Warszawa, listopad 2013 Komentarz Głównego Inspektora Sanitarnego dot. przypadków celowego zakażania przez rodziców swoich dzieci chorobami zakaźnymi w trakcie tzw. ospa-party. W ostatnich latach nasila się zjawisko celowego zakażania przez rodziców swoich dzieci w trakcie tzw. ospa-party. Rodzice ci kierując się w swoim mniemaniu dobrem dziecka w sposób świadomy narażają dziecko na zakażenie wirusami wywołującymi choroby zakaźne wieku dziecięcego (w tym przypadku wirusem ospy wietrznej i półpaśca) poprzez celowe kontaktowanie własnego dziecka z innym dzieckiem aktualnie chorym na tę chorobę zakaźną i z zamiarem wywołania u dziecka zachorowania na tę chorobę. Działania te zazwyczaj są motywowane chęcią wytworzenia u dziecka trwałej odporności przeciwko chorobom zakaźnym w następstwie ich przebycia, które to działanie rodzice często traktują, jako działanie alternatywne do szczepień ochronnych, bądź działanie to wynika z istniejącego w danej rodzinie i praktykowanego od wielu pokoleń zwyczaju celowego zakażania dzieci. W przeszłości bowiem, wobec braku szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym, celowe zakażenie dziecka wirusami różyczki, świnki, ospy wietrznej, czy też odry, było działaniem racjonalnym i niejednokrotnie zalecanym przez lekarzy, ze względu na zwykle lżejszy i obarczony mniejszym ryzykiem powikłań przebieg tych chorób przebytych w wieku dziecięcym. Obecnie wobec powszechnej dostępności skutecznych i bezpiecznych szczepionek przeciw tym chorobom zakaźnym celowe zakażanie dzieci jest działaniem nie dającym się uzasadnić medycznie i szkodzącym dziecku, ponieważ może narazić dzieci na ciężki przebieg chorób zakaźnych oraz ich powikłania, w tym prowadzące do trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet zgonu. Niezależnie od tego celowe zakażenie dziecka chorobą zakaźną, nawet jeśli jest przez rodzica motywowane opatrznie rozumianym dobrem dziecka, narażając je na zachorowanie lub utratę zdrowia – w istocie narusza dobro dziecka, jest sprzeczne z interesem społecznym i narusza obowiązujące normy prawne. Art. 48 Konstytucji RP zapewnia rodzicom prawo do wychowywania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami, jednak nie daje rodzicom absolutnej władzy nad dzieckiem umożliwiającej w sposób dowolny postępowania z dzieckiem, a także przewiduje możliwość ograniczania praw rodzicielskich w przypadkach określonych w ustawie i na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Jednocześnie art. 68 ust. 1 Konstytucji RP zapewnia każdemu (również dziecku) prawo do ochrony zdrowia, zaś art. 72 ust. 1 Konstytucji RP nakłada na państwo obowiązek ochrony praw dziecka. Zgodnie z art. 95 § 1 i 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.) - zwanej dalej K.r.o. - władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Władza rodzicielska powinna być jednak wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny (wyrażający się m.in. dążeniem do zwalczania epidemicznie szerzących się chorób zakaźnych). Zgodnie z art. 109 § 1 i art. 111 § 1. K.r.o. jeśli dobro dziecka jest zagrożone, w tym, jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy może ich pozbawić władzy rodzicielskiej lub tę władzę ograniczyć a także wydać inne odpowiednie zarządzenia służące dobru dziecka (np. nakazać jego umieszczenie w rodzinie zastępczej, w domu dziecka itp.). Niezależnie od tego zgodnie z art. 106 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2010 r. Nr 46 poz. 275, z późn. zm.) osoba, która mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7 albo nad inną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem, dopuszcza do jej przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka, podlega karze grzywny albo karze nagany. Ponadto może mieć zastosowanie przepis art. 160 § 1-3 ustawy z dnia 9 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 533, z późn. zm.) przewidujący odpowiedzialność karną osoby, która naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (wówczas podlega karze pozbawienia wolności do lat 3), z tym że jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo wówczas podlega on karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, również gdy działa nieumyślnie (jednak wówczas podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku). Należy ponadto zauważyć, że zdrowie jest niezbywalnym dobrem osobistym dziecka, podlegającym ochronie prawnej na podstawie art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.) - zwanej dalej K.c. - w przypadku naruszenia którego, zgodnie z art. 24 § 1 K.c. osoba, której została wyrządzona szkoda, może dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego. Przepisy art. 444-448 K.c. szczegółowo określają, że poszkodowanemu, który doznał rozstroju zdrowia może zostać zasądzone odszkodowanie renta, zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji, przygotowania zawodowego itp. Przepisy K.c. nie wykluczają możliwości dochodzenia przez dziecko na drodze cywilnej odszkodowania od rodziców za uszczerbek na zdrowiu doznany w dzieciństwie w wyniku celowego zakażenia.