Fizjoterapia dzieci z rdzeniowym zanikiem mięśni Physiotherapy of children with spinal muscular atrophy Jerzy Tomczyński, Bożena Werner, Izabela Bartosiak STRESZCZENIE Rdzeniowy zanik mięśni (SMA) stanowi grupę chorób, których wspólną cechą jest uszkodzenie komórek ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego. Są to choroby uwarunkowane genetycznie, dziedziczone w sposób autosomalny recesywny. Rozpoznanie choroby opiera się na badaniu molekularnym (analiza DNA), elektromiograficznym i histopatologicznym. Fizjoterapia stanowi podstawę leczenia objawowego. Główne problemy wynikające z choroby to postępujące osłabienie mięśni, przykurcze mięśniowe, skrzywienie kręgosłupa, deformacja tułowia i osteoporoza. Celem fizjoterapii stosowanej w leczeniu objawowym SMA jest spowolnienie postępu upośledzenia ruchowego, podtrzymanie funkcji oraz utrzymanie maksymalnej niezależności chorego. W usprawnianiu pacjentów z rdzeniowym zanikiem mięśni wykorzystuje się ćwiczenia ogólnorozwojowe, metody NDT Bobath i PNF, masaż i fizykoterapię. Słowa kluczowe: rdzeniowy zanik mięśni, NDT Bobath, PNF, biostymulacja laserowa, elektorterapia ABSTRACT Spinal muscular atrophy (SMA) is a disorder beginning in infancy or childhood, characterized by skeletal muscle wasting due to progressive degeneration of anterior horn cells in the spinal cord and motor nuclei in the brainstem. The diagnosis of this autosomally recessively inherited disorder is based on molecular DNA analysis, histopathological examination and electromyography. Physiotherapy is essential for symptomatic treatment. Muscle weakness, muscular contractures, curvature of the spine, malformation of the trunk and osteoporosis are the main problems of spinal muscular atrophy. The aim of physiotherapy in SMA is to reduce progress of motor deficits, restore functionality and self-sufficiency of the patient. General condition exercises, neurophysiological methods as NDT Bobath and PNF, massage, electrotherapy and laser biostymulation are used in rehabilitation of children with spinal muscular atrophy. Key words: spinal muscular atrophy, NDT Bobath, PNF, laser biostymulation, electrotherapy