Lisc_wytwornia_pokar..

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej
Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
Liść – wytwórnia pokarmu.
Agata Koprowska
LIŚĆ
Liście są najbardziej charakterystycznym
organem rośliny. To część pędu osadzona
bocznie na łodydze.
Liście odpowiadają za:
• wytwarzanie związków organicznych w
procesie fotosyntezy;
• wymianę gazową tlenu i dwutlenku węgla;
• transpirację, czyli parowanie wody z rośliny.
Typowy liść składa się z trzech części:
• blaszki
• ogonka
• nasady
BUDOWA ZEWNĘTRZNA LIŚCIA ROŚLINY
DWULIŚCIENNEJ.
blaszka liścia
ogonek liściowy
łodyga
nerw główny
nasada liścia
unerwienie
Przekrój poprzeczny przez blaszkę liściową
rośliny dwuliściennej
skórka
•
miękisz
palisadowy
kl
miękisz
asymilacyjny
miękisz
gąbczasty
aparat
szparkowy
Blaszka liściowa jest zbudowana z tkanek:
• skórki
• miękiszu asymilacyjnego:
- palisadowego
- gąbczastego
• tkanki przewodzącej
• tkanki wzmacniającej
SKÓRKA
• okrywa liść z dołu i z góry;
• zbudowana z warstwy komórek które ściśle do siebie
przylegają;
• zawiera specjalne komórki skórki – aparaty
szparkowe, które są łącznikiem między wnętrzem
liścia a otoczeniem;
• posiada włoski, które tworzą warstwę chroniącą
przed nadmiernym parowaniem
MIĘKISZ ASYMILACYJNY:
• wypełnia przestrzeń miedzy dolną i górna skórką;
• występuje w 2 rodzajach:
miękisz palisadowy
miękisz gąbczasty
zbudowany z wydłużonych
komórek ustawionych
prostopadle do powierzchni
liścia
- składa się z komórek o
nieregularnych kształtach,
- ma wiele przestworów
TKANKA PRZEWODZĄCA
(wiązka przewodząca)
• tworzy unerwienie liścia;
• występuje w miękiszu asymilacyjnym;
• odpowiada za transport wody i produktów
fotosyntezy.
APARAT SZPARKOWY:
• budowa:
Składa się z dwóch komórek, które
kształtem przypominają ziarna fasoli.
komórki szparkowe
szparka
chloroplasty
APARAT SZPARKOWY:
• Położenie:
U większości roślin aparaty szparkowe
znajdują się na dolnej stronie liścia.
takie rozmieszczenie sprawia, że Nie są
narażone na duże nasłonecznienie.
APARAT SZPARKOWY:
• Funkcja:
- umożliwia przepływ dwutlenku
węgla, tlenu i pary wodnej między
rośliną a otoczeniem;
- reguluje wymianę gazową oraz
transpirację, przez zamykanie i
otwieranie szparki aparatu
BUDOWA ZEWNETRZNA LIŚCIA ROŚLINY
JEDNOLISCIENNEJ
łodyga (źdźbło)
unerwienie
liść o równoległej
nerwacji
pochwa liściowa
Rozmieszczenie liści na łodydze.
* skrętoległe np. wierzba, len, szczaw,
•naprzeciwległe np. kasztanowiec, pokrzywa;
Z każdego węzła wyrastają dwa liście. Pary liści mogą
być rozmieszczone nakrzyżlegle.
*okółkowe np. moczarka kanadyjska, jałowiec.
Z każdego węzła wyrasta wiele liści.
Okółek to liczący co najmniej trzy elementy zespół
organów rośliny wyrastający z jednego węzła.
RÓŻNORODNOŚĆ LIŚCI
Liście bywają okrągłe, owalne lub tarczowate.
Niektóre przypominają serca, inne strzały. Na
podstawie ich kształtu możemy rozpoznać
gatunki drzew.
Ze względu na liczbę blaszek liście dzieli się na:
• proste (pojedyncze)
• złożone
LIŚCIE POJEDYNCZE
Liście pojedyncze mają
jedną blaszkę liściową
osadzoną na długim
ogonku np. u lipy,
brzozy.
LIŚCIE ZŁOŻONE
składają się z kilku blaszek liściowych zwanych listkami.
• Liście złożone kasztanowca
wyrastają z jednego miejsca i
tworzą wachlarz. Takie ułożenie
nazywamy dłoniastym.
• Liście złożone jesionu są ułożone
na wspólnej osi w dwóch rzędach.
Układ ten nazywamy pierzastym.
NERWACJA LIŚCI
Wiązki przewodzące tworzą w liściu
rozgałęzienia podobne do sieci.
Nazywamy je nerwacją lub unerwieniem
liścia.
Wyróżniamy:
•nerwację pierzastą np. u buka. Liść buka
ma jeden nerw główny, od którego odchodzą
nerwy boczne.
•nerwacje dłoniastą np. u klonu.
W liściach klonu z jednego punktu wychodzi
kilka nerwów głównych
•nerwację równoległą np. u babki.
U babki wiązki przewodzące układają się równolegle i
są tej samej grubości.
Modyfikacje liści.
Zmiany w budowie liści pozwalają roślinom
przystosować się do różnych środowisk życia.
Umożliwia im to przetrwanie nawet w tak
niekorzystnym środowisku jak pustynia.
Liście czepne:
Części liści przekształciły się w wąsy czepne. Służą one do
przczepiania wiotkiej łodygi do roślin z najbliższego
sąsiedztwa np. u groszku (liście są niezwyle giętkie dzięki
czemu mogą owijać się dookoła podpór).
Liście wabiące:
Ich zadaniem jest wabienie zwierząt zapylających
kwiaty np. poisencja wytwarza barwne liście, gdyż jej
kwiaty są niepozorne i nie przyciągają uwagi
kolibrów.
Liście pułapkowe
Wystepują u roślinu roślin owadożernych. Rośliny te posiadają chlorofil, są
więc zdolne do fotosytezy. Jednak o wiele lpiej rosną gdy uzupełniają swój
pokarm składnikami pochodzenia zwierzęcego. Łapią zdobych w pułapki
utwozone z liści przypominające urny lub dzbanki. Ich wewnętrzne ściany są
pokryte gruczołami wytwarzjącymi enzymy trawienne. Na dnie tych liści
znajduje się płyn, w którym owady topią się, zwabione barwą pułapki lub
wydzielanym przez nią zapachem.
Ciernie
Twory powstałe wskutek przekształcenia
liści np. u kaktusa, berberysu. Odstrazają
zwierzęta i ograniczają parowanie wody.
Liście – magazyny wody
Wystepują u litopsów potocznie zwanych „żywymi
kamieniami“, odgrywaja role magazynu wody. Barwa
upodabnia je do podłoża i sprawia, że są
niezauważalne co chroni je przed zwierzętami.
Liście spichrzowe
Magazynują substancje odżywcze oraz wodę,
są zazwyczaj mięsiste, grube i bezzieleniowe,
np. liście cebuli, rojnika, rozchodnika, agawy.
liść asymilacyjny
liść spichrzowy
Bibliografia :
• Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow,
M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009;
• Zeszyt ćwiczeń do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow,
M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009;
• Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Biologia XXI, cz.1 praca zbiorowa
pod redakcja A.Jerzmanowskiego, wyd. WSiP 2003
• www.wikipedia.pl
• encyklopedia multimedialna PWN
• www.przyroda.cad.pl
• Vademecum gimnazjalisty ,,Biologia,,
• Szkolny przewodnik ,,Biologia,,