1 grudnia Światowy Dzień AIDS
advertisement
Rutkowska Anita Kaźmierz 2 Dzień AIDS 1 grudnia Światowy Dzień AIDS Jak co roku obchodzić będziemy Dzień Walki z AIDS. My nauczyciele powinniśmy rozmawiać i informować uczniów o niebezpieczeństwie jakie niesie ze sobą wirus HIV. Zebrałam więc informacje, które pomogą przeprowadzić lekcję o AIDS. Nie wszyscy nauczyciele są dobrze zorientowani w temacie HIV i AIDS, ale nie bójmy się przyznać, że czegoś nie wiemy lepiej wyjść z twarzą niż udawać, że wszystko wiemy. Światowy Dzień AIDS obchodzony jest co roku 1 grudnia. Uroczyste obchody niosą przesłanie współczucia, nadziei, solidarności z ludźmi żyjącymi z HIV i AIDS, a także zrozumienia problemów związanych z HIV, AIDS w każdym kraju na świecie. Powstanie Światowego Dnia AIDS zaproponowano na Światowym Szczycie Ministrów Zdrowia na temat AIDS w styczniu 1988 r. w Londynie. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele 140 państw. Co roku Światowy Dzień AIDS obchodzony jest pod innym hasłem, odpowiadającym kampaniom, które skierowane są do różnych grup społeczeństwa. DOTYCHCZASOWE TEMATY ŚWIATOWEGO DNIA AIDS: 2002 i 2003 – Żyj i pozwól żyć innym 2001 – Troszczę się... A Ty? 2000 – Wiele zależy od mężczyzn 1999 – Światowa kampania dla dzieci i młodzieży: Słuchaj, ucz się, żyj! 1998 – Siła dla zmian. Światowa kampania młodzieży 1997 – Dzieci żyjące w świecie z AIDS 1996 – Jeden świat. Jedna nadzieja 1995 – Wspólne prawa – wspólne obowiązki 1994 – AIDS i rodzina 1993 – Czas działać 1992 – Zaangażowanie lokalnych społeczności 1991 – Dzieląc wyzwanie 1990 – Kobiety i AIDS 1989 – Nasze życie, nasz świat – zadbajmy o to 1988 – Przyłącz się do światowych działań Co to jest HIV i AIDS HIV jest skrótem od angielskiego określenia dla wirusa wywołującego brak odporności immunologicznej /Human Immunodeficiency Virus/. Nasz organizm wyposażony jest w mechanizm obronny - system immunologiczny, który zwalcza atakujące nas infekcje oraz choroby. HIV powoli osłabia ten system, aż do jego ostatecznego zniszczenia. Wirus może przez wiele lat dokonywać uszkodzeń w systemie immunologicznym, zanim osoba zakażona zacznie chorować. Osoba żyjąca z HIV może mieć dobre samopoczucie i nie wiedzieć nawet o tym, że jest zakażona wirusem. To, że ktoś jest zakażony HIV, nie musi oznaczać, iż ma AIDS ani że wkrótce będzie poważnie chory. AIDS jest skrótem od angielskiego określenia dla nabytego zespołu niedoboru odporności /Acquired Immune Deficiency Syndrome/. AIDS nie jest pojedynczą chorobą, lecz zespołem objawów różnych chorób, które w charakterystyczny sposób atakują osoby zakażone HIV. Wiele z tych chorób występuje powszechnie i nie są one specjalnie szkodliwe dla osób z nieuszkodzonym systemem immunologicznym. Niemniej jednak dla kogoś, kto ma poważnie uszkodzony system odpornościowy, niektóre z tych chorób mogą być nawet śmiertelne. Lekarze posługują się listą tak zwanych warunków określających występowanie AIDS. W przypadku, gdy u kogoś zakażonego HIV rozwinie się stan chorobowy określony jako czynnik warunkujący AIDS, zostaje uznany za chorego na AIDS. Niektóre z opisanych stanów wiążą się z poważnymi chorobami. Inne natomiast są mniej groźne dla ogólnego zdrowia pacjenta. W wielu przypadkach, nawet gdy system odpornościowy jest poważnie uszkodzony oraz gdy wiadomo już, że mamy do czynienia z AIDS, duża liczba osób czuje się na tyle dobrze, aby wykonywać swoją normalną pracę. Z naszej dotychczasowej wiedzy wynika, że przeważająca większość osób zakażonych HIV ostatecznie choruje na AIDS. Czas trwania tego procesu jest różny i zależy od wielu indywidualnych czynników organizmu. Trochę informacji na temat AIDS i HIV Pierwsze przypadki AIDS rozpoznano w Stanach Zjednoczonych w 1980 r., a rejestrację zachorowań rozpoczęto tam w połowie 1981 roku. Sytuacja epidemiologiczna HIV i AIDS Obecnie AIDS ma charakter pandemii, która obejmuje swym zasięgiem wszystkie kontynenty świata. W Polsce (w porównaniu z innymi krajami) stwierdzenie pierwszych przypadków, zakażenia HIV i zachorowania na AIDS nastąpiło z kilkuletnim opóźnieniem. Pierwsze zakażenia zarejestrowano w 1985 roku, a pierwsze zachorowania na AIDS rok później. W początkowych latach dominowały zachorowania wynikające z zakażeń poprzez stosunki homoseksualne. Od 1991 roku pojawił się problem zachorowań w następstwie zakażeń związanych z dożylnym używaniem narkotyków. W ciągu kilkunastu lat rozwoju epidemii HIV AIDS na świecie i w Polsce można odnotować następujące tendencje: · obniżenie średniego wieku zakażonych, · wzrost liczby kobiet wśród zakażonych; analiza najnowszych światowych danych wskazuje, że kobiety, zwłaszcza młode, ulegają zakażeniu łatwiej niż mężczyźni, · wzrost częstości zakażeń drogą kontaktów heteroseksualnych, · wzrost liczby zachorowań na AIDS, · dane WHO mówią, iż aktualnie większość zakażeń HIV następuje na skutek kontaktów heteroseksualnych. Mimo to nadal panuje mylne przekonanie, że HIV to problem narkomanów i homoseksualistów, a osobom spoza tych grup nie grozi zakażenie. NALEŻY PODKREŚLIĆ, DOKŁADNIE ZNANYCH ZAPOBIEGAĆ. ŻE HIV SZERZY SIĘ W OKREŚLONYCH, MEDYCYNIE SYTUACJACH, KTÓRYM MOŻNA Uszkodzenie układu odpornościowego Do chwili obecnej znane są dwa wirusy HIV: HIV-1 oraz HIV-2. HIV-1 występuje w sześciu genotypach, które są oznaczone literami od A do F. Ostatnio stwierdzono, że w Afryce i w Azji przeważają genotypy C i E. Natomiast w Ameryce i Europie dominuje genotyp B. HIV (Human Immunodeficiency Virus), czyli ludzki wirus upośledzenia odporności, charakteryzuje się dużą zmiennością antygenową. Jest to retrowirus, który stopniowo ogranicza właściwą odpowiedź odpornościową, aż do całkowitego jej zniszczenia. Procesy odpornościowe są bardzo złożone. Organizm ma dwa podstawowe systemy zwalczania wnikających do niego drobnoustrojów. Są to mechanizmy obrony komórkowej i humoralnej. Obrona komórkowa opiera się na krwinkach białych, wśród których ważną rolę pełnią limfocyty, szczególnie populacji T. Wśród podtypów limfocytów T, dwa z nich limfocyty T pomocnicze (CD-4)oraz limfocyty T supresorowe (CD-8) mają szczególne znaczenie dla przebiegu zakażenia HIV oraz rozwoju zespołu AIDS. Obronę humoralną tworzą limfocyty B. HIV jest retrowirusem limfotropowym wywierającym silne działanie, zwłaszcza na limfocyty T pomocnicze, sterujące procesami odpornościowymi. Zakażenie HIV powoduje utratę żywotności i śmierć tych właśnie limfocytów. Dlatego znamienną cechą AIDS jest stopniowe zanikanie komórek T i ich czynnościowe upośledzenie. Liczba limfocytów T pomocniczych stale się zmniejsza. Następuje to znacznie szybciej niż ubytek komórek odpowiedzialnych za hamowanie aktywności limfocytów biorących udział w procesie odporności komórkowej, gdy zagrożenie minęło. U osób z prawidłową odpornością liczba limfocytów T pomocniczych jest ponad dwa razy większa niż T supresorowych. Przebieg zakażenia HIV Krótko po zakażeniu może wystąpić ostra choroba retrowirusowa, która charakteryzuje się ostrą wiremią. W tym czasie osoba zakażona jest szczególnie niebezpieczna dla innych. Wynik testu może być wówczas jeszcze ujemny ze względu na tzw. okienko serologiczne. Kliniczne objawy ostrej choroby retrowirusowej to: ból głowy, kaszel, nocne pocenie się, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych. Najczęściej objawy te określane są jako zespół mononukleozopodobny, a okres ten trwa 2-4 tygodnie. Po tej fazie mogą długo nie występować żadne zauważalne objawy chorobowe. Taki bezobjawowy okres może trwać od 6 miesięcy do 12 lat i dłużej. Utrudnia to prawidłową profilaktykę zakażeń. Osoba nieświadoma własnego zakażenia może wówczas przenosić wirusa HIV na innych. Dane oparte na badaniach osób zakażonych, (przeprowadzonych głównie w Stanach Zjednoczonych) dowodzą, że średnio po 10 latach od momentu pojawienia się infekcji, 50% zakażonych choruje na AIDS. Kolejną fazą rozwoju zakażenie jest okres występowania tzw. schorzeń wskaźnikowych (stwierdzono istnienie ok. 29). Są to choroby oportunistyczne związane z HIV. Najczęściej diagnozuje się: · cytomegalia, CMV · zapalenie płuc pneumocystozowe, · gruźlica (50-60% zakażonych), · mięsak Kaposiego, · kandydoza ustna, przełyku, oskrzeli lub płuc, pleśniawki, · opryszczka (owrzodzenie utrzymujące się ponad miesiąc), · grzybica pochwy, · rak szyjki macicy i inne nowotwory Drogi zakażenia HIV Szczegółowe badania epidemiologiczne wykazały trzy możliwości rozprzestrzeniania się HIV. Droga płciowa Najbardziej powszechną drogą rozprzestrzeniania się HIV w populacji dorosłych jest w około 90% stosunek seksualny z osobą zakażoną. HIV może występować w spermie lub w wydzielinach z żeńskich narządów płciowych. Do zakażenia dochodzi najłatwiej wówczas, gdy tkanki w obrębie narządów płciowych są uszkodzone lub stosunek płciowy odbywa się w okresie miesiączki. Szczególnym ryzykiem są obciążone stosunki analne, gdyż błona śluzowa odbytu jest podatna na mikrourazy. Ze względu na budowę i fizjologię narządów płciowych, kobiety są bardziej narażone na zakażenie. Droga pozajelitowa Zakażenie może nastąpić przez przetoczenia zakażonej krwi lub preparatów krwiopochodnych, przeszczepy, sztuczne zapłodnienie oraz używanie zakażonych igieł i strzykawek. W Polsce odsetek zakażonych w wyniku działań medycznych jest niski i wynosi mniej niż 1%. Należy zaznaczyć, iż tylko kilkukrotnie źródłem zakażenia był preparat produkcji krajowej. W pozostałych przypadkach były to produkty pochodzenia zagranicznego. Warto też zauważyć, że nowych zakażeń wśród chorych na hemofilię nie odnotowano od 1992 roku. Przenoszenie wirusa przez zakażone igły i strzykawki jest bardzo ważnym problemem wśród narkomanów stosujących narkotyki dożylne. Ryzyko jest szczególnie duże, gdy używają oni niesterylnego sprzętu. W latach 1986-1994 narkomani byli największą grupą osób HIVdodatnich w naszym kraju, stanowili bowiem aż 69% wszystkich zarejestrowanych osób seropozytywnych. Droga wertykalna Istnieją trzy możliwe drogi zakażenia matka-płód: wewnątrzmacicznie (przejście wirusa przez łożysko), przez ekspozycję płodu na krew w trakcie porodu oraz w okresie poporodowym w czasie karmienia. Najczęściej dochodzi do przekazania HIV podczas porodu. Warto podkreślić, że ryzyko zakażenia dziecka jest największe w okresie 2-4 tygodni od momentu zakażenia matki lub wtedy, gdy jest ona w zaawansowanym stadium choroby. Znane są przypadki zakażenia matek przez karmienie piersią dzieci zakażonych już po urodzeniu w szpitalu drogą pozajelitową. Nie ma dowodów, że HIV przenosi się drogą oddechową czy pokarmową. Nie stwierdzono, by HIV przenoszony był przez owady, żywność, wodę, pot czy łzy. Nic nie wskazuje, by zakażenie mogło nastąpić wskutek korzystania ze wspólnej ubikacji, tych samych przedmiotów, takich jak telefon czy używana odzież. AIDS - fakty i fikcja 1.Czy to prawda, że problem AIDS należy już do przeszłości? Nie, nie jest to prawdą. Każdego dnia przybywa na świecie około 16.000 osób nowo zakażonych. Epidemia jest obecna na świecie od ponad dwudziestu lat. Pomimo działań zapobiegawczych oraz programów edukacyjnych dla społeczeństwa, liczba nowych zakażeń stale rośnie, a prognozy wskazują, że ta tendencja będzie się nadal utrzymywać. Wiele osób nie dostrzega potencjalnego niebezpieczeństwa związanego ze swoim ryzykownym zachowaniem i możliwością zakażenia się w przeszłości. HIV i AIDS są problemem zarówno dnia dzisiejszego, jak i jutrzejszego. 2.Dlaczego zagadnieniom HIV, AIDS poświęca się tyle uwagi, a nie traktuje się ich w taki sam sposób jak inne przewlekłe choroby wyniszczające? Jest wiele powodów, dla których HIV i AIDS wymaga tak dużego zainteresowania. W niektórych państwach liczba osób zakażonych jest stosunkowo niska. Jednak niedokładne rozeznanie w aktualnej sytuacji dotyczącej zakażeń wywołanych HIV oraz brak odpowiedniego przeciwdziałania, może spowodować wyniszczenie całych społeczności. Ma to zresztą miejsce np. w niektórych krajach Afryki. Dlatego też sporo uwagi zwraca się na powszechną edukację w zakresie wiedzy o HIV i AIDS. Zagadnienia HIV i AIDS stanowią kontrowersyjny temat ze względu na fakt przenoszenia się zakażenia drogą płciową i dożylną (u narkomanów). Omawianie tych tematów budzi wiele emocji, a brak rzetelnej wiedzy wywołuje dodatkowe uprzedzenia wobec zakażonych osób. Powyższe zagadnienia niejednokrotnie są przedstawiane przez środki masowego przekazu jako sensacja. W wyniku takich działań osoby żyjące z HIV i AIDS oraz ich najbliżsi stają się obiektem uprzedzeń i obaw, które nie towarzyszą innym chorobom. 3.Czy naprawdę każdy może zakazić się HIV lub mieć AIDS? Tak. Każdy, bez względu na pochodzenie rasowe, religię lub orientację seksualną, kto odbywa stosunek płciowy bez zabezpieczenia, jest narażony na zakażenie. Co robisz oraz to czego nie robisz, może narazić Cię na ryzyko zakażenia HIV. Epidemia swoim zasięgiem objęła na świecie już wszystkie państwa. W niektórych z nich poziom zakażeń jest wyższy niż w innych. Także sposób przenoszenia się HIV może być różny w zależności od kraju. Niemniej jednak codziennie na świecie przybywają nowo zakażone osoby. Globalnie do większości z tych zakażeń doszło poprzez kontakty seksualne. 4.Czy HIV przenosi się przez pocałunek? Nie doniesiono o żadnym takim przypadku. Teoretycznie jest możliwe, że HIV obecny zarówno we krwi, jak i ślinie dotrze do krwiobiegu innej osoby w przypadku skaleczenia wewnątrz ust. Jest to jednak bardzo mało prawdopodobne. 5.Czy HIV przenosi się podczas stosunku oralnego? W chwili obecnej nie ma pewności, jaki jest poziom ryzyka zakażenia HIV podczas stosunku oralnego. Stopień ryzyka wzrasta, gdy zakażona sperma (wraz z płynem około-nasiennym) lub wydzielina pochwowa znajdą się w ustach partnera. Pęknięcia lub nawet małe ranki wewnątrz ust lub na wargach mogą być drogą przeniknięcia wirusa. Odnotowano bardzo niewiele przypadków przeniesienia zakażenia HIV przez stosunek oralny i uważa się, że jest to droga zakażenia o stosunkowo niskim stopniu ryzyka. W przypadku seksu oralnego nie ma jednak pewnej odpowiedzi. 6.Czy ryzyko zakażenia HIV jest takie samo dla kobiet i mężczyzn w kontaktach mężczyzn z kobietami i kobiet z mężczyznami? Nie. Ryzyko zakażenia jest wyższe, gdy mężczyzna przekazuje wirusa kobiecie, niż gdy kobieta przekazuje go mężczyźnie. Podczas wytrysku, który nastąpił w pochwie kobiety bez użycia prezerwatywy, jest ona eksponowana na odpowiednio większą ilość spermy, która może nieść ze sobą HIV. Oznacza to więc, że kobiety są bardziej narażone podczas stosunków płciowych bez zabezpieczenia. Dodatkowo wszelkie najdrobniejsze skaleczenia lub otarcia, często wraz z obecnością innych chorób przenoszonych drogą płciową, mogą stanowić miejsce wniknięcia HIV do organizmu. 7.Czy przyczyną AIDS naprawdę jest HIV? Tak. Przeważająca większość opinii naukowych potwierdza pogląd, że HIV wywołuje AIDS. Nadal istnieją jednak pewne zagadnienia związane z HIV, których w pełni nie rozumiemy. Choćby to, w jaki dokładnie sposób niszczy on system odpornościowy oraz dlaczego niektóre osoby mające HIV mogą cieszyć się dobrym zdrowiem przez długi czas. 8.Jak leczymy HIV i AIDS? Zydowudyna była pierwszym lekiem zastosowanym do leczenia zakażenia HIV. Obecnie stosuje się w leczeniu kombinacje kilku leków antyretrowirusowych, takich jak: 2 inhibitory odwrotnej transkryptazy + 1 inhibitor proteazy lub terapia HAART. Dobór terapii jest bardzo indywidualny i zależy od stanu klinicznego pacjenta. Wczesne wykrycie oraz efektywne leczenie zakażeń oportunistycznych pomagają w wydłużeniu czasu przeżycia pacjentów zakażonych HIV. Podobnie jak w innych chorobach, wiele osób żyjących z HIV lub AIDS poddaje się terapiom alternatywnym lub stosuje leczenie wspomagające, wpływające na poprawę jakości życia. Leczenie antyretrowirusowe w Polsce finansowane jest przez państwo, opiekę nad pacjentami oferują wysokospecjalistyczne ośrodki leczenia. 9.Czy istnieje szczepionka chroniąca przed zakażeniem HIV? Nie. Ze względu na to, że HIV jest skomplikowanym oraz często mutującym się wirusem i wykrywane są wciąż nowe jego podtypy, trudno jest otrzymać efektywną szczepionkę. Mimo wielu badań eksperymentalnych i otrzymania kilkunastu prototypów szczepionek, dotychczas nadal brak danych dowodzących ich wysokoprocentowej skuteczności. Opracowanie oraz przetestowanie szczepionek w aspekcie ich bezpieczeństwa jest procesem długotrwałym i wymagającym wielu badań klinicznych. Mimo że naukowcy potwierdzili możliwość otrzymania skutecznej szczepionki, wydaje się, że proces ten potrwa jeszcze wiele lat. 10.Czy istnieje skuteczne lekarstwo? Nie. W chwili obecnej jedynie zapobieganie jest skutecznym sposobem zahamowania rozprzestrzeniania się HIV. W praktyce oznacza to bezpieczniejszy seks - zawsze z użyciem prezerwatywy, nieużywanie wspólnych igieł czy strzykawek w przypadku zażywania narkotyków drogą dożylną. Odpowiednie leczenie chorób przenoszonych drogą płciową, wczesne zapobieganie infekcjom oportunistycznym, więcej wiadomości o wymaganej diecie, ćwiczenia fizyczne i unikanie stresu, pomogą zwolnić postęp choroby i oddalą wystąpienie AIDS. 11.Czy HIV może przetrwać poza organizmem człowieka? HIV nie przetrwa, jeśli długo jest wystawiony na działanie powietrza i innych czynników środowiska zewnętrznego. Poza organizmem niszczy go ciepło, wysychanie, mydło i woda, detergenty, środki odkażające. Kropla krwi, nasienia i innych płynów ustrojowych może teoretycznie spowodować pewne drobne ryzyko zakażenia. Ślady tego typu powinny więc być dokładnie zmyte. 12.W jaki sposób mogę pomóc lub wesprzeć kogoś z AIDS? Potrzeby przyjaciela, członka rodziny czy kolegi z pracy, który ma HIV lub AIDS są podobne do tych, jakie mają inne osoby poważnie chore. Pagną one, aby okazano im miłość, zrozumienie i wsparcie nie wolno nam nikogo osądzać. Osoby żyjące z HIV i AIDS mogą także potrzebować większego poczucia bezpieczeństwa. Potrzebna jest im świadomość, że gdy podzielą się z kimś swoimi obawami czy lękami o to, co może się z nimi stać, nie spotkają się z odrzuceniem. 13.Czy transfuzja krwi jest bezpieczna? Na początku epidemii HIV, gdy nasza wiedza o wirusie była znacznie mniejsza, wiele osób zostało zakażonych otrzymując krew lub preparaty krwi (np. czynnik VIII używany w leczeniu ludzi z hemofilią) zakażone wirusem.W większości krajów krew używana do transfuzji i preparatów krwiopochodnych, jest teraz badana na obecność HIV. W wielu państwach odradza się oddawanie krwi osobom, co do których istnieje podejrzenie, że mogą być zakażone m.in. HIV. 14.Czy bycie dawcą krwi jest bezpieczne? Nie możesz zakazić się HIV, jeśli oddajesz krew w krajach, które używają do pobrań sterylnego sprzętu. W większości państw używa się wyłącznie takiego sprzętu. Jeśli nie masz pewności co do tego, jakiego sprzętu używa się w danym kraju, to nie oddawaj krwi. Nigdy nie oddawaj krwi, jeśli Ty lub Twój partner macie HIV lub jeśli myślisz, że mogłeś mieć kontakt z HIV, a nie miałeś wykonywanego testu na obecność HIV. 15.Czy wizyta u dentysty niesie ryzyko zakażenia? Leczenie dentystyczne nie powinno nieść ze sobą żadnego ryzyka pod warunkiem, że wszystkie narzędzia są sterylizowane po każdorazowym użyciu oraz stosowane jest postępowanie chroniące przed przenoszeniem infekcji. Jeśli masz jakieś zastrzeżenia na temat postępowania chroniącego przed zakażeniami, nie obawiaj się omówić ich ze swoim dentystą. Czerwona Wstążeczka CZERWONA WSTĄŻECZKA to symbol solidarności z ludźmi żyjącymi z HIV i AIDS, ich rodziną i przyjaciółmi. Symbolizuje poświęcenie i zaangażowanie w walkę z AIDS. Stanowi pierwszy krok na drodze upowszechnienia problematyki HIV i AIDS i oswojenia ludzi ze słowem AIDS. Idea czerwonej wstążeczki powstała w 1991 r. Pomysł znaku został zainspirowany żółtą wstążeczką, upamiętniającą żołnierzy amerykańskich uczestniczących w wojnie w Zatoce Perskiej. Czerwony kolor wybrano ze względu na skojarzenia, jakie wywołuje: krew, namiętności – nie tylko gniew, walka, ale i miłość. Czerwona wstążeczka jest w kształcie odwróconego V, ponieważ jeszcze nie odniesiono zwycięstwa nad epidemią HIV i AIDS. Symbol - czerwona wstążeczka - został wymyślony przez członków Visual AIDS – organizację charytatywną działającą w Nowym Jorku, zrzeszającą artystów. Celem grupy było zachęcenie wszystkich do upamiętnienia zmarłych i umierających kolegów z powodu AIDS, zwiększenie świadomości na temat HIV i AIDS, uświadomienie potrzeb ludzi żyjących z HIV i AIDS oraz ich bliskich, a także wezwanie rządów do zwiększenia funduszy na opiekę nad zakażonymi i badania. Początkowo niewiele osób rozumiało znaczenie symbolu. Większość nie wiedziała, że ma on jakikolwiek związek z AIDS. Sens wyjaśniono dopiero podczas wręczania nagród telewizyjnych. Pomysłodawcy nie przypuszczali, że symbol stanie się aż tak popularny i będzie tak wiele znaczył dla ludzi zakażonych i chorych oraz ich bliskich. W Polsce od wielu lat osoby, które szczególnie przyczyniły się do walki z HIV/AIDS oraz pomocy osobom żyjącym z HIV i chorym na AIDS w naszym kraju również honorowane są "Czerwoną kokardką". Ryc.1 stan zakażeń na rok 2000 Informacje zebrano w Krajowym Centrum do spraw AIDS.
