochrony roślin powinny być przekazywane do punktów ich sprzedaży. Na podstawie przyjętej przez Radę Miasta Chełm Uchwały Nr XXI/185/08 z dnia 25 kwietnia 2008 r. w sprawie „Programu usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Chełm na lata 2008-2032” miasto Chełm wspomaga finansowo działania mieszkańców na rzecz usuwania pokryć dachowych zawierających azbest. W 2011 r. przedsiębiorca wyłoniony w drodze przetargu do wykonania usługi usuwania, transportu i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych zawierających azbest z posesji usytuowanych na terenie Miasta Chełm wywiózł na składowisko łącznie 5 979,49 m2 odpadów. Odpady zawierające azbest usunięte z terenu miasta Chełm są unieszkodliwiane na składowisku odpadów azbestowych w miejscowości Srebrzyszcze. Na podstawie bazy danych Urzędu Miasta aktualnie do usunięcia z terenu Chełma pozostało ok. 261 159,45 m3 materiałów azbestowych. 25 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Na instalacji oczyszczalni ścieków komunalnych typu biologiczno – chemicznego o przepustowości do 25 000 m3/dobę powstało w 2011 r. 1 697 Mg osadów z czego wytworzono 1 541,1 Mg nawozu pościekowego higienizowanego. Osady są poddawane higienizacji przy pomocy technologii mieszania z popiołami z elektrociepłowni a otrzymana mieszanka stanowi materiał wykorzystywany w rolnictwie. System gospodarowania odpadami powinien być rozumiany i akceptowany przez jego użytkowników. Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. zrealizowało program edukacyjno-informacyjny w zakresie selektywnej zbiórki, poprzez: zamieszczanie informacji w prasie, rozgłośni regionalnej, wykonanie materiałów i akcji reklamowych, przeprowadzanie konkursów i wycieczek dla dzieci i młodzieży do ZPOK. W ramach edukacji dzieci i młodzieży każdego roku Miasto Chełm uczestniczy w Akcji „Sprzątanie Świata” oraz organizuje Akcję „Sprzątanie Miasta – Wiosna”. W 2011 r. w Akcji „Sprzątanie Miasta – Wiosna” uczestniczyło 27 placówek oświatowych (6 przedszkoli i 21 szkół), natomiast w Akcji „Sprzątanie Świata Polska” 37 placówek (11 przedszkoli i 25 szkół) oraz 12 osób osadzonych w Zakładzie Karnym. Łącznie w obu akcjach w 2011 r. zebrano selektywnie 33,89 Mg odpadów komunalnych. 3.1.1.2.2 System przetwarzania odpadów Przetwarzanie odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie miasta Chełm jest oparte o rozwiązania przyjęte w Zakładzie Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. W zakładzie występują następujące procesy technologiczne: 1. sortowanie zmieszanych lub mokrych odpadów komunalnych i ich rozdział na frakcje: – frakcję< 80 mm, zawierającą przeważającą część odpadów organicznych, – frakcje > 80 mm, zawierającą nominalne surowce odpadów, 2. sortowanie bezpośrednie odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki, 3. przygotowanie surowca do produkcji paliwa alternatywnego, 26 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 4. kompostowanie odpadów organicznych – frakcji < 80 mm, pochodzącej z rozdziału frakcyjnego na sicie oraz odpadów zielonych zebranych selektywnie, 5. zbiórka, czasowe magazynowanie i wysyłka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do miejsc przetwarzania, 6. zbiórka i demontaż odpadów wielkogabarytowych i wysyłka do miejsc przetwarzania, 7. zbiórka odpadów budowlanych, 8. deponowanie na składowisku odpadów balastowych pozostałych po ich przetworzeniu na instalacjach do odzysku. Podstawowe wyposażenie technologiczne linii segregacji odpadów zmieszanych i zbieranych selektywnie stanowią: 1. linia sortownicza o wydajności rocznej: 15 000 Mg z zespołem przenośników, elektromagnesem, rozrywaczami worków oraz kabiną sortowniczą z 10 stanowiskami sortowniczymi, 2. kabina segregacji wstępnej (2 stanowiska), 3. przesiewacz dyskowy o wydajności 13,5 Mg/godzinę oddzielający frakcję < 80 mm, 4. separator elektromagnetyczny metali żelaznych dla wkładu do produkcji paliwa alternatywnego, 5. rozdrabniacz wolnoobrotowy do rozdrabniania surowca do produkcji paliwa alternatywnego o wydajności ok. 2,5 Mg/godzinę wielkość produktu 35 mm, 6. prasa do belowania makulatury i tworzyw sztucznych, z perforatorem PET, sprzężona z linią segregacji, wyposażona w systemy: ważący, rejestrujący i etykietujący, 7. samochód samowyładowczy, ładowarka kołowa, wózek podnośnikowy o udźwigu 2,0 Mg, 8. kontenery do załadunku surowców wtórnych i odpadów, zestaw palet i pojemników. 27 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Z odpadów komunalnych odebranych od mieszkańców jako zmieszane podczas rozładunku wydzielane ewentualne są odpady niebezpieczne, wielkogabarytowe i budowlane. W kabinie wstępnego sortowania następuje odzysk szkła i eliminacja odpadów niepożądanych. Z odpadów selektywnych wybierane są surowce wtórne w podziale na: – makulaturę, – folie, – opakowania PET, – puszki, – złom. Makulatura, folia i PET są następnie belowane na prasie. Poprzez separator elektromagnetyczny z pozostałych odpadów oddzielane są metale. Wydzielona na sicie frakcja lekka odpadów, nieprzydatna jako surowce wtórne o właściwościach palnych jest rozdrabniana do 40 mm i przekazywana do produkcji paliwa alternatywnego. Paliwo alternatywne jest następnie wykorzystywane w procesach produkcyjnych cementowni, która jest zlokalizowana w odległości ok 3 km od zakładu. Zakład Cementowania Chełm poprzez odzysk energetyczny – współspalanie paliwa alternatywnego z odpadów wraz z paliwem konwencjonalnym uzyskuje znaczną ilość energii do produkcji cementu. Dzięki takiemu rozwiązaniu znacząco zredukowano w cementowni zużycie paliw kopalnych, poprawiono warunki w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza a jednocześnie zmniejszono ilość odpadów deponowanych na składowisku. W zależności od jakości i zapotrzebowania rynkowego na poszczególne rodzaje odpadów są one po segregacji transportowane przez odbiorców do zakładów recyklingowych. Kompost jest wytwarzany z pozostałości po mechanicznej obróbce odpadów zmieszanych oraz selektywnie dostarczonych do zakładu odpadów ulegających biodegradacji. Kompostowanie frakcji organicznej odbywa się na placu kompostowym w pryzmach przy pomocy ładowarki. Wyposażenie technologiczne kompostowni składa się z rębaka do gałęzi, sita obrotowego 20 mm, mieszarkorozdrabniarki, ładowarki kołowej, łyżki przesiewająco-rozdrabniającej do ładowarki. Projektowana moc przerobowa instalacji do kompostowania odpadów wynosi 11 420 Mg/rok. 28 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Pozostałe odpady (tzw. balast) są przekazywane na składowisko. Na składowisku w 2011 r. zdeponowane zostały również: skratki z oczyszczalni oraz nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i podobnych. Pojemność całkowita składowiska wynosi 270 617 m3, natomiast pojemność wypełniona według stanu na koniec 2011 r. – 1 247 m3. Składowisko jest uszczelnione, wyposażone w drenaż. Odcieki są wykorzystywane częściowo do nawilżania zrekultywowanego składowiska. Do wykonywania warstw izolacyjnych wykorzystuje się: piasek, zmieszane odpady z betonu i gruzu ceglanego oraz zawartość piaskowników. Składowisko wyposażone jest w kompaktor, ładowarkę i spycharkę. Składowisko Odpadów Azbestowych w miejscowości Srebrzyszcze jest składowiskiem odpadów niebezpiecznych. Na składowisko odpady są przyjmowane wyłącznie od przedsiębiorców, posiadających aktualne pozwolenie na transport odpadów azbestowych. Do unieszkodliwiania na składowisku obecnie może być przyjmowane maksymalnie do 10 Mg dziennie. Komunalne osady ściekowe powstające w komunalnej oczyszczalni ścieków typu biologiczno-chemicznego w Chełmie są poddawane stabilizacji i higienizacji, badane a następnie poddawane odzyskowi w procesie R 10 – rozprowadzanie na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania gleby. 3.1.1.3 Zaopatrzenie w gaz Zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego miasto Chełm jest objęte gazyfikacją. Na terenie Chełma znajduje się stacja redukcyjna I-go stopnia. Według ostatnich danych Urzędu Statystycznego w Lublinie długość sieci gazowej w Chełmie wynosiła 146 km w 2010 r. Stopień gazyfikacji miasta jest wystarczający. 29 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Rysunek 2 Infrastruktura gazowa na terenie miasta Chełm i na tle powiatu chełmskiego (źródło: www.plan.lubelskie.pl) 3.1.1.4 Zaopatrzenie w ciepło Na terenie miasta Chełm ciepło jest pozyskiwane z lokalnych kotłowni węglowych opalanych zazwyczaj węglem kamiennym oraz ciepłowni zarządzanej przez Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. Indywidualny system ogrzewania funkcjonuje obecnie w obrębie osiedli mieszkaniowych, gdzie dominuje budownictwo jednorodzinne. Zgodnie z danymi uzyskanymi z MPEC Sp. z o.o. ciepłownia zaopatruje w ciepło budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne, obiekty użyteczności publicznej i mniejsze zakłady produkcyjne, usługowe miasta Chełm i Okszowa. System ciepłowniczy w rejonie miasta tworzą: – 2 wysokoparametrowe źródła ciepła (łączna moc znamionowa wg danych fabrycznych kotłów 120,8 MW), – sieci ciepłownicze wysokich parametrów (magistralne, rozdzielcze, przyłącza), – węzły cieplne (indywidualne, grupowe), – sieci cieplne niskich parametrów rozprowadzające czynnik grzejny do instalacji wewnętrznych w budynkach odbiorców. Źródła ciepła należące do MPEC Sp. z o.o. to: – Centralna Ciepłownia (CC) przy ul. Towarowej 9, – Ciepłownia Szczytowa (CS) przy ul. I. Mościckiego 16. 30 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Centralna Ciepłownia jest podstawowym źródłem systemu ciepłowniczego, a Ciepłownia Szczytowa wykorzystywana jest jako szczytowe i rezerwowe źródło ciepła. Głównym paliwem spalanym w ciepłowni jest miał węgla kamiennego. Na potrzeby Centralnej Ciepłowni są użytkowane 4 kotły „SEFAKO” o parametrach technicznych: – 2 kotły WR-25 o mocy po 29 MW i sprawności 83 %, – kocioł WR-10 o mocy 11,6 MW i sprawności 82 %, – kocioł WRm–30 o mocy 28 MW i sprawności 84 %. Centralna Ciepłownia posiada jakościowo-ilościową regulację przepływu (zmiana temperatury i wielkości przepływu wody). Ciśnienie dyspozycyjne jest utrzymywane na stałym poziomie poprzez płynną regulację obrotów pompy obiegowej wody sieciowej. W Ciepłowni Szczytowej znajdują się 3 kotły o parametrach technicznych: – kocioł WR-10 firmy „FAKOP” o mocy 11,6 MW i sprawności 78 %, – 2 kotły WR-5 firmy „SEFAKO” o mocy po 5,8 MW i sprawności 82 %. Ciepłownia Szczytowa może pracować samodzielnie poza sezonem grzewczym lub obsługując wydzieloną część sieci ciepłowniczej. Obecnie od kilku lat wykorzystuje się Ciepłownię Szczytową na potrzeby ciepłej wody użytkowej w miesiącach letnich. Całkowite zapotrzebowanie mocy wytwarzanej przez ciepłownię funkcjonującą w oparciu o 2 źródła ciepła wynosi ok. 105,35 MW, z czego: – ok. 91,72 MW stanowi moc zamówiona przez odbiorców (na potrzeby c.w.u. i c.o oraz wentylacji), – ok. 0,58 MW stanowią potrzeby własne MPEC Sp. z o.o., – ok. 9,00 MW stanowią straty mocy podczas przesyłania i dystrybucji. Wielkość zapotrzebowania na ciepło przedstawia rysunek poniżej. 31 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Rysunek 3 Wielkość zapotrzebowania na moc wytwarzaną (źródło: dane uzyskane z MPEC Sp. z o.o.) 32 przez MPEC Sp. z o.o. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Sieć ciepłownicza pracuje w systemie zamkniętym przy parametrach obliczeniowych wody sieciowej 150/70oC w sezonie grzewczym. Całkowita długość sieci cieplnej wysokich parametrów na terenie miasta Chełm i Okszowa wynosi ok. 59,81 km, z czego: – ok. 17,73 km stanowi sieć magistralna, – ok. 24,93 km stanowi sieć rozdzielcza, – ok. 17,15 km stanowią przyłącza. Sieć wysokoparametrowa pracuje przy parametrach (temperatura zasilania/powrotu): – 136/75oC w sezonie grzewczym, – 71/47oC w sezonie letnim. Łączna długość sieci cieplnej niskich i wysokich parametrów wynosi ok. 73,10 km według stanu na koniec 2011 r. 3.2 3.2.1 Walory środowiskowe Położenie geograficzne Według podziału fizyczno-geograficznego Polski J. Kondrackiego Chełm znajduje się w centralnej części mezoregionu Pagóry Chełmskie (845.32), makroregion - Polesie Wołyńskie (845.3), podprowincja - Polesie (845), prowincja Niż Wschodniobałtycko - Białoruski (84), megaregion - Niż Wschodnioeuropejski (8). Pagóry Chełmskie (845.32) są regionem skrajnym pod względem rozbicia występującego z uwagi na tektonikę oraz występowanie kredy piszącej. Występujące tu pagóry nie tworzą zwartej wyżyny, a obniżenia między nimi wypełniają piaski akumulacji fluwioglacjalnej, rzecznej i jeziornej. Bezpośrednio na osadach kredowych i na cienkiej pokrywie akumulacyjnej, rozsiane są liczne zagłębienia krasowe. 33 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 3.2.2 Budowa geologiczna i charakterystyka gleb Pod względem geologicznym region Chełma położony jest w obrębie Niecki Lubelskiej. W analizowanym rejonie występują osady górnej kredy – mastrychtu. W stropowej części do głębokości ~110 m p.p.t. wykształcone są w postaci kredy piszącej. Lokalnie występują w niej przewarstwienia margliste, opoki i iły montmorylonitowe. Kreda pisząca jest to skała węglanowa, miękka, łatwo urabialna, mikroporowata (porowatość do 36%), spękana systemem szczelin ciosowych, otwartych do głębokości ok. 110 m. Osady kredy piszącej mają dwa rodzaje genetycznych spękań. W części stropowej są to szczeliny wietrzeniowe. Na głębokości kilkunastu metrów przechodzą one w system spękań geodynamicznych: krzyżujących się pod kątem prostym szczelin pionowych i szczelin zgodnych z uławiceniem. Wyższe wartości parametrów szczelinowatości są związane z kierunkiem równoleżnikowym WNW-ESE. Z głębokością szczeliny zanikają. Miąższość utworów górnej kredy wynosi 500 m, a do głębokości 170 m p.p.t. zalegają osady kredy piszącej. Z uwagi na zwartą zabudowę miejską i znaczne przekształcenie pokrywy glebowej pod wpływem antropopresji, określenie jej struktury typologicznej i gatunkowej w granicach administracyjnych Chełma jest trudne. Jedynie dla części miasta, głównie w obrębie jego północnych i południowych krańców użytkowanych rolniczo, można pokusić się o taką charakterystykę. W obszarach tych dominującą rolę odgrywają rędziny, tam gdzie podłożem dla ich rozwoju była płytko zalegająca kreda pisząca i margle kredo podobne oraz gleby piaskowe różnych typów genetycznych (bielicowe, rdzawe, brunatne) – tam gdzie skałę macierzystą stanowią osady lodowcowe i wodnolodowcowe. W obniżeniach dolinnych i pozadolinnych rozwinęły się gleby torfowe a na ich obrzeżach również czarne ziemie. Podrzędnie, w południowo-zachodniej części obszaru, wstępują właściwe, rozwinięte na piaskach gliniastych lekkich. 34 ponadto gleby brunatne Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 3.2.3 Wody powierzchniowe i podziemne Przez teren miasta Chełm przepływa rzeka Uherka. Na obszarze miasta znajduje się zbiornik wodny „Glinianki”. Rysunek 4 Położenie Miasta Chełm w sieci rzecznej wg Atlasu Podziału hydrograficznego Polski pod redakcją Haliny Czarneckiej, Warszawa 2005 r. Miasto Chełm leży na terenie głównego zbiornika wód podziemnych GZWP 407 Chełm-Zamość, którego wody ze względu na korzystne parametry hydrogeologiczne i wysoką jakość podlegają ochronie. Według Dokumentacji określającej warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia stref ochronnych GZWP nr 407 (Chełm-Zamość) Zezula H., Pietruszka W., Kopacz M., 1996 – PG POLGEOL – Zakład Lublin, rejon Chełma położony jest w obszarze najwyższej (szczególnej) ochrony (ONO), w którym to czas pionowej migracji zanieczyszczeń wynosi poniżej 2 lat. 35 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Rysunek 5 Położenie Miasta Chełm na terenie GZWP 407 (źródło: mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych sporządzona przez PIG, PSH opracowana wg danych CAG w marcu 2009 r.) 36 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 3.2.4 Charakterystyka roślin i zwierząt Świat roślin W obrębie miasta Chełm występują następujące obszary biologicznie czynne: – kompleksy leśne znajdujące się w obrębie Nadleśnictwa Chełm, – zieleń miejska, – pomniki przyrody, – łąki, tereny rolnicze. Spośród najbardziej interesujących ze względu na statut ochrony i częstotliwość występowania na terenie miasta gatunków flory należy wymienić: goździk pyszny (Dianthus superbus), ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum), buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium), powojnik prosty (Clematis recta), obuwik pospolity (Cypripedium europaea), pluskwica europejska (Cimifuga europaea), wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa), miłek wiosenny (Adonis vernalis), oman wąskolistny (Inula ensifolia), listera jajowata (Listera ovata), naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora), pajęcznica gałęzista (Anthericum ramosum), gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis), barwinek pospolity (Vinca minor), pierwiosnek lekarski (Primula veris), czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis), zerwa kulista (Phyteuma orbiculare), lilia złotogłów (Lilia martagon), turówka leśna (Hierochloe australis), pięciornik biały (Potentilla alba). W obrębie Chełma zinwentaryzowano 23 gatunki roślin objętych ochroną gatunkową, z czego większość została objęta ochroną ścisłą. Lasy Na terenie Chełma lasy zajmują 273 ha, co stanowi ok. 7,7 % całkowitej powierzchni miasta. W lasach występują siedliska lasu świeżego ze zbiorowiskami grądowymi (przede wszystkim Tilio-Carpinetum). W składzie gatunkowym kompleksów leśnych dominują pospolite rodzaje drzew, jak: sosna, brzoza, olsza. Mniej licznie występują następujące drzewa: osika, grab, modrzew, jesion, świerk, wierzba, wiąz, lipa, buk, topola. W podszyciu można spotkać: jarzębinę, kruszynę pospolitą, leszczynę, porzeczkę czarną. W północno-zachodniej części miasta znajduje się 22 ha fragment kompleksu rekreacyjnego Kumowa Dolina zarządzany przez Leśnictwo Góry. Spośród rzadkich 37 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. i chronionych gatunków roślin są spotykane gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis) i lilia złotogłów (Lilia martagon). Południowo-wschodnią część Chełma zajmuje 238 ha fragment Lasu Borek zarządzany przez Leśnictwo Ostrowy. Występują tu rzadkie i chronione gatunki flory: listera jajowata (Listera ovata), podkolan sp. (Platanthera sp.), dziewięćsił pospolity (Carlina vulgaris), gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis), naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora), barwinek pospolity (Vinca minor), pierwiosnek lekarski (Primula veris), lilia złotogłów (Lilia martagon), pięciornik biały (Potentilla alba), miłek wiosenny (Adonis vernalis), obuwik pospolity (Cypripedium calceolus). Zieleń miejska Zieleń miejska, za której pielęgnację odpowiada Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, zajmuje 40 ha powierzchni miasta Chełm. Tereny zielone tworzą: parki, skwery, zieleńce. Na terenie miasta są zlokalizowane parki miejskie, m.in.: przy ul. Lubelskiej, „Na Górce”, „Międzyosiedlowy” przy ul. Ks. Mrozka, Ogródek Jordanowski przy ul. Kredowej. Spośród skwerów można wyróżnić skwer przy ul. Pocztowej, skwer przy Placu Gdańskim, czy też skwer przy ul. 1 Pułku Szwoleżerów. Z uwagi na znaczny udział terenów komunikacyjnych, osiedlowych, a także nieużytków i użytków rolnych na terenach zieleni miejskiej przeważają zbiorowiska synantropijne. W obrębie terenów zieleni miejskiej spotykane są także rzadkie i chronione gatunki flory. Spośród najcenniejszych okazów roślin w zachodniej części kopalni kredy występują: oman wąskolistny (Inula ensifolia), szałwia okręgowa (Salvia verticillata), dzwonek syberyjski (Campanula sibirica), krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor), rumian żółty (Anthemis tinctoria), przelot pospolity (Anthyllius vulneraria). W obrębie lądowiska sanitarnego położonego na północ od torów kolejowych we wschodniej części miasta spotykane są pojedyncze stanowiska czarcikęsa łąkowego (Succisa pratensis) i oman łąkowy (Inula britannica). Przy ciągach komunikacyjnych występują następujące okazy: szałwia okręgowa (Salvia verticillata), oman łąkowy (Inula britannica), dzwonek syberyjski (Campanula sibirica), krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor) – od strony kopalni kredy, rumian żółty (Anthemis tinctoria) – przy torach kolejowych. Ponadto, w obrębie Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego 38 Szpitala Specjalistycznego Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. zinwentaryzowano kilka sztuk posłonka rozesłanego typowego (Helianthemum nummularium subsp. Nummularium). Pomniki przyrody Według stanu na koniec 2011 r. na terenie miasta Chełm znajduje się 13 drzew lub ich grup posiadających przyznany statut pomników przyrody: 1. iglicznia trójcierniowa (Gleditsia triacanthos) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 149 cm na terenie Centrum Handlowego WSCHÓD S.A. w Warszawie przy ul. Hrubieszowskiej 102, 2. jesion wyniosły (Fraxinus Excelsior) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 328 cm na terenie pasa drogowego przy ul. Hrubieszowskiej 102, 3. modrzew europejski (Larix decidua) – 3 szt. drzew o obwodach pni 285 cm, 252 cm, 274 cm w Uroczysku Borek na terenie lasu Borek - Nadleśnictwo Chełm przy ul. Hrubieszowskiej, 4. modrzew europejski (Larix decidua) - 2 szt. drzew o obwodach pni 246 cm, 245 cm w Uroczysku Borek na terenie lasu Borek - Nadleśnictwo Chełm przy ul. Hrubieszowskiej, 5. modrzew europejski (Larix decidua) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 294 cm w Uroczysku Borek na terenie lasu Borek - Nadleśnictwo Chełm przy ul. Hrubieszowskiej, 6. wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 323 cm usytuowanego na terenie nieruchomości przy ul. Lubelskiej 135b, 7. wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 340 cm usytuowanego na terenie nieruchomości przy ul. Lubelskiej 137, 8. miłorząb japoński (dwuklapowy) (Ginkgo biloba) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 353 cm usytuowanego na terenie Zespołu Szkół Zawodowych Nr 4 w Chełmie przy ul. Reformackiej 13, 9. ajlant gruczołowaty (Ailanthus altissima) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 218 cm usytuowanego na terenie Pl. Dr. Edwarda Łuczkowskiego, 10. jesion wyniosły (Fraxinus Excelsior) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 236 cm usytuowanego na terenie Parafii Rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Marii Panny (w pobliżu dzwonnicy kościelnej - ul. Lubelska), 11. jesion wyniosły (Fraxinus Excelsior) - 1 szt. drzewa o obwodzie pnia 304 cm usytuowanego na terenie IV Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Świętego Mikołaja 4 na przeciwko Kaplicy pw. Św. Mikołaja, 39 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 12. rezerwat przyrody "Wolwinów" roślinności kserotermicznej o pow. 1,12 ha położony w lesie Borek - Nadleśnictwo Chełm przy ul. Hrubieszowskiej, 13. płat roślinności kserotermicznej pn. "Borek" o pow. 0,01 ha położony w północnej części oddz. 145c Leśnictwa Ostrowy, Nadleśnictwo Chełm. Na terenie rezerwatu stepowego „Wolwinów” w południowo-wschodniej części Miasta Chełm w obrębie lasu Borek znajduje się roślinność kserotermiczna. Występują tu stanowiska, takich gatunków jak: miłek wiosenny (Adonis vernalis), gorysz alzacki (Peucedanum alsaticum), oleśnik górski (Libanotis montana), wiśnia karłowata (Prunus fruticosa). W lesie Borek zidentyfikowano jedne z najstarszych w powiecie drzewostanów modrzewiowych. W obrębie płatu roślinności kserotermicznej „Borek” są spotykane rzadkie lub chronione gatunki flory, jak: obuwik pospolity (Cypripedium calceolus), zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris), wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa), miłek wiosenny (Adonis vernalis), lilia złotogłów (Lilia martagon), turówka leśna (Hierochloe australis). Łąki, tereny rolnicze W dolinie Uherki występują zbiorowiska łąkowe wykorzystywane rolniczo, a w korycie Uherki i w wyrobiskach po glinie przy dawnej cegielni – zbiorowiska wodne. Łąki i pastwiska zajmują łącznie 341 ha (łąki 289 ha, pastwiska 52 ha) w obrębie miasta Chełm. Tereny rolne oraz nieużytki (18 ha) znajdują się na powierzchni 1 308 ha, co stanowi ok. 37 % całkowitej powierzchni miasta. Grunty pod wodami obejmują 14 ha powierzchni. Na terenach łąkowych występuje wiele rzadkich i chronionych gatunków roślin. Przy torach kolejowych przy cieku Słyszówka występują: ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum) – 4 stanowiska (także na łąkach pomiędzy oczyszczalnią ścieków a Okszowem), 1 stanowisko między oczyszczalnią a Okszowem, goździk pyszny (Dianthus superbus) – 1 stanowisko, oman wierzbolistny (Inula salicyna) – 2 stanowiska, czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis) – 3 stanowiska (także na południowy zachód od cegielni), zerwa klulista (Phyteuma orbiculare) – 1 stanowisko, posłonek rozesłany typowy (Helianthemum nummularium subsp. Nummularium) – 2 stanowiska (także w obrębie łąk „Śniadowice”), krwiściąg lekarski (Sanguisorba officinalis) – 2 stanowiska. 40 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Spośród cennych reprezentantów zbiorowisk wodnych na uwagę zasługuje jeżogłówka gałęzista (Sparganium erectum), występująca w korycie rzecznym Uherki przy moście na ul. Lubelskiej. Świat zwierząt Fauna występująca na terenie Miasta Chełm jest zróżnicowana. Charakterystyczną grupą zwierząt są ptaki, w tym ponad 80 cennych przyrodniczo gatunków oraz motyle gatunków dziennych i nocnych. Ptaki Na terenach dolin rzecznych i podmokłych są spotykane: bażant (Phasianus colchicus), białożytka (Oenanthe oenanthe), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), czajka (Vanellus vanellus), derkacz (Crex crex), kokoszka (Gallinula chloropus), krwawodziób (Tringa totanus), krzyżówka (Anas platyrhynchos), kszyk (Gallinago gallinago), kuropatwa (Perdix perdix), łozówka (Acrocephalus palustris), podróżniczek (Luscinia svecica), potrzos (Emberiza schoeniclus), przepiórka (Coturnix coturnix), rokitniczka (Acrocephalus schoenobaenus), rybitwa białowąsa (Chlidonias hybridus), skowronek (Alauda arvensis), strumieniówka (Locustella fluviatilis), świergotek drzewny (Anthus trivialis), świerszczak (Locustella naevia), trzciniak (Acrocephalus arundinaceus), słowik szary (Luscinia luscinia), kos (Turdus merula), drozd śpiewak (Rurdus philomelos), kwiczoł (Turdus pilaris), pokląskwa (Saxicola rubetra), kląskawka (Saxicola rubicola), gąsiorek (Lanius collurio), modraszka (Cyanistes caeruleus). W lesie Borek, zadrzewieniach i zakrzaczeniach występują gatunki ptaków: bogatka (Parus major), cierniówka (Sylvia communis), czarnogłówka (Parus montanus), dzięcioł duży (Dendrocops major), dzięciołek (Dendrocops minor), dzwoniec (Carduelis chloris), gajówka (Sylvia borin), grzywacz (Columba palumbus), kos (Turdus merula), kowalik (Sitta europaea), krętogłów (Jynx torquilla), kukułka (Cuculus canorus), kulczyk (Serinus serinus), kwiczoł (Turdus pilaris), mazurek (Passer montanus), modraszka (Parus caeruleus), myszołów (Buteo buteo) i pokrzywnica (Prunella moduaris), piegża (Sylvia curruca), pierwiosnek (Phylloscopus collybita), rudzik (Erithacus rubecula), sosnówka (Parus alter), sójka (Garrulus glandarius), sroka (Pica pica), strzyżyk (Troglodytes troglodytes), szczygieł (Caruelis carduelis), szpak (Sturnus vulgaris), śpiewak (Turdus philomelos), świstunka (Phylloscopus sibilatrix), trznadel 41 (Emberiza citrinella), turkawka Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. (Streptopelia turtur), wilga (Oriolus oriolus), wrona (Corvus corone), zaganiacz (Hippolais icterina), zięba (Fringilla coelebs). Przy drogach są spotykani następujący przedstawiciele awifauny: białożytka (Oenanthe oenanthe), bocian biały (Ciconia ciconia), czajka (Vanellus vanellus), derkacz (Crex crex), dymówka (Hirundo rustica), dzierlatka (Galerida cristata), dzięcioł białoszyi (Dendrocops syriacus), gawron (Corvus frugilegus), grubodziób (Coccothraustes coccothraustes), kruk (Corvus corax), muchołówka szara (Muscicapa striata), oknówka (Delichon urbica), pleszka (Phoenicurus phoenicurus). Sowy są bogato reprezentowane przez pójdźkę (Athene noctua), która posiada różne terytoria występowania. W parku przy Bazylice oraz przy ul. Hrubieszowskiej można usłyszeć głos puszczyka (Strix aluco). Prawdopodobnie w pobliżu ulicy Ogrodowej znajdują się terytoria uszatki (Asio otus), a na dzwonnicy przy Bazylice płomykówki (Tyto alba). Występujące na terenie miasta Chełm ptaki związane z zabudowaniami to: gołąb miejski (Columba livia urbana), jerzyk (Apus apus), kawka (Corvus monedula), kopciuszek (Phoenicurus ochruros), sierpówka (Streptopelia decaocto) – w całym mieście wróbel (Passer domesticus). Na terenie firmy CEMEX Polska, na wieży wymienników ciepła, występuje gniazdo pustułki (Falco tinnunculus). Obecnie w obrębie budynków Zakładu Cementownia Chełm znajduje się 5 budek lęgowych dla tych ptaków. Na obrzeżach miasta można spotkać gatunki ptaków: gąsiorek (Lanius collurio), makolągwa (Carduelis cannabina), piecuszek (Phylloscopus trochilus), pliszka żółta (Motacilla flava), pliszka siwa (Motacilla alba), potrzeszcz (Miliaria calandra). W obrębie „Glinianek” przy ul. Ceramicznej występują takie gatunki, jak: kokoszka (Gallinula chloropus), czy łyska (Fulica atra). Owady i inne drobne zwierzęta Na terenie miasta Chełm spotkano 48 gatunków motyli dziennych, z czego 11 stanowią okazy rzadkie i chronione. Spośród rządu owadów Lepidoptera występują tu m.in.: bielinek kapustnik (Pieris brassicae), bielinek bytomkowiec (P. napi), zorzynek rzeżuchowiec (Anthocharis cardamines), pazik brzozowiec (Thecla betulae), rusałka pawik (Inachis io). Motyle dzienne są najczęściej obserwowane na torfiastych łąkach w północnej części miasta nad Uherką, Słyszówką oraz w obrębie rezerwatu przyrody „Wolwinów”. Na łąkach i murawach 42 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. występują takie osobliwości, jak: paź królowej (Papilio machaon), bielinek rukiewnik (Pieris daplidicae). W lasach odnotowano występowanie, m.in. wietek gorczycznik (Leptidea sinapsis), mieniak strużnik (Apatura Ilia), rusałka wierzbowiec (Nymhalis polychloros). W oczkach wodnych w okolicy Lasu Borek można spotkać pijawki, np. pijawkę lekarską (Hirudo medicinalis). Na terenie Chełma stwierdzono występowanie wielu gatunków motyli nocnych m.in.: krótkowąsa sylwina (Trodia sylvina), piórkowca białawego (Platyptilia gonodactyla), śpicolotka pięciopióra (Pterophorus pentadactylus), żwirówki grzebienianki (Elophila nymphaeata), bęśnicy kwietniówki (Archiearis parthenias), przylepka kruszyniaka (Peribatodes rhomboidaria), przylepka nadębka (Hypomecis roboraria), dyblika dziurawczaka (Siona lineata), czosnkowicy leszczynówki (Pseudoips prasinanus), wstęgówki pąsówki (Catocala nupta), dzióbicy głaszczkówki (Pterostoma palpina), nastrosza półpławika (Smerinthus ocellata), fruczaka gołąbka (Macroglossum stellatarum), kuprówki złotnicy (Euproctis similis), szczotecznicy szarawki (Calliteara podibunda), niedźwiedziówki nożówki (Arctoa caja), bieżnicy miętówki (Spilosoma lubricipedia), krasopani poziomkówki (Callimorpha dominula), kraśnika sześcioplamka (Zayganea filipendulae). Spośród ważek przy wodach, występują: świtezianka dziewica (Calopteryx virgo), świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens), pałątka zielona (Lestes viridis), pałątka pospolita (Lestes sponsa), żagnica okazała (Aeshna cyanea). Ponadto, tereny wodne zasiedlają, np. kałużnice (Hydrophilus sp.), pływak żółtobrzeżek (Dytiscus marginalis). Owady z rzędu błonkoskrzydłych reprezentują m.in.: osa dachowa (Vespula germanica), klecanka pospolita (Polistes gallicus). W mieście Chełm można spotkać chrząszcze należące do gatunków, takich jak: kroszelę (Thea vigintiduopunctata), biedronkę siedmiokropkę (Coccinella septempunctata), biedronkę dwkropkę (Adalia bipunctata), mącznika młynarka (Tenebrio molitor), kruszczycę złotawkę (Cetonia aurata), chrabąszcza majowego (Melolontha melolontha). Na terenach łąkowych i w obrębie ogródków działkowych występuje ślimak winniczek (Helix pomatia), spotykany na terenie Chełma jest także wstężyk ogrodowy (Cepaea hortensis). 43 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Płazy Na terenach podmokłych najczęściej można spotkać, takie gatunki batrachofauny jak: ropucha zielona (Bufo viridis), ropucha szara (B. bufo), żaba moczarowa (Rana arvalis), żaba trawna (R. temporaria). Spośród płazów na terenie miasta Chełm występuje, także rzekotka drzewna (Hyla arborea). Gady Wśród gadów na terenie miasta można spotkać: jaszczurkę zwinkę (Lacerta agilis) – w okolicach kopalni i na wyniosłościach piaskowych i kredowych, jaszczurkę żyworodną (Zootoca vivipara) – w obszarach pól i łąk, zaskrońca rybołowa (Natrix tessellata) – „Glinianki” oraz traszkę zwyczajną (Lissotriton vulgaris), padalca (Anguis sp.). Ssaki Charakterystyczne dla terenu miasta jest występowanie gatunków synantropijnych ssaków, jak mysz domowa (Mus musculus), czy szczur wędrowny (Ratus norvegicus). Ponadto można spotkać: jeża (Erinaceus roumanicus), kunę domową (Martes foina), tchórza (Mustela putorius), wiewiórkę (Sciurus vulgaris), zająca (Lepus capensis), lisa (Vulpes vulpes), łasicę (Mustela), sarnę (Capreolus capreolus). W obrębie Chełma odnotowano także występowanie nietoperzy: gacka brunatnego (Plecotus auritus), karlika większego (Pipistrellus nathusii), mroczka późnego (Eptesicus serotinus). 3.2.5 Obszary chronione Miasto Chełm sąsiaduje bezpośrednio z przyrodniczymi obszarami chronionymi o szczególnych walorach w skali regionalnej i europejskiej. Na północy znajduje się kompleks zazębiających się obszarów stanowiących 3 różne formy ochrony przyrody: Chełmski Park Krajobrazowy, Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu, Chełmskie Torfowiska Węglanowe PLB060002, Torfowiska Chełmskie PLH060023. Od strony południowo-zachodniej od miasta znajduje się Torfowisko Sobowice PLH 060024. Na terenie miasta Chełm znajduje się tylko jedna obszarowa forma ochrony przyrody – rezerwat przyrody „Wolwinów”. Rezerwat o powierzchni 1,12 ha został 44 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. utworzony w 1972 r. na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 23 czerwca 1972 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (MP Nr 36, poz. 202). Celem ochrony jest zachowanie stanowiska roślinności stepowej. Forma ochrony przyrody jest położona w obrębie Obniżenia Dubieńskiego w południowo-wschodniej części Miasta Chełm na terenie Nadleśnictwa Chełm, leśnictwo Ostrowy. Rezerwat tworzy polanę w lesie Borek. Rezerwat „Wolwinów” jest klasyfikowany jako: – rodzaj: stepowy, – A – biocenotyczny i fizjocentyczny: biocenoz naturalnych i półnaturalnych, – B – łąkowy, pastwiskowy, murawowy i zaroślowy: łąk mezofilnych. Z uwagi na wysokie walory faunistyczno-florystyczne i estetyczne na terenie miasta Chełm kryteria form ochrony przyrody spełniają następujące elementy przyrody: – użytki ekologiczne: dolina Uherki obejmująca swoim zasięgiem łąki, trzcinowiska i zakrzewienia (z wyjątkiem obszaru od hali sportowej LZS „Gryf” przy ul. Kąpieliskowej do ronda Chełm – Dorohusk), łąki „Śniadowice” z zakrzewieniami wzdłuż Słyszówki po zachodniej stronie torów kolejowych Chełm – Włodawa, łąki i zakrzewienia wzdłuż Słyszówki po wschodniej stronie torów kolejowych Chełm – Włodawa, pagórek kredowy przy ul. Batorego, rozlewisko na południowy zachód od nieczynnej cegielni przy ul. Ceramicznej, – czynna ochrona rzadkich gatunków: w Leśnictwie Ostrowy – listera jajowata i powojnik prosty. 45 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 3.2.6 Walory kulturowe W układzie przestrzennym Chełma zachowały się elementy średniowiecznego miasta. Na zachodnim i północnym stoku Góry Chełmskiej zlokalizowane są cenne obiekty dawnego zespołu katedralnego, grodzisko "Wysoka Górka", kryjące pozostałości grodu z X wieku oraz ruiny zamku książęcego Daniela Romanowicza z XIII wieku, a także baszta obronna z okresu Kazimierza Wielkiego. Do najciekawszych zabytków miasta Chełm należą: – Bazylika pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, której początki sięgają XIII w. Obecny obiekt został wzniesiony w latach 1735-1756. Odbudowano go w stylu późnobarokowym, według projektu Pawła Antoniego Fontany. – Pałac biskupów unickich, który powstał około 1711r. w stylu klasycystycznym z inicjatywy biskupa Józefa Lewickiego. Rozbudowany został w XIX w. – Klasztor bazylianów, który zbudowano w latach 1640-49 z fundacji biskupa unickiego Metodiusza Terleckiego. – Brama Uściługska, którą wzniesiono około 1616r. jako bramę zamkową, a w połowie XVIII wieku została przebudowana jako brama klasztorna. – Kościół Parafialny pw. Rozesłania Św. Apostołów - obecnie jest to najcenniejszy obiekt zabytkowy Chełma. Kościół późnobarokowy, wzniesiony w latach 17531763. Do kościoła przylegają uprzednie budynki kolegium pijarskiego obecnie mieszczą plebanię i Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza. – Zespół klasztorny reformatorów z Kościółem pw. Św. Andrzeja Apostoła zbudowany w 1750r. z inicjatywy podsętka Andrzeja Wolskiego. – Cerkiew prawosławna pw. Św. Jana Teologa – wzniesiona w stylu klasycystycznym w latach 1848-1852 przez rząd carski. Obecnie stanowi drugą katedrę biskupią w diecezji lubelsko-chełmskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. – Zespół Unickiego Seminarium Duchownego, obok zabudowań seminaryjnych składa się z cerkwi pw. Św. Mikołaja. Jest to budowla barokowa, jednonawowa, wzniesiona z fundacji biskupa Józefa Lewickiego w latach 1711-1730. 46 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Do unikatu w skali europejskiej na terenie Chełma należą „podziemia kredowe” tj. sieć korytarzy znajdujących się pod miastem. Podziemia są zabytkiem górnictwa kredowego powstałym na skutek wielowiekowej eksploatacji kredy z zalegających pod miastem pokładów. Długość podziemi kredowych szacuje się na ok. 40 km. Obecna trasa turystyczna stanowi niewielki, 2 km fragment. W 1995 r. wielopoziomowy kompleks wybierzysk górniczych znajdujących się pod Starówką Chełmską decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków został wpisany do rejestru zabytków archeologicznych województwa. Na terenie miasta pozostały również obiekty związane ze społecznością żydowską. Zachował się żydowski dom nauki i modlitwy czyli tzw. synagoga mała, dom rabina z 1914 roku, a także zniszczony w znacznej części podczas II Wojny Światowej cmentarz żydowski. 3.3 Struktura funkcjonalno – przestrzenna Zgodnie przestrzennego ze Studium na terenie uwarunkowań Miasta Chełm i kierunków wyróżniamy zagospodarowania następujące strefy funkcjonalne przedstawione poniżej. Centralna część miasta - ściśle zainwestowana, ma ograniczone możliwości tworzenia dużych układów otwartych. Z tego powodu powinny one rozwijać się w strefach podmiejskich i nowych dzielnicach miasta. Miejski i przemysłowy obszar zainwestowany z potencjalnymi terenami rozwoju budownictwa - główne założenie zgodnie ze Studium to rewitalizacja istniejących terenów zieleni i zakładanie nowych kompozycji roślinnych towarzyszących architekturze i komunikacji. Główne i drugorzędne korytarze ekologiczne - obszary te stanowią podstawę systemu ekologicznego pełnią funkcję nawietrzania, hydrologiczną i obiegu materii. Obszar ten należy pozostawić w dotychczasowym usytuowaniu. Lasy i obszary dolesień - na terenie istniejących obszarów leśnych istnieje bezwzględny zakaz zmiany użytkowania terenu. Obszar wspomagający naturalny korytarz ekologiczny - strefa łącząca las z doliną Uherki wspomagająca istniejącą a częściowo już zdegradowaną naturalną dolinę. 47 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Obszar rekreacji ogródków działkowych i niskiej zabudowy mieszkalnej – położony w północnej części miasta. Częściowo zainwestowany rekreacyjnie – ogródki działkowe, obiekty wypoczynkowe przy „Gliniankach”. Obszary rolnicze – tereny o funkcji produkcji rolnej z zabudową zagrodową. Obszar górniczy – teren występowania i eksploatowania kredy. 4 Główne problemy środowiskowe Główne problemy środowiskowe na terenie miasta Chełm jakie zidentyfikowano przy tworzeniu Programu Ochrony Środowiska są związane z wyborem niewłaściwego sposobu zagospodarowania nieczystości z uwagi na koszty usług komunalnych oraz występującymi aktami wandalizmu. Straż Miejska w Chełmie w 2011 r. odnotowała 299 wykroczeń w zakresie zagrożeń ochrony środowiska, w tym: – 124 wykroczeń z art 144: niszczenie lub uszkadzanie roślin, – 54 wykroczeń z art 117: utrzymanie czystości i porządku w obrębie nieruchomości, – 53 wykroczeń z art 145: zaśmiecanie miejsc publicznych, – 8 wykroczeń z art 91: zanieczyszczenie drogi publicznej, – 2 wykroczenia z art 161: wjeżdżanie pojazdem silnikowym do lasu, – 46 wykroczeń z art 10: ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, – 12 wykroczeń z art 71: ustawy o odpadach. Działania powodujące zagrożenia środowiskowe obniżają w efekcie standard życia mieszkańców Chełma. Dla rozwiązania występujących problemów kluczowe będzie uruchomienie nowych metod angażowania mieszkańców w ksztaltowanie jakości życia w mieście, podjęcie współodpowiedzialności za stan środowiska. 4.1 Zagrożenia dla wód podziemnych i powierzchniowych Główny problem środowiskowy w zakresie gospodarki wodno-ściekowej stanowi brak chęci przyłączenia mieszkańców miasta do sieci kanalizacji sanitarnej i korzystanie z własnych szamb. Problem ten występuje również w centrum miasta, gdzie jest brak uregulowanego stanu prawnego kamienic, co utrudnia dodatkowo egzekwowanie prawa miejscowego. 48 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Do głównych zagrożeń dla wód podziemnych zaliczyć można: – układ i charakter struktur geologicznych (głównie dobrze przepuszczalne i szczelinowate podłoże kredowe) nie zapewniający odpowiedniej ochrony tych zasobów przed zanieczyszczeniami pochodzenia antropogenicznego, – zagrożenie związkami chromu ze składowiska odpadów przemysłowych, – składowisko odpadów w Srebrzyszczu, – brak w niektórych rejonach miasta systemów kanalizacji sanitarnej, – niewystarczająca świadomość ekologiczna wielu użytkowników szamb przydomowych, – nadmierna eksploatacja zasobów wody związana z odwodnieniem kopalni, – zmniejszona konsumpcja wody co powoduje występowanie zjawiska pogarszania się jakości wody w sieciach przesyłowych w zakresie wzrostu zawartości żelaza, mętności i pogorszenia zapachu wody na końcówkach sieci wodociągowej w niektórych dzielnicach miasta, – brak uregulowanego stanu prawnego kamienic w centrum miasta, co nie pozwala na egzekwowanie obowiązku korzystania z kanalizacji sanitarnej. Rzeka Uherka podlega monitoringowi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie. Wg Raportu o stanie środowiska za 2010 r. potencjał/stan ekologiczny rzeki Uherki został oceniony jako umiarkowany. Do głównych zagrożeń dla wód powierzchniowych zaliczyć można: – odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków do rzeki Uherki, – niekorzystanie lub brak kanalizacji sanitarnej na terenach przewidzianych pod zabudowę. Poniżej przedstawiono ocenę jakości wód na rzece Uherce wg Raportu o stanie środowiska za 2010 r. 49 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 4 Nazwa ppk Ocena jakości wód powierzchniowych na rzece Uherce Km biegu rzeki Klasa elementów biologicznych Klasa elementów fizykochemicznych Wskaźniki jakości decydujące o klasie Klasa temperatura I tlen rozpuszczony PPD BZT5 PPD OWO Uherka od źródeł do Garki II o 21 I przewodność w 20 II pH I azot amonowy II azot Kjeldahla PPD azot azotanowy I azot ogólny I fosfor ogólny II stan/potencjał ekologiczny III poniżej stanu/potencjału dobrego Legenda – ocena stanu/potencjału ekologicznego wód: − I bardzo dobry − II dobry − III umiarkowany − IV słaby − V zły − PPD poniżej stanu/potencjału dobrego 4.2 Zagrożenia środowiskowe związane z gospodarką odpadami Do głównych zagrożeń związanych z gospodarką odpadami zaliczyć można: – nieszczelność systemu gospodarowania odpadami (ok. 60 % mieszkańców objętych systemem selektywnego odbioru odpadów komunalnych), – konieczność dopłaty za odbiór niektórych odpadów wytwarzanych przez mieszkańców (odpady budowlane), – konieczność dowozu wybranych odpadów wytwarzanych w strumieniu odpadów komunalnych do punktów zbiórki (odpady niebezpieczne), – systematyczne powstawanie nielegalnych składowisk odpadów stanowiących zagrożenie przenikania zanieczyszczeń do gleby i wód, – spalanie odpadów w przydomowych kotłowniach powodujących zanieczyszczenie powietrza i zagrożenie dla zdrowia mieszkańców miasta, – zanieczyszczenie ogólnodostępnych terenów odchodami zwierzęcymi uniemożliwiające wykorzystanie tych terenów do rekreacji i odpoczynku. 50 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Głównym wyzwaniem w zakresie gospodarowania odpadami jest uszczelnienie funkcjonującego systemu i przekonanie jego użytkowników do przestrzegania regulaminu utrzymania czystości i porządku. Odbiór i zbiórka odpadów na terenie miasta Chełm jest prowadzona w oparciu o rozwiązania przyjęte w Zakładzie Przetwarzania Odpadów Komunalnych. Obecnie ok. 60 % mieszkańców funkcjonuje w systemie. Część umów zawartych na odbiór odpadów jest nieaktywna. Na podstawie informacji dotyczących wykroczeń odnotowanych przez Straż Miejską właściwe gospodarowanie odpadami jest istotnym problemem dla utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Chełm. Na terenie miasta powstają nielegalne składowiska odpadów tzw. „dzikie wysypiska”, usuwane systematycznie przez podmioty zajmujące się utrzymaniem czystości i porządku w gminie. Planowany do wdrożenia od 2013 r. tzw. „podatek śmieciowy”, obligatoryjny dla wszystkich właścicieli nieruchomości, powinien w efekcie ograniczyć proceder porzucania odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych. Nowy system gospodarowania odpadami musi być jednak jasny i akceptowalny przez jego użytkowników. Jakość systemu i jego postrzeganie powinno być monitorowane np.: poprzez ankiety (celem sprawdzenia jak działa system „u źródła”), następnie spotkania przedstawicieli Rad Osiedlowych z pracownikami Urzędu Miasta odpowiedzialnymi za nadzór nad gospodarką odpadami, przedsiębiorcami realizującymi usługi w zakresie utrzymania czystości i porządku, Radą Miasta, Prezydentem. Przyjęty system powinien zakładać obowiązkową opłatę za wszystkie rodzaje wytwarzanych odpadów komunalnych. Nakładanie dodatkowych opłat za odbiór odpadów (np.: odpadów remontowych i budowlanych) może powodować utrzymanie zjawiska powstawania tzw. „dzikich wysypisk”. Podobnie, brak zbiórki odpadów niebezpiecznych może prowadzić do mieszania odpadów niebezpiecznych z innego rodzaju odpadami komunalnymi. Część odpadów niebezpiecznych od wytwórców indywidualnych trafia do odpadów komunalnych zmieszanych, pogarszając ich wartość materiałową oraz stwarzając zagrożenie środowiskowe. Wprowadzenie „podatku śmieciowego” powinno poprawić również sposób wykorzystywania koszy ulicznych. Obecnie niektóre kosze uliczne są zapychane odpadami domowymi, i z tego powodu część z nich jest uszkadzana. Po wprowadzeniu comiesięcznych opłat zjawisko to powinno ulec zanikowi. W dalszej kolejności przedsiębiorstwa zajmujące się utrzymaniem czystości i porządku powinny 51 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. zweryfikować zapotrzebowanie na kosze uliczne, szczególnie na terenach rekreacyjnych, przy placach zabaw. Obecnie na terenie miasta nie ma wydzielonych koszy do zbiórki odchodów zwierzęcych. Działania ułatwiające pozbycie się odchodów przez sprzątających po swoich zwierzętach wsparte szeroko zakrojoną akcją edukacyjną i informacyjną powinny przyczynić się do poprawy czystości na terenach zielonych. Decyzje dotyczące miejsc ustawienia koszy ulicznych oraz wyznaczenia koszy do zbiórki odchodów zwierzęcych dobrze jest wprowadzać na zasadzie konsultacji z ich użytkownikami. Włączenie użytkowników systemu do jego tworzenia może znacznie podnieść efektywność działań w tym zakresie. 4.3 Zagrożenia dla stanu jakości powietrza Na podstawie danych uzyskanych z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie dokonano analizy wielkości imisji występujących na terenie miasta Chełm. Porównanie stężeń substancji w powietrzu atmosferycznym w poszczególnych latach obowiązywania poprzedniego Programu Ochrony Środowiska ma na celu zidentyfikowanie potencjalnych zagrożeń dla stanu jakości powietrza w mieście Chełm. W latach 2008 i 2009 Chełm znajdował się w strefie „miasto Chełm” wyznaczonej dla celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości: SO2, NO2, NOx, CO, C6H6, PM10, Pb, As, Cd, Ni i B/a/p (benzo(a)piren). Od 2010 r. ujednolicono podział województwa lubelskiego na 2 strefy: „aglomerację lubelską”, „strefę lubelską”. W związku z powyższym od 2010 r. miasto Chełm należy do „strefy lubelskiej”. Pod względem zawartości ozonu miasto jest także usytuowane w zasięgu „strefy lubelskiej”. Wyniki dla stref ze względu na ochronę zdrowia przedstawia się poprzez zaklasyfikowanie do jednej z klas: – klasa A, jeżeli stężenia substancji na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych, – klasa B, jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, – klasa C, jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines 52 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe, poziomy celów długoterminowych. W przypadku oceny stanu jakości powietrza ze względu na ochronę roślin dokonuje się klasyfikacji: – klasa A, jeżeli stężenia substancji na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych bądź poziomów docelowych, – klasa B, jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, – klasa C, jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne bądź poziomy docelowe, – klasa C2, w przypadku pyłu PM 2,5 jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomu docelowego. Dla ozonu określa się spełnienie poziomu celu długoterminowego w obrębie strefy (podział na odrębne klasy dla ozonu obowiązuje od 2009 r.): – klasa D1, jeżeli poziom stężeń ozonu nie przekracza poziomu celu długoterminowego, – klasa D2, jeżeli poziom stężeń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego. Pomiary imisji ww. substancji prowadzono za pośrednictwem stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Jagiellońskiej 64. Wyniki Oceny jakości powietrza w województwie lubelskim w latach 20082010 r. przedstawiono w tabelach poniżej. Tabela 5 Klasyfikacja miasta Chełm w ocenie jakości powietrza dokonanej ze względu na ochronę zdrowia Lata 2008 2009 2010 2011 Zanieczyszczenia podlegające ocenie C6H6 SO2 NO2 PM10 C A A A C A A A C A A A C A A A CO A A A A Pb A A A A As A A A A Cd A A A A Ni A A A A B/a/p A A A A Objaśnienia: klasa A głównym celem działań jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie, klasa C niezbędne jest opracowanie i wdrażanie programu ochrony powietrza w zakresie danego zanieczyszczenia. 53 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. W latach 2008 – 2009 nie była prowadzona ocena jakości powietrza ze względu na ochronę roślin, a dla okresu 2010 – 2011 została przedstawiona w tabeli poniżej. Tabela 6 Klasa strefy lubelskiej uzyskana w ocenie jakości powietrza dokonanej ze względu na ochronę roślin oraz ochronę zdrowia dla ozonu Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń O3 - dla poziomu O3 - dla poziomu SO2 NOx docelowego długoterminowego D2 A A A D2 A A A Lata 2010 2011 Oznaczenie klasy strefy lubelskiej dla ozonu w latach 2008 i 2009 było prowadzone oddzielnie w ocenie jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia i roślin, przedstawiono je w tabeli poniżej. Tabela 7 Klasa strefy lubelskiej uzyskana w ocenie jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia i roślin Lata 2008 2009 Ocena jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia poziom poziom celu docelowy długoterminowego C A D2 A Ocena jakości powietrza ze względu na ochronę roślin poziom poziom celu docelowy długoterminowego C A D2 A Pył PM2,5 na terenie miasta Chełm w minionych 4 latach nie przekroczył wartości dopuszczalnych. W 2010 r. stężenie średnie roczne wynosiło 24 µg/m3, co stanowi 96 % poziomu dopuszczalnego. W 2011 r. stężenie średnie roczne dla pyłu PM2,5 wyniosło 21,9 µg/m3, co stanowi 87,6 % poziomu dopuszczalnego. Spośród substancji badanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie jedynie pył PM10 przekroczył wartość dopuszczalną. Zestawienie wyników za lata 2008 – 2011 przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 8 Zestawienie wyników za lata 2008 – 2011 dla pyłu PM10 na terenie miasta Chełm Dane pomiarowe Jednostka Stężenie średnie roczne Liczba przekroczeń stężeń 24godz. w roku minimalne Stężenie 24-godz. maksymalne okres letni Stężenia sezonowe okres zimowy Miesiące, w których stwierdzono najwięcej (≥5) przekroczeń stężeń 24-godz. µg/m 3 3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 µg/m - Lata 2010 2008 I, II 54 2011 28,5 31,3 31,0 27 32 49 5,6 116,4 19,45 36,18 5,5 181,2 22,40 36,75 2,9 163,0 18,36 44,17 I, II, III, XII I, III, IX, XII Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. W powyższej tabeli nie uwzględniono danych imisji pyłu PM10 w 2009 r. z powodu braku możliwości przeprowadzenia prawidłowej interpretacji zawyżonych wyników. W sąsiedztwie stacji pomiarowej przy ul. Jagiellońskiej w Chełmie były wykonywane prace polegające na przebudowie i remoncie drogi dojazdowej do firmy OBST S.A. Zgodnie z danymi uzyskanymi z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie Delegatura w Chełmie aktualny stan zanieczyszczenia powietrza na koniec 2011 r. dla miasta Chełm przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 9 Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza dla miasta Chełm według stanu na koniec 2011 r. Substancja Jednostka Benzen Dwutlenek azotu Ołów Pył zawieszony PM10 µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 2,1 11,6 0,0055 Dopuszczalne stężenia średnioroczne Da 5,0 40,0 0,5 3 31,0 40,0 µg/m Stężenia średnioroczne Sa Sa/Da 42,0 29,0 1,1 77,5 W związku z pogarszającym się stanem jakości powietrza atmosferycznego w Chełmie, powodowanym przez pył PM10, na zlecenie Marszałka Województwa firma ATMOTERM S.A. opracowała „Program ochrony powietrza dla Chełma na lata 2008 – 2020”. Zgodnie z ww. Programem źródłami zanieczyszczeń powietrza, a tym samym potencjalnym zagrożeniem dla Chełma są: – źródła punktowe: zakłady przemysłowe wprowadzające do powietrza znaczące ilości substancji, posiadają emitory o wylotach wyniesionych wysoko ponad poziom terenu (zazwyczaj im większa emisja, tym wyższy emitor); istotne są, także te emitory znajdujące się poza terenem miasta, które mają duży wpływ na stan jakości powietrza; największy udział w emisji pyłu ma CEMEX Polska Sp. z o.o. i MPEC Chełm Sp. z o.o., – źródła powierzchniowe (powodują tzw. „niską emisję”): obszary zwartej zabudowy jedno- i wielorodzinnej, obiekty użyteczności publicznej, małe zakłady przemysłowe (rzemieślnicze, usługowe) posiadające indywidualne źródła ciepła oraz źródła przemysłowe, jak składowiska, czy odkrywki, – źródła liniowe: trasy komunikacyjne, na które składają się na terenie Chełma drogi: krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne i wewnętrzne. 55 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Z uwagi na wielkość emisji źródła punktowe mogą stanowić jedno z najistotniejszych zagrożeń dla stanu jakości powietrza atmosferycznego. Ważna jest przede wszystkim dbałość o utrzymanie we właściwym stanie urządzeń technicznych oraz stosowanie rozwiązań mających na celu ograniczenie emisji. Na podstawie „Programu ochrony powietrza dla Chełma na lata 2008 – 2020” należy twierdzić, że tendencje wielkości ładunku pyłu PM10 w Chełmie utrzymują się na podobnym poziomie. Świadczy o tym choćby wzrost zapylenia odnotowany w latach 2008 – 2011. W związku z powyższym emisja powierzchniowa jest największa. Przekroczenia wartości dopuszczalnych mierzone przez stację pomiarową przy ul. Jagiellońskiej w Chełmie w minionych 4 latach występowały w sezonie grzewczym, tj. w miesiącach od października do maja. Podczas spalania w indywidualnych paleniskach domowych, czy drobnych zakładach emitowane są do powietrza substancje: pyły, dwutlenek azotu i siarki, węglowodory aromatyczne i alifatyczne. Szczególnie niekorzystne dla zdrowia ludzi są substancje powstające przy spalaniu odpadów. W większości kotłowni główne paliwo opałowe stanowi węgiel kamienny, nawet w rejonach gdzie istnieje możliwość do podłączenia sieci cieplnej lub gazowej. Zapylenie pochodzące z indywidualnych kotłowni węglowych stanowi najbardziej Cementownia, odczuwalny Dyrekcja Górna, problem w obrębie: Śródmieście. Niechęć osiedla Rejowiecka, do zmiany systemu ogrzewania na niskoemisyjne jest bezpośrednio związana z poniesieniem kosztów przyłączenia i użytkowania nowego medium grzewczego. Sukcesywny wzrost zapylenia powietrza atmosferycznego w Chełmie może powodować pogorszenie stanu zdrowia mieszkańców (choroby układu oddechowego i krążenia) a w sezonie grzewczym ograniczenie widoczności. Pyły mogą przyczynić się do powstawania mgieł i tzw. „smogu”. Źródła liniowe mają stosunkowo najmniejszy wpływ na zapylenie miasta Chełm. Istotnym problemem jest duże natężenie ruchu pojazdów spalinowych związane z głównymi szlakami komunikacyjnymi. Drogi przelotowe prowadzą do przejść granicznych w Dorohusku, Hrebennem i Zosinie. Największy poziom zanieczyszczenia pyłem odnotowuje się wzdłuż: ul. Rejowieckiej – Szpitalnej, ul. Hrubieszowskiej, ul. Lubelskiej, ul. Wschodniej, ul. Lwowskiej, al. Armii Krajowej. Szczególnie duże natężenie pojazdów występuje w obrębie osiedla Śródmieście. Emisja pyłów związana z transportem pochodzi ze: spalania paliw w silnikach, 56 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. ścierania opon, hamulców i nawierzchni drogowej. Ponadto, powstaje emisja wtórna powodowana przez wznoszenie osiadłego pyłu przez przejeżdżające pojazdy. 4.4 Zagrożenia dla stanu jakości klimatu akustycznego Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, średnie dobowe natężenie ruchu w 2010 r. na odcinku drogi ekspresowej S12 Marynin-Chełm wynosiło 7 925 pojazdów na dobę, natomiast na odcinku Chełm-Okopy 4 632 pojazdów na dobę. Na podstawie informacji przedstawionych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie (WIOŚ) w Raporcie o stanie środowiska za rok 2010 liczba pojazdów na drogach województwa lubelskiego wciąż rośnie, natomiast hałas kolejowy oraz hałas przemysłowy nie stanowią dużej uciążliwości. Wyniki poziomu hałasu na terenie miasta Chełm w 2010 roku (Raport WIOŚ) wskazują na przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomów. Tabela 10 Wyniki pomiarów długookresowych hałasu drogowego w 2010 roku Wartość przekroczenia *LDWN *LN [dB] [dB] LDWN [dB] LN [dB] 64,5 57,0 4,5 7,0 Lokalizacja Al. Armii Krajowej LDWN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach [dB], wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia od godz. 6.00 – 18.00, pory wieczoru od godz. 18.00 – 22.00 oraz pory nocy od godz. 22.00 – 6.00, LN - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach [dB], wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku od godz. 22.00-6.00. 57 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Rysunek 6 Lokalizacja punktów oraz wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego w 2010 r. – pora dnia Wyniki badań WIOŚ krótkookresowego hałasu drogowego wyrażone wskaźnikami LAeqD i LAeqN, przy czym: – LAeqD jest to równoważny poziom dźwięku A dla pory dnia, rozumianej jako przedział czasu od godz. 6.00 – 22.00, – LAeqN jest to równoważny poziom dźwięku A dla pory nocy, rozumianej jako przedział czasu od godz. 22.00 – 6.00. Tabela 11 Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego w 2010 roku Nazwa odcinka Wartość przekroczenia LAeqD LAeqN [dB] [dB] Dzień [dB] Noc [dB] Nr drogi Marynin-Chełm DK 12 64,5 57,0 brak zabudowy brak zabudowy Chełm, Al. Armii Krajowej DW 844 65,0 57,0 5,0 7,0 Z Raportu WIOŚ wynika, że wzdłuż linii kolejowej nr 7 Warszawa Wschodnia Osobowa - Dorohusk (przebiegającej przez Chełm) jedynie na odcinku od stacji Zarzeka do stacji Puławy Azoty występowały przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu. W związku z czym stwierdza się, że na terenie miasta Chełm nie występują przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomów hałasu kolejowego. 58 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 12 Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu kolejowego w 2010 roku Nazwa odcinka Chełm Wschodni Nr drogi 7 LAeqD LAeqN [dB] [dB] 64,5 Wartość przekroczenia Dzień [dB] Noc [dB] 0 0 57,0 Rysunek 7 Lokalizacja punktów oraz wyników pomiarów krótkookresowych hałasu kolejowego w 2010 roku Informacje przedstawione w projekcie Programu Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 wskazują, że skala zagrożeń hałasem przemysłowym nie jest zbyt duża, a zasięg jego oddziaływania ma zwykle charakter lokalny. Na terenie miasta Chełm dwa podmioty posiadają decyzję określającą dopuszczalny poziom hałasu przenikającego do środowiska, tj.: – Centrum Mycia Bezdotykowego przy al. Armii Krajowej 31, – Delikatesy „Centrum” przy ul. Lwowskiej 13. Za najważniejsze problemy w zakresie oddziaływania hałasu uznano: – wzrost natężenia ruchu samochodowego związanego ze wzrostem liczby samochodów, – zwiększenie natężenia ruchu tranzytowego do przejść granicznych w Dorohusku, Hrebennem oraz Zosinie, – brak obwodnicy miasta narażonego na duży ruch tranzytowy nakładający się na ruch lokalny. 59 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. W obliczu zagrożenia hałasem komunikacyjnym wynikającym z ww. problemów uznano za konieczne kontynuowanie celów wskazanych w Programie Ochrony Środowiska z 2008 roku, tj.: – występowanie do instytucji odpowiedzialnych za organizację i budowę dróg tranzytowych celem realizacji obwodnicy, – podejmowanie działań w kierunku pozyskiwania środków z funduszy strukturalnych na modernizację i budowę dróg, – doskonalenie organizacji ruchu lokalnego. 4.5 Zagrożenia dla świata roślin i zwierząt Środowisko przyrodnicze terenów zurbanizowanych jest ściśle powiązane z działalnością człowieka. Przy harmonijnym sposobie zagospodarowania przestrzeni świat zwierząt i roślin może być utrzymany w odpowiedniej kondycji. W przypadku występowania znacznych powierzchni biologicznie czynnych o walorach zbliżonych do naturalnych w obrębie miasta niezwykle istotne jest przemyślane planowanie. Wszelkie działania powinny być realizowane z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Na terenie Chełma grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują ok. 54 % całkowitej powierzchni miasta. Obszary zielone są zróżnicowane na m.in.: las, łąki, pastwiska. Największą powierzchnię spośród terenów biologicznie czynnych zajmują grunty orne z monokulturami roślin uprawnych. W obrębie miasta występuje rezerwat przyrody, jednostka administracyjna sąsiaduje także z kompleksem obszarów chronionych o znaczeniu regionalnym i europejskim. W związku z powyższym należy wnioskować o dużym wpływie człowieka na zachowanie w dobrym stanie środowiska przyrodniczego, które tworzy flora i fauna. Do najistotniejszych zagrożeń dla świata roślin i zwierząt należą następujące rodzaje działalności człowieka bądź problemy powstające w wyniku antropopresji: – zagospodarowywanie i osuszanie terenów podmokłych i łąk, – zarastanie związane z zaniechaniem koszenia lub zalesianie łąk, pastwisk, polan, – zagospodarowywanie nieużytków z roślinnością kserotermiczną, – zarastanie śródleśnych muraw kserotermicznych w obrębie rezerwatu przyrody „Wolwinów” i pomnika przyrody „Borek”, – prowadzenie wycinki zakrzewień i zadrzewień, zmiana składu gatunkowego drzewostanu, 60 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. – dewastowanie form ochrony przyrody, – regulacja koryt rzecznych, – stosowanie herbicydów w celu właściwego utrzymania dróg i torów kolejowych, – brak przejść dla zwierząt w obrębie szlaków komunikacyjnych, – duże zagęszczenie uciążliwych ptaków. Tereny podmokłe są szczególnie wrażliwe na zmiany zagospodarowania. Zaniechanie koszenia łąk, czy wypasu zwierząt na pastwiskach prowadzi do trwałego przekształcenia terenów. Zaniedbania mogą być związane ze starzeniem się mieszkańców miasta związanych z rolnictwem i migracją ludzi młodych z tych terenów. Sukcesja roślin powoduje wkraczanie gatunków obcych dla użytków, w tym podrostów drzew i krzewów. Pierwotnie występujące rośliny tracą dostęp do światła i przegrywają konkurencję. Zaniechanie koszenia stanowi zagrożenie, także dla rzadkich i chronionych gatunków flory. Na terenie Chełma są to m.in.: ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum), goździk pyszny (Dianthus superbus), oman wierzbolistny (Inula salicyna), czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis). Przekształcenia łąk i terenów podmokłych, w tym zalesianie mogą prowadzić, także do zaburzenia występowania charakterystycznych dla tych obszarów przedstawicieli fauny. Wrażliwe na zmiany użytkowania ww. terenów są reprezentowane na terenie Chełma motyle dzienne, w tym chronione i rzadkie gatunki, jak: paź królowej (Papilio machaon), bielinek rukiewnik (Pieris daplidicae). Osuszanie i inne formy zagospodarowania terenów wilgotnych mogą wyeliminować stanowiska niektórych gatunków ptaków m.in.: białożytka (Oenanthe oenanthe), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), bocian biały (Ciconia ciconia), krzyżówka (Anas platyrhynchos), kszyk (Gallinago gallinago), podróżniczek (Luscinia svecica). Łąki, pastwiska, tereny nadrzeczne stanowią ważne miejsce bytowania nielicznych gatunków płazów na terenie Chełma. Zagrożeniem dla muraw kserotermicznych jest w szczególności zarastanie, ocienianie i zrywanie. Na terenie Chełma występują 2 stanowiska roślinności kserotermicznej objęte ochroną. Są to rezerwat przyrody „Wolwinów” i pomnik przyrody „Borek”. Przekształcenia mogą być najbardziej dotkliwe dla gatunków rzadkich i chronionych, jak: obuwik pospolity (Cypripedium calceolus), pluskwica europejska (Cimicifuga europaea), zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris). 61 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Niewłaściwa gospodarka leśna związana z nasadzeniami może prowadzić do dalszej dominacji sosny w składzie gatunkowym drzewostanu. Wrażliwe na zmianę struktury leśnej są szczególnie motyle – mieniak strużnik (Apatura ilia). Znacznie większe zaburzenia istniejącego stanu środowiska przyrodniczego może spowodować wycinka drzew na terenach najbardziej zagrożonych dla świata zwierzęcego tego typu gospodarką. Obrzeża lasów stanowią stanowiska występowania dla niektórych gatunków chronionych i rzadkich motyli dziennych, jak np. wietek gorczycznik (Leptidea sinapsis). Wiele przedstawicieli awifauny miasta Chełma jest związanych z różnego rodzaju zadrzewieniami i zakrzaczeniami. Część gatunków ptaków gniazduje na drzewach usytuowanych wzdłuż dróg miejskich m.in.: dzięcioł białoszyi (Dendrocopos syriacus), prawdopodobnie kruk (Corvus corax). Zagrożenie stanowi, także niewłaściwa pielęgnacja drzew lub jej zaniechanie. Nie bez znaczenia jest zasypywanie pni w trakcie robót budowlanych, czy wbijanie gwoździ. Szczególnie wrażliwe są drzewa klasyfikowane lub posiadające status pomnika przyrody. Ww. działania prowadzą do zwiększenia podatności na choroby i szkodniki, a w konsekwencji do obumarcia drzewa. Zmiana stosunków wodnych istniejących cieków wodnych może prowadzić do trwałych zaburzeń dla występującej w tym rejonie flory i fauny. Przekształcenia koryt Słyszówki i Uherki może spowodować wyginięcie rzadkich i chronionych gatunków roślin, jak jeżogłówka gałęzista (Sparganium erectum). Ponadto, wszelkie regulacje stosunków wodnych mogą prowadzić do płoszenia ptaków i przyczynić się do zmiany terytoriów ich występowania. Istotnym problemem dla zbiorowisk roślinnych zlokalizowanych wzdłuż szlaków komunikacyjnych jest stosowanie herbicydów zwalczających niepożądane gatunki flory, tzn. powszechnie nazywane chwastami. Chemiczne środki chwastobójcze mogą stanowić zagrożenie dla chronionych i rzadkich gatunków flory. Ponadto, herbicydy mogą być szkodliwe dla ptaków żerujących na trawnikach i w pobliżu torów kolejowych. Szlaki komunikacyjne przecinające dolinę rzeki Uherkę stanowią duże zagrożenie dla płazów, ubogo reprezentowanych na terenie Chełma. Drogi miejskie są przeszkodami w migracji godowej żab i ropuch. Obecnie problem ten występuje przy ul. Ogrodowej na osiedlu Słoneczne, gdzie brak jest przejść dla zwierząt. 62 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Chełm posiadający duży udział terenów zielonych z licznymi kompleksami drzewnymi i zakrzaczeniami stwarza korzystne warunki do bytowania ptaków. Problem może stanowić zbyt duże zagęszczenie ptaków z rodziny krukowatych. Zakamarki, szczeliny w budynkach i roślinność wysoka są często wybierane do gniazdowania przez kawki, gawrony i wrony. Kolonie lęgowe krukowatych zanieczyszczają odchodami ławki w parkach i są bardzo hałaśliwe, mogą także prowadzić do obumierania drzew. Istotnym problemem są stada zbierających się na nocleg w okresie jesienno-zimowym. 4.6 Efektywność edukacji ekologicznej społeczeństwa W chwili obecnej nie zidentyfikowano problemów związanych z realizacją działań edukacyjnych. Mieszkańcy miasta chętnie uczestniczą w organizowanych programach edukacyjnych, akcjach, konkursach itp. Dotychczas nie miała miejsca sytuacja, żeby nie było podmiotów chętnych do organizacji programów edukacyjnych (np. nikt nie przystąpił do konkursu na organizatora imprezy ekologicznej). Jednakże główne problemy środowiskowe wiążą się z nieprzestrzeganiem przez część mieszkańców zasad wyznaczonych w obowiązujących aktach prawa miejscowego (nielegalne pozbywanie się odpadów, ścieków, palenie odpadów w „kotłach domowych” – tworzenie uciążliwej „niskiej emisji”). Edukacja ekologiczna nie zawsze przynosi szybko odczuwalne efekty. Wytworzenie nowych nawyków społecznych wymaga czasu. Konieczna jest zmiana sposobu postrzegania miasta na miejsce do życia za które odpowiadają jego mieszkańcy. Ujęcie partycypacji społecznej w zarządzaniu miastem powinno prowadzić do wyrobienia w mieszkańcach poczucia odpowiedzialności za wspólnie użytkowaną przestrzeń. Żeby do tego doszło, władze miasta umożliwiają mieszkańcom czynny udziału w kształtowaniu miasta. Potrzeby mieszkańców powinny być objęte stałym monitoringiem, natomiast rozwiązania mające na celu ich spełnienie wypracowane wspólnie. Jeśli mieszkańcy będą świadomie działać na rzecz miasta, maja szansę stworzyć miejsce w którym chcą żyć. 63 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 4.7 Szanse i ograniczenia rozwojowe Miasto Chełm jest położone na ważnych szlakach komunikacyjnych, w pobliżu wschodniej granicy Unii Europejskiej. Jednym z priorytetów Polskiej Polityki Zagranicznej 2012 – 2016 jest otwartość na rożne kierunki i wymiary współpracy regionalnej. Szczególnie istotny jest rozwój stosunków z Ukrainą, partnerem strategicznym Polski. Lokalizacja miasta ma więc potencjalnie duże znaczenie w rozwoju kontaktów międzyludzkich, w wymiarze społecznym, kulturalnym i gospodarczym. Obecnie, ze względu na sytuację gospodarczą w UE i na świecie, zainteresowanie kapitału krajowego i zagranicznego do inwestowania na terenie jest małe. Niezadawalający, pomimo wielu inwestycji stan infrastruktury komunikacyjnej prowadzący do województwa lubelskiego, stanowi znaczną barierę rozwojową. Duży wpływ na poprawę sytuacji w tej materii może mieć uruchomienie Portu Lotniczego Świdnik oraz ukończenie prac przebudowy drogi S 17. Z uwagi na ochronę środowiska usytuowanie miasta przy istotnych trasach komunikacyjnych poza szansami rozwojowymi może stwarzać również zagrożenia. Przez miasto Chełm przebiegają trasy komunikacyjne: – S12 Piotrków Tryb. – Dorohusk biegnącej do przejścia granicznego z Ukrainą, – DW 812 Biała Podlaska – Włodawa – Chełm – Rejowiec – Krasnystaw, – DW 843 Chełm – Kraśniczyn – Zamość, – DW 844 Chełm – Hrubieszów – Witków – Dołhobyczów – granica państwa. Lokalizacja miasta na styku kilku tras komunikacyjnych oraz w stosunkowo niewielkiej odległości od granicy Państwa jest przyczyną stale wzrastającego natężenia ruchu zwłaszcza tranzytowego. Sytuacja ta może być uciążliwa dla mieszkańców ze względu na emisje zanieczyszczeń do powietrza, hałas i drgania oraz utrudnienia komunikacyjne i niszczenie nawierzchni dróg miejskich. Zmniejszenie oddziaływania ruchu pojazdów tranzytowych byłoby możliwe poprzez budowę obwodnicy miasta. W Programie Ochrony Środowiska z 2008 roku w ramach realizacji zadania 5.1.1 „Ograniczenie uciążliwości powodowanych ruchem samochodowym na terenie miasta” wymieniono m. in. budowę obwodnicy północnej i południowej miasta. Zgodnie z pismem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) z dnia 2 lipca 2012 roku znak GDDKiA-O/LU-P-1-dd-074-9/12 budowa północnej obwodnicy m. Chełm nie znajduje się na liście zadań inwestycyjnych GDDKiA przewidzianych 64 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. do realizacji w ramach Wieloletnich Ram Finansowych UE na lata 2014-2020. W latach 2012-2015 Oddział GDDKiA w Lublinie czynił będzie starania w zakresie opracowania aktualizacji Raportu Oddziaływania na Środowisko, w celu przedłożenia do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Lublinie i uzyskania decyzji i środowiskowych uwarunkowaniach dla całego odcinka S12 Piaski - Dorohusk, wraz z obwodnicą Chełma. W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania ruchu lokalnego na emisję hałasu i emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza atmosferycznego konieczne są remonty istniejących nawierzchni dróg, budowy nowych dróg oraz ścieżek rowerowych, chodników i instalacji oświetlenia. Odczuwalny wpływ transportu na środowisko może być także zmniejszony poprzez zwiększenie udziału transportu kolejowego w transporcie towarów. Szansą a jednocześnie ograniczeniem miasta jest lokalizacja ujęcia wody „Bariera” na terenie przemysłowym oraz użytkowanie go jako głównego źródła zaopatrzenia w wodę oraz do celów odwodnieniowych kopalni kredy, dzięki czemu istnieje symbioza kopalni i MPGK Sp. z o.o. jako reprezentanta miasta Chełm, która jest konieczna. Kopalnia kredy może funkcjonować gdy rzędne poziomu wód w studniach ujęcia są na poziomie 145 -150 m npm, awaryjnie 140 m npm. Pompowanie studni do ww. poziomu zapewnia MPGK Sp. z o.o. Jednocześnie pompowanie studni ujęcia „Bariera” zabezpiecza przed ponownym zanieczyszczeniem wód podziemnych związkami chromu ze zrekultywowanego składowiska odpadów przemysłowych zlokalizowanego na terenie Zakładu Cementownia Chełm. Wydobycie wody zorientowane na utrzymanie rzędnych zwierciadła wód podziemnych w studniach ujęcia wody „Bariera” zamiast na zapotrzebowanie na wodę miasta skutkuje nadwyżką wydobytej wody. Nadwyżka wydobytej wody stwarza szansę miastu Chełm do sprzedaży jej gminom bezpośrednio sąsiadującym przy jednoczesnym zmniejszeniu użytkowania gminnych ujęć wody. Miasto Chełm posiada również znaczący potencjał w zakresie turystyki. Bogate dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe mogłoby stanowić podstawę do stworzenia atrakcyjnego produktu turystycznego. W samym Chełmie a także w miejscowościach zlokalizowanych w niedalekiej odległości odbywa się corocznie kilka ogólnopolskich i międzynarodowych imprez kulturalnych. W ostatnich latach miasto rozbudowało również infrastrukturę 65 rekreacyjno-sportową, w tym Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. umożliwiającą organizację imprez sportowych. Niezbędne w tej materii są dalsze działania w zakresie poprawy infrastruktury turystycznej, strategii na rzecz promocji miasta, rewitalizacji miasta z wykorzystaniem obiektów zabytkowych, rzeźby terenu oraz istniejącego drzewostanu. Niezwykle istotne jest świadome kształtowanie zieleni zapewaniające jej trwałość, funkcjonalność i spójność z dotychczasowym zagospodarowaniem terenu. Planowana architektura krajobrazu, wkomponowanie w krajobraz infrastruktury sportowej, aranżacji artystycznych, realizacja ścieżek tematycznych (ścieżka botaniczna, ścieżka historyczna etc.) poprawi jakość życia w mieście ale może być także istotnym elementem promocji miasta. Właściwie zaaranżowana przestrzeń miejska to także przestrzeń społeczna, która oprócz możliwości uprawiania sportu, obcowania z naturą, sztuką daje możliwość spotkania z innymi mieszkańcami miasta. Zagospodarowanie zielonych terenów miejskich powinno uwzględniać funkcje na które jest społeczne zapotrzebowanie oraz potrzeby uzyskania wysokich walorów estetycznych. Sprzyjająca wypoczynkowi przestrzeń społeczna ułatwia powstawanie pozytywnych interakcji między mieszkańcami: spacery, wspólne uprawianie sportów, rodzinne spędzanie czasu, działanie na rzecz środowiska lokalnego. Na terenie miasta funkcjonuje baza edukacyjna umożliwiająca zdobycie wykształcenia, w tym oferująca kierunkowe kształcenie zawodowe, zarówno na poziomie średnim, jak i wyższym. Istnieją możliwości uzyskania dodatkowych kwalifikacji zawodowych lub ich podniesienia. Miasto współrealizuje projekty mające na celu poprawę jakości kształcenia praktycznego a także umożliwia absolwentom odbywanie staży i praktyk w urzędzie. Biorąc pod uwagę konieczność zdobywania doświadczenia zawodowego już na etapie kształcenia Miasto może uruchamiać potencjał uczniów i studentów poprzez organizację konkursów w zakresie realizacji celów ochrony środowiska, w tym z zakresu projektów edukacyjnych np.: na rzecz ograniczenia niskiej emisji, planów urządzenia zieleni i wykorzystania terenów miejskich do nowych funkcji społecznych a następnie włączyć ich do realizacji tych projektów. 66 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 13 Zestawienie mocnych i słabych stron miasta Mocne strony - Słabe strony położenie miasta blisko wschodniej granicy Unii Europejskiej, najkrótszy szlak drogowy relacji Paryż – Berlin – Warszawa – Kijów - istnienie kolei szerokotorowej Chełm-Kijów - bezpośrednie sąsiedztwo chronionych obszarów przyrodniczych o znaczeniu regionalnym i europejskim - występowanie leśnych zwartych - stosunkowo naturalnego - duża różnorodność biologiczna - interesujący urbanistyczny dobry brak obwodnicy miasta - występowanie przekroczeń dopuszczalnych pyłu PM10 - brak kompleksowego programu termomodernizacji obiektów komunalnych - brak wiedzy i wiary w szkodliwość spalania odpadów w kotłowniach domowych na zdrowie własne oraz zdrowie i samopoczucie sąsiadów - brak skutecznych akcji działań interwencyjnych szkodliwości niskiej emisji - niewystarczająca ilość ścieżek rowerowych - brak wysokiego standardu usług hotelowo turystycznych - niewystarczająca ilość parkingów kompleksów środowiska stan charakter - przestrzenno- - zabytkowy charakter miasta - istnienie w pozarządowych - dostęp do szkolnictwa wyższego - wysoki wskaźnik młodzieży studiującej na studiach wyższych - duży udział zieleni miejskiej (parki miejskie, osiedlowe) - posiadanie właściwie zarządzanego centrum kulturowo-turystycznego - wyznaczone szlaki turystyczne mieście organizacji 67 wartości edukacyjnych, w zakresie Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 14 Zestawienie szans i ograniczeń dla miasta Szanse Ograniczenia - możliwość rozbudowy przejść granicznych - - rozwój kontaktów i wymiany gospodarczej w ramach współpracy transgranicznej niewystarczające środki finansowe realizacji zadań nakładanych na gminę - zmniejszenie pomocowych - konieczność eksploatacji ujęcia wody „Bariera” w większym stopniu niż potrzeba zaopatrzenia miasta Chełm - średnia jakość wody rzeki Uherki - niechęć mieszkańców do likwidacji lokalnych węglowych źródeł ciepła - degradacja i spacerowych - duży udział tzw. „niskiej emisji” w całkowitej emisji - lokalnie brak przejść dla płazów na trasach komunikacyjnych - niewystarczająca świadomość ekologiczna - dbałość o istniejące formy ochrony przyrody - wykorzystanie kolei szerokotorowej ChełmKijów w celu ochrony przed hałasem - realizacja „Programu ochrony powietrza dla miasta Chełma” obejmującego lata 2008 – 2020 - realizacja „Koncepcji maksymalnego wykorzystania wód z odwodnienia kopalni na cele gospodarcze i do zaopatrzenia ludzi z uwzględnieniem potrzeb sąsiednich gmin” - kontynuacja „Planu działań ograniczających straty wody” - rozbudowa sieci cieplnej - sukcesywna rozbudowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej - możliwość pozyskania środków rewitalizację miejskiej starówki - wykorzystanie terenów doliny w celach turystyczno-rekreacyjnych - działalność Związku Euroregion Bug - dostępność środków pomocowych - miasto przyjazne dla ptaków - wspieranie mieszkańców w zwiększenia terenów zielonych - angażowanie do aktywnego wypoczynku – Skate Park, zbiornik „Glinianki” - zapewnienie środków finansowych na realizację regionalnych inwestycji infrastrukturalnych poprzez wpisanie tych zadań do Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 – 2013 - istniejąca instalacja przetwarzania odpadów ZPOK - istnienie firm realizujących od lat zbiórkę odpadów - duże zaangażowanie placówek edukacyjnych w akcje na rzecz właściwej gospodarki odpadami - obligatoryjny „podatek śmieciowy” na Uherki Transgranicznego zakresie 68 zewnętrznych miejsc do środków rekreacyjnych Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 5 Strategia działań w zakresie ochrony środowiska w okresie obowiązywania Programu Strategia działań w zakresie ochrony środowiska wpisuje się w Strategię Rozwoju Miasta Chełm na lata 2009 – 2015 oraz w Program Ochrony Środowiska dla miasta Chełm na lata 2008 – 2011. W Strategii Rozwoju zostały wyznaczone cztery obszary priorytetowe: – zasoby ludzkie i infrastruktura społeczna, – infrastruktura techniczna, – gospodarka, – środowisko i przestrzeń. Dla każdego z obszarów priorytetowych wyznaczono cele strategiczne i kierunki działań do których zaplanowano szczegółowe zamierzenia. W zakres ochrony środowiska wpisują się następujące obszary priorytetowe wyznaczone w Strategii Rozwoju Miasta Chełm: – OBSZAR PRIORYTETOWY: INFRASTRUKTURA TECHNICZNA: Cel strategiczny: Rozbudowa oraz unowocześnienie infrastruktury technicznej Cel operacyjny: Optymalizacja i integracja systemu transportowego Kierunki działań: K 1/2.1: Przebudowa dróg i drogowych obiektów inżynierskich K 2/2.1: Podniesienie jakości funkcjonowania publicznego transportu miejskiego K 3/2.1: Wspieranie międzynarodowych transportowych rozwiązań intermodalnych K 4/2.1: Wdrażanie zintegrowanych modułów systemu zarządzania ruchem K 5/2.1: Rozbudowa szlaków pieszych i ścieżek rowerowych Cel operacyjny: Rozbudowa i unowocześnianie systemów energetycznych Kierunki działań: K 1/2.2: Zastępowanie tradycyjnych źródeł ciepła rozwiązaniami alternatywnymi opartymi o energie odnawialną K 2/2.2: Promocja odnawialnych źródeł energii K 3/2.2: Rozbudowa miejskiej sieci elektroenergetycznej K 4/2.2: Rozbudowa sieci gazowej 69 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Cel operacyjny: Poprawa warunków mieszkaniowych w mieście Kierunki działań: K 1/2.3: Uzbrajanie terenów pod zabudowę mieszkaniową K 2/2.3: Rozwój zabudowy wielorodzinnej, K 3/2.3: Rozwój zabudowy jednorodzinnej K 4/2.3: Poprawa efektywności energetycznej obiektów mieszkaniowych Cel operacyjny: Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej Kierunki działań: K 1/2.5: Budowa Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Realizacja zadania pn. „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów została zakończona w 2011 r. ZPOK w miejscowości Srebrzyszcze został uznany w projekcie WPGO za RIPOK dla Regionu Chełm. Działanie zostało zrealizowane przy wykorzystaniu środków pomocowych – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. – K 2/2.5: Rozbudowa i przebudowa kanalizacji sanitarnej K 3/2.5: Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków K 4/2.5: Rozbudowa sieci wodociągowej i ujęć wody OBSZAR PRIORYTETOWY: ŚRODOWISKO I PRZESTRZEŃ: Cel strategiczny: Poprawa jakości środowiska naturalnego i przestrzeni miejskiej Cel operacyjny: Poprawa jakości środowiska naturalnego Kierunki działań: K 1/4.1: Edukacja ekologiczna mieszkańców K 2/4.1: Objęcie dokumentów strategicznych, w tym: polityk, strategii, planów i programów strategicznymi ocenami oddziaływania na środowisko K 3/4.1: Stworzenie aktywnego systemu rozpoznawania zagrożeń związanych z postępującymi zmianami klimatycznymi K 4/4.1: Poprawa jakości wód poprzez budowę i przebudowę oczyszczalni i systemów kanalizacyjnych K 5/4.1: Wspieranie systemu segregacji, recyklingu i utylizacji odpadów K 6/4.1: Ochrona i utrzymanie różnorodności biologicznej 70 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. K 7/4.1: Kształtowanie systemu przyrodniczego miasta K 8/4.1: Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości powietrza atmosferycznego K 9/4.1: Realizacja działań na rzecz poprawy klimatu akustycznego miasta K 10/4.1: Współdziałanie wydziałów merytorycznych i jednostek organizacyjnych w zakresie działań na rzecz ochrony środowiska Cel operacyjny: Rewitalizacja przestrzeni zdegradowanych i zaniedbanych Kierunki działań: K 1/4.2: Przywracanie obszarom zdegradowanym funkcji gospodarczych, edukacyjnych, turystycznych, społecznych i kulturalnych K 2/4.2: Porządkowanie przestrzeni publicznych oraz poprawa stanu tkanki urbanistyczno – architektonicznej K 3/4.2: Rewitalizacja zasobów mieszkaniowych miasta K 4/4.2 Rewitalizacja i renowacja architektury zabytkowej i pamiątek dziedzictwa kulturowego K 5/4.2 Rewitalizacja obszarów zieleni miejskiej K 6/4.2: Wspieranie działań termo-modernizacyjnych budynków K 7/4.2: Wspieranie przedsięwzięć sprzyjających zrównoważonemu wykorzystaniu przestrzeni miejskiej z rozwojem miasta Cel strategiczny: Rozwój przedsiębiorczości, przemysłu, usług i turystyki Cel operacyjny: Chełm miastem zdywersyfikowanych sektorów aktywności gospodarczej i usługowej Kierunki działań: K 1/3.2: Przygotowanie terenów pod inwestycje turystyczne K 2/3.2: Wspieranie rozwoju infrastruktury turystycznej K 2/3.1: Wspieranie wprowadzania innowacji i rozwiązań ekologicznych w przedsiębiorstwach K 6/3.1: Wspieranie rozwoju nowoczesnych, przyjaznych środowisku gałęzi przemysłu K 8/3.1: Kształtowanie ładu przestrzennego miasta 71 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 6 Główne cele Programu Realizacja planowanych kierunków działań wyznaczonych w Strategii Rozwoju Miasta Chełm na lata 2009 – 2015 będzie prowadziła w efekcie do osiągnięcia celów wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Chełm. Rozwój miasta, rozbudowa infrastruktury, poprawa warunków inwestycyjnych muszą uwzględniać zapewnienie odpowiedniej jakości środowiska. Standard życia w warunkach miejskich wymaga utrzymania emisji zanieczyszczeń do środowiska na poziomie akceptowalnym przez ludzi, rośliny i zwierzęta. Jednocześnie konieczne jest zapewnienie przyjaznych warunków życia dla wszystkich mieszkańców miasta, zabezpieczenie istniejących biocenoz, dostosowanie miejsc rekreacji i odpoczynku do potrzeb ich użytkowników. Cele środowiskowe wyznaczone w poprzednim Programie Ochrony Środowiska będą kontynuowane: – ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno – ściekowa, – zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców, – ochrona wód powierzchniowych i wykorzystanie ich walorów rekreacyjnokrajobrazowych, – realizacja działań na rzecz zmniejszania wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł, – realizacja działań na rzecz zmniejszenia emisji hałasu, – rozwój terenów zielonych w myśl idei „Chełm - miasto w zieleni”, – zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców miasta. Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 152, poz. 897) Plany gospodarki odpadami uchwalane są jedynie na szczeblu krajowym i wojewódzkim. Planowanie gospodarki odpadami dla regionu Chełm, do którego przynależy gmina Miasto Chełm zostało przeprowadzone w wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Program Ochrony Środowiska województwa lubelskiego na lata 2012 – 2015 z perspektywą do 2019 r. w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi zakłada następujące cele główne: – zwiększenie ilości zbieranych selektywnie występujących w strumieniu odpadów komunalnych, 72 odpadów niebezpiecznych Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. – zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska, – wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Zadania te wpisują się swoim zakresem w realizowany na terenie Miasta Chełm cel polegający na zorganizowaniu i wdrożeniu systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców. Stanowi on również cel ogólny w Programie Środowiska Ochrony dla Miasta Chełm zadań na na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019. 7 Kierunki działań i plan okres 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 Dla realizacji poszczególnych celów wyznaczono kierunki działań i zadania planowane do realizacji na lata 2012 – 2015. Zadania ciągłe polegające na kontroli, monitoringu, edukacji oraz zadania własne poszczególnych jednostek organizacyjnych będą kontynuowane do 2019 r. 7.1 Ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno – ściekowa W zakresie ochrony wód podziemnych określono cel ogólny i cele szczegółowe przedstawione poniżej. Cel ogólny: Ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno – ściekowa Cel szczegółowy: Skierowanie wszystkich ścieków do kanalizacji i oczyszczania Zaplanowane zadania: – realizacja programu rozbudowy kanalizacji, – kontynuacja systemu zachęt mobilizujących zarządców posesji do podłączenia się do kanalizacji zbiorczej, – zapewnienie sanitariatów w sąsiedztwie parków, lasów, rezerwatów, – zapewnienie sanitariatów podczas imprez masowych, – modernizacja zakładowych oczyszczalni ścieków i przestrzeganie ich parametrów eksploatacyjnych. 73 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: skierowanie wszystkich ścieków do kanalizacji i oczyszczania zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela 15 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Skierowanie wszystkich ścieków do kanalizacji i oczyszczania Konieczne kroki Realizacja Współpraca budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic: Budowlana Ceramiczna MPGK Sp. z o.o. Prezydent Prezydent kontynuacja programu dofinansowania budowy przyłączy kanalizacyjnych dla właścicieli budynków mieszkalnych - LAŚ ustawianie sanitariatów przenośnych Toi-Toi w sąsiedztwie parków, lasów, rezerwatów (np. las Borek, rezerwat „Wolwinów”, Park XXX-lecia, Park Miejski, las Kumowa Dolina) Prezydent ustawianie sanitariatów przenośnych Toi-Toi na czas imprez masowych Prezydent prawidłowa eksploatacja i bieżący nadzór nad modernizacją oczyszczalni ścieków MPGK Sp. z o.o. zarządcy oczyszczalni zakładowych wystąpienia do właścicieli posesji nie podłączonych do miejskiej kanalizacji zobowiązujące do podłączenia do sieci lub uszczelnienia szamb przy braku sieci odbiorczych Prezydent - ChDK MOSIR WIOŚ nadzór budowlany MPGK Sp. z o.o. Spółdzielnie Mieszkaniowe budowa sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic: Budowlana- Ceramiczna, Krańcowa Włodawska oraz sieci wodociągowej w rejonie ul. Malowane MPGK Sp. z o.o. Prezydent modernizacja oczyszczalni ścieków w Chełmie wraz z rozbudową systemu wodno - kanalizacyjnego MPGK Sp. z o.o. Prezydent budowa i modernizacja istniejącej kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Chełm ZDM Prezydent Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – objęcie systemem kanalizacji kolejnych terenów zamieszkałych i skierowanie ich do oczyszczalni, – zmniejszenie liczby awarii sieci kanalizacyjnej, – likwidacja nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, – poprawa stanu higieny i bezpieczeństwa sanitarnego terenów zurbanizowanych miasta oraz jakości życia mieszkańców, – przyspieszenie procesu likwidacji szamb na terenie miasta, – poprawa higienizacji terenów zurbanizowanych miasta, 74 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. – zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń dostarczanych do miejskiej oczyszczalni ścieków, – poprawa czystości wód podziemnych i powierzchniowych, – doprowadzenie do podłączania posesji do kanalizacji miejskiej. Cel szczegółowy: Ograniczenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń Zaplanowane zadania: – eksploatacja ujęcia „Bariera” w sposób zapewniający utrzymanie lustra wód podziemnych poniżej strefy z zaadsorbowanymi związkami chromu, – monitorowanie stanu środowiska gruntowo - wodnego składowisk odpadów. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: Ograniczenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela 16 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Ograniczenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń Konieczne kroki Realizacja Współpraca ścisłe przestrzeganie zasad eksploatacji poszczególnych studni ujęcia „Bariera” MPGK Sp. z o.o., Zakład Cementownia Chełm WIOŚ służby sanitarne monitorowanie jakości wody ujmowanej studniami ujęcia „Bariera” MPGK Sp. z o.o. PSSE WIOŚ prowadzenie monitoringu środowiska dla istniejącego składowiska i składowiska zamkniętego PGO Sp. z o.o. WIOŚ Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zapobieganie przenikaniu zanieczyszczeń do studni ujęcia wody dla miasta, – ograniczanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń chromowych, – bieżąca ocena stanu środowiska w rejonie składowiska. Cel szczegółowy: Racjonalne gospodarowanie zasobami wód podziemnych Zaplanowane zadania: – rozważenie alternatywnych możliwości zagospodarowania wód z odwodnienia kopalni kredy w Zakładzie Cementownia Chełm, – eliminacja strat wody w urządzeniach wodociągowych, – budowa basenu zamkniętego (aquapark). 75 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: Racjonalne gospodarowanie zasobami wód podziemnych zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela 17 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Racjonalne gospodarowanie zasobami wód podziemnych Konieczne kroki Realizacja Współpraca realizacja koncepcji maksymalnego wykorzystania wód z odwodnienia kopalni na cele gospodarcze i dla zaopatrzenia ludzi z uwzględnieniem potrzeb sąsiednich gmin MPGK Sp. z o.o. Samorządy gminne budowa zbiorników wody w Kumowej Dolinie wraz z modernizacją ujęcia wody „Trubaków" MPGK Sp. z o.o. Prezydent ograniczenie zużycia wody do płukania kanalizacji sanitarnej MPGK Sp. z o.o. Prezydent opracowanie dokumentacji technicznej, roboty budowlane polegające na budowie basenu zamkniętego Prezydent - Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – ograniczenie wydobycia dobrych jakościowo wód podziemnych w rejonie Chełma i zachowanie ich w lokalnym obiegu hydrologicznym, – poprawa efektywności ujęcia wody „Trubaków”, – zmniejszenie zużycia wody do celów utrzymaniowych kanalizacji, – ograniczenie zasięgu leja depresyjnego w okolicach Chełma, – wykorzystanie nadmiaru wody dla celów rekreacyjno-sportowych, – poprawa stosunków wodnych na terenach chronionych i wykorzystywanych rolniczo. 76 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 7.2 Ochrona wód powierzchniowych rekreacyjno – krajobrazowych i wykorzystanie ich walorów W zakresie ochrony wód powierzchniowych i wykorzystanie ich walorów rekreacyjno – krajobrazowych określono cel ogólny i cele szczegółowe przedstawione poniżej. Cel ogólny: Ochrona wód powierzchniowych i wykorzystanie ich walorów rekreacyjno-krajobrazowych Cel szczegółowy: Oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych Zaplanowane zadania: – właściwa eksploatacja istniejących urządzeń oczyszczających ścieki, – dotrzymywanie standardów jakościowych ściekach, w określonych w pozwoleniach wodnoprawnych i przepisach prawa. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: Oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela 18 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych Konieczne kroki Realizacja Współpraca modernizacja oczyszczalni ścieków w Chełmie wraz z rozbudową systemu wodno - kanalizacyjnego MPGK Sp. z o.o. Prezydent utrzymywanie we właściwym stanie technicznym i eksploatacyjnym zakładowych oczyszczalni ścieków właściciele instalacji egzekwowanie od użytkowników instalacji raportowania stanu ilości i jakości odprowadzanych ścieków WIOŚ Prezydent WIOŚ Prezydent MPGK Sp. z o.o. Prezydent podejmowanie bieżących działań naprawczych w przypadku niedotrzymywania norm właściciele instalacji WIOŚ MPGK Sp. z o.o. Przewidywany efekt realizacji ww. kroków to ograniczenie ładunku zanieczyszczeń, ze szczególnym uwzględnieniem “biogenów” odprowadzanych do rzeki Uherki, co umożliwi jej pełniejsze wykorzystanie dla celów rekreacyjno – turystycznych, zagospodarowanie doliny Uherki. 77 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Cel szczegółowy: Oczyszczanie wód deszczowych oraz prawidłowa eksploatacja istniejących urządzeń podczyszczających i rzeki Uherki Zaplanowane zadanie: − utrzymanie we właściwym stanie technicznym urządzeń podczyszczających ścieki i rzeki Uherki. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: Oczyszczanie wód deszczowych oraz prawidłowa eksploatacja istniejących urządzeń podczyszczających wody opadowe zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela 19 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Oczyszczanie wód deszczowych oraz prawidłowa eksploatacja istniejących urządzeń podczyszczających wody opadowe Konieczne kroki Realizacja przeprowadzenie okresowych pomiarów ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych z poszczególnych kanałów wylotowych kanalizacji deszczowej prace konserwacyjne rzeki Uherki Współpraca ZDM WZMiUW Prezydent Prezydent ZDM Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – ograniczenie zrzutu ładunków zanieczyszczeń do wód powierzchniowych w warunkach normalnej eksploatacji kanalizacji, – zatrzymanie pierwszej fali opadowej o największym ładunku zanieczyszczeń, – utrzymanie przepływu rzeki Uherki, – poprawa warunków rekreacyjnych w dolinie rzeki Uherki. Cel szczegółowy: Likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków do rzeki Zaplanowane zadania: – likwidacja dzikich podłączeń do kanalizacji deszczowej, sanitarnej i rzeki, – bieżąca edukacja mieszkańców w zakresie szkód związanych z odprowadzaniem ścieków i odpadów do kanalizacji burzowej lub bezpośrednio do rzeki. 78 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: Likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków do rzeki zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela 20 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków do rzeki Konieczne kroki Realizacja bieżąca identyfikacja właścicieli nielegalnie odprowadzających ścieki odcięcie nielegalnych przyłączy po wyznaczonym terminie (jako wykonanie zastępcze) zaangażowanie lokalnych mediów oraz placówek oświatowo-wychowawczych dla przeprowadzenia kampanii informacyjnej w zakresie niekontrolowanych zrzutów ścieków do rzeki Współpraca Prezydent WIOŚ SM ZDM MPGK z o.o. ZDM Inspektor Nadzoru Budowlanego WIOŚ Prezydent WIOŚ LAŚ Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – ograniczenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do rzeki Uherki wylotami kanalizacji deszczowej, – poprawa parametrów sanitarnych i fizykochemicznych wód rzeki Uherki, – rozpowszechnienie wiedzy o potencjalnych zagrożeniach dla wód i źródłach ich powstawania, – propagowanie zachowań i postaw sprzyjających ochronie środowiska, – wzmacnianie poczucia więzi społecznej wśród mieszkańców miasta poprzez mobilizowanie ich do działań podejmowanych przez jednostki dla dobra ogółu. Cel szczegółowy: Wykorzystanie walorów rekreacyjno-krajobrazowych wód powierzchniowych Zaplanowane zadania: – budowa Centrum Sportów Wodnych modernizacja zbiornika wodnego „Glinianki” w Chełmie, – rewitalizacja parku miejskiego przy ul. Lubelskiej i połączenie z doliną rzeki Uherki. Konieczne kroki niezbędne do realizacji celu szczegółowego: Wykorzystanie walorów rekreacyjno-krajobrazowych wód powierzchniowych zostały przedstawione w tabeli poniżej. 79 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 21 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Wykorzystanie walorów rekreacyjnokrajobrazowych wód powierzchniowych Konieczne kroki Realizacja Współpraca Prezydent opracowanie dokumentacji technicznej MOSIR Inwestor realizacja inwestycji Podmioty gospodarcze Prezydent MOSIR połączenie parku ze szlakiem doliny rzeki Uherka jako miejsca dydaktyczno-wypoczynkowego, zagospodarowanie zieleni Prezydent MOSIR MPGK Sp. z o.o. Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – racjonalne wykorzystanie walorów zbiornika wodnego ”Glinianki” przy ul. Ceramicznej w Chełmie, – utworzenie miejsca aktywnego wypoczynku i rekreacji w mieście, – stworzenie możliwości korzystania przez mieszkańców z różnorodnych imprez sportowo-rekreacyjnych, – poprawa estetyki terenu sąsiadującego ze zbiornikiem „Glinianki”. 7.3 Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców Program Ochrony Środowiska województwa lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019 wyznacza następujące cele szczegółowe w zakresie odpadami: 1. objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców najpóźniej do 2015 roku, 2. objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 roku, 3. zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w roku 1995, dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów ulegających biodegradacji: – do dnia 16 lipca 2013 r. nie więcej niż 50%, – do dnia 16 lipca 2020 r. nie więcej niż 35%, 80 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 4. przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy do końca 2020 roku, 5. wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie procesom odzysku i unieszkodliwiania. Zakłada się następujący rozwój systemu selektywnego gromadzenia odpadów wielkogabarytowych i uzyskanie następujących poziomów odzysku: – rok 2017: 80%, – rok 2020: 95%, 6. wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie ich procesom odzysku i unieszkodliwiania. Przewiduje się następujące poziomy odzysku odpadów budowlano-remontowych: – rok 2017: 55%, – rok 2020: 70%, 7. wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie ich następujących procesom poziomów unieszkodliwiania. selektywnego Przewiduje się gromadzenia osiąganie odpadów niebezpiecznych na terenie gmin celem ich przekazania do centralnych obiektów unieszkodliwiania: – rok 2017: 60%, – rok 2020: 95%, 8. Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów do końca roku 2014. 81 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Na podstawie zapisów Programu Ochrony Środowiska województwa lubelskiego w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi dla Miasta Chełm oraz Programu Ochrony Środowiska dla Chełma na lata 2008 - 2011 wyznaczono cel ogólny polegający na zorganizowaniu i wdrożeniu systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców oraz następujące cele szczegółowe: – zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko, – organizacja systemu wspomagającego prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania. Kluczowym zadaniem dla realizacji celu ogólnego będzie opracowanie nowego Regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie oraz wdrożenie obowiązków wynikających z zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. Realizacja celu polegającego na zorganizowaniu i wdrożeniu nowego systemu gospodarki odpadami będzie prowadziła w efekcie do ochrony powierzchni ziemi a tym samym eliminowania zagrożeń związanych z obszarowymi źródłami zanieczyszczeń. Cel ogólny: Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców Cel szczegółowy: Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Zaplanowane zadania: – edukacja ekologiczna, – bieżące utrzymanie czystości i porządku na terenie miasta, – monitoring funkcjonalności i dostosowywanie systemu zbierania odpadów na terenie miasta do potrzeb mieszkańców, – egzekucja obowiązków właścicieli nieruchomości oraz właścicieli zwierząt w zakresie utrzymania czystości i porządku, – inwentaryzacja i usuwanie nielegalnych składowisk odpadów. 82 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Zapobieganie powstawaniu odpadów i ograniczanie ich ilości to działania wpisujące się głównie w edukację ekologiczną. Zapobieganie zanieczyszczeniom gleby i ziemi będzie realizowane poprzez informowanie i włączanie w działania na rzecz prawidłowej gospodarki odpadami wszystkich grup społecznych mieszkańców począwszy od przedszkolaków, przez młodzież szkolną po dorosłych mieszkańców miasta, w tym również przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w Chełmie. W kolejnych latach nadal organizowane będą cykliczne akcje tj.: Sprzątanie Miasta – Wiosna, Sprzątanie Świata – Polska. W ramach edukacji ekologicznej promowane będą działania polegające na wykorzystaniu przydatnych cech pozostałości z normalnego bytowania. Odpady zielone wytwarzane na terenach zabudowy jednorodzinnej mogą być z powodzeniem wykorzystywane do produkcji kompostu w przydomowych kompostownikach. Papier i tektura a także opakowania z tworzyw sztucznych, tkaniny mogą być wykorzystywane do działań edukacyjnych w przedszkolach, szkołach, programach wspierających edukację. Coraz powszechniejsze akcje charytatywne oraz informacyjne polegające na zbieraniu korków z tworzyw sztucznych przyczyniające się do zapobiegania „wożeniu powietrza” przez przedsiębiorstwa zajmujące się transportem odpadów do Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych realizowane przez organizacje pozarządowe powinny być kontynuowane. Jednostki odpowiedzialne za utrzymanie czystości i porządku na terenach komunalnych w ramach własnych działań będą monitorować stale teren miasta, w tym miejsca szczególnie podatne na zanieczyszczenie odpadami. W przypadku pojawienia się nielegalnych składowisk odpadów będą one inwentaryzowane a następnie usuwane a teren porządkowany przez jednostki zajmujące się odbiorem i transportem odpadów. Zapobieganie zanieczyszczeniom gleby i ziemi na terenach komunalnych będzie realizowane poprzez monitoring funkcjonalności lokalizacji koszy i pojemników ustawionych w miejscach publicznych oraz ich dostawianie. Wprowadzenie jednolitych opłat za odbieranie odpadów komunalnych z promowaniem selektywnej zbiórki odpadów suchych będzie stanowiło bodziec finansowy dla ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, a także ograniczenia objętości gromadzonych na posesjach odpadów (odkręcanie nakrętek, zgniatanie butelek, pudeł etc). W związku z tym, że wprowadzanie nowego systemu może wiązać się początkowo z nasileniem zjawiska powstawania nielegalnych składowisk odpadów tzw. „dzikich wysypisk”, przewidziano koszty na ich usuwanie. 83 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Gospodarowanie odpadami na terenach prywatnych będzie prowadzone przez ich właścicieli. Kontrola realizacji zapisów regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie oraz docieranie do właścicieli terenów w celu usunięcia stwierdzonych zanieczyszczeń i ich likwidacji będzie wykonywane w ramach bieżącej działalności Straży Miejskiej. Eliminowanie zanieczyszczeń gleby i ziemi będzie prowadzone również poprzez rekultywację i monitoring eksploatacyjny istniejącego składowiska odpadów. Kierunki działań zadania i koszty w tym zakresie zostały ujęte w celu ogólnym: Ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno-ściekowa. Tabela 22 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Konieczne kroki Realizacja edukacja ekologiczna w zakresie zapobiegania wytwarzaniu odpadów, ograniczania ich ilości oraz zagospodarowania eliminującego negatywne oddziaływanie na środowisko placówki edukacyjne Prezydent Prezydent bieżące utrzymanie czystości i porządku na terenie miasta właściciele nieruchomości monitoring funkcjonalności i dostosowywanie systemu zbierania odpadów na terenie miasta do potrzeb mieszkańców Prezydent egzekucja obowiązków właścicieli nieruchomości oraz właścicieli zwierząt w zakresie utrzymania czystości i porządku Prezydent inwentaryzacja i usuwanie nielegalnych składowisk odpadów Współpraca Prezydent właściciele nieruchomości media lokalne rady osiedli organizacje pozarządowe MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM Straż Miejska Straż Miejska WIOŚ MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zwiększenie standardów sanitarno - higienicznych gospodarstw indywidualnych i całego miasta, – poprawa czystości i wizerunku miasta, – podniesienie jakości życia mieszkańców poprzez poprawę czystości terenów zielonych i możliwość ich wykorzystywania do rekreacji i wypoczynku, 84 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. – eliminowanie zagrożeń związanych z obszarowymi źródłami zanieczyszczeń powierzchni ziemi i wód podziemnych, – wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców. Cel szczegółowy: Organizacja postępowanie systemu z wspomagającego odpadami w zakresie prawidłowe zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania Zaplanowane zadania: – opracowanie i wdrożenie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie, – akcje informacyjne i edukacyjne związane z wdrożeniem systemu, – wdrożenie, kontrola realizacji i sprawozdawczość z zakresu obowiązków utrzymania czystości i porządku w gminie, – rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, – usprawnienie systemu odbioru i transportu odpadów komunalnych, – kontynuacja realizacji programu usuwania wyrobów zawierających azbest. Odpady komunalne wytworzone na terenie miasta Chełm będą gromadzone odbierane i zbierane zgodnie z nowym system gospodarowania odpadami komunalnymi wyznaczonym w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie. Opracowanie i wdrożenie regulaminu, który będzie podstawą nowego systemu gospodarowania odpadami jest najistotniejszym zadaniem na lata 20122013. System segregacji i przetwarzania odpadów będzie oparty na rozwiązaniach przyjętych przez funkcjonujący Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. Zakład przyjmuje odpady z obszaru Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej (ZKGZCh) na zasadach określonych w Statucie Związku oraz zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego. Przyjęty system powinien zakładać obowiązkową opłatę za wszystkie rodzaje wytwarzanych odpadów komunalnych. Nakładanie dodatkowych opłat za odbiór odpadów (np.: odpadów remontowych i budowlanych) może powodować utrzymanie zjawiska powstawania tzw. „dzikich wysypisk”. Podobnie brak zbiórki odpadów niebezpiecznych może prowadzić do mieszania odpadów niebezpiecznych z innego rodzaju odpadami komunalnymi. Część odpadów niebezpiecznych od wytwórców indywidualnych może trafiać do 85 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. odpadów komunalnych zmieszanych, pogarszając ich wartość materiałową oraz stwarzając zagrożenie środowiskowe. Zgodnie z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawy o odpadach do 1 stycznia 2013 r. miasto Chełm jest zobowiązane podjąć uchwały w sprawie stawek opłat, szczegółowych zasad ich ponoszenia, wzoru deklaracji i terminu złożenia pierwszych deklaracji. Od początku 2013 r. zacznie obowiązywać zaktualizowany regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Wprowadzenie tych zmian poprzedzi kampania edukacyjnoinformacyjna mająca na celu zapoznanie się właścicieli nieruchomości z obowiązkami wynikającymi z ww. uchwał. Do 30 czerwca 2013 r. zachowują ważność dotychczasowe zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz umowy zawarte pomiędzy właścicielami nieruchomości a przedsiębiorcami posiadającymi zezwolenia. Musi zostać wyłoniony przedsiębiorca spełniający ustawowe wymogi i zostanie podpisana umowa pomiędzy Miastem Chełm a przedsiębiorcą wpisanym do rejestru działalności regulowanej. Od 1 lipca 2013 r. ma zacząć funkcjonować nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie miasta. Miasto Chełm będzie pobierać opłaty od właścicieli nieruchomości i w zamian zapewni świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Wprowadzenie nowego systemu gospodarowania odpadami będzie wymagało poniesienia kosztów w zakresie m.in.: prowadzenia sprawozdawczości, analizy kosztów, opracowania wzorów umów, organizacji przetargu na usługi odbioru i zbierania odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych, opracowania uchwał, w tym zakresie. Konieczne jest również zrealizowanie kampanii informacyjnoedukacyjnej związanej z wprowadzaniem nowego regulaminu, systemu ewaluacji wyników i dalszego rozwoju edukacji w zakresie gospodarki odpadami. Konieczne będzie zatrudnienie osób odpowiedzialnych za naliczanie wymiaru od właścicieli nieruchomości (przyjmowanie deklaracji, wydawanie decyzji, udzielanie ulg) oraz za windykację opłat (księgowanie wpłat, prowadzenie egzekucji). Dla sprawnego wprowadzania systemu niezbędne będzie zakupienie oprogramowania komputerowego dla wydziału odpowiedzialnego za wprowadzenie i nadzór nad funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Chełmie. Obecnie szacuje się, że system gospodarowania odpadami obejmuje ok. 60 % mieszkańców, część umów na odbiór odpadów jest nieaktywna. Po wprowadzeniu 86 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. nowego systemu przewiduje się zwiększenie ilości odpadów, które będą odbierane od mieszkańców Miasta Chełm. Wprowadzenie „podatku śmieciowego” powinno poprawić również sposób wykorzystywania koszy ulicznych. Obecnie niektóre kosze uliczne są zapychane odpadami domowymi i z tego powodu część z nich jest uszkadzana. Po wprowadzeniu comiesięcznych opłat zjawisko to powinno ulec zanikowi. W dalszej kolejności przedsiębiorstwa zajmujące się utrzymaniem czystości i porządku powinny zweryfikować zapotrzebowanie na kosze uliczne, szczególnie na terenach rekreacyjnych, przy placach zabaw. Na terenie miasta nie ma wydzielonych koszy do zbiórki odchodów zwierzęcych. Działania ułatwiające pozbycie się odchodów przez sprzątających po swoich zwierzętach wsparte szeroko zakrojoną akcją edukacyjną i informacyjną powinny przyczynić się do poprawy czystości na terenach zielonych. Decyzje dotyczące miejsc ustawienia koszy ulicznych oraz wyznaczenia koszy do zbiórki odchodów zwierzęcych dobrze jest podejmować na podstawie wyników konsultacji społecznych. Włączenie użytkowników systemu do jego tworzenia zwiększa szansę na uzyskanie oczekiwanej efektywności podejmowanych działań. Tabela 23 Realizacja zadań dla celu szczegółowego: Organizacja systemu wspomagającego prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania Konieczne kroki Realizacja opracowanie i wdrożenie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie Prezydent akcje informacyjne i edukacyjne związane z wdrażaniem i usprawnianiem nowego systemu Prezydent wdrożenie, kontrola realizacji i sprawozdawczość z zakresu obowiązków utrzymania czystości i porządku Prezydent rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów poprzez zakup i remonty pojemników, worków, koszy ulicznych, w tym na psie odchody usprawnienie systemu odbioru i transportu odpadów komunalnych poprzez zakup pojazdów specjalistycznych do odbioru i transportu odpadów kontynuacja realizacji programu usuwania wyrobów zawierających azbest, w tym działań informacyjno edukacyjnych 87 Prezydent Współpraca PGO Sp. z o.o. MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM media lokalne, rady osiedli MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. Prezydent Prezydent WFOŚiGW media lokalne organizacje pozarządowe uprawnione podmioty, banki Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – usprawnienie systemu gospodarki odpadami komunalnymi, – zwiększenie ilości zbieranych i odbieranych od właścicieli nieruchomości odpadów, – zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymogami ochrony środowiska, – dotrzymanie obowiązujących wymagań w zakresie gospodarowania odpadami. 7.4 Realizacja działań na rzecz zmniejszenia wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji W zakresie realizacji działań na rzecz zmniejszenia wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji określono cel ogólny i cele szczegółowe przedstawione poniżej. Cel ogólny: zmniejszenie wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji Cel szczegółowy: rozpoczęcie realizacji niezbędnych zadań ujętych w „Programie ochrony powietrza dla miasta Chełma” na lata 2008 – 2020 Zaplanowane zadania: – ograniczenie zużycia produkowanej energii, – ograniczenie „niskiej emisji”, – ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza związanych z ruchem pojazdów. Tabela 24 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie zużycia produkowanej energii Konieczne kroki Realizacja Współpraca realizacja zadań związanych z termoizolacją budynków mieszkalnych, obiektów przemysłowych, usługowych i użyteczności publicznej (z wyjątkiem placówek oświatowych) zarządcy nieruchomości i właściciele budynków Prezydent modernizacja budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 8 przy ul. Połanieckiej 10 Prezydent ZSO Nr 8 termomodernizacja szkół i placówek oświatowych Prezydent szkoły 88 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Konieczne kroki Realizacja Współpraca modernizacja systemu ciepłowniczego na terenie miasta Chełm (w tym: modernizacja i budowa sieci ciepłowniczych, budowa węzłów cieplnych, budowa sieci telemetrycznych do wizualizacji m.s.c.) Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Prezydent podłączenie nowych odbiorców do m.s.c. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Prezydent kontynuacja modernizacji Chełmskiego Domu Kultury z infrastrukturą otoczenia w Chełmie Prezydent Chełmski Dom Kultury Prezydent Chełmska Biblioteka Publiczna transgraniczne Centrum Edukacji EkonomicznoSpołecznej - adaptacja degradujących segmentów budynku Chełmskiej Biblioteki Publicznej Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – ograniczenie strat energii cieplnej, – racjonalizacja korzystania z energii cieplnej, – zmniejszenie kosztów wytwarzania energii cieplnej, – zmniejszenie zużycia paliw i wielkości emisji spalin związanych z ogrzewaniem, – zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia powietrza, – stworzenie miejsc sprzyjających kształtowaniu prawidłowych postaw kulturalnych. Tabela 25 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie „niskiej emisji” Konieczne kroki Realizacja Współpraca modernizacja i wymiana indywidualnych źródeł ciepła na Zarządcy terenach z przewagą indywidualnych systemów Prezydent nieruchomości grzewczych zastąpienie ogrzewania indywidualnego ciepłem z sieci Właściciele Prezydent cieplnej lub ogrzewaniem elektrycznym nieruchomości Zarządcy docieplanie budynków Prezydent nieruchomości wznowienie systemu zachęt dla osób przeprowadzających Prezydent likwidację indywidualnych źródeł ciepła opalanych węglem LAŚ propagowanie/edukacja metod ograniczenia „niskiej Stowarzyszenie emisji”, w tym m.in. poprzez: Lokalna Akcja na Właściciele − stosowanie w indywidualnych źródłach ciepła dobrych Rzecz nieruchomości jakościowo paliw, Środowiska, media − negację spalania odpadów w paleniskach domowych Realizacja Wieloletniego Programu Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Miasta Chełm Prezydent na lata 2009 - 2015 89 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – ograniczenie strat energii cieplnej w budynkach, – zmniejszenie zużycia paliw i wielkości emisji spalin związanych z ogrzewaniem, – kształtowanie właściwych postaw dotyczących ochrony środowiska, – zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia powietrza, – poprawa efektywności wykorzystania energii cieplnej, – zmniejszenie ilości powstających odpadów. Tabela 26 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza związanych z ruchem pojazdów Konieczne kroki Realizacja Współpraca weryfikacja i modernizacja obecnego układu komunikacyjnego miasta Zarząd Dróg Miejskich Prezydent organizacja ruchu sprzyjająca jego maksymalnej płynności Zarząd Dróg Miejskich Prezydent ograniczenie emisji wtórnej pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości nawierzchni jezdni (np. czyszczenie metodą mokrą) Zarząd Dróg Miejskich Prezydent poprawa funkcjonowania transportu publicznego w Mieście Chełm Prezydent CLA Sp. z o.o. wprowadzenie ograniczeń w ruchu kołowym Zarząd Dróg Miejskich Prezydent, Policja Straż Miejska systematyczne podnoszenie jakości nawierzchni dróg, remonty ulic podstawowej sieci komunikacyjnej (wewnętrzne) zarządcy dróg Prezydent systematyczne podnoszenie jakości nawierzchni dróg, remonty ulic podstawowej sieci komunikacyjnej (gminne) zarządcy dróg Prezydent systematyczne podnoszenie jakości nawierzchni dróg, remonty ulic podstawowej sieci komunikacyjnej (krajowe, wojewódzkie, powiatowe) zarządcy dróg Prezydent wprowadzenie strefy płatnego parkowania w centrum miasta Prezydent Policja Straż Miejska wyłączanie z ruchu miejskiego wybranych ulic i placów w obrębię chełmskiej starówki Prezydent ZDM ZDM Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zmniejszenie wielkości emisji pochodzących z transportu, – zwiększenie stopnia bezpieczeństwa mieszkańców, – poprawa klimatu akustycznego w rejonie szlaków komunikacyjnych, – zwiększenie płynności ruchu pojazdów. 90 Policja Straż Miejska Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Wszystkie koszty ww. kroków dotyczących budowy i modernizacji infrastruktury drogowej zostały ujęte w celu szczegółowym: ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego. Cel szczegółowy: ograniczenie emisji punktowych ze źródeł spalania paliw oraz procesów technologicznych w zakładach przemysłowych Chełma Zaplanowane zadania: – ograniczenie emisji pyłów i gazów z ciepłowni miejskich i kotłowni zakładowych, – kontynuacja zmian technologicznych zmierzających do minimalizacji oddziaływania na środowisko. Tabela 27 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie emisji pyłów i gazów z ciepłowni miejskich i kotłowni zakładowych Konieczne kroki bieżące konserwacje i naprawy instalacji oczyszczających spaliny, eksploatowanych w kotłowniach komunalnych i zakładowych automonitoring i kontrole zewnętrzne w zakresie przestrzegania standardów emisji pyłów i gazów Realizacja Współpraca Właściciele instalacji Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Właściciele instalacji Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zmniejszenie wielkości emisji zanieczyszczeń z instalacji, – poprawa jakości powietrza atmosferycznego w mieście, – dotrzymanie warunków emisyjnych określonych w przepisach ochrony środowiska. Tabela 28 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Kontynuacja zmian technologicznych zmierzających do minimalizacji oddziaływania na środowisko Konieczne kroki Realizacja Współpraca budowa dwóch silosów klinkieru w celu realizacji programu dostosowawczego Pozwolenia Zintegrowanego Zakładu Cementownia Chełm Zakład Cementownia Chełm Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska budowa suszarni paliw alternatywnych zwiększy substytucję ciepła do wypału klinkieru z paliw alternatywnych Zakład Cementownia Chełm - 91 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zmniejszenie emisji pyłów, – zwiększenie potencjału gospodarczego Zakładu Cementownia Chełm, – dostosowanie Zakładu Cementownia Chełm do wymogów Pozwolenia Zintegrowanego, – zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych – dwutlenku węgla. 7.5 Realizacja działań na rzecz zmniejszenia emisji hałasu W zakresie realizacji działań na rzec zmniejszenia hałasu określono następujący cel ogólny i szczegółowy przedstawiony poniżej: Cel ogólny: zmniejszenia emisji hałasu na terenie miasta Cel szczegółowy: ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego Zaplanowane zadania: – ograniczenie uciążliwości powodowanych ruchem samochodowym na terenie miasta – wprowadzenie działań do poprawy klimatu akustycznego miasta. Tabela 29 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Ograniczenie powodowanych ruchem samochodowym na terenie miasta uciążliwości Konieczne kroki Realizacja wprowadzenie ograniczeń w ruchu kołowym ZDM budowa i modernizacja dróg, ścieżek rowerowych i chodników (w tym oświetlenia) Prezydent ZDM weryfikacja i modernizacja obecnego układu komunikacyjnego miasta ZDM Prezydent organizacja ruchu sprzyjająca jego maksymalnej płynności ZDM Prezydent poprawa funkcjonowania transportu publicznego Prezydent ZDM Tabela 30 Współpraca Prezydent Straż Miejska Policja Straż Miejska Policja Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wprowadzenie działań do poprawy klimatu akustycznego miasta Konieczne kroki Realizacja kontrola przestrzegania standardów emisyjnych przez podmioty gospodarcze WIOŚ systematyczne podnoszenie jakości nawierzchni dróg, remonty ulic podstawowej sieci komunikacyjnej zarządcy dróg Prezydent utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic zarządcy dróg Prezydent 92 Współpraca Straż Miejska Policja Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Przewidywane efekty realizacji kroków: – poprawa klimatu akustycznego miasta, – utrzymanie poziomu hałasu poniżej poziomu dopuszczalnego, – poprawa komfortu życia mieszkańców, – przywrócenie naturalnej wartości środowiska jaką jest cisza. 7.6 Rozwój terenów zielonych W zakresie rozwoju terenów zielonych określono następujący cel ogólny i szczegółowy przedstawiony poniżej: Cel ogólny: Rozwój terenów zieleni Cel szczegółowy: ochrona zieleni na terenach ogólnodostępnych Zaplanowane zadania: – racjonalna gospodarka zielenią, – podniesienie atrakcyjności terenów zieleni w zakresie pełnienia funkcji rekreacyjno-wypoczynkowych, – wykorzystanie terenów zieleni jako miejsc prowadzenia zajęć dydaktycznych z zakresu ochrony przyrody i kultury oraz elementu produktu turystycznego. Tabela 31 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Racjonalna gospodarka zielenią Konieczne kroki Realizacja Współpraca podnoszenie estetyki terenów zielonych poprzez przekazywanie zarządcom nieruchomości materiałów szkółkarskich do realizacji nasadzeń na administrowanych terenach Prezydent - tworzenie zachęt (np. poprzez konkursy, dotacje z budżetu) do prowadzenia racjonalnej gospodarki zielenią Prezydent organizacje pozarządowe rady osiedli Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – uporządkowanie terenów zieleni, – określenie warunków prowadzenia nasadzeń, – kształtowanie właściwych postaw dotyczących ochrony środowiska, – poprawa warunków estetycznych oraz środowiskowych miasta. 93 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 32 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Podniesienie atrakcyjności terenów zieleni w zakresie pełnienia funkcji rekreacyjno-wypoczynkowych Konieczne kroki Realizacja Współpraca kontynuacja programu budowy ścieżek rowerowych, zdrowotnych oraz ich uwzględnienie w nowo powstającej infrastrukturze technicznej w granicach miasta Prezydent, Zarząd Dróg Miejskich Policja Straż Miejska uzupełnienie, modernizacja i zwiększanie infrastruktury towarzyszącej rekreacji i wypoczynkowi Właściciele i zarządcy terenów Prezydent uzupełnienie zagospodarowania turystycznorekreacyjnego „Glinianek” Prezydent Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji przystosowanie terenów zieleni do korzystania przez osoby niepełnosprawne Prezydent PFRON MPGK Sp. z o.o. rewitalizacja parku miejskiego przy ul. Lubelskiej Prezydent MPGK Sp. z o.o. rewitalizacja parku na Górze Chełmskiej Prezydent MPGK Sp. z o.o. Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zwiększenie wykorzystania turystyczno-rekreacyjnego terenów zieleni, – zwiększenie oferty turystycznej, – poprawa warunków wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców. Koszty ww. kroków dotyczących budowy ścieżek rowerowych i zagospodarowania „Glinianek” zostały ujęte w celach szczegółowych: ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego, wykorzystanie walorów rekreacyjno-krajobrazowych wód powierzchniowych. Tabela 33 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wykorzystanie terenów zieleni jako miejsc prowadzenia zajęć dydaktycznych z zakresu ochrony przyrody i kultury oraz elementu produktu turystycznego Konieczne kroki Realizacja Współpraca przygotowanie terenów chronionych lub interesujących pod względem przyrodniczym do pełnienia funkcji edukacyjnych poprzez uzupełnienie oznakowania obiektów przyrodniczych (np. rezerwat przyrody „Wolwinów”, pomniki przyrody, użytki ekologiczne itp.) Prezydent Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska kontynuowanie programu zajęć edukacyjnych przy wykorzystaniu istniejących obiektów przyrodniczych miasta i jego najbliższych okolic Prezydent, Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych 94 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Konieczne kroki Realizacja Współpraca podnoszenie kwalifikacji przewodników turystycznych o wiadomości związane z walorami przyrodniczymi miasta i okolic Biura podróży Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, PTTK Prezydent PTTK Muzeum Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska, media, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, organizacje pozarządowe kontynuacja rewitalizacji Starówki - Plac Łuczkowskiego Prezydent Wojewódzki Konserwator Zabytków modernizacja Stadionu Miejskiego w Chełmie Prezydent MOSIR budowa basenu zamkniętego (aquapark) Prezydent MOSIR zagospodarowanie terenu Ogródka Jordanowskiego Prezydent Rada osiedla popularyzacja walorów historycznych, kulturowych i przyrodniczych Chełma i jego okolicy Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – stworzenie miejsc do organizacji masowych imprez sportowych, – zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta, – wykształcenie postaw poszanowania dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Wszystkie koszty ww. kroku dotyczącego budowy basenu zamkniętego zostały ujęte w celu szczegółowym: Racjonalne gospodarowanie zasobami wód podziemnych. Cel szczegółowy: ochrona zieleni na terenach osiedli mieszkaniowych Zaplanowane zadania: – wyrównanie dysproporcji pomiędzy terenami zurbanizowanymi a terenami zielonymi, – wykorzystanie zieleni do celów związanych z poprawą stanu środowiska w mieście. 95 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Tabela 34 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wyrównanie dysproporcji pomiędzy terenami zurbanizowanymi a terenami zielonymi Konieczne kroki Realizacja Współpraca uzupełnienie zieleni na terenie osiedli mieszkaniowych Administracja osiedli Prezydent Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska właściwe gospodarowanie zielenią na terenach administrowanych przez zarządców nieruchomości Administracja osiedli Prezydent Administratorzy i zarządcy terenów Prezydent Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska uzupełnienie i utrzymanie zieleni towarzyszącej infrastrukturze związanej z wypoczynkiem (place zabaw, ławki) Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zwiększenie walorów estetycznych osiedli i terenów prywatnych, – optymalne wykorzystanie terenów zielonych osiedli, – poprawa stanu aerosanitarnego w obrębie osiedli. Tabela 35 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Wykorzystanie zieleni do celów związanych z poprawą stanu środowiska w mieście Konieczne kroki Realizacja Współpraca wykonanie nasadzeń izolacyjnych wzdłuż tras komunikacyjnych i obiektów uciążliwych Zarząd Dróg Miejskich zakłady i instytucje Prezydent wymiana i regeneracja trawników wzdłuż tras komunikacyjnych w mieście zarządcy dróg Prezydent utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic (gminnych i wewnętrznych) zarządcy dróg Prezydent utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic (krajowe, wojewódzkie, powiatowe) zarządcy dróg Prezydent Przewidywane efekty realizacji ww. kroków: – zwiększenie walorów estetycznych i przyrodniczych miasta, – poprawa stanu powietrza, – poprawa klimatu akustycznego wzdłuż ciągów komunikacyjnych. 96 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 7.7 Edukacja ekologiczna społeczeństwa W zakresie edukacji ekologicznej określono następujący cel ogólny i szczegółowy przedstawiony poniżej: Cel ogólny: Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców miasta Cel szczegółowy: Aktywizacja organizacji społecznych oraz mieszkańców miasta Zaplanowane zadania: – rozwój bazy dydaktycznej, – inspirowanie działań proekologicznych. Planowane zadania realizowane będą corocznie jako zadania ciągłe. Tabela 36 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Rozwój bazy dydaktycznej Konieczne kroki udostępnienie bazy danych o środowisku i jego stanie mieszkańcom miasta działanie realizowane w ramach zadań własnych na wniosek zainteresowanych podmiotów / osób. Realizacja Współpraca Prezydent organizacje pozarządowe Prezydent media organizacje pozarządowe ChTN MOSiR ZLPK Prezydent LAŚ popularyzacja walorów przyrodniczych miasta i problemów środowiskowych wydawanie oraz wspieranie wydawnictw popularyzujących walory przyrody miasta np. albumy, przewodniki, mapy, które dostępne są w sprzedaży oraz często stanowią nagrody w konkursach np. ekologicznych rozwój sieci przyrodniczych ścieżek dydaktycznych z uwzględnieniem pomników przyrody. coroczna aktualizacja inwentaryzacji pomników przyrody oraz w miarę potrzeb uzupełnia ich oznakowanie Tabela 37 Konieczne kroki w celu realizacji zadania: Inspirowanie działań proekologicznych Konieczne kroki Realizacja informowanie na bieżąco w ramach zadań własnych Urzędu Miasta o wszczętych postępowaniach mających na celu wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (strona internetowa, tablica ogłoszeń UM) i możliwości udziału mieszkańców w prowadzonym postępowaniu Prezydent 97 Współpraca mieszkańcy organizacje pozarządowe Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Konieczne kroki Realizacja Współpraca Prezydent LAŚ Szkoły Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych Prezydent szkoły Prezydent ChDK media wdrażanie programów edukacji ekologicznej obejmujących dzieci; młodzież i dorosłych w oparciu o realia miasta, lekcje w terenie, wyjaśnianie w miarę potrzeb, na bieżąco problemów związanych z ochroną środowiska poruszanych m.in. na spotkaniach z radami osiedli, po uchwaleniu nowego regulaminu utrzymania czystości i porządku w mieście do wszystkich mieszkańców rozesłanie pakietów informacyjnych „Czyste miasto wspólna sprawa” zawierających np.: tekst nowego Regulaminu oraz ulotkę informacyjną poruszającą problem spalania odpadów w kotłach domowych zintensyfikowanie działań edukacyjnych w formalnym systemie kształcenia szkoły w ramach zadań własnych będą kontynuowały m.in.: prowadzenie lekcji (biologii/wychowawcze) w terenie (na zajęciach terenowych uczniowie np. uczą się rozpoznawać drzewa) prowadzenie działań (imprezy, akcje, konkursy, działania stałe) propagujących postawy proekologiczne mieszkańców miasta: kontynuowanie prowadzonych przy współpracy z placówkami oświatowo - wychowawczymi 2 razy do roku akcji sprzątania świata (Miasto od wielu lat zostało umownie podzielone na strefy, które w ramach akcji „obsługują” poszczególne placówki, najmłodsi uczestnicy akcji - przedszkolaki zajmują się terenem wokół „swoich” przedszkoli) kontynuowanie udostępniania w Wydziale Infrastruktury UM Chełm nieodpłatnych pakietów „WuCe Psinka” stanowiących zestaw ułatwiający utrzymanie czystości po zwierzętach wyprowadzanych na spacer, MDK ChBP organizacje pozarządowe rady osiedli zakup naklejek WuCe Psinka do oznakowania koszy ulicznych, kontynuowanie organizowanych przez ChDK, MDK ChBP zajęć, zabaw, imprez plenerowych, konkursów, spektakli i przedstawień podjęcie współpracy w realizacji lokalnych akcji proekologicznych z organizacjami, instytucjami Urząd Miasta jest otwarty na propozycje współpracy przy realizacji lokalnych akcji proekologicznych z organizacjami, instytucjami. Prezydent organizacje pozarządowe inne podmioty Działania zależne są od propozycji ze strony zainteresowanych instytucji. zaktywizowanie organizacji pozarządowych; mediów i podmiotów gospodarczych mających wpływ na środowisko w zakresie prowadzenia edukacji ekologicznej Wydział Spraw Społecznych corocznie ogłasza konkurs oraz finansuje Chełmski Inkubator Przedsiębiorczości, który pełni rolę doradczo - informacyjną dla organizacji pozarządowych działających/zamierzających działać na terenie miasta Chełma. Wydział Ochrony Środowiska UM Chełm udziela informacji o dostępnych środkach i programach pomocowych na rzecz ochrony środowiska. 98 Prezydent zainteresowane podmioty Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 8 Zarządzanie Programem 8.1 Uczestnicy Programu Warunkiem łączenia interesów gospodarczych miasta z ochroną środowiska jest kontynuacja polityki zrównoważonego i trwałego rozwoju. Mottem Programu stało się hasło” Chełm – miasto, w którym chcę żyć”. Idea ta może być realizowana pod warunkiem świadomego uczestniczenia w kreowaniu przestrzeni miejskiej. Istotne dla realizacji Programu jest jak największe zaangażowanie wszystkich uczestników Programu oraz tych, których dotykają skutki jego realizacji, w tym: mieszkańców miasta i terenów sąsiednich, grup społecznych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, instytucji publicznych, przyszłych inwestorów. Współdecydowanie o kierunkach rozwoju Miasta Chełm, poprzez wprowadzenie metod partycypacji umożliwiających przyjęcie odpowiedzialności za jego wygląd, stan czystości będzie budowało więź z miejscem, które się tworzy i o które się dba. Uczestnikiem i jednocześnie realizatorem Programu będą struktury administracyjne władz samorządowych Miasta Chełm bezpośrednio poprzez stanowienie prawa lokalnego w formie uchwał, a także w formie decyzji administracyjnych związanych z kwestiami ochrony środowiska. Władze pełnić będą również funkcję wykonawczą (zadania wynikające z odpowiednich ustaw) i kontrolną. Ważną funkcją władz miasta jest wspieranie działań realizowanych na rzecz poprawy środowiska przyrodniczego poprzez poszczególne instytucje: – Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej, – Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. – Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. – Przedsiębiorstwo Usług Mieszkaniowych Sp. z o.o. – Zarząd Dróg Miejskich, – Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, – Chełmski Dom Kultury, – Młodzieżowy Dom Kultury, – spółdzielnie mieszkaniowe, – szkoły, – lokalne media, – Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska, Delegatura w Chełmie, – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. 99 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. Rysunek 8 Schemat zarządzania Programem 8.2 Monitoring Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska wymaga stałego monitoringu którego najistotniejszym elementem jest ocena realizacji osiągnięcia wyznaczonych celów oraz wykonania zaplanowanych zadań. Rezultaty oceny będą z kolei podstawą korekt i aktualizacji Programu. Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. z 2008 Nr 150, poz. 25 z późn. zm.). Prezydent Miasta ma obowiązek sporządzać co 2 lata Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska i przedstawić Radzie Miasta Chełm. Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska będzie oceniał: – stopnień osiągnięcia przyjętych celów, – stopnień wykonania zaplanowanych działań, – rozbieżność pomiędzy zaplanowanymi działaniami i przyjętymi celami a ich realizacją i osiągnieciem, – analizy przyczyn tych rozbieżności. 100 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. W okresach co cztery lata podczas kolejnej aktualizacji Programu będzie oceniany stopień realizacji celów średniookresowych (do 2015 roku). Ocena ta będzie podstawą do ewentualnej korekty celów, kierunków działań i zaplanowanych zadań na kolejne lata 2016-2019. 8.3 Harmonogram wdrażania Programu W poniższej tabeli przedstawiono harmonogram wdrażania Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm. Z uwagi na zróżnicowaną szybkość osiągania wyznaczonych celów w zależności od uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych harmonogram wdrażania niniejszego Programu Ochrony Środowiska może ulec zmianom. Tabela 38 Harmonogram wdrażania Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm Lata Lp. Zadania 1. Raporty z realizacji Programu Ochrony Środowiska X 2. Monitorowanie stanu realizacji przedsięwzięć na lata 2012-2015 X 3. Aktualizacja listy przedsięwzięć na lata 2016-2019 X X 4. Aktualizacja celów i kierunków działań na lata 2016-2019 X X 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 X X 101 X X X X Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. 8.4 Lista celów i zadań szczegółowych Tabela 39 Zestawienie zadań do realizacji celów ogólnych: Ochrona wód podziemnych i racjonalna gospodarka wodno-ściekowa oraz ochrona wód powierzchniowych i wykorzystanie ich walorów krajobrazowych Wydział lub Jednostka Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Wydział Ochrony Środowiska Nazwa zadania budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic: Budowlana Ceramiczna dofinansowanie przyłączenia do kanalizacji sanitarnej Zakres rzeczowy zadania budowa kanalizacji sanitarnej z rur PVC 0 200, 0 315 SN 8 o długości 6200 mb przyłączenia do kanalizacji sanitarnej nowych użytkowników programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2012/2015 1887,09 0 0 0 1 887,09 Budżet Miasta 1135,39 0 0 0 1 135,39 Środki UE/Środki zewnętrzne 751,7 0 0 0 751,7 40,00 2012/2015 Budżet miasta 40,00 10,00 10,00 10,00 10,00 Całkowita wartość programu/zadania (w tys. zł) 2506,00 Termin rozpoczęcia/ zakończenia Nakłady w latach planu (w tys. zł) Wydział infrastruktury komunalnej ustawianie sanitariatów przenośnych Toi-Toi w sąsiedztwie parków, lasów, rezerwatów (np. las Borek, pezerwat przyrody Wolwinów, Park XXX-lecia, Park Miejski) bd 2012 w ramach zadań UM bd bd bd bd bd MPGK Sp. z o.o., zarządcy oczyszczalni zakładowych prawidłowa eksploatacja i bieżący nadzór nad modernizacją oczyszczalni ścieków bd 2012 w ramach zadań UM bd bd bd bd bd Odpowiedni Wydział UM wystąpienia do właścicieli posesji nie podłączonych do miejskiej kanalizacji zobowiązujące do podłączenia do sieci lub uszczelnienia szamb przy braku sieci odbiorczych bd 2012 w ramach zadań UM bd bd bd bd bd CHDK, MOSiR wyposażenie imprez masowych w sanitariaty przenośne 16,00 2012/2015 Budżet miasta 16,00 4,00 4,00 4,00 4,00 102 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Nazwa zadania Zakres rzeczowy zadania budowa sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic: KrańcowaWłodawska oraz sieci wodociągowej w rejonie ul. Malowane opracowanie projektu technicznego i budowa sieci wodociągowej z rur PE 100 PN 10 0 110 o długości 1800 mb oraz budowa kanalizacji sanitarnej z rur PCV 0 200 SN 8 o długości 2100 mb modernizacja oczyszczalni ścieków w Chełmie wraz z rozbudową systemu wodno kanalizacyjnego modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków dla obiektów powyżej 100 tyś RLM. Budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulic Pszenna - Metalowa z rur PCV 0 200 SN 8 o długości 8848 mb. Budowa sieci wodociągowej w rejonie ulic Pszenna - Metalowa z rur PE 100 PN 10 Dz. 110 i 90 o długości 5950 mb. Budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulicy Wolwinów z rur PCV 0 250 SN 8 o długości 4827 mb. Budowa sieci wodociągowej w rejonie ulicy Wolwinów z rur PE 100 PN Dz. 63 i 125 o długości 2171 mb. Doszczelnienie kolektorów sanitarnych z rur betonowych 0 1200, 1000 o długości 1500 mb. budowa sieci wodociągowej w rejonie ulic Budowlana Ceramiczna budowa sieci wodociągowej o długości 4900 mb (rury PE 100 PN 10 Dz 110) Całkowita wartość programu/zadania (w tys. zł) 2 293,39 programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2010/2016 1500,00 0 500,00 500,00 500,00 Budżet Miasta 1500,00 0 500,00 500,00 500,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 0 0 0 0 0 2009/2015 84 580,00 6 238,00 62 711,00 15 631,00 0 Budżet Miasta/ Jednostki i inne zwrotne 40 789,00 975,00 24 183,00 15 631,00 0 Środki UE/Środki zewnętrzne 46 096,00 5 263,00 38 528,00 0 2 305,00 2011/2016 472,95 0 0 0 472,95 Budżet Miasta/ Jednostki i inne zwrotne 182,73 0 0 0 182,73 Środki UE/Środki zewnętrzne 290,22 0 0 0 290,22 Termin rozpoczęcia/ zakończenia Nakłady w latach planu (w tys. zł) 86 066,00 472,95 103 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka ZDM Nazwa zadania budowa i modernizacja istniejącej kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Chełm Zakres rzeczowy zadania jak w nazwie zadania Całkowita wartość programu/zadania (w tys. zł) ścisłe przestrzeganie zasad eksploatacji poszczególnych studni ujęcia „Bariera” bd MPGK Sp. z o.o./ PSSE monitorowanie jakości wody ujmowanej studniami ujęcia „Bariera” bd MPGK Sp. z o.o./ Samorządy gminne Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. MPGK Sp. z o.o. Prezydent prowadzenie monitoringu środowiska dla istniejącego składowiska i składowiska bd zamkniętego realizacja koncepcji maksymalnego wykorzystania wód z odwodnienia kopalni na cele gospodarcze i dla zaopatrzenia ludzi z uwzględnieniem potrzeb sąsiednich gmin budowa zbiorników wody w Kumowej Dolinie wraz z modernizacją ujęcia wody "Trubaków" budowa zbiorników wody w Kumowej Dolinie wraz z modernizacją ujęcia wody "Trubaków" ograniczenie zużycia wody do płukania kanalizacji sanitarnej budowa basenu zamkniętego aquapark opracowanie koncepcji, opracowanie dokumentacji technicznej, opracowanie Studium Wykonalności, roboty budowlane polegające na budowie basenu zamkniętego 2012 2013 2014 2015 2011/2015 4 000,00 1 000,00 1 000,00 1 000,00 1 000,00 Budżet Miasta 4 000,00 1 000,00 1 000,00 1 000,00 1 000,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 0 0 0 0 0 2012 r. w ramach swojej działalności bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd od 2008 r. bd bd bd bd bd 2015/2016 2 920,00 0 0 0 2 920,00 Budżet Miasta 1 168,00 0 0 0 1 168,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 1 752,00 0 0 0 1 752,00 od 2010 bd bd bd bd bd 2009/2015 29 060,40 0 9 686,80 9 686,80 9 686,80 Budżet Miasta 5812,08 0 1 937,36 1 937,36 1 937,36 Środki UE/Środki zewnętrzne 23248,32 0 7 749,44 7 749,44 7 749,44 Nakłady w latach planu (w tys. zł) 4 000,00 MPGK Sp. z o.o./ Zakład Cementownia Chełm PGO Sp. z o.o. programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) Termin rozpoczęcia/ zakończenia 2012 r. w ramach swojej działalności 2012 r. w ramach swojej działalności 2 920,00 bd 29 083,70 104 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Zakres rzeczowy zadania Całkowita wartość programu/zadania (w tys. zł) Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 bd bd bd bd bd Nakłady w latach planu (w tys. zł) właściciele instalacji utrzymywanie we właściwym stanie technicznym i eksploatacyjnym zakładowych oczyszczalni ścieków bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków WIOŚ egzekwowanie od użytkowników instalacji raportowania stanu ilości i jakości odprowadzanych ścieków bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków bd bd bd bd bd właściciele instalacji podejmowanie bieżących działań naprawczych w przypadku niedotrzymywania norm bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków bd bd bd bd bd ZDM przeprowadzenie okresowych pomiarów ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych z poszczególnych kanałów wylotowych kanalizacji deszczowej bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków bd bd bd bd bd Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych konserwacja rzeki Uherki 120,00 2012/2015 WZMiUW 120,00 30,00 30,00 30,00 30,00 Odpowiedni Wydział UM bieżąca identyfikacja właścicieli nielegalnie odprowadzających ścieki bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków bd bd bd bd bd MPGK z o.o. ZDM odcięcie nielegalnych przyłączy po wyznaczonym terminie (jako wykonanie zastępcze) bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków bd bd bd bd bd Odpowiedni Wydział UM zaangażowanie lokalnych mediów oraz placówek oświatowo-wychowawczych dla przeprowadzenia kampanii promocyjnej w zakresie likwidacji niekontrolowanych zrzutów ścieków do rzeki bd 2008 r. w ramach swoich obowiązków bd bd bd bd bd 105 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Inwestor bd Prezydent MPGK Sp. z o.o. ,MOSiR programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2008/2014 4078,93 0 3 053,13 1 025,80 0 Budżet Miasta 0 0 0 0 0 Środki UE/Środki zewnętrzne 4078,93 0 3 053,13 1 025,80 0 2011/2015 1 280,00 500,00 500,00 280,00 0 Budżet Miasta 192,00 75,00 75,00 42,00 0 Środki UE/Środki zewnętrzne 1 088,00 425,00 425,00 238,00 0 Budżet Miasta 54 835,2 2 064,00 27 709,36 19 124,36 5 937,48 Środki UE/Środki zewnętrzne 77 425,17 5 718,00 49 785,57 9 043,24 12 878,36 Łącznie w latach 2012-2015 132 260,37 7 782,00 77 494,93 28 167,60 18 815,84 Nazwa zadania budowa Centrum Sportów Wodnych modernizacja zbiornika „Glinianki” w Chełmie Rewitalizacja parku miejskiego przy ul. Lubelskiej Zakres rzeczowy zadania zagospodarowanie terenu przy ul. Ceramicznej 40B, opracowanie koncepcji, opracowanie programu funkcjonalno-użytkowego, wykonanie wyceny ekonomicznej, opracowanie dokumentacji technicznej, realizacja inwestycji rewitalizacja parku miejskiego przy ul. Lubelskiej - połączenie parku ze szlakiem doliny rzeki Uherka jako miejsca dydaktycznowypoczynkowego, zagospodarowanie zieleni Całkowita wartość programu/zadania (w tys. zł) 4 152,05 Termin rozpoczęcia/ zakończenia Nakłady w latach planu (w tys. zł) 1 500,00 106 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Tabela 40 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców, cel szczegółowy: Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Odpowiedni Wydział UM placówki edukacyjne media lokalne organizacje pozarządowe edukacja ekologiczna w zakresie zapobiegania wytwarzaniu odpadów, ograniczania ich ilości oraz zagospodarowania eliminującego negatywne oddziaływanie na środowisko ZDM,MPGK Sp.z.o.o bieżące utrzymanie czystości i porządku na terenach miejskich MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM Straż Miejska Straż Miejska WIOŚ MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM akcje edukacyjne na rzecz eliminowania negatywnego odpadów na środowisko, w tym: akcje Sprzątanie Miasta – Wiosna, Sprzątanie Świata – Polska: zakup worków do selektywnej zbiórki (szkło, tworzywa sztuczne, makulatura, ogólnokomunalne), rękawic ochronnych, odbioru i transportu odpadów do ZPOK, opracowanie systemu monitoringu wyników edukacji i dalszego jej rozwoju bieżące utrzymanie czystości placów, dróg i ulic (gminne, wewnętrzne) bieżące utrzymanie czystości placów, dróg i ulic (krajowe, wojewódzkie, powiatowe) Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadana 51,00 zadanie ciągłe Budżet Miasta 740,00 zadanie ciągłe Budżet Miasta Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 51,00 10,00 12,00 14,00 15,00 290,00 290,00 bd bd bd 450,00 450,00 bd bd bd - - - - - Nakłady w latach planu (w tys. zł) monitoring funkcjonalności i dostosowywanie systemu zbierania odpadów na terenie miasta do potrzeb mieszkańców w ramach obowiązków podmiotów związanych z odbiorem i transportem odpadów a także działań własnych Straży Miejskiej będzie prowadzony monitoring wypełnienia pojemników, koszy ulicznych pod kątem zagrożenia wystąpienia dzikich wysypisk - egzekucja obowiązków właścicieli nieruchomości oraz właścicieli zwierząt w zakresie utrzymania czystości i porządku kontrole prawidłowej realizacji obowiązku wynikających z zapisów regulaminu utrzymania czystości i porządków w gminie w ramach interwencji - zadanie ciągłe Budżet Miasta - - - - - inwentaryzacja i usuwanie nielegalnych składowisk odpadów bieżące przyjmowanie informacji dotyczących miejsc zanieczyszczonych odpadami komunalnymi prowadzenie bazy danych miejsc narażonych na negatywne oddziaływania, planowanie działań zaradczych oraz zlecanie usług polegających na oczyszczeniu terenu i przewiezieniu odpadów do ZPOK w Srebrzyszczu 250,00 zadanie ciągłe Budżet Miasta 250,00 55,0 60,0 65,0 70,0 Wydział Ochrony Środowiska /Infrastruktury Komunalnej Całkowita wartość zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania 107 zadanie ciągłe Budżet Miasta Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 Budżet Miasta 1 041,00 805,00 72,00 79,00 85,00 Środki UE/Środki zewnętrzne - - - - - Łącznie w latach 2012 - 2015 1 041,00 805,00 72,00 79,00 85,00 Nazwa zadania Całkowita wartość zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadana Nakłady w latach planu (w tys. zł) Tabela 41 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zorganizowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami w pełni bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców, celu szczegółowy: Organizacja systemu wspomagającego prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Wydział Infrastruktury Komunalnej /Finansowy opracowanie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie Odpowiedni Wydział UM MPGK Sp. z o.o. PUM Sp. z o.o. ZDM, media akcje informacyjne i edukacyjne ekologiczne związane z wdrażaniem i usprawnianiem nowego systemu Odpowiedni Wydział UM Chełm wdrożenie, kontrola realizacji i sprawozdawczość z zakresu obowiązków utrzymania czystości i porządku Całkowita wartość zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania analiza kosztów, opracowanie wzorów umów, organizacja przetargu na usługi odbioru i zbierania odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych, opracowania uchwal w tym zakresie, prowadzenia sprawozdawczości kampania informacyjno-edukacyjnej związana z wprowadzeniem nowego regulaminu: opracowanie i druk regulaminu wraz z pismem informującym, dostarczenie informacji do wszystkich właściciel nieruchomości, organizacja spotkań z radnymi, mieszkańcami, opracowanie i umieszczenie informacji na stronie internetowej zorganizowanie stanowisk odpowiedzialnych za naliczanie wymiaru od właścicieli nieruchomości, przyjmowanie deklaracji, wydawanie decyzji, udzielanie ulg, windykację opłat (księgowanie wpłat, prowadzenie egzekucji), sprawozdawczość, zakup oprogramowania komputerowego dla wydziału odpowiedzialnego za wprowadzenie i nadzór nad funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w gminie Miasto Chełm 108 Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 - 2012 Budżet Miasta w ramach zadań UM - - - - - 100,00 2012-2015 Budżet Miasta 100,00 10,00 80,00 5,00 5,00 Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady w latach planu (w tys. zł) Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 40,00 10,00 10,00 10,00 10,00 20,00 5,00 5,00 5,00 5,00 240,00 240,00 bd bd bd MPGK Sp. z o.o. 7,50 7,50 bd bd bd 2012-2015 9,80 9,80 bd bd bd 800,00 800,00 - - - 800,00 - 800,00 - - 800,00 800,00 - - - - - - - - 320,00 80,00 80,00 80,00 80,00 120,00 30,00 30,00 30,00 30,00 bd bd bd bd bd - - - - - Budżet Miasta 280,00 55,00 125,00 50,00 50,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 2 977,30 1 937,3 880,0 80 80 Łącznie w latach 2012 - 2015 3 257,30 1 992,3 1 005 130 130 Nazwa zadania Wydział Ochrony Środowiska Wydział Infrastruktury Komunalnej Całkowita wartość zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów poprzez zakup pojemników, worków, koszy ulicznych, w tym na psie odchody MPGK Sp. z o.o. zakup i bezpłatna dystrybucja worków do selektywnej zbiórki odpadów w podziale na szkło, plastik i makulaturę oraz odpady ogólnokomunalne dla mieszkańców w ramach promocji selektywnej zbiórki i ochrony powierzchni ziemi zakup i dystrybucja pakietów „WC psinka” składających się z papierowej torebki i tekturowej łopatki w ramach akcji będącej kontynuacją kampanii „czyste miasto wspólna sprawa” 2012-2015 317,30 remont i zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów zakup i remont pojemników do zbiórki odpadów KP 7 MPGK Sp. z o.o. zakup specjalistycznego pojazdu do transportu dzwonów z HDS zakup specjalistycznego pojazdu z przednim załadunkiem do transportu pojemników typu POK zakup specjalistycznego pojazdu do transportu odpadów z załadunkiem tylnym 2400,00 dostosowanie istniejących „gniazd” do dwupojemnikowego systemu „odpady suche-mokre” w zabudowie wielorodzinnej - PUM Sp. z o.o. NFOŚIGW WFOŚiGW Wydział Ochrony Środowiska usprawnienie systemu odbioru i transportu odpadów komunalnych kontynuacja realizacji programu usuwania wyrobów zawierających azbest, w tym działań informacyjno edukacyjnych kontynuacja pomocy w zakresie dofinansowania programu likwidacji azbestowych pokryć dachowych prowadzenia działań informacyjno-edukacyjnych związanych z unieszkodliwianiem azbestu bieżące uzupełnianie bazy danych 109 2012-2015 Budżet Miasta 2012-2015 PUM Sp. z o.o. MPGK Sp. z o.o. programu/zadania Nakłady w latach planu (w tys. zł) Budżet Miasta zakup koszy ulicznych, na podstawie aktualnego zapotrzebowania usprawnienie systemu odbioru i transportu odpadów komunalnych Termin rozpoczęcia/ zakończenia PUM Sp. z o.o. 2012-2013 MPGK Sp. z o.o. 2012 440,00 - w ramach działań własnych 2012-2015 NiWFOŚiGW 2012-2015 Budżet Miasta 2012 Budżet Miasta w ramach zadań UM Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Tabela 42 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zmniejszenie wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji, cel szczegółowy: Rozpoczęcie realizacji niezbędnych zadań ujętych w „Programie ochrony powietrza dla miasta Chełma” na lata 2009 - 2020 Wydział lub Jednostka Zarządcy nieruchomości i właściciele budynków mieszkalnych Biuro Inwestycji Miejskich Biuro Inwestycji Miejskich Nazwa zadania realizacja zadań związanych z termoizolacją budynków mieszkalnych, obiektów przemysłowych, usługowych i użyteczności publicznej (z wyjątkiem placówek oświatowych) Całkowita wartość programu (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania zadanie polegające na m.in.: wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, demontażu i wymianie 13 973 542 wadliwych instalacji elektrycznych wykonaniu izolacji ścian, dachu Etap I realizowany przez Program Współpracy Polska – Białoruś - Ukraina/inne środki zewnętrzne. Objęty projektem transgranicznym, realizowanym w latach 2013-2014, remont elewacji wraz z dociepleniem ścian, docieplenie dachu i modernizacja budynku Zespołu stropodachów, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, Szkół Ogólnokształcących Nr 8 modernizacja krytej pływalni, modernizacja ciągów przy ul. Połanieckiej 10 pieszo-jezdnych wraz z budową parkingu, Etap II i III realizowany będzie po 2014 r. Etap II modernizacja sali gimnastycznej, pomieszczeń szkolnych, instalacji elektrycznej, wod.-kan., CO. Etap III Budowa zespołu boisk wielofunkcyjnych termomodernizacja szkół i placówek oświatowych termomodernizacja budynków ZSE i III LO 110 programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 2012/2015 Termin rozpoczęcia/ zakończenia Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 13 973 542,00 b.d. b.d. b.d. b.d. Chełmska Spółdzielnia 13 973 542,00 Mieszkaniowa b.d. b.d. b.d. b.d. Koszty własne zarządców b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2009/2016 12 707,00 0,00 Budżet Miasta 2 171,00 0,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 10 536,00 0,00 2012/2015 1 200,00 400,00 400,00 400,00 0,00 Budżet Miasta 1 200,00 400,00 400,00 400,00 0,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5 707,00 6 000,00 1 000,00 571,00 600,00 1 000,00 14 707,00 5 136,00 5 400,00 0,00 1 200,00 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania modernizacja systemu ciepłowniczego na terenie miasta Miejskie Chełm (w tym: modernizacja Przedsiębiorstwo i budowa sieci ciepłowniczych, Energetyki Cieplnej budowa węzłów cieplnych, budowa sieci telemetrycznych do wizualizacji m.s.c.) jak w nazwie zadania Miejskie podłączenie nowych odbiorców Przedsiębiorstwo do m.s.c. Energetyki Cieplnej jak w nazwie zadania Biuro Inwestycji Miejskich kontynuacja modernizacji Chełmskiego Domu Kultury z infrastrukturą otoczenia w Chełmie Całkowita wartość programu (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania 13 180,44 − − 2012/2015 13 180,44 Budżet Miasta 8 283,43 środki UE (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko) 4 897,01 2012/2015 2 000,00 b.d. środki własne 2 000,00 2008/2012 Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 3 498,17 1 997,09 4 147,48 3 537,70 995,47 579,61 2 502,70 1 417,48 3 585,25 3 123,10 562,23 414,60 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 5 405,22 5 405,22 0,00 0,00 0,00 Budżet Miasta 3 308,00 3 308,00 0,00 0,00 0,00 środki UE/środki zewnętrzne 2 097,22 2 097,22 0,00 0,00 0,00 2 000,00 zakres rzeczowy: demontaż istniejącej i montaż nowej instalacji elektrycznej w budynku (instalacja oświetleniowa ogólna, oświetlenie awaryjne, instalacja zasilająca 1-fazowa i 3-fazowa, instalacja p.poż.,) wymiana stolarki drzwiowej wewnątrz budynku z naświetlami (15 szt.), docieplenie klatki schodowej - wymiana ślusarki stalowej na aluminiową (50 m2) adaptacje pomieszczeń po bibliotece na potrzeby działalności ChDK: − − programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) Termin rozpoczęcia/ zakończenia 5 566,52 klimatyzacja sali lustrzanej (4 klimatyzatory) malowanie pomieszczeń w budynku ChDK (5 500 m2) remont schodów wewnętrznych monitoring obiektu i parkingów zagospodarowanie terenu wokół obiektu - zieleń, oświetlenie, mała architektura, komunikacja (2 500 m2) budowa infrastruktury otoczenia - parkingi 111 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Transgraniczne Centrum Edukacji EkonomicznoSpołecznej - adaptacja degradujących segmentów budynku Chełmskiej Biblioteki Publicznej roboty budowlane, instalacyjne i wykończeniowe oraz zagospodarowanie terenu związane z przystosowaniem obiektu do przewidzianej dla niego funkcji udostępniania zbiorów biblioteki, poszerzonej o działalność „Transgranicznego Centrum Edukacji Ekonomiczno-Społecznej” nowego, edukacyjnego działu Chełmskiej Biblioteki Publicznej. modernizacja i wymiana indywidualnych źródeł ciepła na terenach z przewagą indywidualnych systemów grzewczych wymiana węglowych źródeł ciepła na niskoemisyjne – gazowe lub olejowe Właściciele nieruchomości zastąpienie ogrzewania indywidualnego ciepłem z sieci cieplnej lub ogrzewaniem elektrycznym podłączenie właścicieli nieruchomości do sieci energetycznej i cieplnej na podstawie umów z dostawcami medium b.d. Zarządcy nieruchomości PUM Sp. z o.o. docieplanie budynków zadanie polegające na m.in.: wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, wykonaniu izolacji ścian, dachu 3 500,00 Wydział Ochrony Środowiska wznowienie systemu zachęt dla osób przeprowadzających likwidację indywidualnych źródeł ciepła opalanych węglem dofinansowania do likwidacji kotłowni węglowych i przyłączenie do sieci co b.d. Właściciele nieruchomości propagowanie/edukacja metod ograniczenia „niskiej emisji”, w tym m.in. poprzez: stosowanie w indywidualnych źródłach ciepła dobrych jakościowo paliw, negację spalania odpadów w paleniskach domowych Biuro Inwestycji Miejskich Zarządcy nieruchomości Biuro Inwestycji realizacja Wieloletniego Miejskich/Wydział Programu Gospodarowania Infrastruktury Mieszkaniowym Zasobem Miasta szeroko rozumiana edukacja, obejmującą m.in. wydawanie i rozdawanie ulotek, lokalną prasę, zebrania Rad Osiedli. budowa budynków komunalnych i socjalnych 112 Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2008/2013 przeniesione na lata 2012/2015 13 916,85 1 045,95 662,46 74,97 12 133,47 Budżet Miasta 4 682,22 1 000,00 573,88 74,97 3 033,37 środki UE/środki zewnętrzne 9 234,63 45,95 88,58 0 9 100,1 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 3 500,00 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. zadanie ciągłe b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne i dotacje b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. właściciele nieruchomości b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. dotacje b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2008/2016 3 610,00 610 Budżet Miasta 2 710,00 610 13 963,28 b.d. b.d. zadanie ciągłe Budżet Miasta koszty własne 1 000,00 1 000,00 1 000,00 9 085,44 700 700,00 700,00 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Komunalnej Nazwa zadania Całkowita wartość programu (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Środki UE/Środki zewnętrzne Chełm na lata 2009 - 2015 Budżet Miasta Nakłady 2012-2016 razem (w tys. zł) 900,00 Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 0 300 300,00 300,00 22 354,65 6 313,47 2 824,49 5 360,22 7 856,47 Środki UE/Środki zewnętrzne 14 003 206,86 4 645,87 6 942,06 6 262,23 9 814,70 Łącznie z podziałem na lata 2012-2015 14 025 561,51 10 959,34 9 766,55 11 622,45 17 671,17 113 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Tabela 43 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zmniejszenie wielkości emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza ze stacjonarnych i mobilnych źródeł emisji, celu szczegółowy: Ograniczenie emisji punktowych ze źródeł spalania paliw oraz procesów technologicznych w zakładach przemysłowych Chełma Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Właściciele instalacji bieżące konserwacje i naprawy instalacji oczyszczających spaliny, eksploatowanych w kotłowniach komunalnych i zakładowych Właściciele instalacji Zakład Cementownia Chełm Zakład Cementownia Chełm Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania 2012/2015 Nakłady Nakłady w latach planu 2012-2015 (w tys. zł) razem 2012 2013 2014 2015 (w tys. zł) b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. właściciele instalacji b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet Miasta b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Środki UE/Środki zewnętrzne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Łącznie z podziałem na lata 2012-2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. jak w zadaniu koszty własne właściciele instalacji kontrola instalacji posiadających automonitoring i kontrole zewnętrzne pozwolenia zintegrowane, pozwolenia na w zakresie przestrzegania standardów emisji wprowadzanie gazów lub pyłów oraz na pyłów i gazów które wpłynęły skargi. budowa dwóch silosów klinkieru w celu realizacji programu dostosowawczego Pozwolenia Zintegrowanego Zakładu Cementownia Chełm koszty własne koszty własne Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jak w zadaniu budowa suszarni paliw alternatywnych pozwoli zwiększyć substytucję ciepła do wypału klinkieru z paliw alternatywnych 2012/2015 koszty własne Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jak w zadaniu 114 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Tabela 44 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Zmniejszenie emisji hałasu na terenie miasta Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Celem inwestycji jest poprawa bezpieczeństwa ruchu kołowego i pieszego na odcinku miejskim drogi krajowej nr 12 w Chełmie. Zakres rzeczowy przedsięwzięcia: Nakłady Termin rozpoczęcia/ 2012-2015 zakończenia razem programu/zadania (w tys. zł) Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2010/2012 5 900,00 5 900,00 0,00 0,00 0,00 Budżet Miasta 885,00 885,00 0,00 0,00 0,00 środki UE/środki zewnętrzne 5 015,00 5 015,00 0,00 0,00 0,00 2011/2014 142 561,00 75,00 60 103,00 82 383,00 0,00 Budżet Miasta 21 384,15 11,25 9 015,45 12 357,45 0,00 63,75 51 087,55 70 025,55 0,00 przebudowa ronda Dmowskiego wraz z dojazdami: ul. Podgórze - remont ulicy z chodnikami na odc. ok. 500 mb, ul. Zawadówka - remont wlotu ulicy z chodnikami -. ok. 100 mb, poprawa bezpieczeństwa Zarząd Dróg ruchu drogowego Miejskich na odcinku miejskim DK Nr 12 w Chełmie ul. Lubelska - remont ulicy z chodnikami na odc. ok. 500 mb, ul. Włodawska - remont wlotu ulicy z chodnikami - ok. 100 mb. Przebudowa skrzyżowania: Rejowiecka - Szpitalna z dojazdami: 12 000,00 ul. Szpitalna - zmiana geometrii wlotów, ul. Rejowiecka - wymiana nawierzchni jezdni w obrębie skrzyżowania, remont jezdni i chodników na odcinkach do 500 m od skrzyżowania wraz z przebudową (przesunięciem) drogowej sygnalizacji świetlnej przy Szkole Podstawowej Nr 3 na skrzyżowanie z ul. Piaskową, przebudowa skrzyżowania ulic: Aleja Przyjaźni - Okszowska wraz z dojazdami do 100 mb opracowanie dokumentacji projektowej, Zarząd Dróg Miejskich przebudowa drogi krajowej nr 12 w granicach administracyjnych Miasta Chełm przebudowa nawierzchni odcinka miejskiego drogi krajowej nr 12 w Chełmie wraz z chodnikami, zjazdami, elementami infrastruktury drogowej oraz drogami dojazdowymi (serwisowymi) obejmującego ulice Podgórze, Rejowiecką, Aleję Przyjaźni, Rampę Brzeską oraz ulicę Wschodnią (długość odcinka wynosi 8,159 km) wraz z remontem wiaduktu drogowego nad torem bocznicowym i mostu na rzece Uherce 115 142 561,00 środki UE/środki zewnętrznerezerwa 121 176,85 subwencji ogólnej Budżetu Państwa na rok 2012 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania modernizacja drogi wojewódzkiej nr 843 opracowanie dokumentacji projektowo - kosztorysowej na odcinku od relacji Chełm ul. Orląt Lwowskich do granicy administracyjnej miasta Zamość, Zarząd Dróg ul. Lwowska opracowanie Studium Wykonalności, Modernizacja drogi od ul. Orląt 13 080,00 Miejskich w Chełmie Lwowskich do skrzyżowania z ul. 15 Sierpnia oraz od skrzyżowania (przebudowa do granicy administracyjnej miasta wraz z infrastrukturą odcinka miejskiego towarzyszącą drogi wojewódzkiej nr 843) Zarząd Dróg Miejskich przebudowa drogi DW nr 844, ul. Hrubieszowskiej w Chełmie opracowanie dokumentacji projektowo - kosztorysowej opracowanie Studium Wykonalności 30 000,00 przebudowa drogi wraz z infrastrukturą towarzyszącą opracowanie: koncepcji, studium wykonalności, raportu oddziaływania na środowisko inwestycji, dokumentacji technicznej budowy obwodnicy południowej Miasta Chełm, wykup gruntu oraz decyzje podziałowe Zarząd Dróg Miejskich przebudowa wewnątrz regionalnych sieci transportowych w obszarze przygranicznym budowa obwodnicy południowej miasta Chełm Nakłady Termin rozpoczęcia/ 2012-2015 zakończenia razem programu/zadania (w tys. zł) Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2011/2016 8 580,00 0,00 3 500,00 3 500,00 1 580,00 Budżet Miasta 1 287,00 0,00 525,00 525,00 237,00 środki UE/środki zewnętrzne 7 293,00 0,00 2 975,00 2 975,00 1 343,00 2010/2017 12 800,00 0,00 3 000,00 2 800,00 7 000,00 - rezerwa subwencji ogólnej budżetu Państwa na 2012 12 800,00 0,00 3 000,00 2 800,00 7 000,00 2013/2020 60 000,00 0,00 20 000,00 20 000,00 20 000,00 Budżet Miasta 9 000,00 0,00 3 000,00 3 000,00 3 000,00 środki UE/środki zewnętrzne 51 000,00 0,00 17 000,00 17 000,00 17 000,00 Budżet Miasta/środki zewnętrzne prace budowlane i modernizacyjne ulic wchodzących w skład obwodnicy południowej Miasta Chełm (dł. ok 10,7 km) z infrastrukturą towarzyszącą: odcinek łączący ul. Podgórze z ul.15-go Sierpnia - ulica nowoprojektowana, 250 000,00 odcinek ul. 15-go Sierpnia przecinający DW nr 812, odcinek Al.3-go Maja przecinający drogę wojewódzką nr 843, ulica Wojsławicka odcinek łączący ul. Wojsławicką i ul. Hrubieszowską (DW nr 844) ulica nowoprojektowana odcinek łączący ul. Hrubieszowskiej (DW nr 844) z ul. Rampa Brzeska - granica administracyjna miasta - ulica nowoprojektowana 116 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Zarząd Dróg Miejskich Zarząd Dróg Miejskich Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania budowa ul. Synów Pułku od budowa ulicy o szerokości 7,00 m i długości 772,50 m o nawierzchni utwardzonego w technologii z masy mineralno - bitumicznej odcinka Synów Pułku do budowa ciągów pieszych z kostki betonowej brukowej szarej, nowoprojektowanej budowa zatok autobusowych z kostki betonowej brukowej kolorowej ul. Legionów Polskich Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2009/2013 100,00 0,00 100,00 0,00 0,00 Budżet Miasta 100,00 0,00 100,00 0,00 0,00 2012/2016 2 850,00 150,00 900,00 900,00 900,00 Budżet Miasta 2 850,00 150,00 900,00 900,00 900,00 2013/2016 1 700,00 0,00 500,00 500,00 700,00 Budżet Miasta 1 700,00 0,00 500,00 500,00 700,00 2013/2016 3 000,00 0,00 1 000,00 1 000,00 1 000,00 Budżet Miasta 3 000,00 0,00 1 000,00 1 000,00 1 000,00 2013/2015 1 700,00 0,00 500,00 500,00 700,00 Budżet Miasta 1 700,00 0,00 500,00 500,00 700,00 2013/2015 2 000,00 0,00 100,00 600,00 1 300,00 Budżet Miasta 2 000,00 0,00 100,00 600,00 1 300,00 2013/2015 2 000,00 0,00 400,00 600,00 1 000,00 Budżet Miasta 2 000,00 0,00 400,00 600,00 1 000,00 3 000,00 budowa ulicy Majdan opracowanie pełnobranżowej dokumentacji projektowej budowy ulicy oraz roboty nawierzchniowe Zarząd Dróg Miejskich przebudowa ulicy Żeromskiego modernizacja ulicy zakres robót obejmie m.in. frezowanie starej nawierzchni na odcinkach znacznie odkształconych, wymianę krawężników, ułożenie chodnika z kostki betonowej brukowej, wykonanie nawierzchni bitumicznej z masy mineralno-bitumicznej w dwóch warstwach 1 700,00 Zarząd Dróg Miejskich budowa ulicy Wolwinów opracowanie pełnobranżowej dokumentacji projektowokosztorysowej budowy ulicy 4 000,00 Zarząd Dróg Miejskich budowa ulicy Świerkowej utwardzenie nawierzchni jezdni w technologii: masa betonu asfaltowego na podbudowach ograniczonych krawężnikami 1 700,00 Zarząd Dróg Miejskich przebudowa ulicy Łowieckiej opracowanie dokumentacji projektowej oraz przebudowa nawierzchni ulicy wraz z budową chodników na odcinku od ul. Ogrodniczej do ul. Żeromskiego. Zaplanowano ułożenie warstw konstrukcyjnych z masy betonu asfaltowego Zarząd Dróg Miejskich budowa ulicy Nadtorowej opracowanie dokumentacji projektowej, budowa ulicy w technologii: nawierzchnia jezdni z masy betonu asfaltowego na podbudowach 117 Nakłady Termin rozpoczęcia/ 2012-2015 zakończenia razem programu/zadania (w tys. zł) 3 550,00 2 000,00 2 000,00 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Zarząd Dróg Miejskich budowa drogi dojazdowej wraz z miejscami postojowymi do bloków budowa dojazdu do komunalnych przy ul. Kredowej od strony ul. Reja bloków roboty budowlane w tym: budowę kanalizacji deszczowej, komunalnych przy oświetlenia i usunięcie kolizji z uzbrojeniem podziemnym oraz roboty ulicy Kredowej drogowe Zarząd Dróg Miejskich opracowanie pełnobranżowych dokumentacji projektowych budowy ulica Lwowska 102ulicy Lwowskiej 102-122 i ulicy Lwowskiej 103-109, uregulowanie 122 i 103-109 stosunku własności gruntów oraz wykonanie robót budowlanych Zarząd Dróg Miejskich budowa ulicy Bursztynowej opracowanie dokumentacji, budowa ulicy wraz z uzbrojeniem towarzyszącym: kanalizacją deszczową i oświetleniem ulicznym, planowane roboty drogowe poprzedzone zostaną wykonaniem podziału gruntów zajętych pod drogę i uzyskanie decyzji lokalizacyjnej inwestycji, Nakłady Termin rozpoczęcia/ 2012-2015 zakończenia razem programu/zadania (w tys. zł) Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2009/2014 330,00 0,00 0,00 330,00 0,00 Budżet Miasta 330,00 0,00 0,00 330,00 0,00 2009/2016 1 550,00 0,00 450,00 550,00 550,00 Budżet Miasta 1 550,00 0,00 450,00 550,00 550,00 2011/2016 1 450,00 0,00 450,00 500,00 500,00 Budżet Miasta 1 450,00 0,00 450,00 500,00 500,00 2013/2016 1 350,00 0,00 400,00 450,00 500,00 Budżet Miasta 1 350,00 0,00 400,00 450,00 500,00 2009/2015 1 200,00 0,00 800,00 400,00 0,00 Budżet Miasta 1 200,00 0,00 800,00 400,00 0,00 900,00 2 000,00 1 494,60 zaplanowano wykonanie utwardzenia ulicy w technologii: nawierzchnia bitumiczna na podbudowach ograniczonych krawężnikami, chodniki z kostki brukowej betonowej Zarząd Dróg Miejskich Zarząd Dróg Miejskich budowa ulicy Pszennej budowa ulicy Partyzantów opracowanie dokumentacji projektowej budowy ulicy oraz wykonanie robót budowlanych budowa ulicy Partyzantów na odcinku od istniejącej nawierzchni bitumicznej ul. Partyzantów do ul. Wojsławickiej i od ul. Wojsławickiej do ul. Hrubieszowskiej, docelowo planuje się budowę nawierzchni z betonu asfaltowego na podbudowach 118 1 750,00 1 250,00 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Zarząd Dróg Miejskich Zarząd Dróg Miejskich Zarząd Dróg Miejskich Nazwa zadania budowa ścieżek rowerowych budowa ulicy Kosynierów przebudowa ulicy Ceramicznej w Chełmie Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Nakłady Termin rozpoczęcia/ 2012-2015 zakończenia razem programu/zadania (w tys. zł) Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2009/2014 400,00 0,00 0,00 400,00 0,00 budowa ścieżki rowerowej w ulicy Wojsławickiej: opracowanie dokumentacji projektowej oraz remont nawierzchni chodnika i budowę ścieżki rowerowej na odcinku od Al. I AWP do ul.3 maja, budowa ścieżki rowerowej w ulicy Hrubieszowskiej. Budżet Miasta 400,00 0,00 0,00 400,00 0,00 wykonanie robót drogowych na odcinku od ulicy Hrubieszowskiej do ulicy Wolwinów, budowa kanalizacji deszczowej i oświetlenia ulicznego oraz przebudowa kolidujących urządzeń uzbrojenia podziemnego. Utwardzenie ulicy wykonane zostanie w technologii: nawierzchnia z masy betonu asfaltowego na podbudowach oraz chodniki z betonowej kostki brukowej. 2009/2016 1 000,00 0,00 0,00 400,00 600,00 Budżet Miasta 1 000,00 0,00 0,00 400,00 600,00 2010/2015 2 854,00 0,00 0,00 1 000,00 1 854,00 Budżet Miasta 2 854,00 0,00 0,00 1 000,00 1 854,00 budowa ścieżki rowerowej w Al. I AWP - opracowanie dokumentacji projektowych oraz remont nawierzchni chodników i budowę ścieżek rowerowych o nawierzchniach z kostki brukowej betonowej na odcinkach: od ul. Wojsławickiej do skrzyżowania z ul. Lwowską (po stronie północnej), zakres rzeczowy projektu obejmuje: przebudowę (wzmocnienie) konstrukcji jezdni na odcinku o długości 2,5 km (19.000 m²) poprzez wykonanie nakładek: warstwy wyrównawczej z betonu asfaltowego oraz warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego (istniejąca nawierzchnia bitumiczna wykorzystana zostanie jako podbudowa), remont nawierzchni chodników ułożenie nowej nawierzchni z kostki brukowej betonowej na podbudowie (na powierzchni ok. 5.000m²) przebudowę zatok autobusowych (w tym zatoki autobusowej przy skrzyżowaniu z ul. Budowlaną przebudowę skrzyżowania z ul. Budowlaną (wymiana nawierzchni jezdni i chodników), budowę linii kablowej oświetlenia ulicznego w ulicy Ceramicznej (w tym: budowa linii kablowej oświetleniowej oraz budowa linii kablowej oświetleniowej przy ul. Wygon, stałą organizację ruchu, w tym: wykonanie oznakowania poziomego jezdni, wymianę tablic znaków drogowych, ustawienie barier ochronnych 119 1 700,00 1 500,00 4 854,00 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Zarząd Dróg Miejskich Wydział Infrastruktury Komunalnej CLA Sp. z o.o. Nazwa zadania przebudowa ul. Obłońskiej i ul. Zielnej poprawa funkcjonowania transportu publicznego w Mieście Chełm Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Zarząd Dróg Miejskich 2012 2013 2014 2015 2 700,00 0,00 0,00 2 700,00 0,00 Budżet Miasta 1 350,00 0,00 0,00 1 350,00 0,00 środki UE/środki zewnętrzne 1 350,00 0,00 0,00 1 350,00 0,00 2011/2015 9 200,00 200,00 3 000,00 3 000,00 3 000,00 Budżet Miasta 1 840,00 40,00 600,00 600,00 600,00 środki UE/środki zewnętrzne 7 360,00 160,00 2 400,00 2 400,00 2 400,00 2011/2014 7 358,00 0,00 7 267,00 91,00 0,00 Budżet Miasta 1 251,00 0,00 1 221,00 30,00 0,00 środki UE/środki zewnętrzne 6 107,00 0,00 6 046,00 61,00 0,00 2012/2015 3 000,00 35,00 1 000,00 1 000,00 965,00 Budżet Miasta 3 000,00 35,00 1 000,00 1 000,00 965,00 2011/2015 2 650,00 50,00 2 000,00 600,00 0,00 Budżet Miasta 1 350,00 50,00 1 000,00 300,00 0,00 środki UE/ zewnętrzne 1 300,00 0,00 1 000,00 300,00 0,00 77 631,15 1 171,25 24 961,45 30 092,45 21 406,00 Środki UE/Środki zewnętrzne 200 601,85 5 238,75 80 508,55 94 111,55 20 743,00 Łącznie z podziałem na lata 2012-2015 278 233,00 6 410,00 105 470,00 124 204,00 42 149,00 zakup nowych niskopodłogowych autobusów komunikacji miejskiej, modernizacja przystanków autobusowych, utworzenie korytarza wysokiej jakości transportu - Korytarz Słoneczny, roboty budowlane niezbędne na wybranych odcinkach dróg wraz z niezbędnym oznakowaniem poziomym i pionowym oraz systemem sygnalizacji świetlnej (sterowanie obszarowe i z priorytetami), rozbudowa transgranicznej przebudowa ulicy Kolejowej na całym odcinku wraz z przejazdem infrastruktury kolejowym oraz zagospodarowaniem placu przed dworcem Głównym Zarząd Dróg drogowo - kolejowej PKP Miejskich węzła komunikacyjnego *Zadanie stanowi część projektu partnerskiego M. Kowel i PKP PLK miasta Chełm budowa ulicy Krańcowej Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2014/2014 przebudowa ul. Obłońskiej od. ul. Narutowicza do. ul. Kolejowej wraz z przebudową skrzyżowania z ul. Zielną oraz ul. Zielnej, przebudowa ul. Obłońskiej o dł. 637 m, Przebudowa ul. Zielnej - chodnik, nakładka 2 700,00 9 260,00 program funkcjonalno-użytkowy Zarząd Dróg Miejskich Nakłady Termin rozpoczęcia/ 2012-2015 zakończenia razem programu/zadania (w tys. zł) opracowanie pełno branżowej dokumentacji projektowej robót drogowych jezdni i chodnika, kanalizacji deszczowej i oświetlenia ulicznego oraz wykonanie robót budowlanych przebudowa ulic w ramach zadania planuje się pracowanie dokumentacji projektowej Gdańskiej i Jadwigi na przebudowę ulic Gdańskiej i Jadwigi Młodowskiej na odcinku od Młodowskiej w ulicy Lubelskiej do ulicy 1 Pułku Szwoleżerów w Chełmie oraz Chełmie przebudowę ww. ulic Budżet Miasta 120 7 506,00 3 000,00 2 650,00 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Tabela 45 Zestawienie zadań do realizacji celu ogólnego: Rozwój terenów zieleni, cele szczegółowe: Ochrona zieleni na terenach ogólnodostępnych, Ochrona zieleni na terenach osiedli mieszkaniowych, Zieleń jako element służący ochronie środowiska na terenie miasta Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania przekazywanie zarządcom nieruchomości Wydział Ochrony podnoszenie estetyki terenów materiałów szkółkarskich do realizacji nasadzeń na Środowiska zielonych administrowanych terenach uzupełnienie, modernizacja i zwiększanie infrastruktury towarzyszącej rekreacji i wypoczynkowi programu/zadania Nakłady w latach planu (w tys. zł) (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2012/2015 440,00 110,00 110,00 110,00 110,00 Budżet Miasta 400,00 100,00 100,00 100,00 100,00 WFOŚIGW 40,00 10,00 10,00 10,00 10,00 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet Miasta b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. zadanie będzie polegało na dostosowaniu obiektów istniejącej małej architektury do potrzeb zarządców terenów w zakresie rekreacji i wypoczynku 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. zadanie będzie polegało na uzupełnianiu zieleni, małej infrastruktury architektonicznej (np. ławki, wyposażenie osiedlowych placów zabaw) na poszczególnych osiedlach Budżet Miasta koszty własne 2012/2015 Wydział Infrastruktury Komunalnej, PFRON Nakłady 2012-2015 razem 440,00 zadanie będzie realizowane poprzez rozdawanie tworzenie zachęt (np. poprzez bezpłatnych sadzonek rodzimych gatunków roślin Wydział Ochrony konkursy, dotacje z budżetu) na wniosek wszystkich osób wyrażających Środowiska do prowadzenia racjonalnej potrzebę przeprowadzenia nasadzeń na terenie gospodarki zielenią ogólnodostępnym Właściciele i zarządcy terenów Termin rozpoczęcia/ zakończenia przystosowanie terenów zieleni w ramach zadania zostaną wykonane podjazdy dla do korzystania przez osoby osób niepełnosprawnych na tereny parków niepełnosprawne 121 b.d. koszty własne Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Wydział Infrastruktury Komunalnej Biuro Inwestycji Miejskich Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania rewitalizacja parku miejskiego przy ul. Lubelskiej połączenie parku ze szlakiem doliny rzeki Uherka rewitalizacja parku miejskiego jako miejsca dydaktyczno-wypoczynkowego, przy ul. Lubelskiej zagospodarowanie zieleni, budowa ścieżki rowerowej, odbudowa małej architektury, odtworzenie alejek parkowych. rewitalizacja parku na Górze Chełmskiej w ramach zadania zostanie przeprowadzona rewitalizacja Zespołu Katedralnego w Chełmie, ul. Góra Chełmska, ul. Lubelska (Dotyk przeszłości – rewitalizacja i adaptacja zabytkowych obiektów Zespołu Katedralnego Górki Chełmskiej wraz z otoczeniem na cele kulturalne), harmonogram działań obejmie: 1. opracowanie dodatkowej dokumentacji technicznej, 2. modernizacja Pałacu biskupiego wraz z ogrodem. Adaptacja pomieszczeń na centrum konferencyjne. Adaptacja parku wypoczynkowego. 3. modernizacja budynku dawnego klasztoru Bazylianów wraz z adaptacją na muzeum regionalne. 4. remont Bramy Uściługskiej. 5. wzmocnienie elementów konstrukcji budynku dawnego muzeum Eparchialnego. 6. odbudowa istniejącego układu komunikacyjnego wraz z systemu odprowadzenia wód opadowych w parku miejskim oraz wykonanie elementów małej architektury. 7. kompleksowe odrestaurowanie murów z XIX wieku, 8. wykonanie ciągów komunikacyjnych oraz uporządkowanie terenu wraz 1 500,00 30 306,00 122 Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012-2015 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2011/2014 1 280,00 500,00 500,00 280,00 0,00 Budżet Miasta 192,00 75,00 75,00 42,00 0,00 środki UE (RPOWL 2007-2013) /środki zewnętrzne 1 088,00 425,00 425,00 238,00 0,00 2008/2016 27 239,00 0,00 9 042,00 8 282,00 9 915,00 Budżet Miasta 4 085,85 0,00 1 356,30 1 242,30 1 487,25 środki UE/środki zewnętrzne 23 153,15 0,00 7 685,70 7 039,70 8 427,75 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012-2015 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 z zagospodarowaniem zieleni przygotowanie terenów chronionych lub interesujących pod względem przyrodniczym zadanie będzie realizowane poprzez uzupełnianie do pełnienia funkcji zdewastowanych lub brakujących oznaczeń form Wydział Ochrony edukacyjnych poprzez ochrony przyrody, ponadto co roku będą Środowiska uzupełnienie oznakowania kontynuowane kontrole stanu wizualnego obiektów przyrodniczych (np. i wielkości obwodu ustanowionych pomników rezerwat przyrody „Wolwinów”, przyrody pomniki przyrody, użytki ekologiczne itp.) 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. w ramach Budżet Miasta pozyskanych środki środków UE/środki zewnętrzne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2012/2015 popularyzacja walorów wspieranie lokalnych wydawnictw i osób fizycznych w ramach Budżet Miasta historycznych, kulturowych szerzących wiedzę o turystycznych walorach pozyskanych i przyrodniczych Chełma i jego miasta, prowadzenie edukacji w szkołach środki UE/ środków okolicy podstawowych zewnętrzne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Wydział Ochrony kontynuowanie programu zajęć Środowiska edukacyjnych przy Stowarzyszenie wykorzystaniu istniejących Lokalna Akcja na obiektów przyrodniczych Rzecz miasta i jego najbliższych Środowiska okolic Biura podróży PTTK Prezydent PTTK Muzeum podnoszenie kwalifikacji przewodników turystycznych o wiadomości związane z walorami przyrodniczymi miasta i okolic b.d. zadanie będzie polegało na kontynuacji prowadzenia edukacji ekologicznej jak w poprzednich latach jak w zadaniu. b.d. 2007/2011 Biuro Inwestycji kontynuacja rewitalizacji Miejskich Starówki - Plac Łuczkowskiego Budżet Miasta zagospodarowanie piwnic 1 304,45 Środki UE/ zewnętrzne 123 bez kosztów zadanie kontynuowane, koszty poniesiono w latach 2007/2011 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Biuro Inwestycji Miejskich Nazwa zadania modernizacja Stadionu Miejskiego w Chełmie budowa zespołu boisk i modernizacja boiska Biuro Inwestycji wielofunkcyjnego przy Zespole Miejskich Szkół Ogólnokształcących Nr 7 przy ul. Synów Pułku 15 Wydział Infrastruktury Komunalnej Administracja osiedli Administracja osiedli zagospodarowanie terenu Ogródka Jordanowskiego uzupełnienie zieleni na terenie osiedli mieszkaniowych właściwe gospodarowanie zielenią na terenach administrowanych przez zarządców nieruchomości Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania jak w zadaniu Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012-2015 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2009/2015 24 000,00 0,00 10 950,00 8 000,00 5 050,00 Budżet Miasta 3 600,00 0,00 1 642,50 1 200,00 757,50 środki UE/środki zewnętrzne 20 400,00 0,00 9 307,50 6 800,00 4 292,50 2015/2016 1 000,00 0,00 0,00 1 000,00 0,00 Budżet Miasta 1 000,00 0,00 0,00 1 000,00 0,00 środki UE/środki zewnętrzne 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2010/2014 600,00 200,00 200,00 200,00 0,00 Budżet Miasta 90,00 30,00 30,00 30,00 0,00 środki UE/środki zewnętrzne 510,00 170,00 170,00 170,00 0,00 2012/2015 100,00 b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet Miasta 100,00 b.d. b.d. b.d. b.d. środki UE/środki zewnętrzne 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2012/2015 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. środki UE/środki zewnętrzne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 24 000,00 boisko do piłki nożnej o nawierzchni ze sztucznej trawy 30 x 60 m oraz bieżnia 100 m, 2 000,00 boisko do siatkówki i tenisa o nawierzchni ze sztucznej trawy 20 x 35 m remont boiska do piłki nożnej, siatkowej wraz z przebudową infrastruktury technicznej 1 000,00 zadanie prowadzone jest poprzez pozyskiwanie sadzonek roślinności ozdobnej udostępnianych przez miasto Chełm na wniosek 100,00 prowadzenie nasadzeń roślinności ozdobnej i działań mających na celu prawidłowe utrzymanie zieleni osiedlowej 124 b.d. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywa do 2019 r. Wydział lub Jednostka Nazwa zadania Całkowita wartość programu/ zadania (w tys. zł) Zakres rzeczowy zadania Termin rozpoczęcia/ zakończenia programu/zadania Nakłady Nakłady w latach planu (w tys. zł) 2012-2015 razem (w tys. zł) 2012 2013 2014 2015 2012/2015 koszty własne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet Miasta b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. środki UE/środki zewnętrzne b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. uzupełnienie i utrzymanie zieleni towarzyszącej infrastrukturze związanej z wypoczynkiem (place zabaw, ławki) zakres działań jak w zadaniu powyżej Zarząd Dróg Miejskich, zakłady i instytucje wykonanie nasadzeń izolacyjnych wzdłuż tras komunikacyjnych i obiektów uciążliwych patrz: „Utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic” - 2012 patrz: „Utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic” Zarządcy dróg wymiana i regeneracja trawników wzdłuż tras komunikacyjnych w mieście jak w zadaniu - 2012 patrz: „Utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic” 2012 179 818,60 0,00 0,00 0,00 0,00 Budżet Miasta 179 818,60 0,00 0,00 0,00 0,00 Administratorzy i zarządcy terenów Zarządcy dróg Zarządcy dróg utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic (gminnych i wewnętrznych) jak w zadaniu b.d. 179 818,60 środki UE/Środki zewnętrzne 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2012 295 697,28 0,00 0,00 0,00 0,00 Budżet Miasta 295 697,28 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Budżet Miasta 484 983,73 205,00 3 203,80 3 614,30 2 344,75 Środki UE/Środki zewnętrzne 45 191,15 605,00 17 598,20 14 257,70 12 730,25 Łącznie z podziałem na lata 2012-2015 530 174,88 810,00 20 802,00 17 872,00 15 075,00 utrzymanie zadrzewienia i zieleni w pasach drogowych ulic (krajowe, wojewódzkie, powiatowe) jak w zadaniu 295 697,28 125 środki UE/Środki zewnętrzne Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 8.5 Finansowanie realizacji Programu Źródłami finansowania zadań ujętych w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. będą głównie: – fundusze Unii Europejskiej: Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013, Fundusz Spójności, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, – budżet Państwa, – budżet Miasta, – budżety wspólnot mieszkaniowych, – budżety spółdzielni mieszkaniowych, – budżety właścicieli nieruchomości, – środki Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Chełmie, – środki Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, – środki Przedsiębiorstwa Usług Mieszkaniowych Sp. z o.o. – środki Chełmskich Linii Autobusowych Sp. z o.o. – środki Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, – środki Wojewódzkiego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm dla części inwestycji nie sprecyzowano źródeł finansowania z funduszy Unii Europejskiej ze względu na kończący się okres finansowania w latach 2007-2013 i rozpoczynający się kolejny obejmujący lata 2014-2020. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego rozpoczęło prace nad propozycją strategicznych decyzji w sprawie podziału Funduszy Europejskich w nowej wieloletniej perspektywie finansowej na lata 2014-2020. Ministerstwo przygotowało i przekazało do pozostałych resortów oraz samorządów wojewódzkich dokument pn. „Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 – uwarunkowania strategiczne”. Dokument zawiera propozycje sposobu podziału środków na 11 celów tematycznych, tj.: 1. badania naukowe, rozwój technologiczny i innowacje, 2. zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania informacyjno-komunikacyjnych, 126 i jakości technologii Program Ochrony Środowiska dla Miasta Chełm na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r. 3. podnoszenie konkurencyjności MŚP (sektor małych i średnich przedsiębiorstw), sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury, 4. wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, 5. promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem, 6. ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów, 7. promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych, 8. wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników, 9. wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem, 10. inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie, 11. wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej. Ostatecznym efektem prac nad dokumentem będzie tzw. Umowa Partnerska Polski z Komisją Europejską. Jest to rodzaj kontraktu, w którym państwa członkowskie UE wskazują, w jaki sposób osiągną swoje cele rozwojowe przy pomocy funduszy Unii Europejskiej w obszarze polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Rybołówstwa. Przewodniczący Rady Zygmunt Gardziński 127
