wersja edytowalna załącznika - broszury
advertisement
CO MUSISZ WIEDZIEĆ O HIV I AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz Wydanie nr IX, zmienione i uaktualnione Egzemplarz bezpłatny Wersja polska została opracowana za zgodą GlaxoSmithKline Spis treści ROZDZIAŁ STRONA Wprowadzenie .................................................................................................................................. 1 Najważniejsze informacje o HIV i AIDS ............................................................................................. 2 Fakty a fikcja ................................................................................................................................. 3 HIV i AIDS w Twoim miejscu pracy ....................................................................................... 4 HIV i AIDS a pierwsza pomoc .......................................................................................... 5 HIV i AIDS a seks ......................................................................................................... 6 HIV i AIDS a narkotyki ........................................................................................... 7 HIV i AIDS a przekłuwanie uszu i innych części ciała ........................................ 8 HIV i AIDS a dzieci .................................................................................................. 9 HIV a ciąża ...................................................................................................................... 10 Podróżowanie za granicę ...................................................................................................... 11 Test w kierunku HIV .................................................................................................................. Słowniczek ................................................................................................................................ Przekład: Katarzyna Walkowska-Iwańska Konsultacja medyczna: Anna Marzec-Bogusławska, Dorota Rogowska-Szadkowska Opracowanie tekstu: ISBN 978-83-87068-31-8 Wprowadzenie (s. 3) DLACZEGO KAŻDY POWINIEN MIEĆ WIEDZĘ NA TEMAT HIV I AIDS? Liczba osób zakażonych HIV wciąż wzrasta. Nieleczone zakażenie może wywołać AIDS. Wbrew obiegowej opinii, że na HIV narażone są tylko „niektóre” osoby (homoseksualiści, osoby przyjmujące dożylnie narkotyki, kobiety sprzedające usługi seksualne) każdy – bez względu na płeć, orientację seksualną, religię lub przynależność rasową – może ulec zakażeniu. W związku z tym, wiedza na temat HIV i AIDS jest niezbędna każdemu człowiekowi. DLACZEGO POWINNO SIĘ ZNAĆ PODSTAWOWE KWESTIE DOTYCZĄCE HIV/AIDS W MIEJSCU PRACY? Od początku epidemii wiele wysiłku i środków przeznaczono na walkę z HIV/AIDS. To zaprocentowało ogromnymi postępami w leczeniu HIV. Dziś, dzięki nowoczesnej terapii antyretrowirusowej, zakażenie nie powinno już kojarzyć się z szybką i nieuchronną śmiercią. Obecnie, osoby zakażone, które przyjmują leki mogą normalnie pracować, zakładać rodziny, mieć dzieci i żyją tak długo, jak osoby niezakażone. Wiele osób żyjących z HIV boi się reakcji na ujawnienie informacji o z tym, że są zakażeni. Ich rodziny oraz partnerzy życiowi także spotykają się z brakiem zrozumienia oraz dyskryminacją, zarówno w pracy jak i życiu prywatnym. Nie powinno tak być! Broszura „Co musisz wiedzieć o HIV i AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz” została przygotowana, by przedstawić najważniejsze fakty o HIV i AIDS. Materiał w niej zebrany zawiera odpowiedzi na wiele pytań dotyczących tego, jak chronić się przed zakażeniem i jak zachować się wobec HIV/AIDS w miejscu pracy. Informacje tu przedstawione pozwolą lepiej poznać drogi rozprzestrzeniania się wirusa. Znajomość faktów umożliwia zabezpieczanie siebie przed zakażeniem, a także wspieranie osób żyjących z HIV. Najważniejsze informacje o HIV i AIDS (s. 4) JEŚLI ZAMIERZASZ PRZECZYTAĆ TYLKO JEDEN ROZDZIAŁ BROSZURY – WYBIERZ TEN! PRZEDSTAWIA ON NAJWAŻNIEJSZE FAKTY ZWIĄZANE Z HIV I AIDS. CO TO JEST HIV i AIDS? HIV to skrót angielskiej nazwy ludzkiego wirusa nabytego niedoboru odporności, który wywołuje brak odporności immunologicznej /Human Immunodeficiency Virus/. Nasz organizm wyposażony jest w mechanizm obronny – układ immunologiczny (odpornościowy), który zwalcza atakujące infekcje oraz choroby. HIV powoli go osłabia, aż do zupełnego zniszczenia (jeśli nie zostanie włączone leczenie!). Wirus może przez wiele lat (średnio 8 – 10 lat) dokonywać uszkodzeń w układzie immunologicznym, zanim osoba zakażona zacznie chorować. Osoba żyjąca z HIV może przez wiele lat mieć dobre samopoczucie i nie wiedzieć o tym, że jest zakażona. Zakażenia HIV nie da się rozpoznać po wyglądzie! To, że ktoś jest zakażony HIV, nie musi oznaczać, iż ma AIDS, ani że wkrótce będzie poważnie chory. AIDS jest skrótem angielskiej nazwy zespołu nabytego niedoboru odporności /Acquired Immunodeficiency Syndrome/. AIDS nie jest pojedynczą chorobą, lecz zespołem objawów różnych chorób, które atakują osoby zakażone HIV. Wiele z tych chorób występuje powszechnie i nie są one szczególnie groźne dla osób z nieuszkodzonym systemem immunologicznym, ale dla kogoś z poważnie uszkodzonym systemem odpornościowym, niektóre z tych chorób mogą być śmiertelne. Lekarze posługują się listą tak zwanych chorób wskaźnikowych AIDS. Rozpoznanie jednej z tych chorób u osoby zakażonej HIV upoważnia do rozpoznania AIDS. W wielu przypadkach, nawet gdy system odpornościowy jest poważnie uszkodzony lub gdy rozpoznano już AIDS, duża liczba osób czuje się na tyle dobrze, aby nadal wykonywać swoją pracę. W JAKI SPOSÓB HIV PRZENOSI SIĘ Z JEDNEJ OSOBY NA DRUGĄ? (s. 5) Istnieją trzy drogi zakażenia HIV: • kontakty seksualne z penetracją (analne, waginalne, oralne) bez zastosowania zabezpieczenia (prezerwatywy). (Szczegółowe informacje na stronie 14). • przedostanie się zakażonej krwi innej osoby do naszego krwiobiegu, np.: poprzez wielokrotne używanie tych samych igieł i strzykawek przez wiele osób, transfuzje krwi i produktów krwiopochodnych – ale tylko w krajach, w których oddawana krew nie jest badana w kierunku zakażenia HIV . (Szczegółowe informacje na stronach: 9, 12, 16, 17). •w czasie ciąży (bardzo rzadko) albo podczas porodu (najczęściej) lub karmienia piersią (rzadko) matka zakażona HIV może zakazić dziecko. (Szczegółowe informacje na stronie 19). HIV nie można zakazić się w taki sam sposób jak przeziębieniem lub grypą. W CODZIENNYCH KONTAKTACH (ZARÓWNO ZAWODOWYCH, JAK I TOWARZYSKICH) NIE MA RYZYKA ZAKAŻENIA SIĘ HIV. HIV nie można się zakazić poprzez dotykanie drugiej osoby, podawanie ręki, ściskanie lub całowanie. Kontakt z łzami drugiej osoby także nie spowoduje zakażenia HIV. •Nie można zakazić się wirusem poprzez pływanie w tym samym basenie, korzystanie ze wspólnej toalety, dzielenie się jedzeniem, wspólne korzystanie ze sztućców, naczyń, ręczników, książek… •Przy zachowaniu podstawowych zasad higieny można bez obaw mieszkać w jednym domu lub pracować razem z osobą zakażoną. •HIV nie przenosi się poprzez kaszel lub kichanie. •Nie można zakazić się HIV od psów, kotów lub innych zwierząt. •Komary bądź inne owady nie przenoszą HIV. •Istnieje bardzo niewielkie ryzyko zakażenia się HIV poprzez korzystanie ze wspólnej maszynki do golenia lub szczoteczki do zębów ze względu na to, że może znajdować się na nich krew. Fakty i fikcja (s. 6) OBALAMY MITY I PODAJEMY FAKTY 1. Czy prawdą jest, że problem AIDS należy już do przeszłości? Nie, nie jest to prawdą. Na świecie każdego dnia zakaża się HIV ponad 7 tys. osób, a około 5 tys. osób każdego dnia umiera z przyczyn związanych z HIV/AIDS. W Polsce każdego roku wykrywanych jest około 800 – 1 000 zakażeń HIV: codziennie 2 – 3 osoby dowiadują się o swoim zakażeniu. Epidemia na świecie trwa od ponad 30 lat. Pomimo działań zapobiegawczych oraz programów edukacyjnych kierowanych do społeczeństwa, liczba nowych zakażeń stale rośnie, a prognozy wskazują, że ta tendencja będzie się utrzymywać. Wiele osób nie dostrzega potencjalnego niebezpieczeństwa związanego ze swoim zachowaniem i bagatelizuje ryzyko zakażenia, które wystąpiło w przeszłości . 2. Dlaczego zagadnieniom HIV/AIDS poświęca się tyle uwagi, a nie traktuje się ich w taki sam sposób, jak inne choroby przewlekłe? HIV/AIDS stanowią kontrowersyjny temat przede wszystkim ze względu na fakt przenoszenia się zakażenia drogą płciową, a także poprzez iniekcje (zastrzyki) wykonywanie niesterylnym sprzętem. Omawianie tych tematów budzi wiele emocji, a brak rzetelnej wiedzy powoduje uprzedzenia wobec osób zakażonych. Zagadnienia dotyczące HIV/AIDS często są przedstawiane przez środki masowego przekazu w sensacyjny sposób. W wyniku takich działań osoby żyjące z HIV/AIDS oraz ich najbliżsi stają się obiektem uprzedzeń i obaw, które nie towarzyszą innym chorobom. 3. Czy naprawdę każdy może zakazić się HIV? (s. 7) Tak. Każdy - bez względu na orientację seksualną, religię lub pochodzenie rasowe - kto odbywa stosunek płciowy bez zabezpieczenia lub ma inne ryzykowne zachowania (jak na przykład przyjmowanie narkotyków lub innych środków przy użyciu wspólnej z innymi igły i strzykawki), jest narażony na zakażenie. Epidemia objęła wszystkie państwa świata. W niektórych z nich poziom zakażeń jest wyższy niż w innych. Także główne drogi przenoszenia się HIV różnią się w zależności od kraju - w niektórych państwach przeważają zakażenia wśród osób przyjmujących narkotyki w iniekcjach, w innych – te, będące następstwem kontaktów seksualnych. W początkach epidemii HIV/AIDS w Polsce dominowały osoby używające narkotyków. Teraz główną drogą zakażenia w naszym kraju są kontakty seksualne. 4. Czy HIV przenosi się przez pocałunek? Nie doniesiono o żadnym takim przypadku. Ślina nie jest zakaźna. Ale zakaźna może być widoczna gołym okiem krew, która – z różnych powodów – może znaleźć się w ślinie. 5. Czy HIV przenosi się podczas stosunku oralnego? Kontakty oralne są najbezpieczniejszą formą aktywności seksualnej, ale błona śluzowa jamy ustnej jest wrażliwa na zakażenie. Nie powinno się więc dopuszczać do kontaktu błony śluzowej z nasieniem lub krwią. Gdyby do takiej sytuacji doszło, wówczas płyn trzeba możliwie szybko wypluć i wypłukać usta dużą ilością wody (nie alkoholu!!!). 6. Czy ryzyko zakażenia HIV jest takie samo dla kobiet i mężczyzn? Nie. Ryzyko zakażenia jest znacznie większe dla kobiety podczas stosunku z seropozytywnym mężczyzną, niż dla mężczyzny podczas stosunku z seropozytywną kobietą. Podczas kontaktu seksualnego bez użycia prezerwatywy, jeśli dochodzi do wytrysku w pochwie, cała powierzchnia błony śluzowej ma długotrwały kontakt ze spermą, która u mężczyzny zakażonego HIV zawiera wirus. Dodatkowo wszelkie najdrobniejsze skaleczenia lub otarcia, często wraz z obecnością innych chorób przenoszonych drogą płciową, mogą ułatwić wniknięcie HIV do organizmu. U mężczyzny wrażliwa na zakażenie HIV powierzchnia błon śluzowych jest mniejsza, a kontakt z wydzielinami narządów płciowych zakażonej HIV kobiety trwa tyle, ile trwa kontakt seksualny, a więc znacznie krócej. 7. Czy przyczyną AIDS naprawdę jest HIV? Tak. Naukowo udowodniono, że HIV wywołuje AIDS. Ale na świecie są grupy ludzi twierdzących, że HIV nie powoduje AIDS. Takie NIEPRAWDZIWE poglądy docierają też do Polski. 8. Jak leczymy HIV i AIDS? (s. 8) Zydowudyna była pierwszym lekiem zastosowanym w połowie lat 80. do leczenia zakażenia HIV. Obecnie w leczeniu stosuje się kombinacje kilku leków antyretrowirusowych, tzw. HAART (od angielskiego skrótu Highly Active Antyretroviral Therapy – wysoce skuteczna terapia antyretrowirusowa). Dobór leków jest indywidualny dla każdego pacjenta i zależy od jego stanu zdrowia, rodzaju wykonywanej pracy, sytuacji rodzinnej, ale też od innych przebytych chorób. Wczesne wykrycie zakażenia pomaga w wydłużeniu życia ludzi zakażonych HIV. Zakażenia nie można wyleczyć, nie można usunąć wirusa z organizmu. Jednak sumiennie stosując się do wymogów terapii antywirusowej, z leczonym zakażeniem można żyć tak samo długo, jak długo żyją osoby niezakażone. W Polsce leczenie antyretrowirusowe finansowane jest z budżetu Ministra Zdrowia. Opiekę nad pacjentami sprawują specjalistyczne ośrodki, których lista znajduje się na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS (www.aids.gov.pl). 9. Czy istnieje szczepionka chroniąca przed zakażeniem HIV? Nie. Od wielu lat trwają poszukiwania, badania kliniczne, ale dotychczasowe doświadczenia nie wskazują, by możliwe było szybkie znalezienie bezpiecznej i skutecznej szczepionki. Jej wynalezienie stanowiłoby przełom w walce z epidemią. Ale na to trzeba jeszcze zaczekać. 10. Czy istnieje skuteczne lekarstwo na HIV/AIDS? Nie. W chwili obecnej jedynie zapobieganie jest skutecznym sposobem zahamowania rozprzestrzeniania się HIV. W praktyce oznacza to bezpieczniejszy seks – zawsze z użyciem prezerwatywy, nieużywanie wspólnych igieł czy strzykawek w przypadku zażywania narkotyków lub innych substancji w iniekcjach. Istniejące obecnie leki antyretrowirusowe pozwalają na zmniejszenie ilości wirusa w organizmie osoby zakażonej, dzięki czemu zachowana zostaje sprawność układu immunologicznego, co pozwala na życie tak samo długie, jak życie osób niezakażonych. 11. Czy wirus HIV może przetrwać poza organizmem człowieka? HIV szybko ginie poza organizmem człowieka. Wysokie temperatury niszczą go szybko. W temperaturze 56oC ginie po 30 minutach, w wyższej jeszcze szybciej. HIV jest wrażliwy na działanie powszechnie stosowanych środków dezynfekujących. Niszczą go także woda i mydło !!! 12. W jaki sposób można okazać pomoc lub wesprzeć kogoś z HIV/AIDS? (s. 9) Potrzeby przyjaciela, członka rodziny czy kolegi z pracy, zakażonego HIV lub chorego na AIDS, są takie same, jak innych osób. Osoby żyjące z HIV i AIDS pragną, aby okazywano im zrozumienie, wsparcie i miłość, potrzebują też poczucia bezpieczeństwa. Największym wparciem dla nich jest po prostu traktowanie ich tak samo, jak traktuje się osoby niezakażone. 13. Czy transfuzja krwi jest bezpieczna? Na początku epidemii HIV, gdy wiedza o wirusie była znacznie mniejsza, wiele osób zostało zakażonych, otrzymując krew lub preparaty krwi zakażone wirusem (np. czynnikiem krzepnięcia VIII używanym w leczeniu hemofilii). Ale już od wielu lat w większości krajów, w tym w Polsce, krew używana do transfuzji i przygotowywania preparatów krwiopochodnych, jest badana na obecność HIV. W każdej porcji krwi oddawanej w stacjach krwiodawstwa poszukuje się przeciwciał anty-HIV, a także materiału genetycznego wirusa. W wielu państwach osobom, co do których istnieje podejrzenie, że mogą być zakażone m.in. HIV, odradza się oddawanie krwi. (więcej informacji na temat transfuzji krwi w innych krajach w rozdziale o podróżach na stronie 20). 14. Czy bycie dawcą krwi jest bezpieczne? Nie można zakazić się HIV oddając krew w krajach, które używają do pobrań sterylnego sprzętu (także w Polsce). W większości państw używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku. Nie należy oddawać krwi, jeśli nie ma pewności, jakiego sprzętu używa się w danym kraju. Nigdy nie oddawaj krwi, jeśli Ty lub Twój partner macie HIV lub jeśli myślisz, że mogłaś/eś mieć kontakt z HIV, a nie robiłaś/eś testu w kierunku HIV. Lepiej i bezpieczniej zrobić wtedy test w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD), w których testy wykonywane są bez skierowania, bezpłatnie, a co najważniejsze – anonimowo. Lista PKD znajduje się na stronie www.aids.gov.pl. 15. Czy wizyta u dentysty niesie ryzyko zakażenia? Leczenie dentystyczne nie stanowi żadnego ryzyka, pod warunkiem że wszystkie narzędzia są sterylizowane lub dezynfekowane po każdym użyciu oraz stosowane są procedury chroniące przed infekcją. Jeśli masz jakieś zastrzeżenia dotyczące postępowania chroniącego przed zakażeniami, nie obawiaj się omówić ich ze swoim dentystą. HIV i AIDS w Twoim miejscu pracy (s. 10) MOŻE SIĘ WYDAWAĆ, ŻE PRACA Z OSOBĄ ŻYJĄCĄ Z HIV LUB CHORĄ NA AIDS JEST NIEBEZPIECZNA. TAKA SYTUACJA MOŻE BUDZIĆ OBAWY LUB NIEPOKOJE. SĄ ONE JEDNAK NIEUZASADNIONE. PO PRZECZYTANIU TEGO ROZDZIAŁU ZROZUMIESZ DLACZEGO. CZY OSOBY ŻYJĄCE Z HIV LUB CHORE NA AIDS MOGĄ WYKONYWAĆ DALEJ SWOJĄ PRACĘ? Większość osób żyjących z HIV jest w stanie normalnie pracować. Praktycznie nie ma zawodów, których nie powinny wykonywać, zwłaszcza jeśli są skutecznie leczone lekami antyretrowirusowymi. Te leki sprawiają, że ilość wirusa w ich organizmie spada do poziomu, przy którym przeniesienie zakażenia na inną osobę jest mało prawdopodobne. Niestety prawo rożnych krajów w różny sposób traktuje osoby żyjące z wirusem. W Polsce na przykład wymaga się od pracowników służb mundurowych przedstawiania ujemnych wyników testu na HIV. CO MOGĄ ZROBIĆ PRACODAWCY? W krajach, w których ilość osób zakażonych HIV jest duża, organizowane są kursy edukacyjne, dzięki którym pracodawcy uaktualniają wiedzę pracowników o HIV/AIDS i przypominają im o konieczności liczenia się z potrzebami innych ludzi. Pracodawcy uwzględniają także stan zdrowia osób żyjących z HIV przy przydzielaniu im obowiązków zawodowych. W Polsce także są miejsca pracy, w których pracodawcy wspierają swoich zakażonych HIV pracowników. Ale nie jest tak wszędzie. PRACA Z OSOBĄ, KTÓRA MA HIV LUB AIDS HIV i AIDS w największym stopniu dotyka ludzi w wieku produkcyjnym, którzy chcą i muszą pracować. Osoby żyjące z HIV/AIDS miewają trudności z wykonywaniem swoich obowiązków zawodowych, ze znalezieniem nowej pracy. Czasem powodem jest ich stan zdrowia, ale znacznie częściej wiąże się z wynikającym z niewiedzy brakiem akceptacji pracodawców i/lub współpracowników. •Osoby, które zakaziły się HIV, mogą i powinny mieć możliwość nadal wykonywać swoje obowiązki zawodowe bez żadnych zmian, z takim samym co przedtem wsparciem i przyjaźnią kolegów oraz szefa. (s.11) •Osobom, które chorują przewlekle, praca często pomaga przetrwać trudne chwile związane z chorobą. W ten sposób mogą zapomnieć o swoim bólu i lękach. W wielu przypadkach praca jest także zwyczajną koniecznością finansową. Powrót do obowiązków zawodowych jest bardzo ważnym elementem w leczeniu wielu chorób, w tym AIDS. •Osoby zdrowe powinny zostać wyposażone w odpowiednie informacje nt. HIV/AIDS, mieć możliwość rozwiania swoich obaw, wątpliwości dotyczących dalszej pracy z osobą zakażoną HIV. •Krajowe Centrum ds. AIDS we współpracy z Programem HIV/AIDS Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) przetłumaczyło na język polski „Kodeks postępowania wobec problemu HIV/AIDS w środowisku pracy”. Kodeks jest dostępny na stronie www.aids.gov.pl CO MOŻESZ ZROBIĆ? •Przeczytaj tę broszurę, zabierz do domu i pokaż swoim bliskim, rodzinie, znajomym. •Poznaj fakty o HIV i AIDS. Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia, korzystaj ze zdobytej w tym zakresie wiedzy. Podziel się informacjami ze swoją rodziną, kolegami oraz współpracownikami. •Przygotuj się na spotkanie z osobą żyjącą z HIV lub chorą na AIDS w Twoim miejscu pracy. Zapoznaj się z przepisami swojego pracodawcy i uzyskaj odpowiedzi na wszystkie niejasności, które ewentualnie znajdziesz w obowiązującym regulaminie pracy. •Swoim przykładem pokaż innym, jak należy się zachować. Okaż wyrozumiałość oraz wsparcie dla osób z HIV/AIDS. Pamiętaj o tym, że ich życie w bardzo krótkim czasie uległo drastycznym zmianom. Najważniejsze jest więc to, aby umieć wysłuchać, zrozumieć i zaoferować wsparcie drugiej osobie, bez osądzania jej. CZY POWINIENEŚ PODJĄĆ SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI W PRACY? Nie, nie ma takiej potrzeby. Nie można zakazić się HIV w codziennych kontaktach zawodowych. Osoby, które w miejscu pracy mają kontakt z krwią (służba zdrowia, policja, straż pożarna, zespoły karetek ratunkowych, pracownicy służb więziennych), powinny stosować się do obowiązujących w ich zawodzie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dbać o to, aby ich współpracownicy zachowywali się w podobny sposób. ZACHOWANIE TAJEMNICY W PRACY Pracownicy placówek medycznych mają obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej. W większości państw poufność danych medycznych jest prawem pacjenta, tak jest też w Polsce. Do przestrzegania tajemnicy zawodowej ustawowo zobowiązani są wszyscy pracownicy medyczni (lekarze, pielęgniarki, położne, psycholodzy) oraz socjalni, którzy w związku z wykonywaną pracą uzyskali informację o zakażeniu. Jeśli przestrzega się podstawowych zasad higieny, to w codziennym życiu, w tym w pracy, nie ma sytuacji zagrażających zakażeniem. Osoba zakażona nie musi informować o tym fakcie swojego pracodawcy. Jedyną osobą, która bezwzględnie musi zostać poinformowana o fakcie zakażenia, jest partner seksualny danej osoby. Należy zapoznać się z przepisami dotyczącymi zatrudnienia i aspektów prawnych związanych ze stanem zdrowia pracownika w Twojej firmie oraz wyjaśnić wszelkie niezrozumiałe informacje WYPADKI W PRACY Jeżeli w miejscu pracy wydarzył się wypadek, zwykłe środki ostrożności związane z przestrzeganiem higieny zminimalizują ryzyko zakażenia się wieloma drobnoustrojami chorobotwórczymi, w tym HIV. (Patrz strona 12). Najlepszym sposobem zabezpieczenia siebie i innych przed zakażeniem HIV jest uznanie, że każdy może być potencjalnie zakażony HIV (lub innymi chorobami zakaźnymi), a w związku z tym przestrzeganie podstawowych zasad higieny! PAMIĘTAJ HIV nie przenosi się podczas normalnych kontaktów towarzyskich lub zawodowych. Jedyne drogi przenoszenia zakażenia HIV to: • niezabezpieczony (tzn. bez prezerwatywy) stosunek płciowy z osobą, która jest zakażona wirusem, • przedostanie się zakażonej krwi do naszego organizmu, • z zakażonej HIV matki na jej dziecko w trakcie ciąży albo porodu lub podczas karmienia piersią. HIV i AIDS a pierwsza pomoc (s. 12) GDYBY W TWOJEJ PRACY MIAŁ MIEJSCE WYPADEK, CZY WIEDZIAŁABYŚ/WIEDZIAŁBYŚ CO NALEŻY ZROBIĆ? CZY BAŁABYŚ/BAŁBYŚ SIĘ, ŻE ZAKAZISZ SIĘ HIV, UDZIELAJĄC KOMUŚ PIERWSZEJ POMOCY? Musimy pamiętać o tym, że HIV – podobnie, jak wirusowe zapalenie wątroby zwane popularnie żółtaczką – jest zakażeniem kontaktowym, tzn. musi istnieć droga wniknięcia wirusa do organizmu człowieka. Przede wszystkim należy więc zabezpieczyć wszelkiego rodzaju skaleczenia lub otarcia stosując odpowiednie opatrunki. CO POWINNA ZROBIĆ OSOBA UDZIELAJĄCA PIERWSZEJ POMOCY Osoba udzielająca pierwszej pomocy w każdym przypadku powinna zachować środki ostrożności. Powinna zabezpieczyć się przed wszelkimi rodzajami zakażeń, włączając w to zarówno HIV, jak i wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) czy C (HCV). HBV przenosi się dokładnie tymi samymi drogami co HIV, ale poprzez krew 100 razy łatwiej. Istnieje szczepionka zapobiegająca temu zakażeniu. HCV przenosi się przede wszystkim przez krew, 10 razy łatwiej od HIV. Przeciwko temu wirusowi nie ma szczepionki. Oba wirusy – HBV i HCV – mogą powodować poważne konsekwencje zdrowotne. Jeśli więc osoba udzielająca pomocy jest szczepiona przeciwko wirusowi HBV i stara się nie zakazić HCV, to HIV nie zakazi się na pewno. •Zawsze pamiętaj o użyciu rękawiczek jednorazowych. Miej pod ręką środki odkażające oraz odpowiednio wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy. •Środki pierwszej pomocy powinny zawsze znajdować się w dostępnym i dobrze oznakowanym miejscu. •Unikaj kontaktu z krwią oraz innymi płynami ustrojowymi drugiej osoby. Gdy udzielasz komuś pierwszej pomocy, zawsze zakładaj jednorazowe rękawiczki. •Nigdy nie wkładaj ani nie zdejmuj rękawiczek, pomagając sobie przy tym zębami. (s. 13) • Wszelkie skaleczenia, pęknięcia na skórze lub otwarte rany osoby, której udzielasz pomocy, pokryj najpierw jałowym opatrunkiem. •Zdejmując zużyte rękawiczki, wywróć je na drugą stronę. W ten sposób wszelkie zarazki pozostaną wewnątrz. •Rękawiczki wyrzuć do kosza, uprzednio zawijając je szczelnie w plastikową torebkę. •W przypadku gdy miałaś/miałeś kontakt z krwią lub innymi płynami ustrojowymi drugiej osoby, umyj ręce i inne odsłonięte powierzchnie skóry. CO NALEŻY ZROBIĆ Z ROZLANĄ KRWIĄ LUB INNYMI PŁYNAMI USTROJOWYMI? HIV jest słabym wirusem, który niszczą woda i mydło!!! Środki dezynfekcyjne też go niszczą. CO NALEŻY ZROBIĆ Z ODZIEŻĄ POPLAMIONĄ KRWIĄ? Zaplamioną krwią lub innymi płynami ustrojowymi odzież należy wyprać z dodatkiem detergentów, najlepiej w pralce automatycznej. CZY ZROBIENIE DRUGIEJ OSOBIE SZTUCZNEGO ODDYCHANIA WIĄŻE SIĘ Z JAKIMŚ NIEBEZPIECZEŃSTWEM? Praktycznie nie. W literaturze medycznej nie ma żadnego opisu przypadku, do którego mogło dojść w taki sposób. Ślina nie jest przecież materiałem zakaźnym. W sytuacji zagrożenia życia nie powinniśmy wahać się przed udzieleniem drugiej osobie takiej pomocy. Jeśli w ślinie jest widoczna gołym okiem domieszka krwi, wówczas warto mieć maseczkę nakładaną na usta ratowanej osoby, by uniemożliwić kontakt jej krwi z błonami śluzowymi jamy ustnej ratownika. Takie maseczki można nabyć w aptekach, wraz z instrukcją prawidłowego wykonania sztucznego oddychania. Warto się w nie zaopatrzyć. HIV i AIDS a seks (s. 14) SENSACYJNE NAGŁÓWKI W PRASIE WYTWORZYŁY PEWNE MITY NA TEMAT HIV I SEKSU. PONIŻEJ PRZEDSTAWIAMY FAKTY, KTÓRE POZWOLĄ Cl POZNAĆ PRAWDĘ. U osób zakażonych HIV wirus znajduje się nie tylko we krwi, ale też w wydzielinach narządów płciowych – spermie (niewielkie ilości mogą występować w preejakulacie), a także w wydzielinie pochwy. KONTAKT PŁCIOWY (seks z penetracją) W dobie HIV/AIDS seks bezpieczny jest tylko dla osób, które są dla siebie pierwszymi w życiu partnerami seksualnymi, a później są sobie wzajemnie wierne. Im częściej zmienia się partnerów seksualnych, tym większą ma się szansę na spotkanie osoby zakażonej HIV, która sama może o swoim zakażeniu nie wiedzieć. Ale niekiedy nawet jeden kontakt z partnerem HIV+ może zakazić! Najbardziej ryzykowne są kontakty analne (dla strony biernej), a także kontakty waginalne (dopochwowe) bez właściwego użycia prezerwatywy, przy czym w obu rodzajach aktywności seksualnej ryzyko zakażenia jest większe dla kobiet, niż dla heteroseksualnych mężczyzn!. Warto też pamiętać, że HIV nie jest ani jedyną, ani najbardziej zakaźną chorobą przenoszoną drogą płciową. Podczas kontaktów seksualnych można zakazić się kiłą, rzeżączką, opryszczką, chlamydiami, wirusem zapalenia wątroby typu B i innymi. Występowanie stanów zapalnych, chorób przenoszonych drogą płciową zwiększa z jednej strony zakaźność HIV osoby zakażonej, z drugiej – zwiększa wrażliwość na zakażenie osoby dotąd niezakażonej. CO SPRAWIA, ŻE SEKS STAJE SIĘ BEZPIECZNIEJSZY? Kontakty seksualne mogą być bezpieczniejsze, jeśli od początku do końca każdego kontaktu z penetracją używana będzie dobrej jakości, nieprzeterminowana i właściwie założona prezerwatywa. Prezerwatywy są jedynym środkiem, dla którego udowodniono skuteczność w zapobieganiu przenoszenia się HIV. W niektórych krajach świata dostępne są też prezerwatywy dla kobiet, które także zmniejszają ryzyko zakażenia HIV i innymi chorobami przenoszonymi w kontaktach seksualnych. Kontakty seksualne, w których nie dochodzi do kontaktu z wydzielinami narządów płciowych i/lub z krwią, są bezpieczne. STOSOWANIE PREZERWATYW Żeby prezerwatywa mogła ochronić przed zakażeniem HIV, ale też innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową trzeba umieć jej używać. (s. 15) Czy wiesz, że? •Należy stosować prezerwatywy, które zostały poddane testom na wytrzymałość i uzyskały atest. Atestowane prezerwatywy są oznakowane certyfikowanym znakiem CE. •Nawet jeżeli kobieta stosuje inne środki antykoncepcyjne takie, jak np. pigułka antykoncepcyjna, należy używać prezerwatyw. Pigułki antykoncepcyjne nie chronią przed HIV. •Tłuszcz może zniszczyć powierzchnię prezerwatywy. W celu nawilżenia prezerwatywy, nie należy stosować środków nawilżających na bazie tłuszczu takich, jak: wazelina, płyny do pielęgnacji ciała, olejki i kremy. Zawsze należy stosować środki nawilżające na bazie wody, dostępne w aptekach, drogeriach. •Najbezpieczniejsze są prezerwatywy zrobione z lateksu. Większość sprzedawanych prezerwatyw zawiera specjalny płyn nawilżający, dzięki czemu łatwiej się je zakłada. •Przy stosunkach analnych stosuj zawsze prezerwatywy supermocne „extra strong”, ale jeśli nie ma takich, lepiej użyć zwykłej, niż nie użyć wcale. •Na niektórych prezerwatywach zamieszczona jest informacja, że są one pokryte specjalną substancją plemnikobójczą /Nonoxynol 9/. Takich prezerwatyw nie powinno się kupować! Nonoksynol 9 podrażnia błony śluzowe i nie tylko nie chroni przed zakażeniem, to jeszcze je ułatwia! Nie powinno się też używać środków plemnikobójczych, stosowanych „miejscowo” – zawierają nonoksynol 9 i mogą ułatwić zakażenie (ich skuteczność antykoncepcyjna też jest niewielka). SEKS ORALNY Seks oralny polega na stymulacji strefy genitalnej partnera/partnerki ustami lub językiem. Ryzyko zakażenia jest niewielkie. Nie ma go wówczas, kiedy błony śluzowe jamy ustnej NIE mają kontaktu z nasieniem partnera i/lub z krwią. Produkowane są też prezerwatywy smakowe, właśnie do seksu oralnego. GŁĘBOKI POCAŁUNEK Istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo zakażenia się HIV podczas głębokich pocałunków. Dotychczas nie stwierdzono żadnego takiego przypadku. AKCESORIA STOSOWANE W SEKSIE Wspólne korzystanie z wszelkich akcesoriów w seksie, takich jak: wibratory, stymulatory itp., niesie ze sobą pewne ryzyko przeniesienia zakażenia HIV na drugą osobę. Najlepiej więc nie korzystać wspólnie z żadnych akcesoriów lub korzystać tylko z użyciem prezerwatywy. Prawidłowo stosowane prezerwatywy, mogą obniżyć ryzyko zakażenia się HIV. Mogą też zabezpieczyć przed innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz niepożądaną ciążą. Każdy człowiek jest odpowiedzialny za zabezpieczenie samego siebie, dlatego, ze względu na własne zdrowie, zawsze nalegaj na stosowanie prezerwatywy. PAMIĘTAJ • Nigdy nie używaj prezerwatywy, która już była używana. Zawsze zakładaj nową. • Sprawdź na opakowaniu datę ważności. • Zawsze miej pod ręką odpowiednią liczbę prezerwatyw i przechowuj je we właściwy sposób /bez dostępu do ciepła, światła lub wilgoci/. • Zawsze wyjmuj prezerwatywę z opakowania w bardzo delikatny sposób. • Upewnij się, czy folia, paznokieć lub twoja biżuteria nie uszkodziły powierzchni prezerwatywy. • Przed nałożeniem sprawdź, czy wewnątrz prezerwatywy nie pozostało niewypuszczone powietrze. • Zawsze stosuj środki nawilżające rozpuszczalne w wodzie, w skład których nie wchodzą tłuszcze lub olejki. • Zużytą prezerwatywę wyrzuć do kosza, najpierw zawijając ją w papier lub chusteczkę higieniczną. HIV i AIDS a narkotyki (s. 16) PAMIĘTAJ O TYM, ŻE NA PODSTAWIE WYGLĄDU ZEWNĘTRZNEGO NIE MOŻNA ROZPOZNAĆ, CZY DANA OSOBA JEST ZAKAŻONA HIV. Bardzo łatwo zakazić się HIV, wstrzykując sobie narkotyki lub inne substancje i używając wspólnie z osobą zakażoną HIV tych samych igieł, strzykawek lub innych akcesoriów do przygotowywania narkotyków do wstrzyknięcia. Można także zakazić się HIV od osoby używającej igły (do akupunktury, tatuażu, etc), z której korzystali inni ludzie. Picie alkoholu i zażywanie środków psychoaktywnych może spowodować niewłaściwą ocenę sytuacji lub brak odpowiedniej ostrożności w niektórych sytuacjach. To zwiększa ryzyko zakażenia HIV. JEŚLI WSTRZYKUJESZ SOBIE NARKOTYKI: •Zawsze używaj własnego sprzętu. •Nigdy nie użyczaj swojego sprzętu innym osobom, nawet jeśli wiesz, że są zdrowe i znasz je bardzo dobrze. •Pozbądź się zużytych igieł oraz strzykawek w bezpieczny sposób. Włóż je do zamykanej puszki lub pojemnika. Sterylne igły i strzykawki można w Polsce kupować bez recepty. W niektórych miastach istnieją programy wymiany igieł i strzykawek. HIV i AIDS a przekłuwanie uszu i innych części ciała (s. 17) PAMIĘTAJ, ABY ZAWSZE ZAPYTAĆ, CZY SPRZĘT, KTÓRYM BĘDZIE PRZEKŁUWANA TWOJA SKÓRA, JEST JEDNORAZOWEGO UŻYTKU LUB ZOSTAŁ WYSTERYLIZOWANY PRZED ZABIEGIEM. •Wszelkie narzędzia wykorzystywane do przekłuwania skóry (tatuaż, akupunktura oraz usuwanie owłosienia) mogą być zanieczyszczone krwią, a więc stanowić drogę przenoszenia HIV. •Osoby profesjonalnie zajmujące się tego typu zabiegami oraz podchodzące odpowiedzialnie do swojej pracy, powinny sterylizować sprzęt lub wykorzystywać tylko narzędzia jednorazowego użytku. HIV i AIDS a dzieci (s. 18) •Powinno się rozmawiać z dziećmi o HIV i AIDS. Jest to bardzo istotne dla ich wiedzy o świecie. •Dzieci zakażone HIV lub chore na AIDS potrzebują miłości, wsparcia, życia w normalnych warunkach. Mogą uczyć się wraz ze zdrowymi dziećmi, ponieważ nie narażają ich na zakażenie HIV. •W rodzinach, w których żyją zakażeni rodzice lub dzieci, bardzo ważne jest, by te osoby mogły przytulać się do siebie, obejmować lub pocałować. Takie zachowania nie niosą ze sobą żadnego ryzyka ani dla dziecka, ani dla jego rodziców. Kontakt z bliskimi jest istotny dla wszystkich dzieci, a zwłaszcza dla dzieci zakażonych HIV lub chorych na AIDS. HIV a ciąża (s. 19) Kobieta, która jest zakażona HIV, może przekazać wirus swojemu nienarodzonemu dziecku. Obecnie wiadomo, że kobieta świadoma swojego zakażenia, jeśli w czasie ciąży pozostaje pod opieką ginekologa i specjalisty zajmującego się leczeniem zakażonych HIV oraz przyjmuje leki antyretrowirusowe i nie karmi swojego dziecka piersią, ma ponad 98% szans na zdrowe dziecko! Jeśli więc planuje się posiadanie dziecka, byłoby najlepiej, żeby oboje przyszli rodzice zrobili test na HIV. Tak zalecają eksperci Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS. Eksperci Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zalecają, by ginekolodzy proponowali ciężarnym pacjentkom zrobienie takiego testu. Podróżowanie za granicę (s. 20) EPIDEMIA HIV/AIDS DOTYKA WSZYSTKIE KRAJE ŚWIATA, ALE KAŻDY Z NICH DOŚWIADCZA JEJ INACZEJ. WYJEŻDŻAJĄC ZA GRANICĘ – SŁUŻBOWO CZY PRYWATNIE – NALEŻY ZACHOWAĆ OSTROŻNOŚĆ I PRZESTRZEGAĆ PODSTAWOWYCH ZASAD BEZPIECZEŃSTWA: robiąc tatuaż, piercing, wykonując zabiegi podczas których dochodzi do przerwania ciągłości skóry – zawsze należy upewnić się, czy sprzęt używany do tych zabiegów jest sterylny, najlepiej jednorazowego użytku, nie wszystkie placówki medyczne na świecie, poza krajami rozwiniętymi, dysponują właściwymi metodami dezynfekcji, sterylizacji, jednorazowym sprzętem, tak więc przed udaniem się w podróż, warto skonsultować się ze swoim lekarzem, Ministerstwem Zdrowia lub ambasadą danego państwa. Można też odwiedzić stronę internetową Światowej Organizacji Zdrowia (www.who.int). Zabieranie ze sobą jednorazowych igieł i strzykawek „na wszelki wypadek” nie jest dobrym pomysłem. Można zostać posądzonym o używanie nielegalnych narkotyków, co w niektórych krajach może pociągnąć za sobą poważnie konsekwencje, z karą śmierci włącznie. podejmując kontakty seksualne z partnerami/partnerkami poznanymi w innych krajach, zawsze powinnaś/powinieneś używać prezerwatywy!!! Dobrze jest zabrać ze sobą odpowiednią ich liczbę, żeby mieć je pod ręką, kiedy będą potrzebne. Test w kierunku HIV (s. 21) TEST WYKRYWAJĄCY OBECNOŚĆ ANTYGENU LUB PRZECIWCIAŁ HIV JEST JEDYNYM SPOSOBEM, ABY DOWIEDZIEĆ SIĘ, CZY JESTEŚ ZAKAŻONA/Y HIV. NA CZYM POLEGA TEN TEST? W JAKIEJ SYTUACJI MOŻESZ, A W JAKIEJ POWINIENEŚ GO WYKONAĆ? Jeśli z jakichś powodów podejrzewa się możliwość zakażenia HIV jedynym sposobem sprawdzenia, czy doszło do zakażenia jest zrobienie testu na HIV. Od wielu lat w Polsce w każdym województwie działają punkty konsultacyjno-diagnostyczne, w których testy wykonuje się bez skierowania, bezpłatnie i anonimowo. Najlepiej zrobić test w jednym z takich punktów, gdzie dzięki obecności wykwalifikowanego doradcy można wyjaśnić wiele wątpliwości dotyczących HIV/AIDS, dowiedzieć się, jak zachowywać się bezpieczniej dla siebie i innych. W czasach, kiedy istnieje skuteczna terapia antyretrowirusowa, wiedza o zakażeniu HIV ratuje życie. NA CZYM POLEGA TEST? W testach poszukuje się przeciwciał anty-HIV, a coraz częściej także jednego z antygenów wirusa – antygenu p24. To testy III i IV generacji. Przeciwciała powstają w odpowiedzi na zakażenie. Ich zadaniem jest walka z wirusem, ale nie są w stanie usunąć HIV z organizmu osoby nim zakażonej. Do wyprodukowania przez organizm takiej ilości przeciwciał, które mogą zostać wykryte przez test, potrzeba czasu – ten czas od momentu zakażenia do momentu, w którym możliwe jest wykrycie przeciwciał anty-HIV to tak zwane okienko serologiczne. Antygen p24 pojawia się we krwi osoby zakażonej wcześniej, niż wykrywalna ilość przeciwciał, a po pewnym czasie zanika. Niezależnie od generacji testu wynik ujemny jest prawdziwy, jeśli od zakażenia do zrobienia testu minęły przynajmniej 3 miesiące. Test polega na badaniu próbki krwi, pobranej zazwyczaj z żyły w zgięciu łokciowym, którą przesyła się do laboratorium w celu przeprowadzenia poszukiwań antygenu p24 i przeciwciał anty-HIV. Wyniki testu znane są często już następnego dnia, niekiedy 2 – 3 dni później. W punkcie konsultacyjno-diagnostycznym doradca wyjaśnia wszelkie wątpliwości, odpowiada na wszystkie pytania związane z testem. Możesz też uzyskać pewne informacje, korzystając z Telefonu Zaufania HIV/AIDS, poradni internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS lub udając się do specjalistycznych przychodni. •Test nie stwierdza AIDS, daje jedynie informację o zakażeniu HIV. Dodatni wynik testu jest wskazaniem do jak najszybszego zgłoszenia się do lekarza specjalisty zajmującego się leczeniem osób żyjących z HIV, w celu sprawdzenia, czy wirus zdążył uszkodzić układ immunologiczny i ile go jest w organizmie. Lista ośrodków zajmujących się leczeniem HIV/AIDS i ich adresy są na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS – www. aids.gov.pl. (s. 22) Szczegółowych informacji udziela Telefon Zaufania HIV/AIDS: 801 888 448 (płatne za pierwszą minutę połączenia) oraz 22 692 82 26. Informacje można również uzyskać w Poradni Internetowej HIV/AIDS www.aids.gov.pl/pi/ Lista punktów konsultacyjnodiagnostycznych, wykonujących testy w kierunku HIV, dostępna jest także na stronie internetowej www.aids.gov.pl CO OZNACZA WYNIK TESTU? •Negatywny wynik testu oznacza, że nie wykryto ani antygenu p24 wirusa, ani przeciwciał anty-HIV. Wynik informuje o stanie zdrowia sprzed trzech miesięcy, ponieważ tyle czasu potrzebuje organizm by przygotować odpowiedź na zakażenie, które wykrywa test (to okienko serologiczne, o którym wspomniano wcześniej). Dlatego właściwy termin zrobienia testu należy zawsze przedyskutować z lekarzem lub doradcą z punktu konsultacyjno-diagnostycznego. Negatywny (ujemny) wynik testu nie znaczy, że nie możesz zakazić się HIV w przyszłości. Jeśli będziesz zachowywać się w ryzykowny sposób, możliwość zakażenia istnieje zawsze. •Pozytywny (dodatni) wynik testu ZAWSZE należy potwierdzić bardziej dokładnym badaniem, testem Western blot. Dopiero dodatni wynik testu Western blot upoważnia do rozpoznania zakażenia HIV! . Pozytywny wynik testu nie wskaże, kiedy doszło do zakażenia, ani czy lub kiedy nastąpi zachorowanie na AIDS. Pozwoli jednak prowadzić kontrolę stanu układu odpornościowego oraz rozpocząć w odpowiednim momencie leczenie, które spowolni postęp zakażenia i będzie chroniło przed innymi infekcjami. PAMIĘTAJ! • Jeśli sądzisz, że możesz być zakażony HIV, powinieneś skontaktować się z odpowiednio przeszkolonym doradcą w punkcie konsultacyjno-diagnostycznym w celu oszacowania ryzyka. • W Polsce istnieją telefony zaufania – anonimowe linie, które oferują pomoc w sprawach związanych z HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową. • Potrzebne adresy, numery telefonów znajdziesz na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS: www.aids.gov.pl Słowniczek AIDS (ang. Acquired Immune Deficiency Syndrome) zespół nabytego niedoboru odporności, zespół objawów wynikających z zakażenia HIV, całkowicie niszczący mechanizmy obronne organizmu. ANTYKONCEPCJA stosowanie środków zapobiegających ciąży; metody zapobiegania ciąży. CHLAMYDIOZA jedno z zakażeń przenoszonych drogą płciową, które może powodować poważne powikłania, np. niepłodność u kobiet i mężczyzn oraz stany zapalne stawów i spojówek u mężczyzn. HERPES SIMPLEX wirus wywołujący opryszczkę. HIV (ang. Human Immunodeficiency Virus) ludzki wirus nabytego niedoboru odporności wywołujący AIDS. HOMOSEKSUALIZM pociąg seksualny do tej samej płci; wyłączność kontaktów seksualnych z tą samą płcią. KIŁA (dawniej zwana syfilisem) jedna z chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez drobnoustrój zwany krętkiem bladym; poddaje się leczeniu penicyliną, nieleczona prowadzi do bardzo groźnych następstw. LEKI ANTYRETROWIRUSOWE (ARV) leki stosowane w terapii osób, u których wykryto obecność wirusa HIV; hamują aktywność HIV w organizmie osoby zakażonej, ale nie eliminują go całkowicie. RZEŻĄCZKA jedna z chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez bakterię zwaną dwoinką rzeżączki; powikłania choroby prowadzą do niepłodności u kobiety i mężczyzny. SEKS ANALNY stosunek płciowy polegający na wprowadzeniu męskiego członka do odbytu. SEKS ORALNY stosunek seksualny polegający na całowaniu i pieszczeniu narządów płciowych partnera. SEKS WAGINALNY (pochwowy) stosunek seksualny polegający na wprowadzeniu męskiego członka do pochwy kobiety. SPERMA (inaczej nasienie) gęsta wydzielina zawierająca plemniki, która wytryskuje z męskiego członka podczas orgazmu. SYSTEM IMMUNOLOGICZNY (odpornościowy) chroni przed chorobami bakteryjnymi i wirusowymi oraz rakiem; jego uszkodzenie może spowodować poważne choroby, np. AIDS. WYNIK HIV (-) niewykrycie przeciwciał przeciwko HIV lub antygenu wirusa aktualnie dostępnymi testami. WYNIK HIV (+) seropozytywność, zakażenie HIV wykryte testem. A) Dokumenty określające politykę państwa w zakresie HIV/AIDS: 1. 2012, Harmonogram realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS opracowany na lata 2012-2016, Warszawa. 2. 2011, Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS, Dziennik Ustaw Nr 44, poz. 227. B) Literatura: 1. Kontra – Biuletyn Krajowego Centrum ds. AIDS, e-Kontra www.aids.gov.pl. 2. Gładysz A. (red.), Zakażenia HIV/AIDS, poradnik dla lekarzy praktyków, Wrocław 2007. 3. Najważniejsze pytania o HIV i AIDS, Poznań 2007. 4. Ptaszek G. (red.), 2006, Polska strategia zapobiegania HIV/AIDS w latach 1985–2005, Warszawa. 5. Halota W., Juszczyk J. (red.), 2006, HIV/AIDS. Podręcznik dla lekarzy i studentów, Szczecin. 6. Marzec-Bogusławska A., 2001, Zanim wybierzesz się w podróż... pomyśl o zdrowiu. Poradnik, Poznań. 7. Brodman M., Hacker J., Kranz R., 1999, Mity o bezpiecznym seksie a AIDS, Warszawa. 8. Nowak A. (red.), 1998, Duszpasterskie wyzwanie wobec narkomanii i AIDS, Szczecin. 9. Szwarc A. (red.), 1996, AIDS i prawo karne, Poznań. 10. Niemiec T. (red.), 2008, Rekomendacje grupy ekspertów powołanych przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w zakresie perinatalnej transmisji HIV. 11. Rogowska-Szadkowska D. (red), 2010, Żyć z wirusem…, Krajowe Centrum ds. AIDS, Warszawa, dostępny na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS. 12. strona internetowa Krajowego Centrum ds. AIDS www.aids.gov.pl Strona informacyjna z danymi teleadresowymi Przyjdź i porozmawiaj o teście! Zrób test! W punkcie konsultacyjno-diagnostycznym (PKD) bezpłatnie i anonimowo możesz wykonać test oraz uzyskać poradę zarówno przed testem, jak i po wykonaniu go. Aktualne adresy PKD znajdziesz na stronie internetowej www.aids.gov.pl; niezbędne informacje możesz też uzyskać dzwoniąc do Telefonu Zaufania HIV/AIDS: (22) 692 82 26 lub 801 888 448 (płatne za pierwszą minutę połączenia). Egzemplarz bezpłatny sfinansowany przez Krajowe Centrum ds. AIDS ze środków Ministerstwa Zdrowia Logo KC ds. AIDS Krajowe Centrum ds. AIDS ul. Samsonowska 1 02-829 Warszawa tel 22 331 77 77
